Экономика мамандықтарының студенттеріне арналған оқу-әдістемелік кешеннің жинағы
Кіріспе.
1 Күндізгі оқитын студенттерге арналған силлабус
2 Сырттай оқитын студенттерге арналған силлабус
3 Тәжірибелік сабақтардың жоспары
4 Пәнді оқу бойынша әдістемелік нұсқаулық.
5 Дәріс кешені...
6 Студенттердің өзіндік жұмысы үшін материалдар.
6.1 Дәріс сабақтарына дайындалу тапсырмалары
6.2 Тәжірибелік сабақтарға дайындалу тапсырмалары.
6.3 Оқу материалдарын өздігінен оқуға арналған тапсырмалар.
7 Студенттердің оқу жетістіктерін бақылау мен бағалау бойынша материалдар
7.1 Бірінші межелік бақылауға арналған сұрақтар.
7.2 Екінші межелік бақылауға арналған сұрақтар...
7.3 Қорытынды бақылауға арналған сұрақтар
Әдебиеттер..
1 Күндізгі оқитын студенттерге арналған силлабус
2 Сырттай оқитын студенттерге арналған силлабус
3 Тәжірибелік сабақтардың жоспары
4 Пәнді оқу бойынша әдістемелік нұсқаулық.
5 Дәріс кешені...
6 Студенттердің өзіндік жұмысы үшін материалдар.
6.1 Дәріс сабақтарына дайындалу тапсырмалары
6.2 Тәжірибелік сабақтарға дайындалу тапсырмалары.
6.3 Оқу материалдарын өздігінен оқуға арналған тапсырмалар.
7 Студенттердің оқу жетістіктерін бақылау мен бағалау бойынша материалдар
7.1 Бірінші межелік бақылауға арналған сұрақтар.
7.2 Екінші межелік бақылауға арналған сұрақтар...
7.3 Қорытынды бақылауға арналған сұрақтар
Әдебиеттер..
ҚРдағы қазiргi экономикалық тұжырымдамаларының тез өзгеруi, парадигмалардың экономикалық дамуы биiк профессионализмның барлық деңгейлерiнiң мамандар және жетекшiлерi және менеджменттiң төңiрегiдегi терең теориялық бiлiмдерiнен талап етедi.
Нарықтық экономикада барлық экономикалық мамандықтарға осы пәндi зерттеудi қажеттiлiгi ескертетiн менеджменттiң рөлi жоғарылайды.
Берілген жинақ сырттай оқитын студенттерге арналған силлабустан, тәжірибелік сабақтардың жоспарынан, тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулықтан, пәнді оқу бойынша әдістемелік нұсқаулықтан, дәріс кешенінен, дәріс, тәжірибелік сабақтарға дайындалу тапсырмаларын, оқу материалдарын өздігінен оқуға арналған тапсырмаларын қосатын СӨЖ үшін материалдардан, студенттердің оқу жетістіктерін бақылау мен бағалау материалдардан, қорытынды бақылауға сұрақтардан тұрады.
Берілген жинақ дәріс сабақтарында және ұсынылған әдебиеттерді өздігінен оқу кезінде алған теориялық материалды жүйелі түрде оқу үшін, сонымен қатар рефераттар, үй тапсырмаларын, нақты жағдайларды талдау, тәжірибелік тапсырмаларды орындау жолымен білімді тәжірибелік бекіту үшін арналған.
«Менеджмент» пәнінің ОӘК жинағы емтиханға дайындалу кезінде де, пәнмен алғаш танысу кезінде де, сонымен қатар «Менеджмент» бағыты бойынша университеттің оқу-әдістемелік базасын толтыруға қажет болады.
Нарықтық экономикада барлық экономикалық мамандықтарға осы пәндi зерттеудi қажеттiлiгi ескертетiн менеджменттiң рөлi жоғарылайды.
Берілген жинақ сырттай оқитын студенттерге арналған силлабустан, тәжірибелік сабақтардың жоспарынан, тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулықтан, пәнді оқу бойынша әдістемелік нұсқаулықтан, дәріс кешенінен, дәріс, тәжірибелік сабақтарға дайындалу тапсырмаларын, оқу материалдарын өздігінен оқуға арналған тапсырмаларын қосатын СӨЖ үшін материалдардан, студенттердің оқу жетістіктерін бақылау мен бағалау материалдардан, қорытынды бақылауға сұрақтардан тұрады.
Берілген жинақ дәріс сабақтарында және ұсынылған әдебиеттерді өздігінен оқу кезінде алған теориялық материалды жүйелі түрде оқу үшін, сонымен қатар рефераттар, үй тапсырмаларын, нақты жағдайларды талдау, тәжірибелік тапсырмаларды орындау жолымен білімді тәжірибелік бекіту үшін арналған.
«Менеджмент» пәнінің ОӘК жинағы емтиханға дайындалу кезінде де, пәнмен алғаш танысу кезінде де, сонымен қатар «Менеджмент» бағыты бойынша университеттің оқу-әдістемелік базасын толтыруға қажет болады.
Негізгі
1 Рахимбаев А. Б.и др. Менеджмент : оқу құралы.. – Алматы : Заң әдебиеті, 2006. – 150 б.
2 Сатыбалдыұлы С. Маркетинг және менеджмент негіздері. – Астана : Фолиат, 2007. – 319 б
3 Жакенова Б.и др. Менеджмент негіздері. – Астана : Фолиат, 2007. – 258 б
4 Экономика : 10 томдық. Таймас баспа ұйi. – (Экономика. Әлемдiк классика). Мемлекеттiк сектор, халықаралық бәсеке және менеджмент теориясы. – Алматы, 2006. – Т. 9. – 471 б.
5 Бердалиев К. Менеджмент: лекциялар курсы / К. Бердалиев. – Алматы : Экономика, 2006. – 238 б.
Қосымша
6 Жәкенова Б. Менеджмент негiздерi : (тест тапсыр.жин.) : оқу құралы / Б. Жәкенова, Э. Тәмпiшева, Ж. Слатова. – Астана : Фолиант, 2008. – 92 б.
7 Жәкенова Б. Менеджмент негiздерi:оқулы• [кәсiптiк бастауыш және орта бiлiм беру үйымдарына ұсынылған] / Б. Жәкенова, Э. Тәмпiшева, Л. Мақсатова. – Астана : Фолиант, 2007. – 258 б.
8 Мамыров Н. К. Менеджмент және нарық, 2006. – 134 б.
9 Ахметов К. Е. Менеджмент негiздерi : оқулы. – Актобе-Орал : А-Полиграфия,2006. – 519 б.
10 Рахымбаев А. Б. Менеджмент : оқу құралы /А. Б. Рахымбаев, Б. ОСабатаева, А. Ә. Белгiбаев. – Алматы : Заң әдебиетi, 2006. – 150 б.
1 Рахимбаев А. Б.и др. Менеджмент : оқу құралы.. – Алматы : Заң әдебиеті, 2006. – 150 б.
2 Сатыбалдыұлы С. Маркетинг және менеджмент негіздері. – Астана : Фолиат, 2007. – 319 б
3 Жакенова Б.и др. Менеджмент негіздері. – Астана : Фолиат, 2007. – 258 б
4 Экономика : 10 томдық. Таймас баспа ұйi. – (Экономика. Әлемдiк классика). Мемлекеттiк сектор, халықаралық бәсеке және менеджмент теориясы. – Алматы, 2006. – Т. 9. – 471 б.
5 Бердалиев К. Менеджмент: лекциялар курсы / К. Бердалиев. – Алматы : Экономика, 2006. – 238 б.
Қосымша
6 Жәкенова Б. Менеджмент негiздерi : (тест тапсыр.жин.) : оқу құралы / Б. Жәкенова, Э. Тәмпiшева, Ж. Слатова. – Астана : Фолиант, 2008. – 92 б.
7 Жәкенова Б. Менеджмент негiздерi:оқулы• [кәсiптiк бастауыш және орта бiлiм беру үйымдарына ұсынылған] / Б. Жәкенова, Э. Тәмпiшева, Л. Мақсатова. – Астана : Фолиант, 2007. – 258 б.
8 Мамыров Н. К. Менеджмент және нарық, 2006. – 134 б.
9 Ахметов К. Е. Менеджмент негiздерi : оқулы. – Актобе-Орал : А-Полиграфия,2006. – 519 б.
10 Рахымбаев А. Б. Менеджмент : оқу құралы /А. Б. Рахымбаев, Б. ОСабатаева, А. Ә. Белгiбаев. – Алматы : Заң әдебиетi, 2006. – 150 б.
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
М. К. Каримбергенова
А. Ж. Мукантаева
МЕНЕДЖМЕНТ
Экономика мамандықтарының студенттеріне арналған
оқу-әдістемелік кешеннің жинағы
Павлодар
Кереку
2012
ӘОЖ 338.24 (07)
КБЖ 65.290-2 я 7
Б 13
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университетінің қаржы-
экономикалық факультеттің оқу-әдістемелік кеңесімен шығаруға мақұлданған
Пікірсарапшылар:
С. К. Кунязова – экономика ғылымының кандидаты, доцент, Экономика и
менеджмент кафедрасының меңгерушісі;
А. Ж. Мусина – экономика ғылымының кандидаты, доцент, Есеп және
аудит кафедрасының меңгерушісі;
Р. И. Смагулова – экономика ғылымының кандидаты. Инновациалық Еуразия
университеті, Есеп және аудит кафедрасының доценті.
Каримбергенова М. К., Мукантаева А. Ж.
Б13 Менеджмент : экономика мамандықтарының студенттеріне арналған оқу-
әдістемелік кешеннің жинағы М. К.
Каримбергенова, А. Ж. Мукантаева. – Павлодар : Кереку, 2012. – 151
б.
Менеджмент пәннің оқу-әдістемелік кешеннің жинаңы осы оқу курсын
толық меңгеруі үшін барлық оқу-әдістемелік материалының компоненттерін
қамтиды.
Бұл кешендік жинақ экономика мамандықтарын және осы пәнді меңгеріп
жүрген студенттерге жұмыс оқу жоспары мен бағдарламаға сәйкес әзірленген.
УДК 338.24 (07)
ББК 65.290-2 я 7
© Каримбергенова М. К., Мукантаева А.
Ж., 2012
© С. Торайғыров ат. ПМУ, 2012
Материалдың дұрыс болуына, грамматикалық және орфографиялық қателерге
авторлар мен құрастырушылар жауапты
Кіріспе
ҚРдағы қазiргi экономикалық тұжырымдамаларының тез өзгеруi,
парадигмалардың экономикалық дамуы биiк профессионализмның барлық
деңгейлерiнiң мамандар және жетекшiлерi және менеджменттiң төңiрегiдегi
терең теориялық бiлiмдерiнен талап етедi.
Нарықтық экономикада барлық экономикалық мамандықтарға осы пәндi
зерттеудi қажеттiлiгi ескертетiн менеджменттiң рөлi жоғарылайды.
Берілген жинақ сырттай оқитын студенттерге арналған силлабустан,
тәжірибелік сабақтардың жоспарынан, тәжірибелік сабақтарға арналған
әдістемелік нұсқаулықтан, пәнді оқу бойынша әдістемелік нұсқаулықтан, дәріс
кешенінен, дәріс, тәжірибелік сабақтарға дайындалу тапсырмаларын, оқу
материалдарын өздігінен оқуға арналған тапсырмаларын қосатын СӨЖ үшін
материалдардан, студенттердің оқу жетістіктерін бақылау мен бағалау
материалдардан, қорытынды бақылауға сұрақтардан тұрады.
Берілген жинақ дәріс сабақтарында және ұсынылған әдебиеттерді
өздігінен оқу кезінде алған теориялық материалды жүйелі түрде оқу үшін,
сонымен қатар рефераттар, үй тапсырмаларын, нақты жағдайларды талдау,
тәжірибелік тапсырмаларды орындау жолымен білімді тәжірибелік бекіту үшін
арналған.
Менеджмент пәнінің ОӘК жинағы емтиханға дайындалу кезінде де,
пәнмен алғаш танысу кезінде де, сонымен қатар Менеджмент бағыты бойынша
университеттің оқу-әдістемелік базасын толтыруға қажет болады.
1. Күндізгі оқитын студенттерге арналған силлабус
Оқытушылар туралы мәліметтер
Каримбергенова Мадина Кудайбергеновна – аға оқытушы
Экономика және менеджмент кафедрасы А корпусында (Ломов көш. 64),
419 аудиторияда орналасқан. Байланысу телефоны 67-36-43
Мукантаева Алия Жумажановна – Экономика және менеджмент кафедрасының
оқытушысы, тел. 67-36-43
Кафедрада (ауд.419) қабылдау сағаттары кеңестер кестесіне сәйкес
Пән туралы мәліметтер
Пәннің еңбек сыйымдылығы 135 сағат, оның ішінде 45 сағат аудиториялық
сабақтарға және 90 сағат пәнді оқу бойынша студенттердің өзіндік жұмысына
(СӨЖ) берілген. Сабақтар түрлері бойынша аудиторлық уақытты бөлу тақырыптық
жоспарда көрсетілген.
Курстың мақсаты
Менеджмент пәнінің мақсаты курстың теориялық-эдістемелік түрғысынан,
басқару теориясы мен тәжірибесінің қолданылуы мен дамуын нарықтық
қатынастар жағдайларыңда игеру болып табылады.
Менеджмент пәнінің зерттеу объектісі – бұл ұйым қызметін басқару
қағидалары, тәсілдері, механизмдері және олардың жиынтықтары.
Пәнді оқытудың негізгі мақсаттары:
- студенттер үшін менеджмент туралы теориялық білімдер кешенін құру;
- менеджментті сипаттайтын түсініктер мағанасын ұғындыру;
- дүниежүзілік тәжірибені тиімді пайдалану кезінде басқару
қызметіндегі нақты дағдыларды жасау.
Курстың міндеті:
- тесттерді, тренингтерді, жаттығуларды, практикалық тапсырмаларды,
іскерлік ойындарды және т.б. орындау арқылы студенттердің кәсіби білімдерін
жетілдіру;
- басшының тәжірибелік жұмыс дағдыларын игеру;
- шығармашылық белсенділіктерді арттыру;
- іскерлік қасиеттерді дамыту.
Осы пәнді меңгеру нәтижесінде студенттердің:
- басқару еңбегінің мәні;
- басқарудың әдістері, қағидалары, қызметтері,
- басқару стильдері және кәсіпорын қызметінің жеке сфераларындағы
басқару ерекшеліктері жөнінде түсініктері болуы;
- басқарушылық процестердің, негізгі ұйымдық құрылымдардың,
менеджердің атқаратын міндеттері мен жұмыс стилінің табиғатын;
- менеджердің жауапкершілігі туралы, басқару деңгейлері бойынша
жауапкершіліктердің бөліну;
- ұйым ресурстарын тиімді басқара;
- ұйым қызметін жоспарлау және болжау әдістері мен нысандарын білуі;
- ұйым ресурстарын, яғни еңбек, қаражат, материалдық және т.б. тиімді
басқару үшін олардың ұйым балансында қанша көлемде бар екендігін және
оларға деген қажеттіліктің қанша екендігін бағалап, оны талдауға;
- ұйым қызметіне қойылған талаптарға және болашақта мүмкін болатын
өзгерістерге сүйене отырып дұрыс қорытынды жасап, бірнеше баламалар ішінен
тиімді шешім қабылдауға;
- ұйымда қарастырылатын жобаларды және оларды қаржыландырудағы
инвестиция көздерін таңдауды экономикалық тұрғыдан қарастыруға икемді
болуы;
- басқару шешімдерін әзірлеу, талдау және шешу бойынша;
- персоналды және толығымен ұйымды тиімді басқару бойынша практикалық
машықтарды иемденуі қажет.
Пререквизиттер
Осы пәнді меңгеру үшін төмендегі пәндерді меңгеру кезінде алынған
білім, икемділік және дағды-машықтар қажет: экономикалық теория;
макроэкономика; микроэкономика; маркетинг, әлеуметтану, құқық негіздері.
Постреквизиттер
Пәнді меңгеру кезінде алынған білім, икемділік және дағды-машықтар
келесі пәндерді меңгеруі үшін қажет: өндірісті ұйымдастыру; кәсіпорын
қызметін жоспарлау.
Тақырыптық жоспар
5В050800 Есеп және аудит 5В050900 Қаржы мамандықтардың жалпы орта
және орта кәсіби негізіндегі, күндізгі оқу түрі
ПӘННІҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ
№ Тақырыптың аталуы Сағат саны
ДС ТС СӨЖ
1 2 3 4 5
1 Басқару ғылымының пәні мен әдісі 1 4
1 2 3 4 5
2 Менеджменттің мәні мен қағидалары 1 1 4
3 Қазақстандағы менеджменттің әдістемелік 1 4
негіздері
4 Ұйым түсінігі және оның түрлері 2 1 4
5 Ұйымның ішкі және сыртқы ортасы 1 1 4
6 Менеджментті ақпаратпен қамтамасыз ету 1 4
7 Менеджменттегі коммуникация 1 1 4
8 Менеджмент басқару шешімдері 2 1 4
9 Басқарудың экономиқалық әдістері 2 1 4
10 Басқарудың әлеуметтік - психологиялық 1 1 4
әдістері
11 Басқарудың ұйымдастырушылық - өкімдік 1 1 4
әдістері
12 Басқару функциялары 1 1 4
13 Менеджменттегі жоспарлау 2 1 4
14 Ұйымдастыру менеджмент функциясы ретінде 2 1 4
15 Менеджменттегі мотивация 2 1 4
16 Менеджмент жүйесіндегі бақылау 2 1 4
17 Басшылық: билік, ықпал ету және әріптестік 1 1 4
18 Лидерлік: басқару стилі мен менеджер имиджі 1 1 4
19 Қайшылықты, күзелісті және өзгерістерді 1 4
басқару
20 Фирманың қадырлық саясаты 1 4
21 Басқару қызметінің мәдениеті 1 4
22 Басқарудың корпоративтік мәдениеті 1 3
23 Менеджердің іскерлік этикасы 1 3
Барлығы 30 15 90
Курстың компоненттері
Дәріс сабақтарының тізімі
1-тақырып. Басқару ғылымының пәні мен әдісі
Экономикалық ғылымдар жүйесінде басқару ғылымының пәні.
Менеджменттің теориялық және әдістемелік негіздері. Теория мен
практика бірлігі, менеджментегі зерттеудегі тарихи және логикалық тәсілдер.
Өндірісті басқару ғылымының пәні. Қоғамдық жүйедегі қатынастардың
жіктемесі. Басқару ғылымы әдістерінің жиынтығы.Курстың мазмұны мен
міндеттері. Менеджмент оқу пәнінің басқа пәндермен байланысы. Оның
мамандар дайындаудағы мақсаттары мен міндеттері.Басқарудың шетелдік
тәжірибесін зерттеу қажеттілігі.
2-тақырып. Менеджменттің мәні мен қағидалары
Менеджмент ұғымы, міндеті мен түрлері: өндірістік менеджмент, қаржылық
менеджмент, инновациялық менеджмент, инвестициялық менеджмент,
бейдағдарыстық менеджмент, халықаралық менеджмент және басқалар.
Басқарушы және басқарылушы кіші жүйелер, олардың бірлігі мен өзара
әрекеттестігі. Менеджер және оның функциялары. Нарықтық экономикадағы
басқару объектілері. Басқарудың ғылыми қағидалары. Басқару ғылым және өнер
ретінде. Басқару мен кәсіпкерліктің өзара байланысы. Басқарудың мәні мен
қағидаларына неғізгі теориялық көзқарастар. Америкалық және Жапон
менеджменті: ерекшеліктері мен өзгешіліктері. Тарихи алғышарттар мен
менеджмент эволюциясының дамуы.
3-тақырып. Қазақстандағы менеджменттің әдістемелік негіздері
Қазақстанда менеджменттің қалыптасуы мен дамуының саяси және
экономикалық алғышарттары, қазіргі заманғы өндірістің дамуындағы ролі.
Қазақстанда нарықтық қарым-қатынастарға өтудің негізгі бағыттары.
Реформаларды жеделдету мен тереңдетудің мақсаттары мен міндетгері.
Менеджменттің орны мен ролі. Экономика, саясат және басқарудың өзара
эрекетгестігі.
Қазақстандағы кэсіпкерлік пен бизнестің мазмұны мен негізгі
ерекшеліктері. Олардың дамуына ішкі және сыртқы ортаның эсері. Менеджмент
жэне кэсіпкерлік. Менеджмент бірігіп қүрастырылған еңбектің құрама бөлігі
және Қазақстандағы меншіктің жаңа қарым-қатынастарын жүзеге асыру қүралы
ретінде. Өзін-өзі басқару концепциясы реттелмелі нарықтық экономикаға
өтудің ғьшыми негізі ретінде. Қазақстан Республикасының қалыптасуы жэне
дамуының стратегиясы. Экономикалық даму стратегиясының кезендері. ҚР
мемлекеттік жоспарлау жүйесі.
4-тақырып. ¥йым түсінігі және оның түрлері
¥йым туралы түсінік. ¥йымның жалпы сипаттамалары. Ресми және бейресми
үйымдар. Көлденең және тік еңбек белгінісі. ¥йымдағы басқару процесі.
Басқарудың негізгі деңгейлері. Басқару объектісі мен субъектісі. Менеджмент
жүйесіндегі кәсіпкерлік. Кәсіпкерлер басқарушы ретінде. Жетістікке
бағытгалған басқару. Қазіргі заманғы менеджер моделі.
5-тақырып. ¥йымның ішкі және сыртқы ортасы
Үйымның ішкі ортасы туралы түсінік. Ішкі айнымалылар: мақсат, құрылым,
міндет, технология және адамдар. Мақсаттар туралы түсінік жэне олардың
әртүрлілігі. Бөлімшелердің мақсаттары. Ұйым кұрылымы. Мамандандырылған
еңбек бөлінісі. Басқару көлемі. Міндеттер сипаттамасы. Технология ұғымы.
Технологияның жіктелуі. Фирма жетістігіне технологияның әсері. Басқарудың
жағдайлык көзқарасындағы адам айнымалысының негізгі аспектілері. Ішкі
айнымалылардың өзара байланысы.
Сыртқы орта туралы түсінік. Сырткы ортаның маңызы және оның үйым
жүмысына әсері. Сыртқы орта сипаттамалары: факторлардың өзара байланысы,
ортаның күрделілігі, ортаның қозғалмалылығы, ортаның белгісіздігі. Тура
әсер ету ортасы: жабдықтаушылар, материалдар, капитал, еңбек ресурстары,
тұтынушылар, бәсекелестер. Жанама әсер ету ортасы: экономика жағдайы,
элеуметтік-мәдени факторлар, саяси факторлар, жергілікті түрғындармен қарым-
қатынас. Технология факторының сыртқы аспектілері.
6-тақырып. Менеджмептті ақпаратпен қамтамасыз ету
Ақпарат үғымы. Ақпарат басқару қызметінің пәні ретінде. Ақпараттың
басқару тиімділігіне әсері. Ақпараттың анық-тамасы, белгілері, жіктелуі.
Ақпаратқа қойылатын талаптар. Фирма ішіндегі ақпарат жүйесінің негізгі
қағидалары, міндеттері мен функциялары. Ақпарат сапасына әсер ететін
факторлар. Ақпара құрылымы. Ақпараттық жүйелер. Ақпараттық ағымдарды
ұйымдастыру, ақпаратты жинау мен өндеу әдістері. Менеджмент жүйесіндегі
ақпаратты дифференциациялау. Менеджменттің ақпараттық икемділігі. Қазақстан
экономикасын басқарудагы ақпаратпен қамтамасыз етілу.
7-тақырып. Менеджменттегі коммуникация
Басқарудағы коммуникацияның ролі. Менеджменттегі көлденең және тік
коммуникациялар. Жеке адам аралық және топтық коммуникациялар. Қарым-
қатынас түрлері мен үйымдастыру түрлері. Іскерлік қарым-қатынастың дамуы.
Қарым-қатынас жасаудағы жеке тұлғалық және кәсіби факторлар.
Коммуникациялық процес: түсінігі, міндеті, элементі, кезендері. Шуылдар.
Кері байланыс. Жеке түлға аралық кедергілер. ¥йымдық кедергілер. Қүжат
айналымын жобалау. Коммуникациялық кедергілер мен оларды өту әдістері.
8-тақырып. Менеджменттегі басқару шешімдері
Менеджмент процесіндегі шешімнің рөлі. Басқару шешімдері туралы
түсінік және олардың жіктелуі. Басқарушылық шешімдерді әзірлеу мен жүзеге
асыру технологиясы. Басқарушылық шешімдер сапасының көрсеткіштері.
Шешімдерді қабылдау мен жүзеге асыру кезеңдері. Белгісіздік жағдайындағы
шешім үғымы. Шешім салдары: бағалау мен болжау. Баламаларды талдаудың
негізгі әдістері. Күрделілік дәрежесі әртүрлі проблемаларды шешудегі
басқару шешімдері. Бағдарламалы-мақсаттық және проблемалы-бағытталған
басқару.
9-тақырып. Басқарудың экономикалық әдістері
Экономикалық әдістердің басқару әдістер жүйесіндегі орны. Елдің
элеуметтік-экономикалық дамуын тездету үшін халық шаруашылығының барлық
деңгейлеріндегі басқарудың экономикалық әдістеріне көшудің маңызы.
Басқарудың экономикалық әдістерінің жіктемесі. Нарықтық қарым-қатынастардың
қалышасуы кезеңіндегі басқарудың эртүрлі деңгейлеріндегі экономикалық
эдістерді қолдану ерекшеліктері.
10-тақырып. Басқарудың әлеуметтік-психологиялық әдістері
Басқарудағы әлеуметтік-психологиялық әсердің орны мен ролі. Басқарудың
әлеуметтік-психологиялық әдістерінің жіктелуі мен сипаттамалары.
Әлеуметтік-экономикалық дамуды басқарудағы элеуметтік факторлар ролін
арттыру. Қайта құру түжырымдамасындағы адам факторы. Шаруашылық қызметтің
әлеуметтік бағытын күшейту. Елдің әлеуметтік-экономикалық дамуын жеделдету
басқарудың шаруашылық механизмінің тиімділігінің жоғаргы критерийі ретінде.
11-тақырып. Басқарудың үйымдастырушылық-өкімдік әдістері
Үйымдастырушылық-өкімдік әдістердің басқару әдістері жүйесіндегі орны,
олардың басқа басқарушылық әсер ету тәсілдерімен түбегейлі өзара байланысы.
Үйымдастырушылық-өкімдік әдістердің мәні және олардың сипаттамасы.
Оперативті басқаруда пайдаланылатын үйымдастырушылық әдістер. Өкімшілік
ықпал ету, оның басқару жүйесінің әртүрлі деңгейіндегі мақсаттары мен
жүзеге асыру нысандары. Экономиканы басқарудағы құқықтық әдістердің рөлі.
Өндірісті басқарудағы құқықтық реттеу механизмі.
12-тақырып. Басқару фуыкциялары
Басқару функциясы үғымы. Функцияларды беліп көрсетудің ғылыми негізі
және басқару практикасы. А.Файоль және функционалды басқару. Басқарудың
жалпы және нақты функциялары. Функциялардың макродеңгейдегі,
микродеңгейдегі (кәсіпорын функциялары) жіктелуі, қазіргі кезеқдегі
нарықтық функциялар. Басқару объектісі мен субъектісінің функциялары.
13-тақырып. Менеджменттегі жоспарлау
Жоспарлаудың мазмұны, мадсаттары мен міндеттері. Жоспар түрлері,
жоспарлау формалары. Жоспарлау қағидалары: кестелер, байланыс, деңгейлер,
күнтізбемен байланыстыру. Үйым кызметін стратегиялық жоспарлау.
Стратегиялық жоспарды жасаудың әдістері, процедуралары мен
ережелері. Стратегиялық жоспарды бағалаудың сандық және сапалық белгілері.
Стратегияны жүзеге асыру процесін басқару. Тактикалық жоспарлау. Тактикалық
жоспарды жасау процедурасы мен сипаттамасы. Ішкі фирмалық жоспарлаудың
үйымдастырушылық формалары. ¥йымды басқарудағы бизнес-жоспар. Бизнес-
жоспардың міндеттері мен белімдері. Қызметті тандау, бәсекелестік
артықшылықтарының түрлері. Өткізу нарығын бағалау. Нарықты зерттеу
процесінің кезеңдері. Бэсекелестік қабілеттілікті бағалау. Маркетинг,
өндіріс, қаржы жоспарының негізгі элементтері. Шет елдерде жоспарлауды
үйымдастыру мен оның ерекшеліктері.
14-тақырып. ¥йымдастыру менеджмент функциясы ретінде
¥йымдастыру функциясының мазмұны. Делегирлеу, өкілеттіліктер және
жауапкершілік. Менеджмент жүйесінде өкілеттіліті делегирлеу және
жауапкершілікті бөлу. Үйымдық өкілеттіліктер. Өкілеттілік шектері. Басқару
деңгейлері мен функциялары бойынша өкілеттілік пен жауапкершілікті белу.
Сызықты және аппараттық (штабтық) өкілетгіліктер. Өкілеттілік және билік.
Өкілеттілікті беру концепциясының сипаттамасы: классикалық концепция мен
үйымдық екілеттілікті қабылдау концепциясы. Өкілеттілікті бөліп беруді
тиімді үйымдастыру. Өкілеттілікті тиімді делегирлеуге кедергілер.
Басқарудың үйымдастырушылық құрылымы туралы түсінік. Басқарудың
үйымдастырушылық қүрылымының түрлері: сызықтық, функциональдық, сызықтық-
функциональдық(штабтык), матрицалық, жобалық. Олардың артықшылықтары мен
кемшіліктері. Үйымдастырушылық қүрылымға қойылатын негізгі талаптар.
Үйымдастыру функциясын орындау процесіндегі негізгі қағидалар. Басқарушылық
қызметті ұйымдастырудың түрлері мен ерекшеліктері.
15-тақырып. Менеджменттегі мотивация
Мотивация ұғымы, оның мәні мен эволюциясы. Қазіргі замандағы мотивация
теориялары. Мотивация, ынталандыру және белсендіру. Мотивацияның негізгі
және қосымша факторлары.
Қажеттіліктер және мотивациялық тәртіп. Бірінші және екінші
қажеттіліктер. Мотивацияның мазмүндылық теориялары: А. Маслоу бойынша
қажеттіліктер иерархиясы; Ф.Герцберттің қос факторлы теориясы; Мак
Клелландтың қажеттіліктер теориясы. Виктор Врумның мотивациялық модельдері.
Мотивацияның процессуалдық теориялары: күту теориясы, әділеттілік
теориясы, Портер-Лоулердің мотивация моделі.
16-тақырып. Менеджмент жүйесіндегі бақылау
Басқарушылық бақылаудың объективті қажеттілігі. Басқару-шылық
бақылаудың функциялары мен түрлері. Бақылау технологиясы: бақылау
тұжырымдамасын тандау, бақылау мақсатын анықтау, бақылау нормасын сақтау,
бақылау әдістері, бақылау көлемі мен саласы.
Бақылау процесі. Бақылау процесінің кезендері. Нормативтер мен
стандарттарды жасау. Бақылау жүтіесіндегі экономикалық талдау. Өзгерістерді
бақылау, нэтижелерді берілген стандарттар салыстыру, түзетушілік іс-
эрекеттер. Үйымның экономикалык потенциалын анықтау.
Бақылаудың үйымдастыру формалары. Тәуелді, тәуелсіз бақылау. Ішкі
фирмалық бақылау. Аудиторлық тексеру. Үйым тәртібінің ерекше аспектерін
бақылау. Бақылаудағы кедергілер мен қарсыласу.
Бақылау талаптары-белгілері. Бақылаудың дер кезінде жүргізілуі мен
икемділігі. Бақылаудың қарапайымдылығы мен тиімділігі.
Контроллинг негізінің ұғымы. Жоспарлау жүйесі және контроллинг.
Контроллинг пен менеджменттің кіші жүйелері. Контроллинг құралдары.
Бақылаудың техникалық тәсілдері және қазіргі заманғы басқару
техникасын пайдалану.
17-тақырып. Басшылық: билік, ықпал ету жәпе әріптестік
¥йымдағы басшлық. Өкілеттілік, жеке ықпал ету және билік. Билік
балансы. Ықпал ету және билік формалары. Марапатауға негізделген билік. Оң,
дұрыс ықпалды нығайту арқылы әсер ету. Занды билік. Дәстүр арқылы әсер ету.
Эталондық билік (үлгі билігі). Харизма арқылы ықпал ету. Сараптау билігі.
Салихалы сенім арқылы ықпал ету.
Сендіру мен қатысу. Сендіру арқылы ықпал ету. Қызметкерлерді басқаруға
қатыстыру арқылы ықпал ету. Ықпал етуді тәжірибе жүзінде пайдалану.
18-тақырып. Лидерлік: басқару стилі мен менеджер имиджі
Лидерлік теориясына шолу. Жеке адамның қасиеті мен көзқарасы жағынан
қарағандағы тәсіл. Тәртіптіліқ тәсіп. Жағдайлық тәсіл.
Лидер-элеуметтік архитектор ретінде. Құрылым және бюрократия. Лидер және
белгісіздік. Кадырлық жүйе бөлімдері. Бейресми лидер. Басшылық стилі туралы
түсінік және олардың түрлері, оны қалыптастыру факторлары. Басшылықтың
автократтық, демократтық және либералдық стилі. Лайкерт бойынша адамға
бағытталған басшылықтың төрт стилі. Жүмысқа және адамға негізделген екі
елшемді басшылық стилінің баян етілуі. Блэйк және Мутонның басқарушылық
торына сәйкес басшылық стильдерінің сипаттамалары.
Стиль, қанағаттанушылық және өнімділік. Тиімді басшылыққа деген
жағдайлық тәсіл. Фидлердің жағдайлық басшылық моделі. Митчел мен Хаустың
жол-нысана тәсілі. Херси мен Бланшардың өмірлік цикл теориясы. Врум-
Иеттонның басшымен шешім қабылдау моделі.
19-тақырып. Қайшылықты, күіізелісті және өзгерістерді басқару
¥йымдық қайылшықтың табиғаты мен мазмұны. Қайшылық себептері. Қайшылық
функциялары, Қайшылық процесінің моделі. Қайшылық салдары. ¥йымдық
қайшылыкпгардың негізгі түрлері. Қайлышықжағдайды басқару. Жеке түлға
аралық қайшылықтарды шешу әдістері. Қайлышықты шешудің қүрьшымдық әдістері.
Күйзеліс (стресс) табиғаты. Күйзеліс себептері. Күйзеліс туғызатын үйымдық
және жеке түлғалық факторлар. Күйзелістерді басқару. Қайлышық пен күйзеліс
арасындағы өзара байланыс. ¥йымдық өзгерістер табиғаты. Мақсат, құрылым,
технология мен міндет, адамдар. Өзгерістерді басқару. ¥йымда өзгерістерді
табысты өткізудің шаралары. Өзгерістерді жасау үшін басқаруда
қызметкерлердің қатысуын пайдалану. Өзгерістерге қарсылықтарды жою. ¥йымдық
даму. Үйымдық дамудың алғышарттары мен қүндылығы.
20-тақырып. Фирманың кадрлық саясаты
Кадрлық саясаты туралы түсінік. Фирмада кадр саясатын жасау және
жүргізу. Басқару кадрларын даярлау. Персоналды іріктеп алу және
орналастыру. Персоналды басқару. Басқару кадрларын бағалау. Персоналды
пайдалану. АҚШ мен Жапония фирмаларында персоналды басқару ерекшеліктері.
Еңбек ақы төлеу және ынталандыру. Еңбекке ақы төлеу деңгейі және оның
формалары.
21-тақырып. Басқару қызметінің мәдениеті
Басқару мәдениетінің мәні мен түсінігі. Басқару мәдениеті өндіріс
тиімділігін арттыру факторы ретінде. Басқару мәдениеті адамзат мәдениетінің
бөлігі ретінде. Басқару мәдениетінің элементтері: басқару қызметкерлерінің
мәдениеті, басқару процесінің мәдениеті, еңбек жағдайларының мәдениеті,
кұжаттау мәдениеті. Дамыған елдердегі экономикалық мәдениет ерекшеліктері.
Үйымдастырушылық мәдениет түрлері: кұшті және әлсіз; ресми және бейресми;
функциональды және дисфункциональды; айқындалған және жасырын; реттелінетін
және реттелінбейтін т.б.
22-тақырып. Басқарудың корпоративтік мадениеті
Басқарудың корпоративті мәдениеті туралы түсінік. Корпорация
мәдениетіне әсер етуші факторлар. Корпорация мәдениеті - ұйымдастырушылық
құрылым мен кадр саясатындағы құндылықтарды көрсету ретінде. ¥йымның мәдени
аспектілерінің жіктелуінің сипаттамасы. Корпоративтік мәдениетіңт негізгі
құндылықтары. Кэсіпкерліктің салалық мәдениеті. Сауда мәдениеті. Әкімшілік
мәдениет. Инновациялық мәдениет.
23-тақырып. Менеджердің іскерлік этикасы
Этика - адам тәртібін реттеудің бір формасы. Іскерлік этика ережелері
мен ерекшеліктері. Кәсіби этика. Іскер адамның сырт бейнесі. Сөйлеу
мәдениеті. Адамның сөйлеу мэдениетінің жалпы белгілері. Іскерлік қарым-
қатынас. Келіссөз стилі. Келіссөз жүргізуге дайындық. Еңбек өмірінің сапа
тұжырымдамасының қағидалары.
Тәжірибелік сабақтарының тізімі
1-тақырып. Менеджменттің мәні мен қағидалары
Негізгі сұрақтар:
1 Басқарудың ғылыми қағидалары. Басқару ғылым және өнер ретінде.
2 Басқару мен кәсіпкерліктің өзара байланысы.
3 Басқарудың мәні мен қағидаларына неғізгі теориялық көзқарастар.
Америкалық және Жапон менеджменті: ерекшеліктері мен өзгешіліктері.
4 Тарихи алғышарттар мен менеджмент эволюциясының дамуы.
2-тақырып. ¥йым түсінігі жэне оның түрлері
Негізгі сұрақтар:
1 ¥йымдағы басқару процесі. Басқарудың негізгі деңгейлері.
2 Менеджмент жүйесіндегі кәсіпкерлік. Кәсіпкерлер басқарушы ретінде. 3
Жетістікке бағытгалған басқару.
4 Қазіргі заманғы менеджер моделі.
3-тақырып. ¥йымның ішкі және сыртқы ортасы
Негізгі сұрақтар:
1 Ішкі айнымалылар: мақсат, құрылым, міндет, технология және адамдар.
2 Сыртқы орта туралы түсінік.
3 Тура әсер ету ортасы: жабдықтаушылар, материалдар, капитал, еңбек
ресурстары, тұтынушылар, бәсекелестер.
4 Жанама әсер ету ортасы: экономика жағдайы, элеуметтік-мәдени
факторлар, саяси факторлар, жергілікті түрғындармен қарым-қатынас.
Технология факторының сыртқы аспектілері.
4-тақырып. Менеджменттегі коммуникация
Негізгі сұрақтар:
1 Кері байланыс. Жеке түлға аралық кедергілер. ¥йымдық кедергілер.
2 Қүжат айналымын жобалау.
3 Коммуникациялық кедергілер мен оларды өту әдістері.
5-тақырып. Менеджменттегі басқару шешімдері
Негізгі сұрақтар:
1 Белгісіздік жағдайындағы шешім үғымы.
2 Шешім салдары: бағалау мен болжау. Баламаларды талдаудың негізгі
әдістері.
3 Күрделілік дәрежесі әртүрлі проблемаларды шешудегі басқару
шешімдері. Бағдарламалы-мақсаттық және проблемалы-бағытталған басқару.
6 - тақырып. Басқарудың экономикалық әдістері
Негізгі сұрақтар:
1 Елдің элеуметтік-экономикалық дамуын тездету үшін халық
шаруашылығының барлық деңгейлеріндегі басқарудың экономикалық әдістеріне
көшудің маңызы.
2 Басқарудың экономикалық әдістерінің жіктемесі.
3 Нарықтық қарым-қатынастардың қалышасуы кезеңіндегі басқарудың
эртүрлі деңгейлеріндегі экономикалық эдістерді қолдану ерекшеліктері.
7-тақырып. Басқарудың әлеуметтік-психологиялық әдістері
Негізгі сұрақтар
1 Әлеуметтік-экономикалық дамуды басқарудағы элеуметтік факторлар
ролін арттыру. Қайта құру түжырымдамасындағы адам факторы.
2 Шаруашылық қызметтің әлеуметтік бағытын күшейту.
3 Елдің әлеуметтік-экономикалық дамуын жеделдету басқарудың шаруашылық
механизмінің тиімділігінің жоғаргы критерийі ретінде.
8-тақырып. Басқарудың үйымдастырушылық-өкімдік әдістері
1 Үйымдастырушылық-өкімдік әдістердің мәні және олардың сипаттамасы.
2 Оперативті басқаруда пайдаланылатын үйымдастырушылық әдістер.
3 Өкімшілік ықпал ету, оның басқару жүйесінің әртүрлі деңгейіндегі
мақсаттары мен жүзеге асыру нысандары.
4 Экономиканы басқарудағы құқықтық әдістердің рөлі. Өндірісті
басқарудағы құқықтық реттеу механизмі.
9-тақырып. Басқару фуыкциялары
Негізгі сұрақтар
1 Функциялардың макродеңгейдегі, микродеңгейдегі (кәсіпорын
функциялары) жіктелуі, қазіргі кезеқдегі нарықтық функциялар.
2 Басқару объектісі мен субъектісінің функциялары.
10-тақырып. Менеджменттегі жоспарлау
Негізгі сұрақтар
1 Тактикалық жоспарлау. Тактикалық жоспарды жасау процедурасы мен
сипаттамасы.
2 Бизнес-жоспардың міндеттері мен белімдері. Қызметті тандау,
бәсекелестік артықшылықтарының түрлері. Өткізу нарығын бағалау.
3 Нарықты зерттеу процесінің кезеңдері. Маркетинг, өндіріс, қаржы
жоспарының негізгі элементтері.
11-тақырып. ¥йымдастыру менеджмент функциясы ретінде
Негізгі сұрақтар
1 Өкілеттілікті бөліп беруді тиімді үйымдастыру. Өкілеттілікті тиімді
делегирлеуге кедергілер.
2 Басқарудың үйымдастырушылық қүрылымының түрлері: сызықтық,
функциональдық, сызықтық-функциональдық(штабтык), матрицалық, жобалық.
Олардың артықшылықтары мен кемшіліктері.
3 Үйымдастырушылық қүрылымға қойылатын негізгі талаптар.
12-тақырып. Менеджменттегі мотивация
Негізгі сұрақтар
1 Мотивацияның мазмүндылық теориялары: А. Маслоу бойынша қажеттіліктер
иерархиясы; Ф.Герцберттің қос факторлы теориясы; Мак Клелландтың
қажеттіліктер теориясы.
2 Виктор Врумның мотивациялық модельдері.
3 Мотивацияның процессуалдық теориялары: күту теориясы, әділеттілік
теориясы, Портер-Лоулердің мотивация моделі.
13-тақырып. Менеджмент жүйесіндегі бақылау
Негізгі сұрақтар
1 Бақылау талаптары-белгілері. Бақылаудың дер кезінде жүргізілуі мен
икемділігі. Бақылаудың қарапайымдылығы мен тиімділігі.
2 Контроллинг негізінің ұғымы. Жоспарлау жүйесі және контроллинг.
Контроллинг пен менеджменттің кіші жүйелері. Контроллинг құралдары.
3 Бақылаудың техникалық тәсілдері және қазіргі заманғы басқару
техникасын пайдалану.
14-тақырып. Басшылық: билік, ықпал ету жәпе әріптестік
Негізгі сұрақтар
1 Занды билік. Дәстүр арқылы әсер ету. Эталондық билік (үлгі билігі).
Харизма арқылы ықпал ету. Сараптау билігі. Салихалы сенім арқылы ықпал ету.
2 Сендіру мен қатысу. Сендіру арқылы ықпал ету. Қызметкерлерді
басқаруға қатыстыру арқылы ықпал ету.
15-тақырып. Лидерлік: басқару стилі мен менеджер имиджі
Негізгі сұрақтар
1 Стиль, қанағаттанушылық және өнімділік.
2 Тиімді басшылыққа деген жағдайлық тәсіл.
3 Фидлердің жағдайлық басшылық моделі
Студенттердің өзіндік жұмыстары түрлерінің тізімі
Тақырыптық жоспарға және бақылау шараларының календарлық кестесіне
сәйкес пәнді игеру барысында, Сіз төмендегі аудиториядан тыс жұмысты
орындауларыңыз керек:
- дәріс сабақтарына дайындалу;
- тәжірибелік сабақтарға дайындалу;
- міндетті, бірақ дәріс материалына енбеген курс тақырыптарының
қысқаша клнспектісін жазу;
- бақылау шараларына дайындалу.
Өзіндік оқуға арналған тақырыптар
1-тақырып. Басқару ғылымының пәні мен әдісі
Менеджменттің теориялық және әдістемелік негіздері. Теория мен
практика бірлігі, менеджментегі зерттеудегі тарихи және логикалық тәсілдер.
Өндірісті басқару ғылымының пәні. Қоғамдық жүйедегі қатынастардың
жіктемесі.
Бақылау нысаны: конспект
2-тақырып. Менеджменттің мәні мен қағидалары
Нарықтық экономикадағы басқару объектілері. Басқарудың ғылыми
қағидалары. Басқару ғылым және өнер ретінде.
Басқару мен кәсіпкерліктің өзара байланысы.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
3-тақырып. Қазақстандағы менеджменттің әдістемелік негіздері
Өзін-өзі басқару концепциясы реттелмелі нарықтық экономикаға өтудің
ғьшыми негізі ретінде. Қазақстан Республикасының қалыптасуы жэне дамуының
стратегиясы. Экономикалық даму стратегиясының кезендері.
ҚР мемлекеттік жоспарлау жүйесі.
Бақылау нысаны: конспект
4-тақырып. ¥йым түсінігі және оның түрлері
¥йым туралы түсінік. ¥йымның жалпы сипаттамалары. Ресми және бейресми
үйымдар.
Көлденең және тік еңбек белгінісі. ¥йымдағы басқару процесі.
Басқарудың негізгі деңгейлері. Басқару объектісі мен субъектісі.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
5-тақырып. ¥йымның ішкі және сыртқы ортасы
Ішкі айнымалылардың өзара байланысы.иСырткы ортаның маңызы және оның
үйым жүмысына әсері. Сыртқы орта сипаттамалары: факторлардың өзара
байланысы, ортаның күрделілігі, ортаның қозғалмалылығы, ортаның
белгісіздігі.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
6-тақырып. Менеджмептті ақпаратпен қамтамасыз ету
Ақпара құрылымы. Ақпараттық жүйелер. Ақпараттық ағымдарды ұйымдастыру,
ақпаратты жинау мен өндеу әдістері. Менеджмент жүйесіндегі ақпаратты
дифференциациялау. Менеджменттің ақпараттық икемділігі.
Бақылау нысаны: конспект
7-тақырып. Менеджменттегі коммуникация
Іскерлік қарым-қатынастың дамуы. Қарым-қатынас жасаудағы жеке тұлғалық
және кәсіби факторлар. Коммуникациялық процес: түсінігі, міндеті, элементі,
кезендері. Шуылдар. Кері байланыс. Жеке түлға аралық кедергілер. ¥йымдық
кедергілер.
Қүжат айналымын жобалау.
Коммуникациялық кедергілер мен оларды өту әдістері.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
8-тақырып. Менеджменттегі басқару шешімдері
Менеджмент процесіндегі шешімнің рөлі. Басқару шешімдері туралы
түсінік және олардың жіктелуі. Басқарушылық шешімдерді әзірлеу мен жүзеге
асыру технологиясы. Басқарушылық шешімдер сапасының көрсеткіштері.
Шешімдерді қабылдау мен жүзеге асыру кезеңдері.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
9-тақырып. Басқарудың экономикалық әдістері
Нарықтық қарым-қатынастардың қалышасуы кезеңіндегі басқарудың эртүрлі
деңгейлеріндегі экономикалық эдістерді қолдану ерекшеліктері.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
10-тақырып. Басқарудың әлеуметтік-психологиялық әдістері
Әлеуметтік-экономикалық дамуды басқарудағы элеуметтік факторлар ролін
арттыру. Қайта құру түжырымдамасындағы адам факторы. Шаруашылық қызметтің
әлеуметтік бағытын күшейту. Елдің әлеуметтік-экономикалық дамуын жеделдету
басқарудың шаруашылық механизмінің тиімділігінің жоғаргы критерийі ретінде.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
11-тақырып. Басқарудың үйымдастырушылық-өкімдік әдістері
Өкімшілік ықпал ету, оның басқару жүйесінің әртүрлі деңгейіндегі
мақсаттары мен жүзеге асыру нысандары. Экономиканы басқарудағы құқықтық
әдістердің рөлі. Өндірісті басқарудағы құқықтық реттеу механизмі.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
12-тақырып. Басқару фуыкциялары
Басқару функциясы үғымы. Функцияларды беліп көрсетудің ғылыми негізі
және басқару практикасы. А.Файоль және функционалды басқару. Басқарудың
жалпы және нақты функциялары. Функциялардың макродеңгейдегі,
микродеңгейдегі (кәсіпорын функциялары) жіктелуі, қазіргі кезеқдегі
нарықтық функциялар. Басқару объектісі мен субъектісінің функциялары.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
13-тақырып. Менеджменттегі жоспарлау
Үйым кызметін стратегиялық жоспарлау. Стратегиялық жоспарды
жасаудың әдістері, процедуралары мен ережелері. Стратегиялық
жоспарды бағалаудың сандық және сапалық белгілері. Стратегияны жүзеге асыру
процесін басқару.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
14-тақырып. ¥йымдастыру менеджмент функциясы ретінде
Басқарудың үйымдастырушылық құрылымы туралы түсінік. Басқарудың
үйымдастырушылық қүрылымының түрлері: сызықтық, функциональдық, сызықтық-
функциональдық(штабтык), матрицалық, жобалық. Олардың артықшылықтары мен
кемшіліктері.
Үйымдастырушылық қүрылымға қойылатын негізгі талаптар. Үйымдастыру
функциясын орындау процесіндегі негізгі қағидалар. Басқарушылық қызметті
ұйымдастырудың түрлері мен ерекшеліктері.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
15-тақырып. Менеджменттегі мотивация
Қажеттіліктер және мотивациялық тәртіп. Бірінші және екінші
қажеттіліктер. Мотивацияның мазмүндылық теориялары: А. Маслоу бойынша
қажеттіліктер иерархиясы; Ф.Герцберттің қос факторлы теориясы; Мак
Клелландтың қажеттіліктер теориясы. Виктор Врумның мотивациялық модельдері.
Мотивацияның процессуалдық теориялары: күту теориясы, әділеттілік
теориясы, Портер-Лоулердің мотивация моделі.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
16-тақырып. Менеджмент жүйесіндегі бақылау
Бақылау талаптары-белгілері. Бақылаудың дер кезінде жүргізілуі мен
икемділігі. Бақылаудың қарапайымдылығы мен тиімділігі.
Контроллинг негізінің ұғымы. Жоспарлау жүйесі және контроллинг.
Контроллинг пен менеджменттің кіші жүйелері. Контроллинг құралдары.
Бақылаудың техникалық тәсілдері және қазіргі заманғы басқару
техникасын пайдалану.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
17-тақырып. Басшылық: билік, ықпал ету жәпе әріптестік
Занды билік. Дәстүр арқылы әсер ету. Эталондық билік (үлгі билігі).
Харизма арқылы ықпал ету. Сараптау билігі. Салихалы сенім арқылы ықпал ету.
Сендіру мен қатысу. Сендіру арқылы ықпал ету. Қызметкерлерді басқаруға
қатыстыру арқылы ықпал ету. Ықпал етуді тәжірибе жүзінде пайдалану.
Бақылау нысаны: конспект
18-тақырып. Лидерлік: басқару стилі мен менеджер имиджі
Стиль, қанағаттанушылық және өнімділік. Тиімді басшылыққа деген
жағдайлық тәсіл. Фидлердің жағдайлық басшылық моделі
Митчел мен Хаустың жол-нысана тәсілі. Херси мен Бланшардың өмірлік
цикл теориясы. Врум-Иеттонның басшымен шешім қабылдау моделі.
Бақылау нысаны: конспект
19-тақырып. Қайшылықты, күіізелісті және өзгерістерді басқару
Қайлышық пен күйзеліс арасындағы өзара байланыс.
¥йымдық өзгерістер табиғаты. Мақсат, құрылым, технология мен міндет,
адамдар. Өзгерістерді басқару. ¥йымда өзгерістерді табысты өткізудің
шаралары. Өзгерістерді жасау үшін басқаруда қызметкерлердің қатысуын
пайдалану. Өзгерістерге қарсылықтарды жою. ¥йымдық даму. Үйымдық дамудың
алғышарттары мен қүндылығы.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
20-тақырып. Фирманың кадрлық саясаты
Персоналды іріктеп алу және орналастыру. Персоналды басқару. Басқару
кадрларын бағалау. Персоналды пайдалану.
АҚШ мен Жапония фирмаларында персоналды басқару ерекшеліктері.
Еңбек ақы төлеу және ынталандыру. Еңбекке ақы төлеу деңгейі және оның
формалары.
Бақылау нысаны: конспект
21-тақырып. Басқару қызметінің мәдениеті
Басқару мәдениетінің элементтері: басқару қызметкерлерінің мәдениеті,
басқару процесінің мәдениеті, еңбек жағдайларының мәдениеті, кұжаттау
мәдениеті. Дамыған елдердегі экономикалық мәдениет ерекшеліктері.
Үйымдастырушылық мәдениет түрлері: кұшті және әлсіз; ресми және бейресми;
функциональды және дисфункциональды; айқындалған және жасырын; реттелінетін
және реттелінбейтін т.б.
Бақылау нысаны: конспект
22-тақырып. Басқарудың корпоративтік мадениеті
¥йымның мәдени аспектілерінің жіктелуінің сипаттамасы. Корпоративтік
мәдениетіңт негізгі құндылықтары.Кэсіпкерліктің салалық мәдениеті. Сауда
мәдениеті. Әкімшілік мәдениет. Инновациялық мәдениет.
Бақылау нысаны: конспект
23-тақырып. Менеджердің іскерлік этикасы
Іскер адамның сырт бейнесі. Сөйлеу мәдениеті. Адамның сөйлеу
мэдениетінің жалпы белгілері. Іскерлік қарым-қатынас.Келіссөз
стилі.Келіссөз жүргізуге дайындық.Еңбек өмірінің сапа тұжырымдамасының
қағидалары.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
Ағымдағы үлгерімді бақылаудың іс-шараларының календарлық графигі
1 Рейтинг Қорыты
нды
балл
Апталар 1
Апталар 9
№ Тақырыптың аталуы Сағат саны
ДС ТС СӨЖ
1 2 3 4 5
1 Басқару ғылымының пәні мен әдісі 4
2 Менеджменттің мәні мен қағидалары 1 0,5 4
3 Қазақстандағы менеджменттің әдістемелік негіздері 4
4 Ұйым түсінігі және оның түрлері 1 0,5 4
5 Ұйымның ішкі және сыртқы ортасы 1 0,5 4
6 Менеджментті ақпаратпен қамтамасыз ету 1 4
7 Менеджменттегі коммуникация 1 0,5 4
8 Менеджмент басқару шешімдері 1 0,5 4
9 Басқарудың экономиқалық әдістері 1 0,5 4
10 Басқарудың әлеуметтік - психологиялық әдістері 1 0,5 4
11 Басқарудың ұйымдастырушылық - өкімдік әдістері 1 0,5 4
12 Басқару функциялары 4
13 Менеджменттегі жоспарлау 1 0,5 4
14 Ұйымдастыру менеджмент функциясы ретінде 4
15 Менеджменттегі мотивация 1 0,5 4
16 Менеджмент жүйесіндегі бақылау 1 0,5 4
17 Басшылық: билік, ықпал ету және әріптестік 0,5 4
18 Лидерлік: басқару стилі мен менеджер имиджі 4
19 Қайшылықты, күзелісті және өзгерістерді басқару 4
1 2 3 4 5
20 Фирманың қадырлық саясаты 4
21 Басқару қызметінің мәдениеті 4
22 Басқарудың корпоративтік мәдениеті 3
23 Менеджердің іскерлік этикасы 3
Барлығы 12 6 117
Тақырыптық жоспар
5В050900 Қаржы мамандықтың орта кәсіби білім негізінде, сырттай оқу
түрі
ПӘННІҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ
№ Тақырыптың аталуы Сағат саны
ДС ТС СӨЖ
1 2 3 4 5
1 Басқару ғылымының пәні мен әдісі 5
2 Менеджменттің мәні мен қағидалары 0,5 0,5 5
3 Қазақстандағы менеджменттің әдістемелік негіздері 5
4 Ұйым түсінігі және оның түрлері 0,5 0,5 6
5 Ұйымның ішкі және сыртқы ортасы 0,5 0,5 6
6 Менеджментті ақпаратпен қамтамасыз ету 5
7 Менеджменттегі коммуникация 0,5 0,5 5
8 Менеджмент басқару шешімдері 0,5 0,5 5
9 Басқарудың экономиқалық әдістері 0,5 5
10 Басқарудың әлеуметтік - психологиялық әдістері 0,5 5
11 Басқарудың ұйымдастырушылық - өкімдік әдістері 0,5 5
12 Басқару функциялары 0,5 5
13 Менеджменттегі жоспарлау 0,5 0,5 5
14 Ұйымдастыру менеджмент функциясы ретінде 5
15 Менеджменттегі мотивация 0,5 0,5 5
16 Менеджмент жүйесіндегі бақылау 0,5 0,5 5
17 Басшылық: билік, ықпал ету және әріптестік 0,5 5
18 Лидерлік: басқару стилі мен менеджер имиджі 0,5 5
19 Қайшылықты, күзелісті және өзгерістерді басқару 5
20 Фирманың қадырлық саясаты 5
21 Басқару қызметінің мәдениеті 5
22 Басқарудың корпоративтік мәдениеті 5
23 Менеджердің іскерлік этикасы 5
Барлығы 6 6 78
Курстың компоненттері
Дәріс сабақтарының тізімі
1-тақырып. Басқару ғылымының пәні мен әдісі
Экономикалық ғылымдар жүйесінде басқару ғылымының пәні.
Менеджменттің теориялық және әдістемелік негіздері. Теория мен
практика бірлігі, менеджментегі зерттеудегі тарихи және логикалық тәсілдер.
Өндірісті басқару ғылымының пәні. Қоғамдық жүйедегі қатынастардың
жіктемесі. Басқару ғылымы әдістерінің жиынтығы.Курстың мазмұны мен
міндеттері. Менеджмент оқу пәнінің басқа пәндермен байланысы. Оның
мамандар дайындаудағы мақсаттары мен міндеттері.Басқарудың шетелдік
тәжірибесін зерттеу қажеттілігі.
2-тақырып. Менеджменттің мәні мен қағидалары
Менеджмент ұғымы, міндеті мен түрлері: өндірістік менеджмент, қаржылық
менеджмент, инновациялық менеджмент, инвестициялық менеджмент,
бейдағдарыстық менеджмент, халықаралық менеджмент және басқалар.
Басқарушы және басқарылушы кіші жүйелер, олардың бірлігі мен өзара
әрекеттестігі. Менеджер және оның функциялары. Нарықтық экономикадағы
басқару объектілері. Басқарудың ғылыми қағидалары. Басқару ғылым және өнер
ретінде. Басқару мен кәсіпкерліктің өзара байланысы. Басқарудың мәні мен
қағидаларына неғізгі теориялық көзқарастар. Америкалық және Жапон
менеджменті: ерекшеліктері мен өзгешіліктері. Тарихи алғышарттар мен
менеджмент эволюциясының дамуы.
3-тақырып. Қазақстандағы менеджменттің әдістемелік негіздері
Қазақстанда менеджменттің қалыптасуы мен дамуының саяси және
экономикалық алғышарттары, қазіргі заманғы өндірістің дамуындағы ролі.
Қазақстанда нарықтық қарым-қатынастарға өтудің негізгі бағыттары.
Реформаларды жеделдету мен тереңдетудің мақсаттары мен міндетгері.
Менеджменттің орны мен ролі. Экономика, саясат және басқарудың өзара
эрекетгестігі.
Қазақстандағы кэсіпкерлік пен бизнестің мазмұны мен негізгі
ерекшеліктері. Олардың дамуына ішкі және сыртқы ортаның эсері. Менеджмент
жэне кэсіпкерлік. Менеджмент бірігіп қүрастырылған еңбектің құрама бөлігі
және Қазақстандағы меншіктің жаңа қарым-қатынастарын жүзеге асыру қүралы
ретінде. Өзін-өзі басқару концепциясы реттелмелі нарықтық экономикаға
өтудің ғьшыми негізі ретінде. Қазақстан Республикасының қалыптасуы жэне
дамуының стратегиясы. Экономикалық даму стратегиясының кезендері. ҚР
мемлекеттік жоспарлау жүйесі.
4-тақырып. ¥йым түсінігі және оның түрлері
¥йым туралы түсінік. ¥йымның жалпы сипаттамалары. Ресми және бейресми
үйымдар. Көлденең және тік еңбек белгінісі. ¥йымдағы басқару процесі.
Басқарудың негізгі деңгейлері. Басқару объектісі мен субъектісі. Менеджмент
жүйесіндегі кәсіпкерлік. Кәсіпкерлер басқарушы ретінде. Жетістікке
бағытгалған басқару. Қазіргі заманғы менеджер моделі.
5-тақырып. ¥йымның ішкі және сыртқы ортасы
Үйымның ішкі ортасы туралы түсінік. Ішкі айнымалылар: мақсат, құрылым,
міндет, технология және адамдар. Мақсаттар туралы түсінік жэне олардың
әртүрлілігі. Бөлімшелердің мақсаттары. Ұйым кұрылымы. Мамандандырылған
еңбек бөлінісі. Басқару көлемі. Міндеттер сипаттамасы. Технология ұғымы.
Технологияның жіктелуі. Фирма жетістігіне технологияның әсері. Басқарудың
жағдайлык көзқарасындағы адам айнымалысының негізгі аспектілері. Ішкі
айнымалылардың өзара байланысы.
Сыртқы орта туралы түсінік. Сырткы ортаның маңызы және оның үйым
жүмысына әсері. Сыртқы орта сипаттамалары: факторлардың өзара байланысы,
ортаның күрделілігі, ортаның қозғалмалылығы, ортаның белгісіздігі. Тура
әсер ету ортасы: жабдықтаушылар, материалдар, капитал, еңбек ресурстары,
тұтынушылар, бәсекелестер. Жанама әсер ету ортасы: экономика жағдайы,
элеуметтік-мәдени факторлар, саяси факторлар, жергілікті түрғындармен қарым-
қатынас. Технология факторының сыртқы аспектілері.
6-тақырып. Менеджмептті ақпаратпен қамтамасыз ету
Ақпарат үғымы. Ақпарат басқару қызметінің пәні ретінде. Ақпараттың
басқару тиімділігіне әсері. Ақпараттың анық-тамасы, белгілері, жіктелуі.
Ақпаратқа қойылатын талаптар. Фирма ішіндегі ақпарат жүйесінің негізгі
қағидалары, міндеттері мен функциялары. Ақпарат сапасына әсер ететін
факторлар. Ақпара құрылымы. Ақпараттық жүйелер. Ақпараттық ағымдарды
ұйымдастыру, ақпаратты жинау мен өндеу әдістері. Менеджмент жүйесіндегі
ақпаратты дифференциациялау. Менеджменттің ақпараттық икемділігі. Қазақстан
экономикасын басқарудагы ақпаратпен қамтамасыз етілу.
7-тақырып. Менеджменттегі коммуникация
Басқарудағы коммуникацияның ролі. Менеджменттегі көлденең және тік
коммуникациялар. Жеке адам аралық және топтық коммуникациялар. Қарым-
қатынас түрлері мен үйымдастыру түрлері. Іскерлік қарым-қатынастың дамуы.
Қарым-қатынас жасаудағы жеке тұлғалық және кәсіби факторлар.
Коммуникациялық процес: түсінігі, міндеті, элементі, кезендері. Шуылдар.
Кері байланыс. Жеке түлға аралық кедергілер. ¥йымдық кедергілер. Қүжат
айналымын жобалау. Коммуникациялық кедергілер мен оларды өту әдістері.
8-тақырып. Менеджменттегі басқару шешімдері
Менеджмент процесіндегі шешімнің рөлі. Басқару шешімдері туралы
түсінік және олардың жіктелуі. Басқарушылық шешімдерді әзірлеу мен жүзеге
асыру технологиясы. Басқарушылық шешімдер сапасының көрсеткіштері.
Шешімдерді қабылдау мен жүзеге асыру кезеңдері. Белгісіздік жағдайындағы
шешім үғымы. Шешім салдары: бағалау мен болжау. Баламаларды талдаудың
негізгі әдістері. Күрделілік дәрежесі әртүрлі проблемаларды шешудегі
басқару шешімдері. Бағдарламалы-мақсаттық және проблемалы-бағытталған
басқару.
9-тақырып. Басқарудың экономикалық әдістері
Экономикалық әдістердің басқару әдістер жүйесіндегі орны. Елдің
элеуметтік-экономикалық дамуын тездету үшін халық шаруашылығының барлық
деңгейлеріндегі басқарудың экономикалық әдістеріне көшудің маңызы.
Басқарудың экономикалық әдістерінің жіктемесі. Нарықтық қарым-қатынастардың
қалышасуы кезеңіндегі басқарудың эртүрлі деңгейлеріндегі экономикалық
эдістерді қолдану ерекшеліктері.
10-тақырып. Басқарудың әлеуметтік-психологиялық әдістері
Басқарудағы әлеуметтік-психологиялық әсердің орны мен ролі. Басқарудың
әлеуметтік-психологиялық әдістерінің жіктелуі мен сипаттамалары.
Әлеуметтік-экономикалық дамуды басқарудағы элеуметтік факторлар ролін
арттыру. Қайта құру түжырымдамасындағы адам факторы. Шаруашылық қызметтің
әлеуметтік бағытын күшейту. Елдің әлеуметтік-экономикалық дамуын жеделдету
басқарудың шаруашылық механизмінің тиімділігінің жоғаргы критерийі ретінде.
11-тақырып. Басқарудың үйымдастырушылық-өкімдік әдістері
Үйымдастырушылық-өкімдік әдістердің басқару әдістері жүйесіндегі орны,
олардың басқа басқарушылық әсер ету тәсілдерімен түбегейлі өзара байланысы.
Үйымдастырушылық-өкімдік әдістердің мәні және олардың сипаттамасы.
Оперативті басқаруда пайдаланылатын үйымдастырушылық әдістер. Өкімшілік
ықпал ету, оның басқару жүйесінің әртүрлі деңгейіндегі мақсаттары мен
жүзеге асыру нысандары. Экономиканы басқарудағы құқықтық әдістердің рөлі.
Өндірісті басқарудағы құқықтық реттеу механизмі.
12-тақырып. Басқару фуыкциялары
Басқару функциясы үғымы. Функцияларды беліп көрсетудің ғылыми негізі
және басқару практикасы. А.Файоль және функционалды басқару. Басқарудың
жалпы және нақты функциялары. Функциялардың макродеңгейдегі,
микродеңгейдегі (кәсіпорын функциялары) жіктелуі, қазіргі кезеқдегі
нарықтық функциялар. Басқару объектісі мен субъектісінің функциялары.
13-тақырып. Менеджменттегі жоспарлау
Жоспарлаудың мазмұны, мадсаттары мен міндеттері. Жоспар түрлері,
жоспарлау формалары. Жоспарлау қағидалары: кестелер, байланыс, деңгейлер,
күнтізбемен байланыстыру. Үйым кызметін стратегиялық жоспарлау.
Стратегиялық жоспарды жасаудың әдістері, процедуралары мен
ережелері. Стратегиялық жоспарды бағалаудың сандық және сапалық белгілері.
Стратегияны жүзеге асыру процесін басқару. Тактикалық жоспарлау. Тактикалық
жоспарды жасау процедурасы мен сипаттамасы. Ішкі фирмалық жоспарлаудың
үйымдастырушылық формалары. ¥йымды басқарудағы бизнес-жоспар. Бизнес-
жоспардың міндеттері мен белімдері. Қызметті тандау, бәсекелестік
артықшылықтарының түрлері. Өткізу нарығын бағалау. Нарықты зерттеу
процесінің кезеңдері. Бэсекелестік қабілеттілікті бағалау. Маркетинг,
өндіріс, қаржы жоспарының негізгі элементтері. Шет елдерде жоспарлауды
үйымдастыру мен оның ерекшеліктері.
14-тақырып. ¥йымдастыру менеджмент функциясы ретінде
¥йымдастыру функциясының мазмұны. Делегирлеу, өкілеттіліктер және
жауапкершілік. Менеджмент жүйесінде өкілеттіліті делегирлеу және
жауапкершілікті бөлу. Үйымдық өкілеттіліктер. Өкілеттілік шектері. Басқару
деңгейлері мен функциялары бойынша өкілеттілік пен жауапкершілікті белу.
Сызықты және аппараттық (штабтық) өкілетгіліктер. Өкілеттілік және билік.
Өкілеттілікті беру концепциясының сипаттамасы: классикалық концепция мен
үйымдық екілеттілікті қабылдау концепциясы. Өкілеттілікті бөліп беруді
тиімді үйымдастыру. Өкілеттілікті тиімді делегирлеуге кедергілер.
Басқарудың үйымдастырушылық құрылымы туралы түсінік. Басқарудың
үйымдастырушылық қүрылымының түрлері: сызықтық, функциональдық, сызықтық-
функциональдық(штабтык), матрицалық, жобалық. Олардың артықшылықтары мен
кемшіліктері. Үйымдастырушылық қүрылымға қойылатын негізгі талаптар.
Үйымдастыру функциясын орындау процесіндегі негізгі қағидалар. Басқарушылық
қызметті ұйымдастырудың түрлері мен ерекшеліктері.
15-тақырып. Менеджменттегі мотивация
Мотивация ұғымы, оның мәні мен эволюциясы. Қазіргі замандағы мотивация
теориялары. Мотивация, ынталандыру және белсендіру. Мотивацияның негізгі
және қосымша факторлары.
Қажеттіліктер және мотивациялық тәртіп. Бірінші және екінші
қажеттіліктер. Мотивацияның мазмүндылық теориялары: А. Маслоу бойынша
қажеттіліктер иерархиясы; Ф.Герцберттің қос факторлы теориясы; Мак
Клелландтың қажеттіліктер теориясы. Виктор Врумның мотивациялық модельдері.
Мотивацияның процессуалдық теориялары: күту теориясы, әділеттілік
теориясы, Портер-Лоулердің мотивация моделі.
16-тақырып. Менеджмент жүйесіндегі бақылау
Басқарушылық бақылаудың объективті қажеттілігі. Басқару-шылық
бақылаудың функциялары мен түрлері. Бақылау технологиясы: бақылау
тұжырымдамасын тандау, бақылау мақсатын анықтау, бақылау нормасын сақтау,
бақылау әдістері, бақылау көлемі мен саласы.
Бақылау процесі. Бақылау процесінің кезендері. Нормативтер мен
стандарттарды жасау. Бақылау жүтіесіндегі экономикалық талдау. Өзгерістерді
бақылау, нэтижелерді берілген стандарттар ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
М. К. Каримбергенова
А. Ж. Мукантаева
МЕНЕДЖМЕНТ
Экономика мамандықтарының студенттеріне арналған
оқу-әдістемелік кешеннің жинағы
Павлодар
Кереку
2012
ӘОЖ 338.24 (07)
КБЖ 65.290-2 я 7
Б 13
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университетінің қаржы-
экономикалық факультеттің оқу-әдістемелік кеңесімен шығаруға мақұлданған
Пікірсарапшылар:
С. К. Кунязова – экономика ғылымының кандидаты, доцент, Экономика и
менеджмент кафедрасының меңгерушісі;
А. Ж. Мусина – экономика ғылымының кандидаты, доцент, Есеп және
аудит кафедрасының меңгерушісі;
Р. И. Смагулова – экономика ғылымының кандидаты. Инновациалық Еуразия
университеті, Есеп және аудит кафедрасының доценті.
Каримбергенова М. К., Мукантаева А. Ж.
Б13 Менеджмент : экономика мамандықтарының студенттеріне арналған оқу-
әдістемелік кешеннің жинағы М. К.
Каримбергенова, А. Ж. Мукантаева. – Павлодар : Кереку, 2012. – 151
б.
Менеджмент пәннің оқу-әдістемелік кешеннің жинаңы осы оқу курсын
толық меңгеруі үшін барлық оқу-әдістемелік материалының компоненттерін
қамтиды.
Бұл кешендік жинақ экономика мамандықтарын және осы пәнді меңгеріп
жүрген студенттерге жұмыс оқу жоспары мен бағдарламаға сәйкес әзірленген.
УДК 338.24 (07)
ББК 65.290-2 я 7
© Каримбергенова М. К., Мукантаева А.
Ж., 2012
© С. Торайғыров ат. ПМУ, 2012
Материалдың дұрыс болуына, грамматикалық және орфографиялық қателерге
авторлар мен құрастырушылар жауапты
Кіріспе
ҚРдағы қазiргi экономикалық тұжырымдамаларының тез өзгеруi,
парадигмалардың экономикалық дамуы биiк профессионализмның барлық
деңгейлерiнiң мамандар және жетекшiлерi және менеджменттiң төңiрегiдегi
терең теориялық бiлiмдерiнен талап етедi.
Нарықтық экономикада барлық экономикалық мамандықтарға осы пәндi
зерттеудi қажеттiлiгi ескертетiн менеджменттiң рөлi жоғарылайды.
Берілген жинақ сырттай оқитын студенттерге арналған силлабустан,
тәжірибелік сабақтардың жоспарынан, тәжірибелік сабақтарға арналған
әдістемелік нұсқаулықтан, пәнді оқу бойынша әдістемелік нұсқаулықтан, дәріс
кешенінен, дәріс, тәжірибелік сабақтарға дайындалу тапсырмаларын, оқу
материалдарын өздігінен оқуға арналған тапсырмаларын қосатын СӨЖ үшін
материалдардан, студенттердің оқу жетістіктерін бақылау мен бағалау
материалдардан, қорытынды бақылауға сұрақтардан тұрады.
Берілген жинақ дәріс сабақтарында және ұсынылған әдебиеттерді
өздігінен оқу кезінде алған теориялық материалды жүйелі түрде оқу үшін,
сонымен қатар рефераттар, үй тапсырмаларын, нақты жағдайларды талдау,
тәжірибелік тапсырмаларды орындау жолымен білімді тәжірибелік бекіту үшін
арналған.
Менеджмент пәнінің ОӘК жинағы емтиханға дайындалу кезінде де,
пәнмен алғаш танысу кезінде де, сонымен қатар Менеджмент бағыты бойынша
университеттің оқу-әдістемелік базасын толтыруға қажет болады.
1. Күндізгі оқитын студенттерге арналған силлабус
Оқытушылар туралы мәліметтер
Каримбергенова Мадина Кудайбергеновна – аға оқытушы
Экономика және менеджмент кафедрасы А корпусында (Ломов көш. 64),
419 аудиторияда орналасқан. Байланысу телефоны 67-36-43
Мукантаева Алия Жумажановна – Экономика және менеджмент кафедрасының
оқытушысы, тел. 67-36-43
Кафедрада (ауд.419) қабылдау сағаттары кеңестер кестесіне сәйкес
Пән туралы мәліметтер
Пәннің еңбек сыйымдылығы 135 сағат, оның ішінде 45 сағат аудиториялық
сабақтарға және 90 сағат пәнді оқу бойынша студенттердің өзіндік жұмысына
(СӨЖ) берілген. Сабақтар түрлері бойынша аудиторлық уақытты бөлу тақырыптық
жоспарда көрсетілген.
Курстың мақсаты
Менеджмент пәнінің мақсаты курстың теориялық-эдістемелік түрғысынан,
басқару теориясы мен тәжірибесінің қолданылуы мен дамуын нарықтық
қатынастар жағдайларыңда игеру болып табылады.
Менеджмент пәнінің зерттеу объектісі – бұл ұйым қызметін басқару
қағидалары, тәсілдері, механизмдері және олардың жиынтықтары.
Пәнді оқытудың негізгі мақсаттары:
- студенттер үшін менеджмент туралы теориялық білімдер кешенін құру;
- менеджментті сипаттайтын түсініктер мағанасын ұғындыру;
- дүниежүзілік тәжірибені тиімді пайдалану кезінде басқару
қызметіндегі нақты дағдыларды жасау.
Курстың міндеті:
- тесттерді, тренингтерді, жаттығуларды, практикалық тапсырмаларды,
іскерлік ойындарды және т.б. орындау арқылы студенттердің кәсіби білімдерін
жетілдіру;
- басшының тәжірибелік жұмыс дағдыларын игеру;
- шығармашылық белсенділіктерді арттыру;
- іскерлік қасиеттерді дамыту.
Осы пәнді меңгеру нәтижесінде студенттердің:
- басқару еңбегінің мәні;
- басқарудың әдістері, қағидалары, қызметтері,
- басқару стильдері және кәсіпорын қызметінің жеке сфераларындағы
басқару ерекшеліктері жөнінде түсініктері болуы;
- басқарушылық процестердің, негізгі ұйымдық құрылымдардың,
менеджердің атқаратын міндеттері мен жұмыс стилінің табиғатын;
- менеджердің жауапкершілігі туралы, басқару деңгейлері бойынша
жауапкершіліктердің бөліну;
- ұйым ресурстарын тиімді басқара;
- ұйым қызметін жоспарлау және болжау әдістері мен нысандарын білуі;
- ұйым ресурстарын, яғни еңбек, қаражат, материалдық және т.б. тиімді
басқару үшін олардың ұйым балансында қанша көлемде бар екендігін және
оларға деген қажеттіліктің қанша екендігін бағалап, оны талдауға;
- ұйым қызметіне қойылған талаптарға және болашақта мүмкін болатын
өзгерістерге сүйене отырып дұрыс қорытынды жасап, бірнеше баламалар ішінен
тиімді шешім қабылдауға;
- ұйымда қарастырылатын жобаларды және оларды қаржыландырудағы
инвестиция көздерін таңдауды экономикалық тұрғыдан қарастыруға икемді
болуы;
- басқару шешімдерін әзірлеу, талдау және шешу бойынша;
- персоналды және толығымен ұйымды тиімді басқару бойынша практикалық
машықтарды иемденуі қажет.
Пререквизиттер
Осы пәнді меңгеру үшін төмендегі пәндерді меңгеру кезінде алынған
білім, икемділік және дағды-машықтар қажет: экономикалық теория;
макроэкономика; микроэкономика; маркетинг, әлеуметтану, құқық негіздері.
Постреквизиттер
Пәнді меңгеру кезінде алынған білім, икемділік және дағды-машықтар
келесі пәндерді меңгеруі үшін қажет: өндірісті ұйымдастыру; кәсіпорын
қызметін жоспарлау.
Тақырыптық жоспар
5В050800 Есеп және аудит 5В050900 Қаржы мамандықтардың жалпы орта
және орта кәсіби негізіндегі, күндізгі оқу түрі
ПӘННІҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ
№ Тақырыптың аталуы Сағат саны
ДС ТС СӨЖ
1 2 3 4 5
1 Басқару ғылымының пәні мен әдісі 1 4
1 2 3 4 5
2 Менеджменттің мәні мен қағидалары 1 1 4
3 Қазақстандағы менеджменттің әдістемелік 1 4
негіздері
4 Ұйым түсінігі және оның түрлері 2 1 4
5 Ұйымның ішкі және сыртқы ортасы 1 1 4
6 Менеджментті ақпаратпен қамтамасыз ету 1 4
7 Менеджменттегі коммуникация 1 1 4
8 Менеджмент басқару шешімдері 2 1 4
9 Басқарудың экономиқалық әдістері 2 1 4
10 Басқарудың әлеуметтік - психологиялық 1 1 4
әдістері
11 Басқарудың ұйымдастырушылық - өкімдік 1 1 4
әдістері
12 Басқару функциялары 1 1 4
13 Менеджменттегі жоспарлау 2 1 4
14 Ұйымдастыру менеджмент функциясы ретінде 2 1 4
15 Менеджменттегі мотивация 2 1 4
16 Менеджмент жүйесіндегі бақылау 2 1 4
17 Басшылық: билік, ықпал ету және әріптестік 1 1 4
18 Лидерлік: басқару стилі мен менеджер имиджі 1 1 4
19 Қайшылықты, күзелісті және өзгерістерді 1 4
басқару
20 Фирманың қадырлық саясаты 1 4
21 Басқару қызметінің мәдениеті 1 4
22 Басқарудың корпоративтік мәдениеті 1 3
23 Менеджердің іскерлік этикасы 1 3
Барлығы 30 15 90
Курстың компоненттері
Дәріс сабақтарының тізімі
1-тақырып. Басқару ғылымының пәні мен әдісі
Экономикалық ғылымдар жүйесінде басқару ғылымының пәні.
Менеджменттің теориялық және әдістемелік негіздері. Теория мен
практика бірлігі, менеджментегі зерттеудегі тарихи және логикалық тәсілдер.
Өндірісті басқару ғылымының пәні. Қоғамдық жүйедегі қатынастардың
жіктемесі. Басқару ғылымы әдістерінің жиынтығы.Курстың мазмұны мен
міндеттері. Менеджмент оқу пәнінің басқа пәндермен байланысы. Оның
мамандар дайындаудағы мақсаттары мен міндеттері.Басқарудың шетелдік
тәжірибесін зерттеу қажеттілігі.
2-тақырып. Менеджменттің мәні мен қағидалары
Менеджмент ұғымы, міндеті мен түрлері: өндірістік менеджмент, қаржылық
менеджмент, инновациялық менеджмент, инвестициялық менеджмент,
бейдағдарыстық менеджмент, халықаралық менеджмент және басқалар.
Басқарушы және басқарылушы кіші жүйелер, олардың бірлігі мен өзара
әрекеттестігі. Менеджер және оның функциялары. Нарықтық экономикадағы
басқару объектілері. Басқарудың ғылыми қағидалары. Басқару ғылым және өнер
ретінде. Басқару мен кәсіпкерліктің өзара байланысы. Басқарудың мәні мен
қағидаларына неғізгі теориялық көзқарастар. Америкалық және Жапон
менеджменті: ерекшеліктері мен өзгешіліктері. Тарихи алғышарттар мен
менеджмент эволюциясының дамуы.
3-тақырып. Қазақстандағы менеджменттің әдістемелік негіздері
Қазақстанда менеджменттің қалыптасуы мен дамуының саяси және
экономикалық алғышарттары, қазіргі заманғы өндірістің дамуындағы ролі.
Қазақстанда нарықтық қарым-қатынастарға өтудің негізгі бағыттары.
Реформаларды жеделдету мен тереңдетудің мақсаттары мен міндетгері.
Менеджменттің орны мен ролі. Экономика, саясат және басқарудың өзара
эрекетгестігі.
Қазақстандағы кэсіпкерлік пен бизнестің мазмұны мен негізгі
ерекшеліктері. Олардың дамуына ішкі және сыртқы ортаның эсері. Менеджмент
жэне кэсіпкерлік. Менеджмент бірігіп қүрастырылған еңбектің құрама бөлігі
және Қазақстандағы меншіктің жаңа қарым-қатынастарын жүзеге асыру қүралы
ретінде. Өзін-өзі басқару концепциясы реттелмелі нарықтық экономикаға
өтудің ғьшыми негізі ретінде. Қазақстан Республикасының қалыптасуы жэне
дамуының стратегиясы. Экономикалық даму стратегиясының кезендері. ҚР
мемлекеттік жоспарлау жүйесі.
4-тақырып. ¥йым түсінігі және оның түрлері
¥йым туралы түсінік. ¥йымның жалпы сипаттамалары. Ресми және бейресми
үйымдар. Көлденең және тік еңбек белгінісі. ¥йымдағы басқару процесі.
Басқарудың негізгі деңгейлері. Басқару объектісі мен субъектісі. Менеджмент
жүйесіндегі кәсіпкерлік. Кәсіпкерлер басқарушы ретінде. Жетістікке
бағытгалған басқару. Қазіргі заманғы менеджер моделі.
5-тақырып. ¥йымның ішкі және сыртқы ортасы
Үйымның ішкі ортасы туралы түсінік. Ішкі айнымалылар: мақсат, құрылым,
міндет, технология және адамдар. Мақсаттар туралы түсінік жэне олардың
әртүрлілігі. Бөлімшелердің мақсаттары. Ұйым кұрылымы. Мамандандырылған
еңбек бөлінісі. Басқару көлемі. Міндеттер сипаттамасы. Технология ұғымы.
Технологияның жіктелуі. Фирма жетістігіне технологияның әсері. Басқарудың
жағдайлык көзқарасындағы адам айнымалысының негізгі аспектілері. Ішкі
айнымалылардың өзара байланысы.
Сыртқы орта туралы түсінік. Сырткы ортаның маңызы және оның үйым
жүмысына әсері. Сыртқы орта сипаттамалары: факторлардың өзара байланысы,
ортаның күрделілігі, ортаның қозғалмалылығы, ортаның белгісіздігі. Тура
әсер ету ортасы: жабдықтаушылар, материалдар, капитал, еңбек ресурстары,
тұтынушылар, бәсекелестер. Жанама әсер ету ортасы: экономика жағдайы,
элеуметтік-мәдени факторлар, саяси факторлар, жергілікті түрғындармен қарым-
қатынас. Технология факторының сыртқы аспектілері.
6-тақырып. Менеджмептті ақпаратпен қамтамасыз ету
Ақпарат үғымы. Ақпарат басқару қызметінің пәні ретінде. Ақпараттың
басқару тиімділігіне әсері. Ақпараттың анық-тамасы, белгілері, жіктелуі.
Ақпаратқа қойылатын талаптар. Фирма ішіндегі ақпарат жүйесінің негізгі
қағидалары, міндеттері мен функциялары. Ақпарат сапасына әсер ететін
факторлар. Ақпара құрылымы. Ақпараттық жүйелер. Ақпараттық ағымдарды
ұйымдастыру, ақпаратты жинау мен өндеу әдістері. Менеджмент жүйесіндегі
ақпаратты дифференциациялау. Менеджменттің ақпараттық икемділігі. Қазақстан
экономикасын басқарудагы ақпаратпен қамтамасыз етілу.
7-тақырып. Менеджменттегі коммуникация
Басқарудағы коммуникацияның ролі. Менеджменттегі көлденең және тік
коммуникациялар. Жеке адам аралық және топтық коммуникациялар. Қарым-
қатынас түрлері мен үйымдастыру түрлері. Іскерлік қарым-қатынастың дамуы.
Қарым-қатынас жасаудағы жеке тұлғалық және кәсіби факторлар.
Коммуникациялық процес: түсінігі, міндеті, элементі, кезендері. Шуылдар.
Кері байланыс. Жеке түлға аралық кедергілер. ¥йымдық кедергілер. Қүжат
айналымын жобалау. Коммуникациялық кедергілер мен оларды өту әдістері.
8-тақырып. Менеджменттегі басқару шешімдері
Менеджмент процесіндегі шешімнің рөлі. Басқару шешімдері туралы
түсінік және олардың жіктелуі. Басқарушылық шешімдерді әзірлеу мен жүзеге
асыру технологиясы. Басқарушылық шешімдер сапасының көрсеткіштері.
Шешімдерді қабылдау мен жүзеге асыру кезеңдері. Белгісіздік жағдайындағы
шешім үғымы. Шешім салдары: бағалау мен болжау. Баламаларды талдаудың
негізгі әдістері. Күрделілік дәрежесі әртүрлі проблемаларды шешудегі
басқару шешімдері. Бағдарламалы-мақсаттық және проблемалы-бағытталған
басқару.
9-тақырып. Басқарудың экономикалық әдістері
Экономикалық әдістердің басқару әдістер жүйесіндегі орны. Елдің
элеуметтік-экономикалық дамуын тездету үшін халық шаруашылығының барлық
деңгейлеріндегі басқарудың экономикалық әдістеріне көшудің маңызы.
Басқарудың экономикалық әдістерінің жіктемесі. Нарықтық қарым-қатынастардың
қалышасуы кезеңіндегі басқарудың эртүрлі деңгейлеріндегі экономикалық
эдістерді қолдану ерекшеліктері.
10-тақырып. Басқарудың әлеуметтік-психологиялық әдістері
Басқарудағы әлеуметтік-психологиялық әсердің орны мен ролі. Басқарудың
әлеуметтік-психологиялық әдістерінің жіктелуі мен сипаттамалары.
Әлеуметтік-экономикалық дамуды басқарудағы элеуметтік факторлар ролін
арттыру. Қайта құру түжырымдамасындағы адам факторы. Шаруашылық қызметтің
әлеуметтік бағытын күшейту. Елдің әлеуметтік-экономикалық дамуын жеделдету
басқарудың шаруашылық механизмінің тиімділігінің жоғаргы критерийі ретінде.
11-тақырып. Басқарудың үйымдастырушылық-өкімдік әдістері
Үйымдастырушылық-өкімдік әдістердің басқару әдістері жүйесіндегі орны,
олардың басқа басқарушылық әсер ету тәсілдерімен түбегейлі өзара байланысы.
Үйымдастырушылық-өкімдік әдістердің мәні және олардың сипаттамасы.
Оперативті басқаруда пайдаланылатын үйымдастырушылық әдістер. Өкімшілік
ықпал ету, оның басқару жүйесінің әртүрлі деңгейіндегі мақсаттары мен
жүзеге асыру нысандары. Экономиканы басқарудағы құқықтық әдістердің рөлі.
Өндірісті басқарудағы құқықтық реттеу механизмі.
12-тақырып. Басқару фуыкциялары
Басқару функциясы үғымы. Функцияларды беліп көрсетудің ғылыми негізі
және басқару практикасы. А.Файоль және функционалды басқару. Басқарудың
жалпы және нақты функциялары. Функциялардың макродеңгейдегі,
микродеңгейдегі (кәсіпорын функциялары) жіктелуі, қазіргі кезеқдегі
нарықтық функциялар. Басқару объектісі мен субъектісінің функциялары.
13-тақырып. Менеджменттегі жоспарлау
Жоспарлаудың мазмұны, мадсаттары мен міндеттері. Жоспар түрлері,
жоспарлау формалары. Жоспарлау қағидалары: кестелер, байланыс, деңгейлер,
күнтізбемен байланыстыру. Үйым кызметін стратегиялық жоспарлау.
Стратегиялық жоспарды жасаудың әдістері, процедуралары мен
ережелері. Стратегиялық жоспарды бағалаудың сандық және сапалық белгілері.
Стратегияны жүзеге асыру процесін басқару. Тактикалық жоспарлау. Тактикалық
жоспарды жасау процедурасы мен сипаттамасы. Ішкі фирмалық жоспарлаудың
үйымдастырушылық формалары. ¥йымды басқарудағы бизнес-жоспар. Бизнес-
жоспардың міндеттері мен белімдері. Қызметті тандау, бәсекелестік
артықшылықтарының түрлері. Өткізу нарығын бағалау. Нарықты зерттеу
процесінің кезеңдері. Бэсекелестік қабілеттілікті бағалау. Маркетинг,
өндіріс, қаржы жоспарының негізгі элементтері. Шет елдерде жоспарлауды
үйымдастыру мен оның ерекшеліктері.
14-тақырып. ¥йымдастыру менеджмент функциясы ретінде
¥йымдастыру функциясының мазмұны. Делегирлеу, өкілеттіліктер және
жауапкершілік. Менеджмент жүйесінде өкілеттіліті делегирлеу және
жауапкершілікті бөлу. Үйымдық өкілеттіліктер. Өкілеттілік шектері. Басқару
деңгейлері мен функциялары бойынша өкілеттілік пен жауапкершілікті белу.
Сызықты және аппараттық (штабтық) өкілетгіліктер. Өкілеттілік және билік.
Өкілеттілікті беру концепциясының сипаттамасы: классикалық концепция мен
үйымдық екілеттілікті қабылдау концепциясы. Өкілеттілікті бөліп беруді
тиімді үйымдастыру. Өкілеттілікті тиімді делегирлеуге кедергілер.
Басқарудың үйымдастырушылық құрылымы туралы түсінік. Басқарудың
үйымдастырушылық қүрылымының түрлері: сызықтық, функциональдық, сызықтық-
функциональдық(штабтык), матрицалық, жобалық. Олардың артықшылықтары мен
кемшіліктері. Үйымдастырушылық қүрылымға қойылатын негізгі талаптар.
Үйымдастыру функциясын орындау процесіндегі негізгі қағидалар. Басқарушылық
қызметті ұйымдастырудың түрлері мен ерекшеліктері.
15-тақырып. Менеджменттегі мотивация
Мотивация ұғымы, оның мәні мен эволюциясы. Қазіргі замандағы мотивация
теориялары. Мотивация, ынталандыру және белсендіру. Мотивацияның негізгі
және қосымша факторлары.
Қажеттіліктер және мотивациялық тәртіп. Бірінші және екінші
қажеттіліктер. Мотивацияның мазмүндылық теориялары: А. Маслоу бойынша
қажеттіліктер иерархиясы; Ф.Герцберттің қос факторлы теориясы; Мак
Клелландтың қажеттіліктер теориясы. Виктор Врумның мотивациялық модельдері.
Мотивацияның процессуалдық теориялары: күту теориясы, әділеттілік
теориясы, Портер-Лоулердің мотивация моделі.
16-тақырып. Менеджмент жүйесіндегі бақылау
Басқарушылық бақылаудың объективті қажеттілігі. Басқару-шылық
бақылаудың функциялары мен түрлері. Бақылау технологиясы: бақылау
тұжырымдамасын тандау, бақылау мақсатын анықтау, бақылау нормасын сақтау,
бақылау әдістері, бақылау көлемі мен саласы.
Бақылау процесі. Бақылау процесінің кезендері. Нормативтер мен
стандарттарды жасау. Бақылау жүтіесіндегі экономикалық талдау. Өзгерістерді
бақылау, нэтижелерді берілген стандарттар салыстыру, түзетушілік іс-
эрекеттер. Үйымның экономикалык потенциалын анықтау.
Бақылаудың үйымдастыру формалары. Тәуелді, тәуелсіз бақылау. Ішкі
фирмалық бақылау. Аудиторлық тексеру. Үйым тәртібінің ерекше аспектерін
бақылау. Бақылаудағы кедергілер мен қарсыласу.
Бақылау талаптары-белгілері. Бақылаудың дер кезінде жүргізілуі мен
икемділігі. Бақылаудың қарапайымдылығы мен тиімділігі.
Контроллинг негізінің ұғымы. Жоспарлау жүйесі және контроллинг.
Контроллинг пен менеджменттің кіші жүйелері. Контроллинг құралдары.
Бақылаудың техникалық тәсілдері және қазіргі заманғы басқару
техникасын пайдалану.
17-тақырып. Басшылық: билік, ықпал ету жәпе әріптестік
¥йымдағы басшлық. Өкілеттілік, жеке ықпал ету және билік. Билік
балансы. Ықпал ету және билік формалары. Марапатауға негізделген билік. Оң,
дұрыс ықпалды нығайту арқылы әсер ету. Занды билік. Дәстүр арқылы әсер ету.
Эталондық билік (үлгі билігі). Харизма арқылы ықпал ету. Сараптау билігі.
Салихалы сенім арқылы ықпал ету.
Сендіру мен қатысу. Сендіру арқылы ықпал ету. Қызметкерлерді басқаруға
қатыстыру арқылы ықпал ету. Ықпал етуді тәжірибе жүзінде пайдалану.
18-тақырып. Лидерлік: басқару стилі мен менеджер имиджі
Лидерлік теориясына шолу. Жеке адамның қасиеті мен көзқарасы жағынан
қарағандағы тәсіл. Тәртіптіліқ тәсіп. Жағдайлық тәсіл.
Лидер-элеуметтік архитектор ретінде. Құрылым және бюрократия. Лидер және
белгісіздік. Кадырлық жүйе бөлімдері. Бейресми лидер. Басшылық стилі туралы
түсінік және олардың түрлері, оны қалыптастыру факторлары. Басшылықтың
автократтық, демократтық және либералдық стилі. Лайкерт бойынша адамға
бағытталған басшылықтың төрт стилі. Жүмысқа және адамға негізделген екі
елшемді басшылық стилінің баян етілуі. Блэйк және Мутонның басқарушылық
торына сәйкес басшылық стильдерінің сипаттамалары.
Стиль, қанағаттанушылық және өнімділік. Тиімді басшылыққа деген
жағдайлық тәсіл. Фидлердің жағдайлық басшылық моделі. Митчел мен Хаустың
жол-нысана тәсілі. Херси мен Бланшардың өмірлік цикл теориясы. Врум-
Иеттонның басшымен шешім қабылдау моделі.
19-тақырып. Қайшылықты, күіізелісті және өзгерістерді басқару
¥йымдық қайылшықтың табиғаты мен мазмұны. Қайшылық себептері. Қайшылық
функциялары, Қайшылық процесінің моделі. Қайшылық салдары. ¥йымдық
қайшылыкпгардың негізгі түрлері. Қайлышықжағдайды басқару. Жеке түлға
аралық қайшылықтарды шешу әдістері. Қайлышықты шешудің қүрьшымдық әдістері.
Күйзеліс (стресс) табиғаты. Күйзеліс себептері. Күйзеліс туғызатын үйымдық
және жеке түлғалық факторлар. Күйзелістерді басқару. Қайлышық пен күйзеліс
арасындағы өзара байланыс. ¥йымдық өзгерістер табиғаты. Мақсат, құрылым,
технология мен міндет, адамдар. Өзгерістерді басқару. ¥йымда өзгерістерді
табысты өткізудің шаралары. Өзгерістерді жасау үшін басқаруда
қызметкерлердің қатысуын пайдалану. Өзгерістерге қарсылықтарды жою. ¥йымдық
даму. Үйымдық дамудың алғышарттары мен қүндылығы.
20-тақырып. Фирманың кадрлық саясаты
Кадрлық саясаты туралы түсінік. Фирмада кадр саясатын жасау және
жүргізу. Басқару кадрларын даярлау. Персоналды іріктеп алу және
орналастыру. Персоналды басқару. Басқару кадрларын бағалау. Персоналды
пайдалану. АҚШ мен Жапония фирмаларында персоналды басқару ерекшеліктері.
Еңбек ақы төлеу және ынталандыру. Еңбекке ақы төлеу деңгейі және оның
формалары.
21-тақырып. Басқару қызметінің мәдениеті
Басқару мәдениетінің мәні мен түсінігі. Басқару мәдениеті өндіріс
тиімділігін арттыру факторы ретінде. Басқару мәдениеті адамзат мәдениетінің
бөлігі ретінде. Басқару мәдениетінің элементтері: басқару қызметкерлерінің
мәдениеті, басқару процесінің мәдениеті, еңбек жағдайларының мәдениеті,
кұжаттау мәдениеті. Дамыған елдердегі экономикалық мәдениет ерекшеліктері.
Үйымдастырушылық мәдениет түрлері: кұшті және әлсіз; ресми және бейресми;
функциональды және дисфункциональды; айқындалған және жасырын; реттелінетін
және реттелінбейтін т.б.
22-тақырып. Басқарудың корпоративтік мадениеті
Басқарудың корпоративті мәдениеті туралы түсінік. Корпорация
мәдениетіне әсер етуші факторлар. Корпорация мәдениеті - ұйымдастырушылық
құрылым мен кадр саясатындағы құндылықтарды көрсету ретінде. ¥йымның мәдени
аспектілерінің жіктелуінің сипаттамасы. Корпоративтік мәдениетіңт негізгі
құндылықтары. Кэсіпкерліктің салалық мәдениеті. Сауда мәдениеті. Әкімшілік
мәдениет. Инновациялық мәдениет.
23-тақырып. Менеджердің іскерлік этикасы
Этика - адам тәртібін реттеудің бір формасы. Іскерлік этика ережелері
мен ерекшеліктері. Кәсіби этика. Іскер адамның сырт бейнесі. Сөйлеу
мәдениеті. Адамның сөйлеу мэдениетінің жалпы белгілері. Іскерлік қарым-
қатынас. Келіссөз стилі. Келіссөз жүргізуге дайындық. Еңбек өмірінің сапа
тұжырымдамасының қағидалары.
Тәжірибелік сабақтарының тізімі
1-тақырып. Менеджменттің мәні мен қағидалары
Негізгі сұрақтар:
1 Басқарудың ғылыми қағидалары. Басқару ғылым және өнер ретінде.
2 Басқару мен кәсіпкерліктің өзара байланысы.
3 Басқарудың мәні мен қағидаларына неғізгі теориялық көзқарастар.
Америкалық және Жапон менеджменті: ерекшеліктері мен өзгешіліктері.
4 Тарихи алғышарттар мен менеджмент эволюциясының дамуы.
2-тақырып. ¥йым түсінігі жэне оның түрлері
Негізгі сұрақтар:
1 ¥йымдағы басқару процесі. Басқарудың негізгі деңгейлері.
2 Менеджмент жүйесіндегі кәсіпкерлік. Кәсіпкерлер басқарушы ретінде. 3
Жетістікке бағытгалған басқару.
4 Қазіргі заманғы менеджер моделі.
3-тақырып. ¥йымның ішкі және сыртқы ортасы
Негізгі сұрақтар:
1 Ішкі айнымалылар: мақсат, құрылым, міндет, технология және адамдар.
2 Сыртқы орта туралы түсінік.
3 Тура әсер ету ортасы: жабдықтаушылар, материалдар, капитал, еңбек
ресурстары, тұтынушылар, бәсекелестер.
4 Жанама әсер ету ортасы: экономика жағдайы, элеуметтік-мәдени
факторлар, саяси факторлар, жергілікті түрғындармен қарым-қатынас.
Технология факторының сыртқы аспектілері.
4-тақырып. Менеджменттегі коммуникация
Негізгі сұрақтар:
1 Кері байланыс. Жеке түлға аралық кедергілер. ¥йымдық кедергілер.
2 Қүжат айналымын жобалау.
3 Коммуникациялық кедергілер мен оларды өту әдістері.
5-тақырып. Менеджменттегі басқару шешімдері
Негізгі сұрақтар:
1 Белгісіздік жағдайындағы шешім үғымы.
2 Шешім салдары: бағалау мен болжау. Баламаларды талдаудың негізгі
әдістері.
3 Күрделілік дәрежесі әртүрлі проблемаларды шешудегі басқару
шешімдері. Бағдарламалы-мақсаттық және проблемалы-бағытталған басқару.
6 - тақырып. Басқарудың экономикалық әдістері
Негізгі сұрақтар:
1 Елдің элеуметтік-экономикалық дамуын тездету үшін халық
шаруашылығының барлық деңгейлеріндегі басқарудың экономикалық әдістеріне
көшудің маңызы.
2 Басқарудың экономикалық әдістерінің жіктемесі.
3 Нарықтық қарым-қатынастардың қалышасуы кезеңіндегі басқарудың
эртүрлі деңгейлеріндегі экономикалық эдістерді қолдану ерекшеліктері.
7-тақырып. Басқарудың әлеуметтік-психологиялық әдістері
Негізгі сұрақтар
1 Әлеуметтік-экономикалық дамуды басқарудағы элеуметтік факторлар
ролін арттыру. Қайта құру түжырымдамасындағы адам факторы.
2 Шаруашылық қызметтің әлеуметтік бағытын күшейту.
3 Елдің әлеуметтік-экономикалық дамуын жеделдету басқарудың шаруашылық
механизмінің тиімділігінің жоғаргы критерийі ретінде.
8-тақырып. Басқарудың үйымдастырушылық-өкімдік әдістері
1 Үйымдастырушылық-өкімдік әдістердің мәні және олардың сипаттамасы.
2 Оперативті басқаруда пайдаланылатын үйымдастырушылық әдістер.
3 Өкімшілік ықпал ету, оның басқару жүйесінің әртүрлі деңгейіндегі
мақсаттары мен жүзеге асыру нысандары.
4 Экономиканы басқарудағы құқықтық әдістердің рөлі. Өндірісті
басқарудағы құқықтық реттеу механизмі.
9-тақырып. Басқару фуыкциялары
Негізгі сұрақтар
1 Функциялардың макродеңгейдегі, микродеңгейдегі (кәсіпорын
функциялары) жіктелуі, қазіргі кезеқдегі нарықтық функциялар.
2 Басқару объектісі мен субъектісінің функциялары.
10-тақырып. Менеджменттегі жоспарлау
Негізгі сұрақтар
1 Тактикалық жоспарлау. Тактикалық жоспарды жасау процедурасы мен
сипаттамасы.
2 Бизнес-жоспардың міндеттері мен белімдері. Қызметті тандау,
бәсекелестік артықшылықтарының түрлері. Өткізу нарығын бағалау.
3 Нарықты зерттеу процесінің кезеңдері. Маркетинг, өндіріс, қаржы
жоспарының негізгі элементтері.
11-тақырып. ¥йымдастыру менеджмент функциясы ретінде
Негізгі сұрақтар
1 Өкілеттілікті бөліп беруді тиімді үйымдастыру. Өкілеттілікті тиімді
делегирлеуге кедергілер.
2 Басқарудың үйымдастырушылық қүрылымының түрлері: сызықтық,
функциональдық, сызықтық-функциональдық(штабтык), матрицалық, жобалық.
Олардың артықшылықтары мен кемшіліктері.
3 Үйымдастырушылық қүрылымға қойылатын негізгі талаптар.
12-тақырып. Менеджменттегі мотивация
Негізгі сұрақтар
1 Мотивацияның мазмүндылық теориялары: А. Маслоу бойынша қажеттіліктер
иерархиясы; Ф.Герцберттің қос факторлы теориясы; Мак Клелландтың
қажеттіліктер теориясы.
2 Виктор Врумның мотивациялық модельдері.
3 Мотивацияның процессуалдық теориялары: күту теориясы, әділеттілік
теориясы, Портер-Лоулердің мотивация моделі.
13-тақырып. Менеджмент жүйесіндегі бақылау
Негізгі сұрақтар
1 Бақылау талаптары-белгілері. Бақылаудың дер кезінде жүргізілуі мен
икемділігі. Бақылаудың қарапайымдылығы мен тиімділігі.
2 Контроллинг негізінің ұғымы. Жоспарлау жүйесі және контроллинг.
Контроллинг пен менеджменттің кіші жүйелері. Контроллинг құралдары.
3 Бақылаудың техникалық тәсілдері және қазіргі заманғы басқару
техникасын пайдалану.
14-тақырып. Басшылық: билік, ықпал ету жәпе әріптестік
Негізгі сұрақтар
1 Занды билік. Дәстүр арқылы әсер ету. Эталондық билік (үлгі билігі).
Харизма арқылы ықпал ету. Сараптау билігі. Салихалы сенім арқылы ықпал ету.
2 Сендіру мен қатысу. Сендіру арқылы ықпал ету. Қызметкерлерді
басқаруға қатыстыру арқылы ықпал ету.
15-тақырып. Лидерлік: басқару стилі мен менеджер имиджі
Негізгі сұрақтар
1 Стиль, қанағаттанушылық және өнімділік.
2 Тиімді басшылыққа деген жағдайлық тәсіл.
3 Фидлердің жағдайлық басшылық моделі
Студенттердің өзіндік жұмыстары түрлерінің тізімі
Тақырыптық жоспарға және бақылау шараларының календарлық кестесіне
сәйкес пәнді игеру барысында, Сіз төмендегі аудиториядан тыс жұмысты
орындауларыңыз керек:
- дәріс сабақтарына дайындалу;
- тәжірибелік сабақтарға дайындалу;
- міндетті, бірақ дәріс материалына енбеген курс тақырыптарының
қысқаша клнспектісін жазу;
- бақылау шараларына дайындалу.
Өзіндік оқуға арналған тақырыптар
1-тақырып. Басқару ғылымының пәні мен әдісі
Менеджменттің теориялық және әдістемелік негіздері. Теория мен
практика бірлігі, менеджментегі зерттеудегі тарихи және логикалық тәсілдер.
Өндірісті басқару ғылымының пәні. Қоғамдық жүйедегі қатынастардың
жіктемесі.
Бақылау нысаны: конспект
2-тақырып. Менеджменттің мәні мен қағидалары
Нарықтық экономикадағы басқару объектілері. Басқарудың ғылыми
қағидалары. Басқару ғылым және өнер ретінде.
Басқару мен кәсіпкерліктің өзара байланысы.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
3-тақырып. Қазақстандағы менеджменттің әдістемелік негіздері
Өзін-өзі басқару концепциясы реттелмелі нарықтық экономикаға өтудің
ғьшыми негізі ретінде. Қазақстан Республикасының қалыптасуы жэне дамуының
стратегиясы. Экономикалық даму стратегиясының кезендері.
ҚР мемлекеттік жоспарлау жүйесі.
Бақылау нысаны: конспект
4-тақырып. ¥йым түсінігі және оның түрлері
¥йым туралы түсінік. ¥йымның жалпы сипаттамалары. Ресми және бейресми
үйымдар.
Көлденең және тік еңбек белгінісі. ¥йымдағы басқару процесі.
Басқарудың негізгі деңгейлері. Басқару объектісі мен субъектісі.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
5-тақырып. ¥йымның ішкі және сыртқы ортасы
Ішкі айнымалылардың өзара байланысы.иСырткы ортаның маңызы және оның
үйым жүмысына әсері. Сыртқы орта сипаттамалары: факторлардың өзара
байланысы, ортаның күрделілігі, ортаның қозғалмалылығы, ортаның
белгісіздігі.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
6-тақырып. Менеджмептті ақпаратпен қамтамасыз ету
Ақпара құрылымы. Ақпараттық жүйелер. Ақпараттық ағымдарды ұйымдастыру,
ақпаратты жинау мен өндеу әдістері. Менеджмент жүйесіндегі ақпаратты
дифференциациялау. Менеджменттің ақпараттық икемділігі.
Бақылау нысаны: конспект
7-тақырып. Менеджменттегі коммуникация
Іскерлік қарым-қатынастың дамуы. Қарым-қатынас жасаудағы жеке тұлғалық
және кәсіби факторлар. Коммуникациялық процес: түсінігі, міндеті, элементі,
кезендері. Шуылдар. Кері байланыс. Жеке түлға аралық кедергілер. ¥йымдық
кедергілер.
Қүжат айналымын жобалау.
Коммуникациялық кедергілер мен оларды өту әдістері.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
8-тақырып. Менеджменттегі басқару шешімдері
Менеджмент процесіндегі шешімнің рөлі. Басқару шешімдері туралы
түсінік және олардың жіктелуі. Басқарушылық шешімдерді әзірлеу мен жүзеге
асыру технологиясы. Басқарушылық шешімдер сапасының көрсеткіштері.
Шешімдерді қабылдау мен жүзеге асыру кезеңдері.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
9-тақырып. Басқарудың экономикалық әдістері
Нарықтық қарым-қатынастардың қалышасуы кезеңіндегі басқарудың эртүрлі
деңгейлеріндегі экономикалық эдістерді қолдану ерекшеліктері.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
10-тақырып. Басқарудың әлеуметтік-психологиялық әдістері
Әлеуметтік-экономикалық дамуды басқарудағы элеуметтік факторлар ролін
арттыру. Қайта құру түжырымдамасындағы адам факторы. Шаруашылық қызметтің
әлеуметтік бағытын күшейту. Елдің әлеуметтік-экономикалық дамуын жеделдету
басқарудың шаруашылық механизмінің тиімділігінің жоғаргы критерийі ретінде.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
11-тақырып. Басқарудың үйымдастырушылық-өкімдік әдістері
Өкімшілік ықпал ету, оның басқару жүйесінің әртүрлі деңгейіндегі
мақсаттары мен жүзеге асыру нысандары. Экономиканы басқарудағы құқықтық
әдістердің рөлі. Өндірісті басқарудағы құқықтық реттеу механизмі.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
12-тақырып. Басқару фуыкциялары
Басқару функциясы үғымы. Функцияларды беліп көрсетудің ғылыми негізі
және басқару практикасы. А.Файоль және функционалды басқару. Басқарудың
жалпы және нақты функциялары. Функциялардың макродеңгейдегі,
микродеңгейдегі (кәсіпорын функциялары) жіктелуі, қазіргі кезеқдегі
нарықтық функциялар. Басқару объектісі мен субъектісінің функциялары.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
13-тақырып. Менеджменттегі жоспарлау
Үйым кызметін стратегиялық жоспарлау. Стратегиялық жоспарды
жасаудың әдістері, процедуралары мен ережелері. Стратегиялық
жоспарды бағалаудың сандық және сапалық белгілері. Стратегияны жүзеге асыру
процесін басқару.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
14-тақырып. ¥йымдастыру менеджмент функциясы ретінде
Басқарудың үйымдастырушылық құрылымы туралы түсінік. Басқарудың
үйымдастырушылық қүрылымының түрлері: сызықтық, функциональдық, сызықтық-
функциональдық(штабтык), матрицалық, жобалық. Олардың артықшылықтары мен
кемшіліктері.
Үйымдастырушылық қүрылымға қойылатын негізгі талаптар. Үйымдастыру
функциясын орындау процесіндегі негізгі қағидалар. Басқарушылық қызметті
ұйымдастырудың түрлері мен ерекшеліктері.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
15-тақырып. Менеджменттегі мотивация
Қажеттіліктер және мотивациялық тәртіп. Бірінші және екінші
қажеттіліктер. Мотивацияның мазмүндылық теориялары: А. Маслоу бойынша
қажеттіліктер иерархиясы; Ф.Герцберттің қос факторлы теориясы; Мак
Клелландтың қажеттіліктер теориясы. Виктор Врумның мотивациялық модельдері.
Мотивацияның процессуалдық теориялары: күту теориясы, әділеттілік
теориясы, Портер-Лоулердің мотивация моделі.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
16-тақырып. Менеджмент жүйесіндегі бақылау
Бақылау талаптары-белгілері. Бақылаудың дер кезінде жүргізілуі мен
икемділігі. Бақылаудың қарапайымдылығы мен тиімділігі.
Контроллинг негізінің ұғымы. Жоспарлау жүйесі және контроллинг.
Контроллинг пен менеджменттің кіші жүйелері. Контроллинг құралдары.
Бақылаудың техникалық тәсілдері және қазіргі заманғы басқару
техникасын пайдалану.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
17-тақырып. Басшылық: билік, ықпал ету жәпе әріптестік
Занды билік. Дәстүр арқылы әсер ету. Эталондық билік (үлгі билігі).
Харизма арқылы ықпал ету. Сараптау билігі. Салихалы сенім арқылы ықпал ету.
Сендіру мен қатысу. Сендіру арқылы ықпал ету. Қызметкерлерді басқаруға
қатыстыру арқылы ықпал ету. Ықпал етуді тәжірибе жүзінде пайдалану.
Бақылау нысаны: конспект
18-тақырып. Лидерлік: басқару стилі мен менеджер имиджі
Стиль, қанағаттанушылық және өнімділік. Тиімді басшылыққа деген
жағдайлық тәсіл. Фидлердің жағдайлық басшылық моделі
Митчел мен Хаустың жол-нысана тәсілі. Херси мен Бланшардың өмірлік
цикл теориясы. Врум-Иеттонның басшымен шешім қабылдау моделі.
Бақылау нысаны: конспект
19-тақырып. Қайшылықты, күіізелісті және өзгерістерді басқару
Қайлышық пен күйзеліс арасындағы өзара байланыс.
¥йымдық өзгерістер табиғаты. Мақсат, құрылым, технология мен міндет,
адамдар. Өзгерістерді басқару. ¥йымда өзгерістерді табысты өткізудің
шаралары. Өзгерістерді жасау үшін басқаруда қызметкерлердің қатысуын
пайдалану. Өзгерістерге қарсылықтарды жою. ¥йымдық даму. Үйымдық дамудың
алғышарттары мен қүндылығы.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
20-тақырып. Фирманың кадрлық саясаты
Персоналды іріктеп алу және орналастыру. Персоналды басқару. Басқару
кадрларын бағалау. Персоналды пайдалану.
АҚШ мен Жапония фирмаларында персоналды басқару ерекшеліктері.
Еңбек ақы төлеу және ынталандыру. Еңбекке ақы төлеу деңгейі және оның
формалары.
Бақылау нысаны: конспект
21-тақырып. Басқару қызметінің мәдениеті
Басқару мәдениетінің элементтері: басқару қызметкерлерінің мәдениеті,
басқару процесінің мәдениеті, еңбек жағдайларының мәдениеті, кұжаттау
мәдениеті. Дамыған елдердегі экономикалық мәдениет ерекшеліктері.
Үйымдастырушылық мәдениет түрлері: кұшті және әлсіз; ресми және бейресми;
функциональды және дисфункциональды; айқындалған және жасырын; реттелінетін
және реттелінбейтін т.б.
Бақылау нысаны: конспект
22-тақырып. Басқарудың корпоративтік мадениеті
¥йымның мәдени аспектілерінің жіктелуінің сипаттамасы. Корпоративтік
мәдениетіңт негізгі құндылықтары.Кэсіпкерліктің салалық мәдениеті. Сауда
мәдениеті. Әкімшілік мәдениет. Инновациялық мәдениет.
Бақылау нысаны: конспект
23-тақырып. Менеджердің іскерлік этикасы
Іскер адамның сырт бейнесі. Сөйлеу мәдениеті. Адамның сөйлеу
мэдениетінің жалпы белгілері. Іскерлік қарым-қатынас.Келіссөз
стилі.Келіссөз жүргізуге дайындық.Еңбек өмірінің сапа тұжырымдамасының
қағидалары.
Бақылау нысаны: сұрақтарға ауызша жауап беру
Ағымдағы үлгерімді бақылаудың іс-шараларының календарлық графигі
1 Рейтинг Қорыты
нды
балл
Апталар 1
Апталар 9
№ Тақырыптың аталуы Сағат саны
ДС ТС СӨЖ
1 2 3 4 5
1 Басқару ғылымының пәні мен әдісі 4
2 Менеджменттің мәні мен қағидалары 1 0,5 4
3 Қазақстандағы менеджменттің әдістемелік негіздері 4
4 Ұйым түсінігі және оның түрлері 1 0,5 4
5 Ұйымның ішкі және сыртқы ортасы 1 0,5 4
6 Менеджментті ақпаратпен қамтамасыз ету 1 4
7 Менеджменттегі коммуникация 1 0,5 4
8 Менеджмент басқару шешімдері 1 0,5 4
9 Басқарудың экономиқалық әдістері 1 0,5 4
10 Басқарудың әлеуметтік - психологиялық әдістері 1 0,5 4
11 Басқарудың ұйымдастырушылық - өкімдік әдістері 1 0,5 4
12 Басқару функциялары 4
13 Менеджменттегі жоспарлау 1 0,5 4
14 Ұйымдастыру менеджмент функциясы ретінде 4
15 Менеджменттегі мотивация 1 0,5 4
16 Менеджмент жүйесіндегі бақылау 1 0,5 4
17 Басшылық: билік, ықпал ету және әріптестік 0,5 4
18 Лидерлік: басқару стилі мен менеджер имиджі 4
19 Қайшылықты, күзелісті және өзгерістерді басқару 4
1 2 3 4 5
20 Фирманың қадырлық саясаты 4
21 Басқару қызметінің мәдениеті 4
22 Басқарудың корпоративтік мәдениеті 3
23 Менеджердің іскерлік этикасы 3
Барлығы 12 6 117
Тақырыптық жоспар
5В050900 Қаржы мамандықтың орта кәсіби білім негізінде, сырттай оқу
түрі
ПӘННІҢ ТАҚЫРЫПТЫҚ ЖОСПАРЫ
№ Тақырыптың аталуы Сағат саны
ДС ТС СӨЖ
1 2 3 4 5
1 Басқару ғылымының пәні мен әдісі 5
2 Менеджменттің мәні мен қағидалары 0,5 0,5 5
3 Қазақстандағы менеджменттің әдістемелік негіздері 5
4 Ұйым түсінігі және оның түрлері 0,5 0,5 6
5 Ұйымның ішкі және сыртқы ортасы 0,5 0,5 6
6 Менеджментті ақпаратпен қамтамасыз ету 5
7 Менеджменттегі коммуникация 0,5 0,5 5
8 Менеджмент басқару шешімдері 0,5 0,5 5
9 Басқарудың экономиқалық әдістері 0,5 5
10 Басқарудың әлеуметтік - психологиялық әдістері 0,5 5
11 Басқарудың ұйымдастырушылық - өкімдік әдістері 0,5 5
12 Басқару функциялары 0,5 5
13 Менеджменттегі жоспарлау 0,5 0,5 5
14 Ұйымдастыру менеджмент функциясы ретінде 5
15 Менеджменттегі мотивация 0,5 0,5 5
16 Менеджмент жүйесіндегі бақылау 0,5 0,5 5
17 Басшылық: билік, ықпал ету және әріптестік 0,5 5
18 Лидерлік: басқару стилі мен менеджер имиджі 0,5 5
19 Қайшылықты, күзелісті және өзгерістерді басқару 5
20 Фирманың қадырлық саясаты 5
21 Басқару қызметінің мәдениеті 5
22 Басқарудың корпоративтік мәдениеті 5
23 Менеджердің іскерлік этикасы 5
Барлығы 6 6 78
Курстың компоненттері
Дәріс сабақтарының тізімі
1-тақырып. Басқару ғылымының пәні мен әдісі
Экономикалық ғылымдар жүйесінде басқару ғылымының пәні.
Менеджменттің теориялық және әдістемелік негіздері. Теория мен
практика бірлігі, менеджментегі зерттеудегі тарихи және логикалық тәсілдер.
Өндірісті басқару ғылымының пәні. Қоғамдық жүйедегі қатынастардың
жіктемесі. Басқару ғылымы әдістерінің жиынтығы.Курстың мазмұны мен
міндеттері. Менеджмент оқу пәнінің басқа пәндермен байланысы. Оның
мамандар дайындаудағы мақсаттары мен міндеттері.Басқарудың шетелдік
тәжірибесін зерттеу қажеттілігі.
2-тақырып. Менеджменттің мәні мен қағидалары
Менеджмент ұғымы, міндеті мен түрлері: өндірістік менеджмент, қаржылық
менеджмент, инновациялық менеджмент, инвестициялық менеджмент,
бейдағдарыстық менеджмент, халықаралық менеджмент және басқалар.
Басқарушы және басқарылушы кіші жүйелер, олардың бірлігі мен өзара
әрекеттестігі. Менеджер және оның функциялары. Нарықтық экономикадағы
басқару объектілері. Басқарудың ғылыми қағидалары. Басқару ғылым және өнер
ретінде. Басқару мен кәсіпкерліктің өзара байланысы. Басқарудың мәні мен
қағидаларына неғізгі теориялық көзқарастар. Америкалық және Жапон
менеджменті: ерекшеліктері мен өзгешіліктері. Тарихи алғышарттар мен
менеджмент эволюциясының дамуы.
3-тақырып. Қазақстандағы менеджменттің әдістемелік негіздері
Қазақстанда менеджменттің қалыптасуы мен дамуының саяси және
экономикалық алғышарттары, қазіргі заманғы өндірістің дамуындағы ролі.
Қазақстанда нарықтық қарым-қатынастарға өтудің негізгі бағыттары.
Реформаларды жеделдету мен тереңдетудің мақсаттары мен міндетгері.
Менеджменттің орны мен ролі. Экономика, саясат және басқарудың өзара
эрекетгестігі.
Қазақстандағы кэсіпкерлік пен бизнестің мазмұны мен негізгі
ерекшеліктері. Олардың дамуына ішкі және сыртқы ортаның эсері. Менеджмент
жэне кэсіпкерлік. Менеджмент бірігіп қүрастырылған еңбектің құрама бөлігі
және Қазақстандағы меншіктің жаңа қарым-қатынастарын жүзеге асыру қүралы
ретінде. Өзін-өзі басқару концепциясы реттелмелі нарықтық экономикаға
өтудің ғьшыми негізі ретінде. Қазақстан Республикасының қалыптасуы жэне
дамуының стратегиясы. Экономикалық даму стратегиясының кезендері. ҚР
мемлекеттік жоспарлау жүйесі.
4-тақырып. ¥йым түсінігі және оның түрлері
¥йым туралы түсінік. ¥йымның жалпы сипаттамалары. Ресми және бейресми
үйымдар. Көлденең және тік еңбек белгінісі. ¥йымдағы басқару процесі.
Басқарудың негізгі деңгейлері. Басқару объектісі мен субъектісі. Менеджмент
жүйесіндегі кәсіпкерлік. Кәсіпкерлер басқарушы ретінде. Жетістікке
бағытгалған басқару. Қазіргі заманғы менеджер моделі.
5-тақырып. ¥йымның ішкі және сыртқы ортасы
Үйымның ішкі ортасы туралы түсінік. Ішкі айнымалылар: мақсат, құрылым,
міндет, технология және адамдар. Мақсаттар туралы түсінік жэне олардың
әртүрлілігі. Бөлімшелердің мақсаттары. Ұйым кұрылымы. Мамандандырылған
еңбек бөлінісі. Басқару көлемі. Міндеттер сипаттамасы. Технология ұғымы.
Технологияның жіктелуі. Фирма жетістігіне технологияның әсері. Басқарудың
жағдайлык көзқарасындағы адам айнымалысының негізгі аспектілері. Ішкі
айнымалылардың өзара байланысы.
Сыртқы орта туралы түсінік. Сырткы ортаның маңызы және оның үйым
жүмысына әсері. Сыртқы орта сипаттамалары: факторлардың өзара байланысы,
ортаның күрделілігі, ортаның қозғалмалылығы, ортаның белгісіздігі. Тура
әсер ету ортасы: жабдықтаушылар, материалдар, капитал, еңбек ресурстары,
тұтынушылар, бәсекелестер. Жанама әсер ету ортасы: экономика жағдайы,
элеуметтік-мәдени факторлар, саяси факторлар, жергілікті түрғындармен қарым-
қатынас. Технология факторының сыртқы аспектілері.
6-тақырып. Менеджмептті ақпаратпен қамтамасыз ету
Ақпарат үғымы. Ақпарат басқару қызметінің пәні ретінде. Ақпараттың
басқару тиімділігіне әсері. Ақпараттың анық-тамасы, белгілері, жіктелуі.
Ақпаратқа қойылатын талаптар. Фирма ішіндегі ақпарат жүйесінің негізгі
қағидалары, міндеттері мен функциялары. Ақпарат сапасына әсер ететін
факторлар. Ақпара құрылымы. Ақпараттық жүйелер. Ақпараттық ағымдарды
ұйымдастыру, ақпаратты жинау мен өндеу әдістері. Менеджмент жүйесіндегі
ақпаратты дифференциациялау. Менеджменттің ақпараттық икемділігі. Қазақстан
экономикасын басқарудагы ақпаратпен қамтамасыз етілу.
7-тақырып. Менеджменттегі коммуникация
Басқарудағы коммуникацияның ролі. Менеджменттегі көлденең және тік
коммуникациялар. Жеке адам аралық және топтық коммуникациялар. Қарым-
қатынас түрлері мен үйымдастыру түрлері. Іскерлік қарым-қатынастың дамуы.
Қарым-қатынас жасаудағы жеке тұлғалық және кәсіби факторлар.
Коммуникациялық процес: түсінігі, міндеті, элементі, кезендері. Шуылдар.
Кері байланыс. Жеке түлға аралық кедергілер. ¥йымдық кедергілер. Қүжат
айналымын жобалау. Коммуникациялық кедергілер мен оларды өту әдістері.
8-тақырып. Менеджменттегі басқару шешімдері
Менеджмент процесіндегі шешімнің рөлі. Басқару шешімдері туралы
түсінік және олардың жіктелуі. Басқарушылық шешімдерді әзірлеу мен жүзеге
асыру технологиясы. Басқарушылық шешімдер сапасының көрсеткіштері.
Шешімдерді қабылдау мен жүзеге асыру кезеңдері. Белгісіздік жағдайындағы
шешім үғымы. Шешім салдары: бағалау мен болжау. Баламаларды талдаудың
негізгі әдістері. Күрделілік дәрежесі әртүрлі проблемаларды шешудегі
басқару шешімдері. Бағдарламалы-мақсаттық және проблемалы-бағытталған
басқару.
9-тақырып. Басқарудың экономикалық әдістері
Экономикалық әдістердің басқару әдістер жүйесіндегі орны. Елдің
элеуметтік-экономикалық дамуын тездету үшін халық шаруашылығының барлық
деңгейлеріндегі басқарудың экономикалық әдістеріне көшудің маңызы.
Басқарудың экономикалық әдістерінің жіктемесі. Нарықтық қарым-қатынастардың
қалышасуы кезеңіндегі басқарудың эртүрлі деңгейлеріндегі экономикалық
эдістерді қолдану ерекшеліктері.
10-тақырып. Басқарудың әлеуметтік-психологиялық әдістері
Басқарудағы әлеуметтік-психологиялық әсердің орны мен ролі. Басқарудың
әлеуметтік-психологиялық әдістерінің жіктелуі мен сипаттамалары.
Әлеуметтік-экономикалық дамуды басқарудағы элеуметтік факторлар ролін
арттыру. Қайта құру түжырымдамасындағы адам факторы. Шаруашылық қызметтің
әлеуметтік бағытын күшейту. Елдің әлеуметтік-экономикалық дамуын жеделдету
басқарудың шаруашылық механизмінің тиімділігінің жоғаргы критерийі ретінде.
11-тақырып. Басқарудың үйымдастырушылық-өкімдік әдістері
Үйымдастырушылық-өкімдік әдістердің басқару әдістері жүйесіндегі орны,
олардың басқа басқарушылық әсер ету тәсілдерімен түбегейлі өзара байланысы.
Үйымдастырушылық-өкімдік әдістердің мәні және олардың сипаттамасы.
Оперативті басқаруда пайдаланылатын үйымдастырушылық әдістер. Өкімшілік
ықпал ету, оның басқару жүйесінің әртүрлі деңгейіндегі мақсаттары мен
жүзеге асыру нысандары. Экономиканы басқарудағы құқықтық әдістердің рөлі.
Өндірісті басқарудағы құқықтық реттеу механизмі.
12-тақырып. Басқару фуыкциялары
Басқару функциясы үғымы. Функцияларды беліп көрсетудің ғылыми негізі
және басқару практикасы. А.Файоль және функционалды басқару. Басқарудың
жалпы және нақты функциялары. Функциялардың макродеңгейдегі,
микродеңгейдегі (кәсіпорын функциялары) жіктелуі, қазіргі кезеқдегі
нарықтық функциялар. Басқару объектісі мен субъектісінің функциялары.
13-тақырып. Менеджменттегі жоспарлау
Жоспарлаудың мазмұны, мадсаттары мен міндеттері. Жоспар түрлері,
жоспарлау формалары. Жоспарлау қағидалары: кестелер, байланыс, деңгейлер,
күнтізбемен байланыстыру. Үйым кызметін стратегиялық жоспарлау.
Стратегиялық жоспарды жасаудың әдістері, процедуралары мен
ережелері. Стратегиялық жоспарды бағалаудың сандық және сапалық белгілері.
Стратегияны жүзеге асыру процесін басқару. Тактикалық жоспарлау. Тактикалық
жоспарды жасау процедурасы мен сипаттамасы. Ішкі фирмалық жоспарлаудың
үйымдастырушылық формалары. ¥йымды басқарудағы бизнес-жоспар. Бизнес-
жоспардың міндеттері мен белімдері. Қызметті тандау, бәсекелестік
артықшылықтарының түрлері. Өткізу нарығын бағалау. Нарықты зерттеу
процесінің кезеңдері. Бэсекелестік қабілеттілікті бағалау. Маркетинг,
өндіріс, қаржы жоспарының негізгі элементтері. Шет елдерде жоспарлауды
үйымдастыру мен оның ерекшеліктері.
14-тақырып. ¥йымдастыру менеджмент функциясы ретінде
¥йымдастыру функциясының мазмұны. Делегирлеу, өкілеттіліктер және
жауапкершілік. Менеджмент жүйесінде өкілеттіліті делегирлеу және
жауапкершілікті бөлу. Үйымдық өкілеттіліктер. Өкілеттілік шектері. Басқару
деңгейлері мен функциялары бойынша өкілеттілік пен жауапкершілікті белу.
Сызықты және аппараттық (штабтық) өкілетгіліктер. Өкілеттілік және билік.
Өкілеттілікті беру концепциясының сипаттамасы: классикалық концепция мен
үйымдық екілеттілікті қабылдау концепциясы. Өкілеттілікті бөліп беруді
тиімді үйымдастыру. Өкілеттілікті тиімді делегирлеуге кедергілер.
Басқарудың үйымдастырушылық құрылымы туралы түсінік. Басқарудың
үйымдастырушылық қүрылымының түрлері: сызықтық, функциональдық, сызықтық-
функциональдық(штабтык), матрицалық, жобалық. Олардың артықшылықтары мен
кемшіліктері. Үйымдастырушылық қүрылымға қойылатын негізгі талаптар.
Үйымдастыру функциясын орындау процесіндегі негізгі қағидалар. Басқарушылық
қызметті ұйымдастырудың түрлері мен ерекшеліктері.
15-тақырып. Менеджменттегі мотивация
Мотивация ұғымы, оның мәні мен эволюциясы. Қазіргі замандағы мотивация
теориялары. Мотивация, ынталандыру және белсендіру. Мотивацияның негізгі
және қосымша факторлары.
Қажеттіліктер және мотивациялық тәртіп. Бірінші және екінші
қажеттіліктер. Мотивацияның мазмүндылық теориялары: А. Маслоу бойынша
қажеттіліктер иерархиясы; Ф.Герцберттің қос факторлы теориясы; Мак
Клелландтың қажеттіліктер теориясы. Виктор Врумның мотивациялық модельдері.
Мотивацияның процессуалдық теориялары: күту теориясы, әділеттілік
теориясы, Портер-Лоулердің мотивация моделі.
16-тақырып. Менеджмент жүйесіндегі бақылау
Басқарушылық бақылаудың объективті қажеттілігі. Басқару-шылық
бақылаудың функциялары мен түрлері. Бақылау технологиясы: бақылау
тұжырымдамасын тандау, бақылау мақсатын анықтау, бақылау нормасын сақтау,
бақылау әдістері, бақылау көлемі мен саласы.
Бақылау процесі. Бақылау процесінің кезендері. Нормативтер мен
стандарттарды жасау. Бақылау жүтіесіндегі экономикалық талдау. Өзгерістерді
бақылау, нэтижелерді берілген стандарттар ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz