Басқару құрылымдары, ұйымдастыру түсінігі мен принциптері
Кіріспе
І. Басшылық ұғымының түсінігі
ІІ. Басқару тәсілдері
ІІІ. Басқару құрылымдары, ұйымдастыру түсінігі мен принциптері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Қосымшалар
І. Басшылық ұғымының түсінігі
ІІ. Басқару тәсілдері
ІІІ. Басқару құрылымдары, ұйымдастыру түсінігі мен принциптері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Қосымшалар
Басқару - шешім қабылдау процесі. Қабылданған шешімдер қойылған мақсаттарға сәйкес болуға тиіс. Сондықтан да басқарушы өзінің мақсаттарын анықтаулары және олар нақтылы тұжырымдалуы қажет. Жергілікті және орталық басшылықтың мақсаты жұмсалған капиталдың қайтарымы немесе одан да мәнді ең жоғары қарқынымен өсуі болуы мүмкін. Бастапқы мақсат қандай болса да, басқару процесі ұйымның рынок жағдайындағы келеңсіз өзгерістердің барлығына төтеп беріп, өмір сүре алатындығының кепілі іспеттес.
Шаруашылық практикасы көрсеткеніндей, басқару жүйесін жетілдіру, оның жалпы теориялық мәселелерін дамыту рынок экономикасында бірден-бір тиімді жол болып табылады. Сондықтан да басқару жүйесінің деңгейін жаңа сапаға көтеру теориялық және практикалық жұмыстарда басты орын алады. Барлық басқару жұмыстарын қайтадан құру болмаса, жетілдіру эконо-микалық дамудың жаңа ырғағын алып келуге септігін тигізеді.
Басқаруды жетілдірудің проблемасы рынок экономикасына көшу барысында қолымыздағы бар экономикалық мүмкінішліктерді пайдалана отырып, жаңа өндіріс қатынастарын қалыптастыру болып табылады. Аталғандардың барлығы басқаруды қайта құруға қатысты жұмысты жаңаша ұйымдастыруды талап етеді.
Рынок экономикасына сай басқару жүйесінің қалыптасуы өндіргіш күштер мен жаңа өндіріс қатынастарынан туатын объективтік заңдылықтарға негізделген. Басқарудың шешуші проблемаларының бірі — оның ықпалын рынок экономикасының тиімділігін арттыруға пайдалану, рынок механизмдерінің үздіксіз әрекет етуін қамтамасыз етуі.
Басқарудың барлық жүйесі мен оның негізгі буындары экономиканың барлық деңгейлерінде мүдделілікті қалыптастыруға әсерін тигізеді. Соның салдарынан ғылыми-техникалық прогрестің дамуына, ресурстарды үнемдеуге, олардың шығындарын азайтуға мүдделілікті күшейтуге жағдай туады.
Шаруашылық практикасы көрсеткеніндей, басқару жүйесін жетілдіру, оның жалпы теориялық мәселелерін дамыту рынок экономикасында бірден-бір тиімді жол болып табылады. Сондықтан да басқару жүйесінің деңгейін жаңа сапаға көтеру теориялық және практикалық жұмыстарда басты орын алады. Барлық басқару жұмыстарын қайтадан құру болмаса, жетілдіру эконо-микалық дамудың жаңа ырғағын алып келуге септігін тигізеді.
Басқаруды жетілдірудің проблемасы рынок экономикасына көшу барысында қолымыздағы бар экономикалық мүмкінішліктерді пайдалана отырып, жаңа өндіріс қатынастарын қалыптастыру болып табылады. Аталғандардың барлығы басқаруды қайта құруға қатысты жұмысты жаңаша ұйымдастыруды талап етеді.
Рынок экономикасына сай басқару жүйесінің қалыптасуы өндіргіш күштер мен жаңа өндіріс қатынастарынан туатын объективтік заңдылықтарға негізделген. Басқарудың шешуші проблемаларының бірі — оның ықпалын рынок экономикасының тиімділігін арттыруға пайдалану, рынок механизмдерінің үздіксіз әрекет етуін қамтамасыз етуі.
Басқарудың барлық жүйесі мен оның негізгі буындары экономиканың барлық деңгейлерінде мүдделілікті қалыптастыруға әсерін тигізеді. Соның салдарынан ғылыми-техникалық прогрестің дамуына, ресурстарды үнемдеуге, олардың шығындарын азайтуға мүдделілікті күшейтуге жағдай туады.
1. «Басқару теориясы» Ш.Қ.Қашыков, К.Қажымурат, Д.К.Ахметов, Е.М.Арын
2. Менеджмент негіздері Ахметов К.Ғ., Сағындықов Е.М., Байжомартов Ү.С., Жүнісов Б.А., Жұмаев Ж.Ж.
2. Менеджмент негіздері Ахметов К.Ғ., Сағындықов Е.М., Байжомартов Ү.С., Жүнісов Б.А., Жұмаев Ж.Ж.
Мазмұны
Кіріспе
І. Басшылық ұғымының түсінігі
ІІ. Басқару тәсілдері
ІІІ. Басқару құрылымдары, ұйымдастыру түсінігі мен принциптері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Қосымшалар
Кіріспе
Басқару - шешім қабылдау процесі. Қабылданған шешімдер қойылған
мақсаттарға сәйкес болуға тиіс. Сондықтан да басқарушы өзінің мақсаттарын
анықтаулары және олар нақтылы тұжырымдалуы қажет. Жергілікті және орталық
басшылықтың мақсаты жұмсалған капиталдың қайтарымы немесе одан да мәнді ең
жоғары қарқынымен өсуі болуы мүмкін. Бастапқы мақсат қандай болса да,
басқару процесі ұйымның рынок жағдайындағы келеңсіз өзгерістердің барлығына
төтеп беріп, өмір сүре алатындығының кепілі іспеттес.
Шаруашылық практикасы көрсеткеніндей, басқару жүйесін жетілдіру, оның
жалпы теориялық мәселелерін дамыту рынок экономикасында бірден-бір тиімді
жол болып табылады. Сондықтан да басқару жүйесінің деңгейін жаңа сапаға
көтеру теориялық және практикалық жұмыстарда басты орын алады. Барлық
басқару жұмыстарын қайтадан құру болмаса, жетілдіру эконо-микалық дамудың
жаңа ырғағын алып келуге септігін тигізеді.
Басқаруды жетілдірудің проблемасы рынок экономикасына көшу барысында
қолымыздағы бар экономикалық мүмкінішліктерді пайдалана отырып, жаңа
өндіріс қатынастарын қалыптастыру болып табылады. Аталғандардың барлығы
басқаруды қайта құруға қатысты жұмысты жаңаша ұйымдастыруды талап етеді.
Рынок экономикасына сай басқару жүйесінің қалыптасуы өндіргіш күштер
мен жаңа өндіріс қатынастарынан туатын объективтік заңдылықтарға
негізделген. Басқарудың шешуші проблемаларының бірі — оның ықпалын рынок
экономикасының тиімділігін арттыруға пайдалану, рынок механизмдерінің
үздіксіз әрекет етуін қамтамасыз етуі.
Басқарудың барлық жүйесі мен оның негізгі буындары экономиканың барлық
деңгейлерінде мүдделілікті қалыптастыруға әсерін тигізеді. Соның салдарынан
ғылыми-техникалық прогрестің дамуына, ресурстарды үнемдеуге, олардың
шығындарын азайтуға мүдделілікті күшейтуге жағдай туады.
І. Басшылық ұғымының түсінігі
Басшылық пен көшбасшы (лидерлік) жеке адамдар арасындағы басқару
аспектісі болып саналады, сол арқылы бағыныштылар кәсіпорынның мақсатын,
әрі оған жету үшін неғұрлым тиімді және қолайлы ықпал етуді білуі мүмкін.
Басқару қызметі — бұл басқару қызметінің белгілі бір тұтастай мазмұнға
ие болған оқшауланған бөлім, яғни бұл басқару қызметінің мамандандырылған
бөлігі. Басқарудың мамандандырылған қызметінің бірыңғай тұтас синтезделуін
және интеграциялануын басшылық деп атайды.
Кәсіпорын басшысы мен оның құрылымдық бөлімшелері әкімшілік еңбекті
атқарады. Бұл қызмет өте қиын, өйткені басшының алуан түрлі фактілермен
істес болуына тура келеді.
Басшы өзіне негізгі екі міндеттің жүктелетіндігін білуі тиіс:
адамдармен жұмыс істеу және басқару жүйесін ұйымдастыру. Олар өзара
байланысты, әрі күн өткен сайын күрделене түседі.
Басшы өз жұмысында ғылым мен техника жетістіктерін жаппай қолдану
өндіріс технологиясына, еңбек құралдары мен заттарына, адамдардың еңбек
әрекетінің сипатына сапалық өзгеріс енгізетіндігін ескеруі тиіс. Әрі мұның
өзі жұмыскерлердің ынта-ықыласына, талап-тілегі мен мотивтеріне терең ықпал
етеді. Мұның өзі оның жұмысын қиындата түседі, өйткені білімді, білікті
жұмыскерлерді басқару едәуір күрделі. Сонымен қоса, басқару жұмысы біршама
творчестволық тартымды, әрі нәтижелі болады.
Басшы еңбегін тыңдауға түрткі болатын ықпалдар келтірілген.
Басшының мақсаты басқалардың өзіне бекітілген жұмысты орындауына ықпал
ету. Осы қызметін орындауы үшін, оның өзінің формальды өкілеттілігімен
қоса, билігі болуы қажет.
Билік — бұл басқалардың жүріс тұрысына ықпал ету мүмкіндігі.
Ұйымның әр түрлі бөлімшелеріндегі басшы өзінің тікелей бастығына, қол
астындағылар мен әріптестеріне тәуелді. Шындығына келгенде осы топтар
басшының маңайына топтасқан адамдардың бір бөлігі. Осы адамдардың
жәрдемінсіз басшы өз қыметін ойдағыдай жүзеге асыра алмайды. Көпшілік
басшылар сонымен қоса, өз ұйымынан тысқары жерлердегі адамдар мен
ұйымдарға, сондағы өнім жеткізушілерге, тапсырушыларға бәсекелестерге,
олардың қызметін реттейтін ведомостволар мен кәсіподақтарға да тікелей
тәуелді.
Тіпті басшының айқын белгіленген билігі бола тұрса да, қол
астындағылардың күш-жігерін дұрыс бағыттай алмайтын кездері болады. Бұл
тәуелділік тікелей басқаруға болмайтын факторлар мен адамдарға байланысты
және де мұның өзі басқару тиімділігін қиындататын басты себепкердің бірі.
Осы проблемаларды шешу үшін басшымын бірден-бір қолданатын құралы — билік
жүргізу, ықпал ету және жетекшілік ету.
Ықпал ету мен билік жүргізу ықпал ететін жеке адамдарға, сондай-ақ,
нақты жағдайларға және басшының қабілетіне байланысты. Ұйымдастыру
жағдайында, мәселен, билік жүргізу қызмет лауазымдарының бір-біріне
бағынуына қарай белгіленеді. Мұндай жағдайда адамда биліктің қаншалықты
болатындығы оның формальды өкілеттігінің деңгейіне қарай емес, басқа адамға
тәуедділік дәрежесіне қарай белгіленеді. Адамдар басшыға неғұрлым тәуелді
болса, оның билігі де соғұрлым көп болады.
Басшының қол астындағылар жалақыны көтеру, жұмыс тапсырмасын алу,
қызмет бабында жоғарылау, өкілеттілігін ұлғайту, әлеуметтік мұқтажын
қанағаттандыру секілді мәселелерде сол басшысына тәуелді болатындықтан,
басшының қол астындағыларға толық билігі бар. Екінші жағынан қабылданған
шешімдердің жүзеге асуы, өндірістік тапсырмалардың дер кезінде орындалуы
басшының қол астындағыларға тікелей байланысты болатындықтан, кейде бұлар
да басшыға билік жүргізе алады.
ІІ. Басқару тәсілдері
Басқару үшін ықпал ету қажет, ал ықпал ету үшін билік керек. Билік
орындаушылардың белсенді талаптарына (физиологиялық талабы, қорғалу талабы,
әлеуметтік талабы, құрметтеу талабы) ықпал етуге негізделген.
Ықпал етудің барлық нышандары басқа адамның тілегін орындауға түрткі-
болды.
Гренг пен Рейвеннің жіктеуі бойынша биліктің негізгі бес нышаны болады:
1. Мәжбүр етуге негізделген билік. Қорқыту арқылы ықпал ету, сонда ғана
тиімді болады, егер ол мықты бақылау жүйесімен нығайтылатын болса, әдетте
бұған көп шығын кетеді.
2. Көтермелеуге негізделген билік — қорқытып билік жүргізуге қарағанда
едәуір ықпадлы, әрі жұмыс сапасы біршама жақсарады. Кейде қандай
көтермелеудің тиімді болатындығын айқындау қиын.
3. Эксперттік билік. Ықпал етушінің арнайы білімі барына, сол себепті
тиісті мұқтажын қанағаттандыратынына орындаушы сенеді. Технология
күрделілігі мен ұйым көлемі артып отырған жағдайда орындаушыға сенім арту
барған сайын тиімді бола түсуде.
4. Эталондық-билік ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
І. Басшылық ұғымының түсінігі
ІІ. Басқару тәсілдері
ІІІ. Басқару құрылымдары, ұйымдастыру түсінігі мен принциптері
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Қосымшалар
Кіріспе
Басқару - шешім қабылдау процесі. Қабылданған шешімдер қойылған
мақсаттарға сәйкес болуға тиіс. Сондықтан да басқарушы өзінің мақсаттарын
анықтаулары және олар нақтылы тұжырымдалуы қажет. Жергілікті және орталық
басшылықтың мақсаты жұмсалған капиталдың қайтарымы немесе одан да мәнді ең
жоғары қарқынымен өсуі болуы мүмкін. Бастапқы мақсат қандай болса да,
басқару процесі ұйымның рынок жағдайындағы келеңсіз өзгерістердің барлығына
төтеп беріп, өмір сүре алатындығының кепілі іспеттес.
Шаруашылық практикасы көрсеткеніндей, басқару жүйесін жетілдіру, оның
жалпы теориялық мәселелерін дамыту рынок экономикасында бірден-бір тиімді
жол болып табылады. Сондықтан да басқару жүйесінің деңгейін жаңа сапаға
көтеру теориялық және практикалық жұмыстарда басты орын алады. Барлық
басқару жұмыстарын қайтадан құру болмаса, жетілдіру эконо-микалық дамудың
жаңа ырғағын алып келуге септігін тигізеді.
Басқаруды жетілдірудің проблемасы рынок экономикасына көшу барысында
қолымыздағы бар экономикалық мүмкінішліктерді пайдалана отырып, жаңа
өндіріс қатынастарын қалыптастыру болып табылады. Аталғандардың барлығы
басқаруды қайта құруға қатысты жұмысты жаңаша ұйымдастыруды талап етеді.
Рынок экономикасына сай басқару жүйесінің қалыптасуы өндіргіш күштер
мен жаңа өндіріс қатынастарынан туатын объективтік заңдылықтарға
негізделген. Басқарудың шешуші проблемаларының бірі — оның ықпалын рынок
экономикасының тиімділігін арттыруға пайдалану, рынок механизмдерінің
үздіксіз әрекет етуін қамтамасыз етуі.
Басқарудың барлық жүйесі мен оның негізгі буындары экономиканың барлық
деңгейлерінде мүдделілікті қалыптастыруға әсерін тигізеді. Соның салдарынан
ғылыми-техникалық прогрестің дамуына, ресурстарды үнемдеуге, олардың
шығындарын азайтуға мүдделілікті күшейтуге жағдай туады.
І. Басшылық ұғымының түсінігі
Басшылық пен көшбасшы (лидерлік) жеке адамдар арасындағы басқару
аспектісі болып саналады, сол арқылы бағыныштылар кәсіпорынның мақсатын,
әрі оған жету үшін неғұрлым тиімді және қолайлы ықпал етуді білуі мүмкін.
Басқару қызметі — бұл басқару қызметінің белгілі бір тұтастай мазмұнға
ие болған оқшауланған бөлім, яғни бұл басқару қызметінің мамандандырылған
бөлігі. Басқарудың мамандандырылған қызметінің бірыңғай тұтас синтезделуін
және интеграциялануын басшылық деп атайды.
Кәсіпорын басшысы мен оның құрылымдық бөлімшелері әкімшілік еңбекті
атқарады. Бұл қызмет өте қиын, өйткені басшының алуан түрлі фактілермен
істес болуына тура келеді.
Басшы өзіне негізгі екі міндеттің жүктелетіндігін білуі тиіс:
адамдармен жұмыс істеу және басқару жүйесін ұйымдастыру. Олар өзара
байланысты, әрі күн өткен сайын күрделене түседі.
Басшы өз жұмысында ғылым мен техника жетістіктерін жаппай қолдану
өндіріс технологиясына, еңбек құралдары мен заттарына, адамдардың еңбек
әрекетінің сипатына сапалық өзгеріс енгізетіндігін ескеруі тиіс. Әрі мұның
өзі жұмыскерлердің ынта-ықыласына, талап-тілегі мен мотивтеріне терең ықпал
етеді. Мұның өзі оның жұмысын қиындата түседі, өйткені білімді, білікті
жұмыскерлерді басқару едәуір күрделі. Сонымен қоса, басқару жұмысы біршама
творчестволық тартымды, әрі нәтижелі болады.
Басшы еңбегін тыңдауға түрткі болатын ықпалдар келтірілген.
Басшының мақсаты басқалардың өзіне бекітілген жұмысты орындауына ықпал
ету. Осы қызметін орындауы үшін, оның өзінің формальды өкілеттілігімен
қоса, билігі болуы қажет.
Билік — бұл басқалардың жүріс тұрысына ықпал ету мүмкіндігі.
Ұйымның әр түрлі бөлімшелеріндегі басшы өзінің тікелей бастығына, қол
астындағылар мен әріптестеріне тәуелді. Шындығына келгенде осы топтар
басшының маңайына топтасқан адамдардың бір бөлігі. Осы адамдардың
жәрдемінсіз басшы өз қыметін ойдағыдай жүзеге асыра алмайды. Көпшілік
басшылар сонымен қоса, өз ұйымынан тысқары жерлердегі адамдар мен
ұйымдарға, сондағы өнім жеткізушілерге, тапсырушыларға бәсекелестерге,
олардың қызметін реттейтін ведомостволар мен кәсіподақтарға да тікелей
тәуелді.
Тіпті басшының айқын белгіленген билігі бола тұрса да, қол
астындағылардың күш-жігерін дұрыс бағыттай алмайтын кездері болады. Бұл
тәуелділік тікелей басқаруға болмайтын факторлар мен адамдарға байланысты
және де мұның өзі басқару тиімділігін қиындататын басты себепкердің бірі.
Осы проблемаларды шешу үшін басшымын бірден-бір қолданатын құралы — билік
жүргізу, ықпал ету және жетекшілік ету.
Ықпал ету мен билік жүргізу ықпал ететін жеке адамдарға, сондай-ақ,
нақты жағдайларға және басшының қабілетіне байланысты. Ұйымдастыру
жағдайында, мәселен, билік жүргізу қызмет лауазымдарының бір-біріне
бағынуына қарай белгіленеді. Мұндай жағдайда адамда биліктің қаншалықты
болатындығы оның формальды өкілеттігінің деңгейіне қарай емес, басқа адамға
тәуедділік дәрежесіне қарай белгіленеді. Адамдар басшыға неғұрлым тәуелді
болса, оның билігі де соғұрлым көп болады.
Басшының қол астындағылар жалақыны көтеру, жұмыс тапсырмасын алу,
қызмет бабында жоғарылау, өкілеттілігін ұлғайту, әлеуметтік мұқтажын
қанағаттандыру секілді мәселелерде сол басшысына тәуелді болатындықтан,
басшының қол астындағыларға толық билігі бар. Екінші жағынан қабылданған
шешімдердің жүзеге асуы, өндірістік тапсырмалардың дер кезінде орындалуы
басшының қол астындағыларға тікелей байланысты болатындықтан, кейде бұлар
да басшыға билік жүргізе алады.
ІІ. Басқару тәсілдері
Басқару үшін ықпал ету қажет, ал ықпал ету үшін билік керек. Билік
орындаушылардың белсенді талаптарына (физиологиялық талабы, қорғалу талабы,
әлеуметтік талабы, құрметтеу талабы) ықпал етуге негізделген.
Ықпал етудің барлық нышандары басқа адамның тілегін орындауға түрткі-
болды.
Гренг пен Рейвеннің жіктеуі бойынша биліктің негізгі бес нышаны болады:
1. Мәжбүр етуге негізделген билік. Қорқыту арқылы ықпал ету, сонда ғана
тиімді болады, егер ол мықты бақылау жүйесімен нығайтылатын болса, әдетте
бұған көп шығын кетеді.
2. Көтермелеуге негізделген билік — қорқытып билік жүргізуге қарағанда
едәуір ықпадлы, әрі жұмыс сапасы біршама жақсарады. Кейде қандай
көтермелеудің тиімді болатындығын айқындау қиын.
3. Эксперттік билік. Ықпал етушінің арнайы білімі барына, сол себепті
тиісті мұқтажын қанағаттандыратынына орындаушы сенеді. Технология
күрделілігі мен ұйым көлемі артып отырған жағдайда орындаушыға сенім арту
барған сайын тиімді бола түсуде.
4. Эталондық-билік ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz