Құрақ құрау түрлері және оның тұрмыстағы орны



Қазақ халқының қол өнері өзінің қайталанбас көркемдігінмен,дәстүрлі әдісімен дараланып тұрады.Көнеден қалған бұйымдар өрнегінің ерекшелігімен адамды баурап алып,тарих қойнауына жетелейді.Халықтың ұлт екенің айыратын үш негізгі арнасы бар: тіл өнері,саз өнері қол өнері.Халқымыздың ұлттық қолөнері деп,халықтың тұрмыс тіршілігінде жиі қолданатын мүсіндеу,өру,тоқу,тігу,құрастыру,зергерлік өнері,бейнелеу сияқты шығармашылық жиынтығын айтамыз. «Ел іші-өнер кенші »-дегендей халқымыздың өткен өмір жолында бір жүйеге түскен көптеген қол өнер қазынасы бар,соның ішіндегі қол өнеріміздің бір саласы құрақ құрау өнері деп білеміз.Құрақтың түрлері өте көп.Мысалы мата қиындыларынан әртүрлі өрнек құрауға болады.Құрақпен қазақ халқымен қатар өзге ұлт өкілдері де шұғылданады, бірақ оны әр ұлт әртүрлі атайды.Орыс халқы мозайка немесе пэчверк,ал батыста құрақ көрпеше жастық мағынасында айтылады.Біздің қазақ тілінде құрақ сөзінің екі түрлі мағынасы бар.Біріншісі көл жағасында өсетін өсімдікті құрақ десе, екіншісі мата қиындысынан түрлі гиометриялық пішінде қиылып тігілетін үй жиһаздарының бірі.Бұл үй жиһаздарына құрақ көрпе, құрақ жастық құрақ көрпеше,құс жастық шынтақ жастық жөргек жастықтар енеді.Сондай-ақ құрақ жастықтардың өзіндік алатын орны бар.Мұндай жиһаз түрлері қыз ұзатылғанда қыздың дүние тірлік жасауына да қосып беріледі. Жаңа түскен жас келінге де арналып құрақ көрпеше төселеді.Құрақтан жасалған бұйым беру себебі,қыз барған жерінде,басы көбейіп,тірлігі қиюын тауып,тіршілігі дөңгелене берсін мағынада беріледі.Құрақ өнері қазір де қолданыстан шыққан жоқ. Оны

Пән: Өнеркәсіп, Өндіріс
Жұмыс түрі:  Материал
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:   
Құрақ құрау түрлері және оның тұрмыстағы орны

Құрмашқызы Ақгүлім
Қармақшы аграрлы-техникалық колледжі
№184 оқу тобы, І курс
Мамандығы: Тігін өндірісі және киімдерді үлгілеу

Қазақ халқының қол өнері өзінің қайталанбас
көркемдігінмен,дәстүрлі әдісімен дараланып тұрады.Көнеден қалған бұйымдар
өрнегінің ерекшелігімен адамды баурап алып,тарих қойнауына
жетелейді.Халықтың ұлт екенің айыратын үш негізгі арнасы бар: тіл өнері,саз
өнері қол өнері.Халқымыздың ұлттық қолөнері деп,халықтың тұрмыс
тіршілігінде жиі қолданатын мүсіндеу,өру,тоқу,тігу,құрастыру,зе ргерлік
өнері,бейнелеу сияқты шығармашылық жиынтығын айтамыз. Ел іші-өнер кенші -
дегендей халқымыздың өткен өмір жолында бір жүйеге түскен көптеген қол өнер
қазынасы бар,соның ішіндегі қол өнеріміздің бір саласы құрақ құрау өнері
деп білеміз.Құрақтың түрлері өте көп.Мысалы мата қиындыларынан әртүрлі
өрнек құрауға болады.Құрақпен қазақ халқымен қатар өзге ұлт өкілдері де
шұғылданады, бірақ оны әр ұлт әртүрлі атайды.Орыс халқы мозайка немесе
пэчверк,ал батыста құрақ көрпеше жастық мағынасында айтылады.Біздің қазақ
тілінде құрақ сөзінің екі түрлі мағынасы бар.Біріншісі көл жағасында өсетін
өсімдікті құрақ десе, екіншісі мата қиындысынан түрлі гиометриялық пішінде
қиылып тігілетін үй жиһаздарының бірі.Бұл үй жиһаздарына құрақ көрпе, құрақ
жастық құрақ көрпеше,құс жастық шынтақ жастық жөргек жастықтар енеді.Сондай-
ақ құрақ жастықтардың өзіндік алатын орны бар.Мұндай жиһаз түрлері қыз
ұзатылғанда қыздың дүние тірлік жасауына да қосып беріледі. Жаңа түскен жас
келінге де арналып құрақ көрпеше төселеді.Құрақтан жасалған бұйым беру
себебі,қыз барған жерінде,басы көбейіп,тірлігі қиюын тауып,тіршілігі
дөңгелене берсін мағынада беріледі.Құрақ өнері қазір де қолданыстан шыққан
жоқ. Оны диванға,орындыққа төсеніш ретінде пайдалануға болады.
Құраққа қойылатын талап мата бөлшектерінің симметриялы болуы және матаның
жұқа,қалыңдығына,негізгі және арқау жібіне қарай таңдайды.Жұқа мата
астарланып тігіледі де түстерінің өзара үйлесімді орналасады.
Құрақ өнеріндегі симметриялы пішіндердің қолданылуы мен атауы. Шаршы
(квадрат) Барлық қабырғалары мен бұрыштары 90° –қа тең тік төртбұрыш
Шаршының диагоналы тең болады,беттестіргенде симметриялы
Сүйір (ромб)-барлық қабырғалары тең,параллелограмм.Қарама-қарсы
бұрыштары тең.Диагоналы арқылы ромб тең бүйірлі үшбұрышқа бөлінеді.
Дұрыс үшбұрыш тең қабырғалы.Үшбұрыш қабырғасы тең үшбұрышта да
60°.дұрыс алты қабырғасыда тең болады,беттестіргенде симметриялы.Бұл айтып
отырған гиометриялық пішімдер біздің қазіргі замандағы құрақ құрау өнерінде
қолданылатын тирмендер.
Ал, енді осы пішіндерді ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Мозаикалық мата бұйымдарының көркемдік ерекшеліктері
Мектеп алды даярлығында балаларды матадан құрақ өнеріне үйрету
Құрақ өнері
Қазақ тіліндегі әйел қолөнеріне байланысты халықтық лексиканың этнолингвистикалық сипаты
Мектеп жасына дейінгі кезеңдегі бала еңбегінің өзіндік ерекшелігі
Көркем еңбек сабақтарында оқушыларды шығармашылыққа бейімдеу түрлері
Құрақ көрпе
Координаталар бойында нүкте салу
Ұлттық қолөнер
Лингвомәдениет
Пәндер