Айналым қаражатының негізділігі
Жоспар:
Негізгі бөлім:
1.1. Айналым қаражатының негізділігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.2. Айналым қаражатының құрылы мен өлшемі, құрамы. ... ... ... ... ...
1.3. Кәсіпорынның айналым қаражатының қажеттіліктерін анықтау...
Негізгі бөлім:
1.1. Айналым қаражатының негізділігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.2. Айналым қаражатының құрылы мен өлшемі, құрамы. ... ... ... ... ...
1.3. Кәсіпорынның айналым қаражатының қажеттіліктерін анықтау...
Кәсіпорын өнімді өндіру үшін шикі заттын, материалдын, сатып алынатын жартылай фабрикаттардын, құралдардын, түйіндердін, жарналардын, ыдыстардын, қосалқы бөлшектердін, құрылыс материалдардын қорлары болуы керек. Бұл қорлар, сонымен қатар аяқталмаған өндірістін шығындары кәсіпорынның өндірістік айналым қорларын құрылуы.
Өндірілген өнімді сату үшін дайын өнім қоймалары болуы тиіс. Өнімдердін бір бөлігін тұтынушыға тиеп жіберіп ол жолда болса, бір бөлігі тұтынушыға жетіп ақшасы әлі төленген жоқ. (дебиторлық қарыз)
Өндірістік- шаруашылық іс-әрекетті жүзеге асыру үшін кәсіпорында шикі затқа, материалдарға, жалақы төлеуге ақша қаражаттары болуы керек
Дайын өнім, дебиторлық қарыз тиелген тауарлар және ақша қаражаттары кәсіпорынның айналым қорын көрсетеді.
Кәсіпорынның айналым қаражаты – бұл өндірістін айналым қорлары қалыптастыруға жұмсалған қаражат құны. Баланыс активінде байқалады.
Айналым капиталы – Кәсіпорынның айналым қаражатын қалыптасатың қаржылық көздердін сумасы баланыстын пассивінде байқалады.
Өндірілген өнімді сату үшін дайын өнім қоймалары болуы тиіс. Өнімдердін бір бөлігін тұтынушыға тиеп жіберіп ол жолда болса, бір бөлігі тұтынушыға жетіп ақшасы әлі төленген жоқ. (дебиторлық қарыз)
Өндірістік- шаруашылық іс-әрекетті жүзеге асыру үшін кәсіпорында шикі затқа, материалдарға, жалақы төлеуге ақша қаражаттары болуы керек
Дайын өнім, дебиторлық қарыз тиелген тауарлар және ақша қаражаттары кәсіпорынның айналым қорын көрсетеді.
Кәсіпорынның айналым қаражаты – бұл өндірістін айналым қорлары қалыптастыруға жұмсалған қаражат құны. Баланыс активінде байқалады.
Айналым капиталы – Кәсіпорынның айналым қаражатын қалыптасатың қаржылық көздердін сумасы баланыстын пассивінде байқалады.
Жоспар:
Негізгі бөлім:
1.1. Айналым қаражатының негізділігі
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.2. Айналым қаражатының құрылы мен өлшемі, құрамы. ... ... ... ... ...
1.3. Кәсіпорынның айналым қаражатының қажеттіліктерін анықтау...
1.1. Айналым қаражатының негізділігі
Кәсіпорын өнімді өндіру үшін шикі заттын, материалдын, сатып
алынатын жартылай фабрикаттардын, құралдардын, түйіндердін,
жарналардын, ыдыстардын, қосалқы бөлшектердін, құрылыс материалдардын
қорлары болуы керек. Бұл қорлар, сонымен қатар аяқталмаған өндірістін
шығындары кәсіпорынның өндірістік айналым қорларын құрылуы.
Өндірілген өнімді сату үшін дайын өнім қоймалары болуы тиіс.
Өнімдердін бір бөлігін тұтынушыға тиеп жіберіп ол жолда болса, бір
бөлігі тұтынушыға жетіп ақшасы әлі төленген жоқ. (дебиторлық қарыз)
Өндірістік- шаруашылық іс-әрекетті жүзеге асыру үшін
кәсіпорында шикі затқа, материалдарға, жалақы төлеуге ақша
қаражаттары болуы керек
Дайын өнім, дебиторлық қарыз тиелген тауарлар және ақша
қаражаттары кәсіпорынның айналым қорын көрсетеді.
Кәсіпорынның айналым қаражаты – бұл өндірістін айналым қорлары
қалыптастыруға жұмсалған қаражат құны. Баланыс активінде байқалады.
Айналым капиталы – Кәсіпорынның айналым қаражатын қалыптасатың
қаржылық көздердін сумасы баланыстын пассивінде байқалады.
1.2. Айналым қаражатының құрылы мен өлшемі, құрамы.
Кәсіпорынның айналым активтері келесі түрлерден құралады.
Кесте 18
Кәсіпорынның айналым активінің құрамы.
Бөлім Бап топтары Бап
Айналым Қорлар Металдар және басқа да аналогиялық
активтері құндылықтар.
Аяқталмаған өндірістегі шығындар.
Дайын өнім тиелген тауар мен қайта
сатуға арналған тауарлар.
Болашақ кезеңнің шығыны.
Белгілі құндылыққа
қосылған бағаның Тұтынушылар мен тапсырыс берушілер.
салығы.
Тұтынудағы векселдер.
Дебитор қарыздылығы.
Жарғылық капитал төлемшілерінің
қарыздары.
Бөлінген төлемдер.
Басқа да дебиторлар.
Ұйымдарға 12 айға арналған зайымдар.
Акционерлерден сатып алынған өзіндік
акциялар.
Қаржылық айналым.
Басқа да қаржылық айналымдар.
Есеп- айырысу шоттары
Валюталық шоттар.
Басқа да ақшалай айналымдар.
Ақшалай айналым.
Өндірістін өнеркәсіптердің айналым қаражат құрылымдары.
19- кестеде берілген
Кесте 19
1994ж, 1998ж, 2000ж, 2002ж, Өндірістін өнеркәсіптердің айналым
активтерінің құрылымдары
1994 1998 2000 2001 2002
Айналым активтері- барлығы 100 100 100 100 100
Соның ішінде:
Қорлар 80,1 26,5 31,7 33,0 32,7
Қысқа мерзімді қаржылық - 6,7 10,0 10,8 6,8
айналымдары
Дебиторлық қарыздар. 5,9 2,6 3,7 4,6 6,8
Дебиторлық қарыздар. 5,1 56,9 48,6 45,0 42,8
Белгілеген құндылық бойынша ҚҚС- 5,2 4,9 5,9 7,1
Басқа да айналым активтері.
8,9 2,1 1,1 0,7 3,8
Жалпы алғанда өндірістін өнеркәсіптердің айналым қаражаттарының көлемін
көбіне өнім қорлары құрайды.( 20 кестеде көрсетілген.)
Кесте 20
19988ж 2000-2002жж Өндірістін өнеркәсіптердің тауарлы материалды
құндылықтары шығындарының айналым қаржыларының
құрылымы.
1998 2000 2001 2002
Барлық- қорлар 100 100 100 100
Соның ішінде:
шикі зат, материалдар және
басқа аналогиялық 47,5 52,7 52,6 48,3
құндылықтар.
аяқталмаған өнеркәсіптегі 21,5 19,5 20,8 23,6
шығындар
дайын өнім 20,4 20,8 19,6 19,0
тиелген тауарлар 7,5 4,1 2,6 3,3
болашаққа кезендегі 2,6 2,4 3,9 5,6
шығындар
басқада шығындар мен қорлар0,5 0,5 0,2 0,2
1984 жылы тауарлы материалдардын құндылықтардағы айналым қаражаттары
80,1 пайызды құрады. 2000 жылы 31,7 % экономикалық тоқырау жылдары өндіріс
өнімдерін өндіру көлемі азайды, сәйкесінше өндірістін қорларда азайды.
Көптеген кәсәпорынға жалақы төлеуге, салық төлеуге табыстар жетпегендіктен
айналым қаражаттарының қажеттіліктерін қанағаттандыра алмады. Нәтежесінде
1999 жылы КАМАЗдын айналым қаражаттары тек 12 мың жүк көлігін шығаруға
жетті, ал бұл кездегі ең аз деген онтайлы көрсеткіш 25 мың.
Жалпы көлемінде дебиторлық қарыздың мөлшері күрт өзгеріп кетті:
сәйкесінше 5,1 % - 48,6% дейін.
Дебиторлық қарыз – тұтынушылармен тапсырыс берушілермен қызмет
көрсетушілермен есеп айырылсатын қарыз; тәуелді ұйымдармен есеп
айырылсатын қарыз; келісілінген шарттарға байланысы төлемдердің қарызы;
басқа дебиторға сонын ішіндегі қаржы және салық оргондарына төленетін
қарызы; жеткізушілердің материалдық тауарлық құндылықтардың жетіспеушілігін
төлейтін қорлар. Мемлекеттік тапсырыс
берушінің көрсетілген жұмысқа төлейтін қарызы, сонымен қатар айыппұлдар
және пенилар.
Дебиторлық қарыздын көптігі – көптеген кәсіпорынның қаржылық
жағдайының нашарлығының себебі. Дебиторлық қарыз – айналым қаражаттарының
ерекше түрі. Бұл кәсіпорынның айналмаған ақшасы. Оларды тұтынушылардан алу
керек. Бұл қаражаттарды айналымына кәсіпорынның шикізаттың жаңа партиясын
материалын ала алмайды, демек өндірістің жаңа циклі басталмайды. Дебиторлық
қарыз үшін тұрақты түрде көп болса кәсіпорын тоқырауға ұшырауы мүмкін.
Мұның себебі тұтынушыларда болады.
Дебиторлық қарыздың бір бөлігін күмәнді қаржылар құрауы мүмкін -
жойылған, тоқырауға ұшыраған, жоғалғалып кеткен кәсіпорынмен ұйымдармен
қарызы. АҚШ- та дебиторлық айналым қаражаттарының құрамында күмәнді
қарыздарсыз ескеріледі.
Дебиторлық реттеудің тәсілдері – кәсіпорын маркетинк қызметтерінің
сенімді тұтынушыларын іздеуі ,өнімді алдын ала ақша төлеу арқылы өткізуі.
1.3. Кәсіпорынның айналым қаражатының қажеттіліктерін
анықтау .
Нарықтық экономика кәсіпорының айналым қаражатына қажеттілігін өзі
анықтайды. Анықтау тәсілдері Г5 блогнда қарастырылады.
Айналым қаражатының роциональды өлшемін анықтаудың және қайталану-
кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығының және тиімді іс-әрекеттінің бірден бір
шарты. Егер қолда бар айналым құралдары роциональды өлшемнен кейін болса,
онда өндіріс тоқтайды.
Кәсіпорынның айналым қаражаттарына қажеттілігін анықтайтын
мынандай тәсілдер қолданады: тікелей есеп, нормативті аналитикалық
тәсілдер, тапсырысты оңайландыру тәсілі. Тауарлы материалдықұндылықтар
бойынша айналым қаражатын қажетін анықтау .Өз ішінен мыналарды
біріктіреді; ішкі зат қорларың, негізгі материалын ,сатып алнатын жартылай
фабрикаттың қосалқы материалын жанармайдын, ыдыстын, қосалқы бөлшектермен
құралдың аяқталмаған өндірістің көлемінің қоймадағы дайын өнімінің есебі.
Тікелей есеп тәсілі. Шикі зат және материалдар бойынша айналым
қаражатының қажеттілігінің есебі. Шикі заттың және материалдың, сатып
алынатын жартылай фабрикаттың әрбір түрі бойынша әр күнге қор есептеліп,
бір күндік шығын есептеледі.
Күндер бойыншажалпы қор көлікті дайындалу техникасының ағымдағы және
сақтандыру қорлардың ұзақтығына тең.
Көлікті қор – шикізаттардың, материалдардың жолда өткізген уақыты.
Дайындау қоры - шикізатпен материалдарды қабылдауға, түсіруге, үйуге
қажет уақыты.
Техникалық қоры ... жалғасы
Негізгі бөлім:
1.1. Айналым қаражатының негізділігі
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
1.2. Айналым қаражатының құрылы мен өлшемі, құрамы. ... ... ... ... ...
1.3. Кәсіпорынның айналым қаражатының қажеттіліктерін анықтау...
1.1. Айналым қаражатының негізділігі
Кәсіпорын өнімді өндіру үшін шикі заттын, материалдын, сатып
алынатын жартылай фабрикаттардын, құралдардын, түйіндердін,
жарналардын, ыдыстардын, қосалқы бөлшектердін, құрылыс материалдардын
қорлары болуы керек. Бұл қорлар, сонымен қатар аяқталмаған өндірістін
шығындары кәсіпорынның өндірістік айналым қорларын құрылуы.
Өндірілген өнімді сату үшін дайын өнім қоймалары болуы тиіс.
Өнімдердін бір бөлігін тұтынушыға тиеп жіберіп ол жолда болса, бір
бөлігі тұтынушыға жетіп ақшасы әлі төленген жоқ. (дебиторлық қарыз)
Өндірістік- шаруашылық іс-әрекетті жүзеге асыру үшін
кәсіпорында шикі затқа, материалдарға, жалақы төлеуге ақша
қаражаттары болуы керек
Дайын өнім, дебиторлық қарыз тиелген тауарлар және ақша
қаражаттары кәсіпорынның айналым қорын көрсетеді.
Кәсіпорынның айналым қаражаты – бұл өндірістін айналым қорлары
қалыптастыруға жұмсалған қаражат құны. Баланыс активінде байқалады.
Айналым капиталы – Кәсіпорынның айналым қаражатын қалыптасатың
қаржылық көздердін сумасы баланыстын пассивінде байқалады.
1.2. Айналым қаражатының құрылы мен өлшемі, құрамы.
Кәсіпорынның айналым активтері келесі түрлерден құралады.
Кесте 18
Кәсіпорынның айналым активінің құрамы.
Бөлім Бап топтары Бап
Айналым Қорлар Металдар және басқа да аналогиялық
активтері құндылықтар.
Аяқталмаған өндірістегі шығындар.
Дайын өнім тиелген тауар мен қайта
сатуға арналған тауарлар.
Болашақ кезеңнің шығыны.
Белгілі құндылыққа
қосылған бағаның Тұтынушылар мен тапсырыс берушілер.
салығы.
Тұтынудағы векселдер.
Дебитор қарыздылығы.
Жарғылық капитал төлемшілерінің
қарыздары.
Бөлінген төлемдер.
Басқа да дебиторлар.
Ұйымдарға 12 айға арналған зайымдар.
Акционерлерден сатып алынған өзіндік
акциялар.
Қаржылық айналым.
Басқа да қаржылық айналымдар.
Есеп- айырысу шоттары
Валюталық шоттар.
Басқа да ақшалай айналымдар.
Ақшалай айналым.
Өндірістін өнеркәсіптердің айналым қаражат құрылымдары.
19- кестеде берілген
Кесте 19
1994ж, 1998ж, 2000ж, 2002ж, Өндірістін өнеркәсіптердің айналым
активтерінің құрылымдары
1994 1998 2000 2001 2002
Айналым активтері- барлығы 100 100 100 100 100
Соның ішінде:
Қорлар 80,1 26,5 31,7 33,0 32,7
Қысқа мерзімді қаржылық - 6,7 10,0 10,8 6,8
айналымдары
Дебиторлық қарыздар. 5,9 2,6 3,7 4,6 6,8
Дебиторлық қарыздар. 5,1 56,9 48,6 45,0 42,8
Белгілеген құндылық бойынша ҚҚС- 5,2 4,9 5,9 7,1
Басқа да айналым активтері.
8,9 2,1 1,1 0,7 3,8
Жалпы алғанда өндірістін өнеркәсіптердің айналым қаражаттарының көлемін
көбіне өнім қорлары құрайды.( 20 кестеде көрсетілген.)
Кесте 20
19988ж 2000-2002жж Өндірістін өнеркәсіптердің тауарлы материалды
құндылықтары шығындарының айналым қаржыларының
құрылымы.
1998 2000 2001 2002
Барлық- қорлар 100 100 100 100
Соның ішінде:
шикі зат, материалдар және
басқа аналогиялық 47,5 52,7 52,6 48,3
құндылықтар.
аяқталмаған өнеркәсіптегі 21,5 19,5 20,8 23,6
шығындар
дайын өнім 20,4 20,8 19,6 19,0
тиелген тауарлар 7,5 4,1 2,6 3,3
болашаққа кезендегі 2,6 2,4 3,9 5,6
шығындар
басқада шығындар мен қорлар0,5 0,5 0,2 0,2
1984 жылы тауарлы материалдардын құндылықтардағы айналым қаражаттары
80,1 пайызды құрады. 2000 жылы 31,7 % экономикалық тоқырау жылдары өндіріс
өнімдерін өндіру көлемі азайды, сәйкесінше өндірістін қорларда азайды.
Көптеген кәсәпорынға жалақы төлеуге, салық төлеуге табыстар жетпегендіктен
айналым қаражаттарының қажеттіліктерін қанағаттандыра алмады. Нәтежесінде
1999 жылы КАМАЗдын айналым қаражаттары тек 12 мың жүк көлігін шығаруға
жетті, ал бұл кездегі ең аз деген онтайлы көрсеткіш 25 мың.
Жалпы көлемінде дебиторлық қарыздың мөлшері күрт өзгеріп кетті:
сәйкесінше 5,1 % - 48,6% дейін.
Дебиторлық қарыз – тұтынушылармен тапсырыс берушілермен қызмет
көрсетушілермен есеп айырылсатын қарыз; тәуелді ұйымдармен есеп
айырылсатын қарыз; келісілінген шарттарға байланысы төлемдердің қарызы;
басқа дебиторға сонын ішіндегі қаржы және салық оргондарына төленетін
қарызы; жеткізушілердің материалдық тауарлық құндылықтардың жетіспеушілігін
төлейтін қорлар. Мемлекеттік тапсырыс
берушінің көрсетілген жұмысқа төлейтін қарызы, сонымен қатар айыппұлдар
және пенилар.
Дебиторлық қарыздын көптігі – көптеген кәсіпорынның қаржылық
жағдайының нашарлығының себебі. Дебиторлық қарыз – айналым қаражаттарының
ерекше түрі. Бұл кәсіпорынның айналмаған ақшасы. Оларды тұтынушылардан алу
керек. Бұл қаражаттарды айналымына кәсіпорынның шикізаттың жаңа партиясын
материалын ала алмайды, демек өндірістің жаңа циклі басталмайды. Дебиторлық
қарыз үшін тұрақты түрде көп болса кәсіпорын тоқырауға ұшырауы мүмкін.
Мұның себебі тұтынушыларда болады.
Дебиторлық қарыздың бір бөлігін күмәнді қаржылар құрауы мүмкін -
жойылған, тоқырауға ұшыраған, жоғалғалып кеткен кәсіпорынмен ұйымдармен
қарызы. АҚШ- та дебиторлық айналым қаражаттарының құрамында күмәнді
қарыздарсыз ескеріледі.
Дебиторлық реттеудің тәсілдері – кәсіпорын маркетинк қызметтерінің
сенімді тұтынушыларын іздеуі ,өнімді алдын ала ақша төлеу арқылы өткізуі.
1.3. Кәсіпорынның айналым қаражатының қажеттіліктерін
анықтау .
Нарықтық экономика кәсіпорының айналым қаражатына қажеттілігін өзі
анықтайды. Анықтау тәсілдері Г5 блогнда қарастырылады.
Айналым қаражатының роциональды өлшемін анықтаудың және қайталану-
кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығының және тиімді іс-әрекеттінің бірден бір
шарты. Егер қолда бар айналым құралдары роциональды өлшемнен кейін болса,
онда өндіріс тоқтайды.
Кәсіпорынның айналым қаражаттарына қажеттілігін анықтайтын
мынандай тәсілдер қолданады: тікелей есеп, нормативті аналитикалық
тәсілдер, тапсырысты оңайландыру тәсілі. Тауарлы материалдықұндылықтар
бойынша айналым қаражатын қажетін анықтау .Өз ішінен мыналарды
біріктіреді; ішкі зат қорларың, негізгі материалын ,сатып алнатын жартылай
фабрикаттың қосалқы материалын жанармайдын, ыдыстын, қосалқы бөлшектермен
құралдың аяқталмаған өндірістің көлемінің қоймадағы дайын өнімінің есебі.
Тікелей есеп тәсілі. Шикі зат және материалдар бойынша айналым
қаражатының қажеттілігінің есебі. Шикі заттың және материалдың, сатып
алынатын жартылай фабрикаттың әрбір түрі бойынша әр күнге қор есептеліп,
бір күндік шығын есептеледі.
Күндер бойыншажалпы қор көлікті дайындалу техникасының ағымдағы және
сақтандыру қорлардың ұзақтығына тең.
Көлікті қор – шикізаттардың, материалдардың жолда өткізген уақыты.
Дайындау қоры - шикізатпен материалдарды қабылдауға, түсіруге, үйуге
қажет уақыты.
Техникалық қоры ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz