Басқару тәртібіне қарсы қылмыстар
Мазмұны:
Кіріспе
1. Басқару тәртібіне қарсы қылмыстар.
1.1 Басқару тәртібіне қарсы қылмыстарың жалпы сипаттамасы.
1.2 Басқару тәртібіне қарсы қылмыстардың топталуы.
2. Басқару тәртібіне қарсы қылмыстардың құрамы.
2.1 Мемлекеттік органдарды басқару әрекетіне байланысты өкімет өкілдері.
2.2 Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасының мызғамастығына қол сұғатын қылмыстар.
2.3 Ресми құжаттар мен мемлекеттік наградалардың айналым тәртібіне қарсы қылмыстар.
2.4 Әскери кызметке шақыру тәртібіне қарсы қылмыс.
2.5 Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздеріне қарсы қалмыстар.
2.6 Басқару тәртібін қамтамассың ететін жекелген ережелерге қол сұғатын қылмыстар.
Қортынды.
Қолданылған әдебиеттер.
Кіріспе
1. Басқару тәртібіне қарсы қылмыстар.
1.1 Басқару тәртібіне қарсы қылмыстарың жалпы сипаттамасы.
1.2 Басқару тәртібіне қарсы қылмыстардың топталуы.
2. Басқару тәртібіне қарсы қылмыстардың құрамы.
2.1 Мемлекеттік органдарды басқару әрекетіне байланысты өкімет өкілдері.
2.2 Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасының мызғамастығына қол сұғатын қылмыстар.
2.3 Ресми құжаттар мен мемлекеттік наградалардың айналым тәртібіне қарсы қылмыстар.
2.4 Әскери кызметке шақыру тәртібіне қарсы қылмыс.
2.5 Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздеріне қарсы қалмыстар.
2.6 Басқару тәртібін қамтамассың ететін жекелген ережелерге қол сұғатын қылмыстар.
Қортынды.
Қолданылған әдебиеттер.
Кіріспе
Басқару тәртібіне қарсы кылмыстар тақырыбын қарастырар алдынды ең алдымен керекті мәліметтермен қаруланып алуымыз керек теп есептеймін.
Қазіргі кезде елімізде қылмысқа қарсы күресті күшейтуге, азаматтар мен мемлекет мүддесін қорғауға, сот беделін көтеруге қатысты құқықтық форма қадамдары одан әрі жалғасуда. Бұрынғыдай емес қазір қылмыстардың түрі де өзгерген, галстук тағып, кабинетте отырып, компьютермен, ұялы байланысты пайдалану арқылы қылмыс жасайтындар саны өсті. Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев үстіміздегі жылы 10 қыркүйекте құқық қорғау органдары өкілдерімен болған алқалы жиында қылмыспен күресті күшейтуге ерекше мән берді. Бас прокуратура тарапынан да жергілікті буындарға талап күшейді.
Осы басқару тәртібіне қарсы қылмыстар тақырыбын таңдаған мақсатым осы қылмыстарға байланысты мемлекеттік органдарды басқару әрекетіне байланысты өкімет өкілдері мен басқа адамдарға қарсы қылмыстар, Қазақстан Республикасының шекарасының мызғымастығына қол сұғатын қылмыстар, Ресми құжаттар мен мемлекеттік наградалардың айналым тәртібіне қарсы қылмастар, әскери қызметке шақыру тәртібіне қарсы қалмыстар, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздеріне қарсы қалмыстар, басқару тәртібін қомтамассыз ететін жепелеген ережелерге қол суғатын қылмыстардын мән-жайларын, түрлерін, топталуын және құрамын толығымен ашуға бағытталған.
Басқару тәртібіне қарсы кылмыстар тақырыбын қарастырар алдынды ең алдымен керекті мәліметтермен қаруланып алуымыз керек теп есептеймін.
Қазіргі кезде елімізде қылмысқа қарсы күресті күшейтуге, азаматтар мен мемлекет мүддесін қорғауға, сот беделін көтеруге қатысты құқықтық форма қадамдары одан әрі жалғасуда. Бұрынғыдай емес қазір қылмыстардың түрі де өзгерген, галстук тағып, кабинетте отырып, компьютермен, ұялы байланысты пайдалану арқылы қылмыс жасайтындар саны өсті. Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев үстіміздегі жылы 10 қыркүйекте құқық қорғау органдары өкілдерімен болған алқалы жиында қылмыспен күресті күшейтуге ерекше мән берді. Бас прокуратура тарапынан да жергілікті буындарға талап күшейді.
Осы басқару тәртібіне қарсы қылмыстар тақырыбын таңдаған мақсатым осы қылмыстарға байланысты мемлекеттік органдарды басқару әрекетіне байланысты өкімет өкілдері мен басқа адамдарға қарсы қылмыстар, Қазақстан Республикасының шекарасының мызғымастығына қол сұғатын қылмыстар, Ресми құжаттар мен мемлекеттік наградалардың айналым тәртібіне қарсы қылмастар, әскери қызметке шақыру тәртібіне қарсы қалмыстар, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздеріне қарсы қалмыстар, басқару тәртібін қомтамассыз ететін жепелеген ережелерге қол суғатын қылмыстардын мән-жайларын, түрлерін, топталуын және құрамын толығымен ашуға бағытталған.
Қолданылған әдебиеттер.
1. Негізгі.
1.1 А.Н. Анағыбаев. Қылмыстык құқық ерекше бөлімі. Алматы жеті жарғы 2000 ж.
2. Қосымша.
2.1 Заң және заман журналы 2003 ж. қыркүйек-қазан.
2.2 Заңгер 2003 11 қараша.
3. Нормативтік құқықтық актілер.
3.1 Қазақстан Респбуликасының Қонститутциясы.
3.2 Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі.
1. Негізгі.
1.1 А.Н. Анағыбаев. Қылмыстык құқық ерекше бөлімі. Алматы жеті жарғы 2000 ж.
2. Қосымша.
2.1 Заң және заман журналы 2003 ж. қыркүйек-қазан.
2.2 Заңгер 2003 11 қараша.
3. Нормативтік құқықтық актілер.
3.1 Қазақстан Респбуликасының Қонститутциясы.
3.2 Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі.
БАСҚАРУ ТӘРТІБІНЕ ҚАРСЫ ҚЫЛМЫСТАР
Мазмұны:
Кіріспе
1. Басқару тәртібіне қарсы қылмыстар.
1.1 Басқару тәртібіне қарсы қылмыстарың жалпы сипаттамасы.
1.2 Басқару тәртібіне қарсы қылмыстардың топталуы.
2. Басқару тәртібіне қарсы қылмыстардың құрамы.
2.1 Мемлекеттік органдарды басқару әрекетіне байланысты өкімет
өкілдері.
2.2 Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасының мызғамастығына
қол сұғатын қылмыстар.
2.3 Ресми құжаттар мен мемлекеттік наградалардың айналым тәртібіне
қарсы қылмыстар.
2.4 Әскери кызметке шақыру тәртібіне қарсы қылмыс.
2.5 Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздеріне қарсы
қалмыстар.
2.6 Басқару тәртібін қамтамассың ететін жекелген ережелерге қол
сұғатын қылмыстар.
Қортынды.
Қолданылған әдебиеттер.
Кіріспе
Басқару тәртібіне қарсы кылмыстар тақырыбын қарастырар алдынды ең
алдымен керекті мәліметтермен қаруланып алуымыз керек теп есептеймін.
Қазіргі кезде елімізде қылмысқа қарсы күресті күшейтуге, азаматтар
мен мемлекет мүддесін қорғауға, сот беделін көтеруге қатысты құқықтық форма
қадамдары одан әрі жалғасуда. Бұрынғыдай емес қазір қылмыстардың түрі де
өзгерген, галстук тағып, кабинетте отырып, компьютермен, ұялы байланысты
пайдалану арқылы қылмыс жасайтындар саны өсті. Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы
Назарбаев үстіміздегі жылы 10 қыркүйекте құқық қорғау органдары өкілдерімен
болған алқалы жиында қылмыспен күресті күшейтуге ерекше мән берді. Бас
прокуратура тарапынан да жергілікті буындарға талап күшейді.
Осы басқару тәртібіне қарсы қылмыстар тақырыбын таңдаған мақсатым
осы қылмыстарға байланысты мемлекеттік органдарды басқару әрекетіне
байланысты өкімет өкілдері мен басқа адамдарға қарсы қылмыстар, Қазақстан
Республикасының шекарасының мызғымастығына қол сұғатын қылмыстар, Ресми
құжаттар мен мемлекеттік наградалардың айналым тәртібіне қарсы қылмастар,
әскери қызметке шақыру тәртібіне қарсы қалмыстар, Қазақстан Республикасының
Мемлекеттік рәміздеріне қарсы қалмыстар, басқару тәртібін қомтамассыз
ететін жепелеген ережелерге қол суғатын қылмыстардын мән-жайларын,
түрлерін, топталуын және құрамын толығымен ашуға бағытталған.
1. БАСҚАРУ ТӘРТІБІНЕ ҚАРСЫ ҚЫЛМЫСТАР
1.1 Басқару тәртібіне қарсы қылмыстарың жалпы сипаттамасы
Басқару тәртібіне қарсы қылмыстар деп мемлекеттік кәсіпорының,
мекеменің, ұйымның басқару саласындағы бірқалыпты, дұрыс қызметін бұзтын
қылмыстық занда көрсетілген қоғамға қауіпті әрекетті немесе әрекетсіздікті
айтамыз.
Жаңа қылмыстық Кодексте осы тұрғыдағы қылмыстардың қатарына жаңадан
бірнеше баптар қосылады.
Олар: жауапты мемлекеттік лауазымды иеленуші лауазымды адамға
қатысты қолданылатын қауіпсіздік шаралары туралы мәліметтерді жария ету.
Қылмыстық кодектің 14-тарауындағы осы қылмыстардың топтық объектісі
басқару тәртібі болып табылады.
Басқару тәртiбi мемлекеттiк ұйымдастыру, мекемелердiң,
кәсiпорындардың, шаруашылық жүргiзушi субъектiлердiң басқару саласындағы
дұрыс қызметiн қамтамасыз ететiн қоғамдык қатынастардың жиынтығы болып
табылады.
Баскару тәртібiне қарсы қылмыстар мен мемлекеттiк қызмет мүдделерiне
қарсы қылмыстардың топтық объектiсi сырттай қарағанда бiр-бiріне ұқсас
сияқты болғанымен, бұл қылмыстар топтың объектiсi, субъектiсi арқылы бiр-
бiрiнен ажыратылады.
Басқару тәртiбiне қарсы қылмыстардың топтық объектiсi мемлекеттiк
немесе мемлекеттiк емес органдардың тек қана басқару саласындағы дұрыс,
бiрқалыпты қызметi, ал мемлекеттiк қызмет мүдделерiне қарсы қылмыстардың
топтық объектiсi мемлекеттiк аппараттың тұтастай дұрыс, әрi бiрқалыпты
қызметi болып табылады.
Басқару тәртiбiне қарсы кылмыстардың субъектiсi жай адамдар,
лауазымды адамдар болуы мүмкiн, ал мемлекеттік қызмет мүдделерiне қарсы
қылмыстардың субъектiсi мемлекеттiк аппараттың лауазымды адамы немесе
мемлекеттiк қызметшiлер болады. Мiне осы көрсетiлген белгiлер арқылы
көрсетiлген қылмыстар тобы бiр-бiрiнен оқшауланып бөлiнедi.
Басқару тәртiбiне қарсы қылмыстардың тiкелей объектiсi басқару
саласындағы қоғамдық қатынастардың нақты түрлерi болады. Қосымша тiкелей
объектiге — адамдардың өмiрi, денсаулығы, ар-намысы, адамгершiлiгi,
қауіпсіздігі жатуы мүмкiн. Кейбiр қылмыс құрамдарында (317, 323—325, 33i-
баптар) қылмытстың заты және қылмыстың жәбiрленушiсi (318—322, 327-баптар)
көрсетiлген.
Басқару тәртiбiне қарсы қылмыстардың құрамы негiзiнен формальдық
құрамға жатады. Тек қана ҚК-тiң 322-бабының 2-тармағында, 331-бабының 2-
тармағына көрсетiлген қылмыс құрамдарының мiндеттi белгiсi — ауыр
зардаптардың орын алуы қажет.
Екi қылмыс құрамының (330, 331-баптар) мiндеттi белгiсi ретiнде
қылмыс iстелу орны көрсетiлген.
Субъективтiк жағынан басқару тәртiбiне қарсы қылмыстар
қасақаналықпен iстеледi. Қылмыстық ниет және мақсат қайсыбiр қылмыс
құрамдарының (318, 320, 321, 322-баптар) қажеттi белгiсi болып табылады.
Қылмыстың субъектiсi 16-ға толған кез келген адам. ҚК-тiн 326-
бабында көрсетiлген қылмыс субъектiсi арнаулы — әскери қызметтен жалтарған
адам, ал 331-баптың 2-тармағы бойынша бiрнеше рет қылмыс жасаған адам осы
құрамның, субъектiсi болып табылады.
1.2 Басқару тәртібіне қарсы қылмыстардың топталуы.
Тiкелей объектiлерiне байланысты басқару тәртiбiне қарсы кылмыстар
мына төмендегiдей түрлерге бөлiнедi:
Мемлекеттiк органдарды басқару әрекетiне байланысты өкiмет өкiлдерi
мен басқа адамдарға қарсы қылмыстар: Қазақстан Республикасы Президентiнiң
ар-ұжданы мен қадiр-қасиетiне қол сұғу және оның қызметiне кедергi жасау.
Депутаттың ар-ұжданы мен қадiр-қасиетiне қол сұғу және кызметiне кедергi
жасау. Өкiмет өкiлiн қорлау. Өкiмет өкiлiне қатысты күш қолдану. Жауапты
мемлекеттiк лауазымды иеленушi лауазымды адамға қатысты қолданылатын
қауiпсiздiк шаралары туралы мәлiметтердi жария ету.
Қазақстан Республикасы мемлекеттiк шекарасының мызғы-мастығына қол
сұғатын қылмыстар: Қазақстан Республикасының күзетiлетiн мемлекеттiк
шекарасынан әдейi заңсыз өту.
Қазақстан Республикасының мемлекеттiк шекарасын құқыққа қарсы
өзгерту.
Ресми құжаттар мен мемлекеттiк наградалардың айналым тәртiбiне қарсы
кылмыстар: ресми құжаттарды және мемлекеттiк наградаларды сатып алу немесе
өткiзу. Құжаттарды мөртаңбаларды, мөрлердi ұрлау немесе бүлдiру. Жалған
құжаттарды, мөртаңбаларды, мөрлердi, мөрқағаздарды, мемлекеттiк
наградаларды қолдан жасау, дайындау немесе өткiзу.
Әскери қызметке шақырылу тәртiбiне қарсы қылмыстар: әскери қызметтен
жалтару.
Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк рәмiздерiне қарсы кылмыстар.
Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк туын, Мемлекеттiк елтаңбасын немесе
Мемлекеттiк әнұранын қорлау. Мемлекеттiк туды заңсыз көтеру.
Басқару тәртiбiң қамтамасыз ететiн жекелеген ережелерге қол сұғатын
қылмыстар: өзiнше билiк ету. Жауапты мемлекеттiк лауазымды атқаратын өкiмет
өкiлiнiң немесе лауазым адамының атағын өз бетiнше иелену. Қызыл Жарты ай
және Қызыл Крест эмблемалары мен белгiлерiн заңсыз пайдалану. Байланыс
желiлерiн күзету ережелерiн бұзу. Жиналыстарды, митингiлердi, пикеттердi,
көше шерулерiн және демонстрацияларды ұйымдастыру мен өткiзу тәртiбiн бұзу.
Төтенше жағдайлар кезiнде тыйым салынған ереуiлге басшылық жасау,
кәсiпорынның, ұйымның жұмысына кедергi келтiру. Қоғамдық бiрлестiк
мүшелерiнiң мемлекеттік органдардың қызметiне заңсыз араласуы. Заңсыз
қоғамдық бiрлестiктер құру немесе олардың қызметiне қатысу. Шет
мемлекеттердiң саяси партиялары мен кәсiптiк одақтарьң жәрдем көрсету.
2. БАСҚАРУ ТӘРІБІНЕ ҚАРСЫ ҚЫЛМЫСТАРДЫҢ ҚҰРАМЫ
2.1 Мемлекеттiк органдарды басқару әрекетiне байланысты
өкiмет өкiлдерi мен басқа адамдарға қарсы қылмыстар
Қазақстан Республикасы Президентiнiң ар-ұжданы мен қадiр-қасиетiне
қол сұғу және оның қызметiне кедергi жасау.
Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес Қазақстан
Республикасының Президентi — мемлекеттiң бас шысы, мемлекеттiң iшкi және
сыртқы саясатының негiзгi бағыттарын айқындайтын, ел iшiнде және
халықаралық қатынастарда Қазакстанның атынан өкiлдiк ететiн ең жоғары
лауазымды тұлға. Республиканың Президентi — халық пен мемлекеттiң билiк
бiрлiгiнiң, Конституцияның мызғымастығының, адам мен азамат құқықтары мен
бостандықтарының нысаны әрi кепiлi (40-баптың 1, 2-тармақтары).
Қазақстан Республикасының Президентiне, оның абыройы мен қадiр-
қасиетiне ешкiмнiң тиiсуiне болмайды (46-бап, 1-тармақ). Республика
Президентi мен оның отбасын қамтамасыз ету, оларға қызмет көрсету және
қорғау мемлекет есебiнен жүзеге асырылады (46-баптың 2-тармағы). Қазақстан
Республикасының Конституциясының жоғарыда көрсетiлген нормаларына сәйкес
Қазақстан Республикасының жаңа Қылмыстық кодексiнде Республика
Президентiнiң ар-ұжданы мен қадiр касиетiне қол сұғу және оның қызметiне
кедергi жасаушылық үшiн жауаптылықты көздейтiн арнаулы бап көрсетiлген.
Қылмыстың тiкелей объектiсi Қазақстан Республикасы Президентiнiң
басқару қызметіне байланысты ар-ұжданы мен қадiр- касиетiн корғау жөнiндегi
қатынастар.
Қылмыстың жәбiрленушiсi - Республика Президентi, оның жақын
туыстары.
Қылмыстың объективтiк жағы Қазақстан Республикасы Президентiн жария
түрде қорлау немесе оның ар-ұжданы мен қадiр-қасиетiне қол сұғу арқылы
сипатталады.
Республика Президентiн жария түрде қорлау деп басқа бiреудiң немесе
көпшiлiктiң көзiнше ел Президентiн әдепсiз сөздермен, шектен шыққан
арсыздығымен көзге түсетiн дене қимылдарын жасау арқылы қоғамдық мiнез-
құлықтарға қайшы келетiн басқа да әрекеттер жасау арқылы, ауызша немесе
жазбаша түрде тiл тигiзулер болып табылады.
Президенттiң ар-ұжданы мен қадiр-қасиетiне қол сұғу деп ол туралы
шындыққа сай келмейтiн жалған сөздер тарату, плакаттар салу,
адамгершiлiгiн, қадiр-қасиетiн көрiнеу аяққа басатың, оны жұртшылық алдында
масқаралайтын, беделiн түсiретiн жалған лақаптар айту, тарату сияқты
әрекетгердi айтамыз.
Қылмыс құрылысы жөнiнен формальдық құрамға жатады және ол
Президенттi жария түрде қорлау немесе оның ар-ұжданы мен қадiр-қасиетiне
қол сұғатын әрекет жасаған уақыттан бастап аяқталған деп танылады.
Қылмыс субъективтiк жағынан тiкелей қасақаналықпен және әртүрлi
ниетпен жасалады. Қылмыстық ниет iс-әрекеттi саралауға әсер етпейдi, бiрақ
жаза тағайындағанда еске алынады.
Қылмыстың субъектiсi 16-ға толған адам. Осы қылмыстың ауырлататын
түрi — бұқаралық ақпарат құралдарын пайдалана отырып жасалған нақ сол
әрекет үшiн жауаптылық ҚК-тйң 318-бабының 2-тармағында көрсетiлген.
Бұқаралық ақпарат құралдарына - газет, журнал, радио, телехабар және
басқа да көпшiлiкке арналған осындай құралдар жатады.
Кылмыстык кодекстің 318бабының ескертуiне сәйкес Қазақстан
Республикасы Президентiнiң жүргiзiп отырған саясаты туралы сын тұрғасында
айтылған жария сөздер осы бап бойынша қылмыстық жауапқа тартуға әкеп
соқпайды.
Депутаттың ар-ұжданы мен қадiр-қасиетiне қол сұғу және оның
қызметiне кедергi жасау.
Қылмыстың тiкелей объектiсi — Қазақстан Республикасы Парламентiнiң
мемлекетгiк заң шығару қызметiне байланысты ар-ұжданы мен қадiр-қасиетiн
қорғаут жөнiндегi қоғамдық қатынастар. Қылмыстың жәбiрленушiсi Республика
Парламентiнiң депутаты.
Қылмыстың объективтiк жағы, субъектiсi және субъективтiк жағы,
ауырлататын және аса ауырлататын түрлерi бойынша ҚК-тiң 318-бабындағы
көрсетiлген құрамдағы белгiлермен ұқсас. Айырмашылық қылмыстың
жәбiрленушiсiнде ғана. 318-бапта қылмыстан жәбiрленушi Республика
Президентi, ал 319-бапта Республика Парламентiнің депутаттары. Депутаттың
ар-ұжданы мен қадiр-қасиетiне қол сұғу, қорлау оның депутаттың мiндеттерiн
атқару кезiнде немесе оны атқаруға байланысты жүзеге асырылады. Мұндай
болмаған ретте iс-әрекет жеке адамға қарсы қылмыс ретiнде саралануы мүмкiн.
Өкiмет өкiлiн қорлау.
Қылмыстың тiкелей объектiсi қызметтiк мiндеттерiн атқарып жүрген
немесе атқаруына байланысты өкiмет өкiлiнiң заңды қызметi болып табылады.
Қосымша тiкелей объект — олардың беделi мен абыройы.
Қылмыс объективтік жағынан қылмыс бабындағы мендеттерiн атқарып
жүрген немесе оны атқаруына байланысты өкiмет өкiлiн қорлау әрекетi арқылы
жүзеге асырылады.
Өкiмет өкiлiнiн беделiн, абыройын, адамгершiлiгiн көпшiлiк алдында
аяққа басатын, оларды масқаралайтын әрекеттердi қорлау деймiз. Оларға
өкiмет өкiлi туралы ауызша немесе жазбаша, көзiнше немесе сыртынан, болмаса
баспасөз құралдарын пайдаланып, оларды масқаралайтын, даттайтын, абыройын
аяққа басатын әрекеттер жатады. Осы қылмыстың жасалу себебi өкiмет өкiлiнiң
өз қызметiн жүзеге асыруына, атқаруына тiкелей байланысты. Қылмыстың
объективтiк жағының тағы бір белгiсi өкiмет өкiлiн қорлау жария түрде -
копшiлiк алдында болуы қажет. Көпшiлiк алдындағы қорлау деп өкiмет өкiлiн
қорлауды бөтен адамның көрiп, естiп тұруы немесе бiр топ адамның осы
әрекетке куә болуы. Жазбаша қорлау деп баспасөз кұралы арқылы көпшілiкке
мәлiм болған жағдайларды айтамыз.
Қылмыс субъективтiк жағынан теқ қана тiкелей қасақаналықпен жүзеге
асырылады. Кiнәлi адам өкiмет өкiлiн оның қызмет бабындағы мiндеттерiн
орындауына байланысты көпшiлiк алдында жария түрде қорлағанын сезедi және
соған саналы түрде жол бередi және аталған адамлардың абыройын, беделiн
түсiрудi тiлейдi.
Қылмыстың субъектiсi - 16-ға толған, есi дұрыс, кез келген азамат
болады.
Өкiмет өкiлiне қатысты күш колдану.
Қылмыстық кодекстiң 32I-бабының 1-тармағында өкiмет өкiлiнiң
қызметтiк мiндеттерiн орындауына байланысты оған немесе оның жақындарына
қатысы өмiрi мен ден саулығы үшiн қауiпсiз күш қолдану немесе күш болып
қорқыту үшiн жауаптылық белгiленген.
Кылмыстың тiкелей объсктiсi өкiмет өкiлдерiнiң дұрыс басқару
қызметi, ал қосымша тiкелей объектiсi олардың өзiнiң және жақын туыстарының
өмiрi мен денсаулығы. Бұлар қылмыстың жәбiрленушiсi болып табылады.
Қылмыс объективтiк жағынан мына әрекеттердi iстеу аркылы көрiнiс
табады:
а) өкiмет өкiлiнiң өзiне немесе оның жақын туыстарына қатысты өмiрi
мен денсаулы үшiн қауiпсiз күш колдану;
б) осы көрсетiлген адамдарды күш қолданбақ болып қорқыту;
в) аталған адамдарға қатысты өмiрi мен денсаулығына қауiптi күш
қолдану.
Өкiмет өкiлiнiң өз қызметтiк мiндеттерiн орындауына байланысты оның
өзiнiң немесе жақындарының өмiрi мен денсаулығына қауiпсiз күш қолдануға
жәбiрленушiнің киiмiң жырту, олардьт сабау, денесiне жеңiл жарақат келтiру,
бостандығын шектеу, өмiрiне немесе денсаулығынақауап келтiрмейтiн жағдайда
жәбiрленушiнiң организмiне есеңгiрететiн нәрселер егу сияқты ерекеттер
жатады.
Қылмыс құрылысы жағынан формальдық-материалдық құрамға жатады.
Жәбiрленушiлерге күш қолданбақ болып қорқыту - формальдық құрамға, ал басқа
әрекеттер материалдық құрамға жатады.
Субъективтiк жағынан қылмыс тiкелей қасақаналықпен
iстеледi.Қылмыстың субъектiсi 16-ға толған адам.
Жауапты мемлекеттiк лауазымды иеленушi лауазымды адамға қатысты
қолданылатын қауiпсiздiк шаралары туралы мәлiметтердi жария ету.
Көрсетілген қылмыстың объективтiк және субъективтiк белгiлерi
жауапты мемлекеттiк лауазымды иеленушi адамдарды мемлекеттiк қорғау туралы
заңда арнайьт көрсетiлген.
Қылмыстыiң негiзгi тiкелей объектiсi жауапты мемлекеттiк лауазымды
адамдардың бiрқалыпты, дұрыс қызметi, ад қосымша тiкелей объектiсi —
көрсетiлген осы адамдардың немесе олардың туыстарының қауiпсiздiгi болып
табылады. Осы адамдар қылмыстың жәбiрленушiлерi болып табылады. Жақын
туыстары — ата-аналары, балалары, атасьт, әжесi, немерелерi, iнiлерi,
қарындастары, жиені, асырап алған балалары асырап алған ата-аналары,
келiнi, құдасы, жақын досы және т.б. жатады.
Қылмыс объективтiк жағынан алғанда жоғарыда аталған жебiрленушiлерге
тiкелей байланысты қауiпсiздiк шаралары туралы мәлiметтердi кез келген
тәсiлмен жария ету жолымен әрекет немесе әре кетсiздiк арқылы жүзеге
асырылады.
Қылмыс құрылысы жағынан формальдық және ол заңда көрсетiлген iс-
әрекььер қауiпсiздiк шаралары туралы мәлiметтердi бөтен адамға немесе
адамдарға жария еткен уақыттан бастап аяқталған деп танылады.
Қылмыс субъективтiк жағынан қасақана (тiкелей немесе жанама) түрде
iстеледi.
Қылмыстың субъектiсi арнаулы 16-ға толған, осы мәлiметтер өзiне
сенiп тапсырылған немесе оның қызметтiк iс-әрекеттерiне байланысты белгiлi
болған адам (жеке күзетшiсi, хатшысы, көлiк жүргiзушiсi дәрiгерi, үй
күтушiсi және т.б.).
Қылмыс құрамы материалдық. Ауыр зардаптарға - жауапты лауазымды
адамды немесе оның жақын туыстарын өлтiруге оқталу, оларға ауыр дене
жарақатын келтiру, үй-мүлкiн жою т.б. зардаптар жатады. Кiнәлiнің зардап
жөнiндегi кiнә нысаны абайсыздық арқылы көрiнiс табады.
2.2 Республикасының мемлекеттік шекарасының
мытзғымастығынв қол сұғатын қылмастар
Қазақстан Республикасының күзетiлетiн Мемлекеттiк шекарасынан әдейi заңсыз
өту.
Қылмыстын тiкелей объектiсi Қазақстан Республикасының Мемлекеттік
шекарасының қол сұғылмайтындығын реттейтiн қоғамдық қатынастар.
Қылмыс объективтiк жағынан алғанда Қазақстан Республикасыньщң
күзетiлетiн Мемлекеттік шекарасынан белгiленген құжатсыз және тиiстi
рұқсатсыз әдейi заңсыз өту арқылы жүзеге асырылады. Қылмыс күзетiлетiн
Мемлекеттік шекарадан кез келген тәсiлмен жаяу, көлiкпен, әуе кемесiмен,
сумен жұзу арқыы Қазақстан Республикасының аумағына немесе оған шекаралас
мемлекеттің аумағына заңсыз — белгiленген құжатсыз және тиiстi рұқсатсыз
өткен уақыттан бастап аяқталған деп танылады. Қылмыс формальдық құрама
жатады. Бұл жерде айта кететiн нәрсе — күзетiлетiн мемлекеiттiк шекарадан
заңсыз өту ғана қылмыс деп қарастырылады. Егер шекара ТМД елдерi арасында
күзетiлмейтiн болса, онда одан өту қылмыс деп қарастырылмайды. Мемлекеттiк
шекарадан өту, Қазақстан Республикасынан кету және оған келу тәртiптерi
Мемлекеттiк шекара туралы Заңмен және халықаралық келiсiмдермен реттеледі.
Қылмыс субъективтiк жағынан алғанда тiкелей қасақаналықпен iстеледi.
Кiнәлi адам Қазақстан Республикасының күзетiлетiн Мемдекеттiк шекарасынан
белгiленген құжатсыз және тиiстi рұқсатсыз әдейi заңсыз өтетiнiн сезедi
және соны iстеудi тiлейдi.
Абайсызда не амалсыздан, аса қажетгiлiк жағдайда мемлекеттiк
шекарадан өту қылмыс деп танылмайды (Мысалы әуе, су кемесiнiң апатқа ұшырау
қаупi туғанда, басқа елдiң аумағына амалсыздан қонуы, күрделi ауа райына
байланысты адасып ше караны бұзу т.б.)
Мемлекеттiк шекараны бұзудың ниетi мен мақсаты iс-әрекеттi саралауға
қатысы жоқ, олар тек жаза тағайындағанда ескерiледi.
Қылмыстың субъектiсi — 16-ға толған, кез келген адам.
ҚК-тің 330-бабының 2-тармағында осы кылмыстың мынадай ауырлататын
түрлерi: а) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша; б) немесе
ұйымдасқан топпен; в) не күш қолданумен немесе оны қолданбақ болып
қорқытумен жасалған дел сол әрекетгер үшiн жауаптылық белгiленген.
Күш қолдану ден жәбiрленушiге жеңiл, ауырлығы орта дәрежедегi
жарақат келтіруді айтамыз. Одан зор жарақат келтiрген жағдайда қылмыс
жиынтығы бойынша сараланады. Күш қол данбақ болып қорқытудың түсiнiгiне ҚК-
тiң 321-бабында тоқталғанбыз.
Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк шекарасын құқыққа қарсы
өзгерту.
Қылмыстың тiкелей объектiсi күзетiлетiнiне немесе күзетiлмейтiнiне
қарамастан ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Мазмұны:
Кіріспе
1. Басқару тәртібіне қарсы қылмыстар.
1.1 Басқару тәртібіне қарсы қылмыстарың жалпы сипаттамасы.
1.2 Басқару тәртібіне қарсы қылмыстардың топталуы.
2. Басқару тәртібіне қарсы қылмыстардың құрамы.
2.1 Мемлекеттік органдарды басқару әрекетіне байланысты өкімет
өкілдері.
2.2 Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасының мызғамастығына
қол сұғатын қылмыстар.
2.3 Ресми құжаттар мен мемлекеттік наградалардың айналым тәртібіне
қарсы қылмыстар.
2.4 Әскери кызметке шақыру тәртібіне қарсы қылмыс.
2.5 Қазақстан Республикасының Мемлекеттік рәміздеріне қарсы
қалмыстар.
2.6 Басқару тәртібін қамтамассың ететін жекелген ережелерге қол
сұғатын қылмыстар.
Қортынды.
Қолданылған әдебиеттер.
Кіріспе
Басқару тәртібіне қарсы кылмыстар тақырыбын қарастырар алдынды ең
алдымен керекті мәліметтермен қаруланып алуымыз керек теп есептеймін.
Қазіргі кезде елімізде қылмысқа қарсы күресті күшейтуге, азаматтар
мен мемлекет мүддесін қорғауға, сот беделін көтеруге қатысты құқықтық форма
қадамдары одан әрі жалғасуда. Бұрынғыдай емес қазір қылмыстардың түрі де
өзгерген, галстук тағып, кабинетте отырып, компьютермен, ұялы байланысты
пайдалану арқылы қылмыс жасайтындар саны өсті. Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы
Назарбаев үстіміздегі жылы 10 қыркүйекте құқық қорғау органдары өкілдерімен
болған алқалы жиында қылмыспен күресті күшейтуге ерекше мән берді. Бас
прокуратура тарапынан да жергілікті буындарға талап күшейді.
Осы басқару тәртібіне қарсы қылмыстар тақырыбын таңдаған мақсатым
осы қылмыстарға байланысты мемлекеттік органдарды басқару әрекетіне
байланысты өкімет өкілдері мен басқа адамдарға қарсы қылмыстар, Қазақстан
Республикасының шекарасының мызғымастығына қол сұғатын қылмыстар, Ресми
құжаттар мен мемлекеттік наградалардың айналым тәртібіне қарсы қылмастар,
әскери қызметке шақыру тәртібіне қарсы қалмыстар, Қазақстан Республикасының
Мемлекеттік рәміздеріне қарсы қалмыстар, басқару тәртібін қомтамассыз
ететін жепелеген ережелерге қол суғатын қылмыстардын мән-жайларын,
түрлерін, топталуын және құрамын толығымен ашуға бағытталған.
1. БАСҚАРУ ТӘРТІБІНЕ ҚАРСЫ ҚЫЛМЫСТАР
1.1 Басқару тәртібіне қарсы қылмыстарың жалпы сипаттамасы
Басқару тәртібіне қарсы қылмыстар деп мемлекеттік кәсіпорының,
мекеменің, ұйымның басқару саласындағы бірқалыпты, дұрыс қызметін бұзтын
қылмыстық занда көрсетілген қоғамға қауіпті әрекетті немесе әрекетсіздікті
айтамыз.
Жаңа қылмыстық Кодексте осы тұрғыдағы қылмыстардың қатарына жаңадан
бірнеше баптар қосылады.
Олар: жауапты мемлекеттік лауазымды иеленуші лауазымды адамға
қатысты қолданылатын қауіпсіздік шаралары туралы мәліметтерді жария ету.
Қылмыстық кодектің 14-тарауындағы осы қылмыстардың топтық объектісі
басқару тәртібі болып табылады.
Басқару тәртiбi мемлекеттiк ұйымдастыру, мекемелердiң,
кәсiпорындардың, шаруашылық жүргiзушi субъектiлердiң басқару саласындағы
дұрыс қызметiн қамтамасыз ететiн қоғамдык қатынастардың жиынтығы болып
табылады.
Баскару тәртібiне қарсы қылмыстар мен мемлекеттiк қызмет мүдделерiне
қарсы қылмыстардың топтық объектiсi сырттай қарағанда бiр-бiріне ұқсас
сияқты болғанымен, бұл қылмыстар топтың объектiсi, субъектiсi арқылы бiр-
бiрiнен ажыратылады.
Басқару тәртiбiне қарсы қылмыстардың топтық объектiсi мемлекеттiк
немесе мемлекеттiк емес органдардың тек қана басқару саласындағы дұрыс,
бiрқалыпты қызметi, ал мемлекеттiк қызмет мүдделерiне қарсы қылмыстардың
топтық объектiсi мемлекеттiк аппараттың тұтастай дұрыс, әрi бiрқалыпты
қызметi болып табылады.
Басқару тәртiбiне қарсы кылмыстардың субъектiсi жай адамдар,
лауазымды адамдар болуы мүмкiн, ал мемлекеттік қызмет мүдделерiне қарсы
қылмыстардың субъектiсi мемлекеттiк аппараттың лауазымды адамы немесе
мемлекеттiк қызметшiлер болады. Мiне осы көрсетiлген белгiлер арқылы
көрсетiлген қылмыстар тобы бiр-бiрiнен оқшауланып бөлiнедi.
Басқару тәртiбiне қарсы қылмыстардың тiкелей объектiсi басқару
саласындағы қоғамдық қатынастардың нақты түрлерi болады. Қосымша тiкелей
объектiге — адамдардың өмiрi, денсаулығы, ар-намысы, адамгершiлiгi,
қауіпсіздігі жатуы мүмкiн. Кейбiр қылмыс құрамдарында (317, 323—325, 33i-
баптар) қылмытстың заты және қылмыстың жәбiрленушiсi (318—322, 327-баптар)
көрсетiлген.
Басқару тәртiбiне қарсы қылмыстардың құрамы негiзiнен формальдық
құрамға жатады. Тек қана ҚК-тiң 322-бабының 2-тармағында, 331-бабының 2-
тармағына көрсетiлген қылмыс құрамдарының мiндеттi белгiсi — ауыр
зардаптардың орын алуы қажет.
Екi қылмыс құрамының (330, 331-баптар) мiндеттi белгiсi ретiнде
қылмыс iстелу орны көрсетiлген.
Субъективтiк жағынан басқару тәртiбiне қарсы қылмыстар
қасақаналықпен iстеледi. Қылмыстық ниет және мақсат қайсыбiр қылмыс
құрамдарының (318, 320, 321, 322-баптар) қажеттi белгiсi болып табылады.
Қылмыстың субъектiсi 16-ға толған кез келген адам. ҚК-тiн 326-
бабында көрсетiлген қылмыс субъектiсi арнаулы — әскери қызметтен жалтарған
адам, ал 331-баптың 2-тармағы бойынша бiрнеше рет қылмыс жасаған адам осы
құрамның, субъектiсi болып табылады.
1.2 Басқару тәртібіне қарсы қылмыстардың топталуы.
Тiкелей объектiлерiне байланысты басқару тәртiбiне қарсы кылмыстар
мына төмендегiдей түрлерге бөлiнедi:
Мемлекеттiк органдарды басқару әрекетiне байланысты өкiмет өкiлдерi
мен басқа адамдарға қарсы қылмыстар: Қазақстан Республикасы Президентiнiң
ар-ұжданы мен қадiр-қасиетiне қол сұғу және оның қызметiне кедергi жасау.
Депутаттың ар-ұжданы мен қадiр-қасиетiне қол сұғу және кызметiне кедергi
жасау. Өкiмет өкiлiн қорлау. Өкiмет өкiлiне қатысты күш қолдану. Жауапты
мемлекеттiк лауазымды иеленушi лауазымды адамға қатысты қолданылатын
қауiпсiздiк шаралары туралы мәлiметтердi жария ету.
Қазақстан Республикасы мемлекеттiк шекарасының мызғы-мастығына қол
сұғатын қылмыстар: Қазақстан Республикасының күзетiлетiн мемлекеттiк
шекарасынан әдейi заңсыз өту.
Қазақстан Республикасының мемлекеттiк шекарасын құқыққа қарсы
өзгерту.
Ресми құжаттар мен мемлекеттiк наградалардың айналым тәртiбiне қарсы
кылмыстар: ресми құжаттарды және мемлекеттiк наградаларды сатып алу немесе
өткiзу. Құжаттарды мөртаңбаларды, мөрлердi ұрлау немесе бүлдiру. Жалған
құжаттарды, мөртаңбаларды, мөрлердi, мөрқағаздарды, мемлекеттiк
наградаларды қолдан жасау, дайындау немесе өткiзу.
Әскери қызметке шақырылу тәртiбiне қарсы қылмыстар: әскери қызметтен
жалтару.
Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк рәмiздерiне қарсы кылмыстар.
Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк туын, Мемлекеттiк елтаңбасын немесе
Мемлекеттiк әнұранын қорлау. Мемлекеттiк туды заңсыз көтеру.
Басқару тәртiбiң қамтамасыз ететiн жекелеген ережелерге қол сұғатын
қылмыстар: өзiнше билiк ету. Жауапты мемлекеттiк лауазымды атқаратын өкiмет
өкiлiнiң немесе лауазым адамының атағын өз бетiнше иелену. Қызыл Жарты ай
және Қызыл Крест эмблемалары мен белгiлерiн заңсыз пайдалану. Байланыс
желiлерiн күзету ережелерiн бұзу. Жиналыстарды, митингiлердi, пикеттердi,
көше шерулерiн және демонстрацияларды ұйымдастыру мен өткiзу тәртiбiн бұзу.
Төтенше жағдайлар кезiнде тыйым салынған ереуiлге басшылық жасау,
кәсiпорынның, ұйымның жұмысына кедергi келтiру. Қоғамдық бiрлестiк
мүшелерiнiң мемлекеттік органдардың қызметiне заңсыз араласуы. Заңсыз
қоғамдық бiрлестiктер құру немесе олардың қызметiне қатысу. Шет
мемлекеттердiң саяси партиялары мен кәсiптiк одақтарьң жәрдем көрсету.
2. БАСҚАРУ ТӘРІБІНЕ ҚАРСЫ ҚЫЛМЫСТАРДЫҢ ҚҰРАМЫ
2.1 Мемлекеттiк органдарды басқару әрекетiне байланысты
өкiмет өкiлдерi мен басқа адамдарға қарсы қылмыстар
Қазақстан Республикасы Президентiнiң ар-ұжданы мен қадiр-қасиетiне
қол сұғу және оның қызметiне кедергi жасау.
Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес Қазақстан
Республикасының Президентi — мемлекеттiң бас шысы, мемлекеттiң iшкi және
сыртқы саясатының негiзгi бағыттарын айқындайтын, ел iшiнде және
халықаралық қатынастарда Қазакстанның атынан өкiлдiк ететiн ең жоғары
лауазымды тұлға. Республиканың Президентi — халық пен мемлекеттiң билiк
бiрлiгiнiң, Конституцияның мызғымастығының, адам мен азамат құқықтары мен
бостандықтарының нысаны әрi кепiлi (40-баптың 1, 2-тармақтары).
Қазақстан Республикасының Президентiне, оның абыройы мен қадiр-
қасиетiне ешкiмнiң тиiсуiне болмайды (46-бап, 1-тармақ). Республика
Президентi мен оның отбасын қамтамасыз ету, оларға қызмет көрсету және
қорғау мемлекет есебiнен жүзеге асырылады (46-баптың 2-тармағы). Қазақстан
Республикасының Конституциясының жоғарыда көрсетiлген нормаларына сәйкес
Қазақстан Республикасының жаңа Қылмыстық кодексiнде Республика
Президентiнiң ар-ұжданы мен қадiр касиетiне қол сұғу және оның қызметiне
кедергi жасаушылық үшiн жауаптылықты көздейтiн арнаулы бап көрсетiлген.
Қылмыстың тiкелей объектiсi Қазақстан Республикасы Президентiнiң
басқару қызметіне байланысты ар-ұжданы мен қадiр- касиетiн корғау жөнiндегi
қатынастар.
Қылмыстың жәбiрленушiсi - Республика Президентi, оның жақын
туыстары.
Қылмыстың объективтiк жағы Қазақстан Республикасы Президентiн жария
түрде қорлау немесе оның ар-ұжданы мен қадiр-қасиетiне қол сұғу арқылы
сипатталады.
Республика Президентiн жария түрде қорлау деп басқа бiреудiң немесе
көпшiлiктiң көзiнше ел Президентiн әдепсiз сөздермен, шектен шыққан
арсыздығымен көзге түсетiн дене қимылдарын жасау арқылы қоғамдық мiнез-
құлықтарға қайшы келетiн басқа да әрекеттер жасау арқылы, ауызша немесе
жазбаша түрде тiл тигiзулер болып табылады.
Президенттiң ар-ұжданы мен қадiр-қасиетiне қол сұғу деп ол туралы
шындыққа сай келмейтiн жалған сөздер тарату, плакаттар салу,
адамгершiлiгiн, қадiр-қасиетiн көрiнеу аяққа басатың, оны жұртшылық алдында
масқаралайтын, беделiн түсiретiн жалған лақаптар айту, тарату сияқты
әрекетгердi айтамыз.
Қылмыс құрылысы жөнiнен формальдық құрамға жатады және ол
Президенттi жария түрде қорлау немесе оның ар-ұжданы мен қадiр-қасиетiне
қол сұғатын әрекет жасаған уақыттан бастап аяқталған деп танылады.
Қылмыс субъективтiк жағынан тiкелей қасақаналықпен және әртүрлi
ниетпен жасалады. Қылмыстық ниет iс-әрекеттi саралауға әсер етпейдi, бiрақ
жаза тағайындағанда еске алынады.
Қылмыстың субъектiсi 16-ға толған адам. Осы қылмыстың ауырлататын
түрi — бұқаралық ақпарат құралдарын пайдалана отырып жасалған нақ сол
әрекет үшiн жауаптылық ҚК-тйң 318-бабының 2-тармағында көрсетiлген.
Бұқаралық ақпарат құралдарына - газет, журнал, радио, телехабар және
басқа да көпшiлiкке арналған осындай құралдар жатады.
Кылмыстык кодекстің 318бабының ескертуiне сәйкес Қазақстан
Республикасы Президентiнiң жүргiзiп отырған саясаты туралы сын тұрғасында
айтылған жария сөздер осы бап бойынша қылмыстық жауапқа тартуға әкеп
соқпайды.
Депутаттың ар-ұжданы мен қадiр-қасиетiне қол сұғу және оның
қызметiне кедергi жасау.
Қылмыстың тiкелей объектiсi — Қазақстан Республикасы Парламентiнiң
мемлекетгiк заң шығару қызметiне байланысты ар-ұжданы мен қадiр-қасиетiн
қорғаут жөнiндегi қоғамдық қатынастар. Қылмыстың жәбiрленушiсi Республика
Парламентiнiң депутаты.
Қылмыстың объективтiк жағы, субъектiсi және субъективтiк жағы,
ауырлататын және аса ауырлататын түрлерi бойынша ҚК-тiң 318-бабындағы
көрсетiлген құрамдағы белгiлермен ұқсас. Айырмашылық қылмыстың
жәбiрленушiсiнде ғана. 318-бапта қылмыстан жәбiрленушi Республика
Президентi, ал 319-бапта Республика Парламентiнің депутаттары. Депутаттың
ар-ұжданы мен қадiр-қасиетiне қол сұғу, қорлау оның депутаттың мiндеттерiн
атқару кезiнде немесе оны атқаруға байланысты жүзеге асырылады. Мұндай
болмаған ретте iс-әрекет жеке адамға қарсы қылмыс ретiнде саралануы мүмкiн.
Өкiмет өкiлiн қорлау.
Қылмыстың тiкелей объектiсi қызметтiк мiндеттерiн атқарып жүрген
немесе атқаруына байланысты өкiмет өкiлiнiң заңды қызметi болып табылады.
Қосымша тiкелей объект — олардың беделi мен абыройы.
Қылмыс объективтік жағынан қылмыс бабындағы мендеттерiн атқарып
жүрген немесе оны атқаруына байланысты өкiмет өкiлiн қорлау әрекетi арқылы
жүзеге асырылады.
Өкiмет өкiлiнiн беделiн, абыройын, адамгершiлiгiн көпшiлiк алдында
аяққа басатын, оларды масқаралайтын әрекеттердi қорлау деймiз. Оларға
өкiмет өкiлi туралы ауызша немесе жазбаша, көзiнше немесе сыртынан, болмаса
баспасөз құралдарын пайдаланып, оларды масқаралайтын, даттайтын, абыройын
аяққа басатын әрекеттер жатады. Осы қылмыстың жасалу себебi өкiмет өкiлiнiң
өз қызметiн жүзеге асыруына, атқаруына тiкелей байланысты. Қылмыстың
объективтiк жағының тағы бір белгiсi өкiмет өкiлiн қорлау жария түрде -
копшiлiк алдында болуы қажет. Көпшiлiк алдындағы қорлау деп өкiмет өкiлiн
қорлауды бөтен адамның көрiп, естiп тұруы немесе бiр топ адамның осы
әрекетке куә болуы. Жазбаша қорлау деп баспасөз кұралы арқылы көпшілiкке
мәлiм болған жағдайларды айтамыз.
Қылмыс субъективтiк жағынан теқ қана тiкелей қасақаналықпен жүзеге
асырылады. Кiнәлi адам өкiмет өкiлiн оның қызмет бабындағы мiндеттерiн
орындауына байланысты көпшiлiк алдында жария түрде қорлағанын сезедi және
соған саналы түрде жол бередi және аталған адамлардың абыройын, беделiн
түсiрудi тiлейдi.
Қылмыстың субъектiсi - 16-ға толған, есi дұрыс, кез келген азамат
болады.
Өкiмет өкiлiне қатысты күш колдану.
Қылмыстық кодекстiң 32I-бабының 1-тармағында өкiмет өкiлiнiң
қызметтiк мiндеттерiн орындауына байланысты оған немесе оның жақындарына
қатысы өмiрi мен ден саулығы үшiн қауiпсiз күш қолдану немесе күш болып
қорқыту үшiн жауаптылық белгiленген.
Кылмыстың тiкелей объсктiсi өкiмет өкiлдерiнiң дұрыс басқару
қызметi, ал қосымша тiкелей объектiсi олардың өзiнiң және жақын туыстарының
өмiрi мен денсаулығы. Бұлар қылмыстың жәбiрленушiсi болып табылады.
Қылмыс объективтiк жағынан мына әрекеттердi iстеу аркылы көрiнiс
табады:
а) өкiмет өкiлiнiң өзiне немесе оның жақын туыстарына қатысты өмiрi
мен денсаулы үшiн қауiпсiз күш колдану;
б) осы көрсетiлген адамдарды күш қолданбақ болып қорқыту;
в) аталған адамдарға қатысты өмiрi мен денсаулығына қауiптi күш
қолдану.
Өкiмет өкiлiнiң өз қызметтiк мiндеттерiн орындауына байланысты оның
өзiнiң немесе жақындарының өмiрi мен денсаулығына қауiпсiз күш қолдануға
жәбiрленушiнің киiмiң жырту, олардьт сабау, денесiне жеңiл жарақат келтiру,
бостандығын шектеу, өмiрiне немесе денсаулығынақауап келтiрмейтiн жағдайда
жәбiрленушiнiң организмiне есеңгiрететiн нәрселер егу сияқты ерекеттер
жатады.
Қылмыс құрылысы жағынан формальдық-материалдық құрамға жатады.
Жәбiрленушiлерге күш қолданбақ болып қорқыту - формальдық құрамға, ал басқа
әрекеттер материалдық құрамға жатады.
Субъективтiк жағынан қылмыс тiкелей қасақаналықпен
iстеледi.Қылмыстың субъектiсi 16-ға толған адам.
Жауапты мемлекеттiк лауазымды иеленушi лауазымды адамға қатысты
қолданылатын қауiпсiздiк шаралары туралы мәлiметтердi жария ету.
Көрсетілген қылмыстың объективтiк және субъективтiк белгiлерi
жауапты мемлекеттiк лауазымды иеленушi адамдарды мемлекеттiк қорғау туралы
заңда арнайьт көрсетiлген.
Қылмыстыiң негiзгi тiкелей объектiсi жауапты мемлекеттiк лауазымды
адамдардың бiрқалыпты, дұрыс қызметi, ад қосымша тiкелей объектiсi —
көрсетiлген осы адамдардың немесе олардың туыстарының қауiпсiздiгi болып
табылады. Осы адамдар қылмыстың жәбiрленушiлерi болып табылады. Жақын
туыстары — ата-аналары, балалары, атасьт, әжесi, немерелерi, iнiлерi,
қарындастары, жиені, асырап алған балалары асырап алған ата-аналары,
келiнi, құдасы, жақын досы және т.б. жатады.
Қылмыс объективтiк жағынан алғанда жоғарыда аталған жебiрленушiлерге
тiкелей байланысты қауiпсiздiк шаралары туралы мәлiметтердi кез келген
тәсiлмен жария ету жолымен әрекет немесе әре кетсiздiк арқылы жүзеге
асырылады.
Қылмыс құрылысы жағынан формальдық және ол заңда көрсетiлген iс-
әрекььер қауiпсiздiк шаралары туралы мәлiметтердi бөтен адамға немесе
адамдарға жария еткен уақыттан бастап аяқталған деп танылады.
Қылмыс субъективтiк жағынан қасақана (тiкелей немесе жанама) түрде
iстеледi.
Қылмыстың субъектiсi арнаулы 16-ға толған, осы мәлiметтер өзiне
сенiп тапсырылған немесе оның қызметтiк iс-әрекеттерiне байланысты белгiлi
болған адам (жеке күзетшiсi, хатшысы, көлiк жүргiзушiсi дәрiгерi, үй
күтушiсi және т.б.).
Қылмыс құрамы материалдық. Ауыр зардаптарға - жауапты лауазымды
адамды немесе оның жақын туыстарын өлтiруге оқталу, оларға ауыр дене
жарақатын келтiру, үй-мүлкiн жою т.б. зардаптар жатады. Кiнәлiнің зардап
жөнiндегi кiнә нысаны абайсыздық арқылы көрiнiс табады.
2.2 Республикасының мемлекеттік шекарасының
мытзғымастығынв қол сұғатын қылмастар
Қазақстан Республикасының күзетiлетiн Мемлекеттiк шекарасынан әдейi заңсыз
өту.
Қылмыстын тiкелей объектiсi Қазақстан Республикасының Мемлекеттік
шекарасының қол сұғылмайтындығын реттейтiн қоғамдық қатынастар.
Қылмыс объективтiк жағынан алғанда Қазақстан Республикасыньщң
күзетiлетiн Мемлекеттік шекарасынан белгiленген құжатсыз және тиiстi
рұқсатсыз әдейi заңсыз өту арқылы жүзеге асырылады. Қылмыс күзетiлетiн
Мемлекеттік шекарадан кез келген тәсiлмен жаяу, көлiкпен, әуе кемесiмен,
сумен жұзу арқыы Қазақстан Республикасының аумағына немесе оған шекаралас
мемлекеттің аумағына заңсыз — белгiленген құжатсыз және тиiстi рұқсатсыз
өткен уақыттан бастап аяқталған деп танылады. Қылмыс формальдық құрама
жатады. Бұл жерде айта кететiн нәрсе — күзетiлетiн мемлекеiттiк шекарадан
заңсыз өту ғана қылмыс деп қарастырылады. Егер шекара ТМД елдерi арасында
күзетiлмейтiн болса, онда одан өту қылмыс деп қарастырылмайды. Мемлекеттiк
шекарадан өту, Қазақстан Республикасынан кету және оған келу тәртiптерi
Мемлекеттiк шекара туралы Заңмен және халықаралық келiсiмдермен реттеледі.
Қылмыс субъективтiк жағынан алғанда тiкелей қасақаналықпен iстеледi.
Кiнәлi адам Қазақстан Республикасының күзетiлетiн Мемдекеттiк шекарасынан
белгiленген құжатсыз және тиiстi рұқсатсыз әдейi заңсыз өтетiнiн сезедi
және соны iстеудi тiлейдi.
Абайсызда не амалсыздан, аса қажетгiлiк жағдайда мемлекеттiк
шекарадан өту қылмыс деп танылмайды (Мысалы әуе, су кемесiнiң апатқа ұшырау
қаупi туғанда, басқа елдiң аумағына амалсыздан қонуы, күрделi ауа райына
байланысты адасып ше караны бұзу т.б.)
Мемлекеттiк шекараны бұзудың ниетi мен мақсаты iс-әрекеттi саралауға
қатысы жоқ, олар тек жаза тағайындағанда ескерiледi.
Қылмыстың субъектiсi — 16-ға толған, кез келген адам.
ҚК-тің 330-бабының 2-тармағында осы кылмыстың мынадай ауырлататын
түрлерi: а) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша; б) немесе
ұйымдасқан топпен; в) не күш қолданумен немесе оны қолданбақ болып
қорқытумен жасалған дел сол әрекетгер үшiн жауаптылық белгiленген.
Күш қолдану ден жәбiрленушiге жеңiл, ауырлығы орта дәрежедегi
жарақат келтіруді айтамыз. Одан зор жарақат келтiрген жағдайда қылмыс
жиынтығы бойынша сараланады. Күш қол данбақ болып қорқытудың түсiнiгiне ҚК-
тiң 321-бабында тоқталғанбыз.
Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк шекарасын құқыққа қарсы
өзгерту.
Қылмыстың тiкелей объектiсi күзетiлетiнiне немесе күзетiлмейтiнiне
қарамастан ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz