Материалдық емес активтердің есебі (ҚЕХС 38)



1 Материалдық емес активтердің есебі (ҚЕХС 38)
2 Ұйымдық шығындар
3 Патенттер
4 Лицензия
5 Интелектуалды меншік
Материалдық емес активтер- табиғи натуралды нысандар, бірақ «материалдық емес құндылықпен» үлестірілген және осының күшімен субъектке, ұзақ мерзім аралығында немесе әрқашан, қосымша кіріс әкелетін активтер. Сонымен қоса, материалдық емес активтер иеліктен айыру мүмкіндіктерін иеленуі қажет. Материалдық емес активтерге тауарлық нышандар, даму тауарларының тіркелген орындары, фирма құны(гудвилл), «ноу-хау», өнер-кәсіп үлгілері және потенттер, лицензиялар, интелектуалды меншік, ұйымдық шығыстар, табиғи ресурстарды қолдану құқығы, ЭЕМ-ді қамтамасыз ету бағдарламасы және тағы басқа жатады. Мүліктегі субъектінің материалдық емес активтерінің үлесі және мағынасының дамуы, техниканың және технологияның дамуымен, ақпараттардың таратылуы мен, экономикалық қатынастардың дамуымен үлкейеді. Қазақстан Республикасының іс-әрекет ететін заңдылығына сәйкес материалдық емес активтер келесі тәртіпте бағаланады:
- дамытылған кәсіпорынның жарғы капиталына құрылтайшылармен олардың салым шотына енгізілген- екі жақтық келісім бойынша. Осыдан салымның бағалануы тәуелсіз аудитормен тұжырымдалуы керек;
- осы объектілердің дайындық жағдайына келтіру және иеленуі бойынша нақты келтірілген шығыстарды ескере- басқа кәсіпорындардың, ұйымдардың және азаматтардың төлемімен иеленген;
- келісім бағасы бойынша немесе эксперттік жолмен- қайтарымсыз алынған.
Материалдық емес активтердің әр түрлі мазмұндарын қарастырайық.
«Ноу-хау»- өндірістік тәжірибе, дағдылар және т.б, құжаттама түрінде тұлғаланған, халықаралық қатынастар арасында техникалық білімді анықтау үшін қолданылатын термин. «Ноу хау» сөзін кең мағынада алғанда – өндірістің сол және басқа да түрін ұйымдастыру үшін қажет ететін, бірақ та потенттелген емес түрінде безендірілген, өндірістік тәжірибе мен дағдылар, техникалық құжаттар түрінде рәсімделген, коммерциялық, техникалық және басқа да білімдердің жиынтығы.

Материалдық емес активтердің есебі (ҚЕХС 38)
Материалдық емес активтер- табиғи натуралды нысандар, бірақ материалдық емес құндылықпен үлестірілген және осының күшімен субъектке, ұзақ мерзім аралығында немесе әрқашан, қосымша кіріс әкелетін активтер. Сонымен қоса, материалдық емес активтер иеліктен айыру мүмкіндіктерін иеленуі қажет. Материалдық емес активтерге тауарлық нышандар, даму тауарларының тіркелген орындары, фирма құны(гудвилл), ноу-хау, өнер-кәсіп үлгілері және потенттер, лицензиялар, интелектуалды меншік, ұйымдық шығыстар, табиғи ресурстарды қолдану құқығы, ЭЕМ-ді қамтамасыз ету бағдарламасы және тағы басқа жатады. Мүліктегі субъектінің материалдық емес активтерінің үлесі және мағынасының дамуы, техниканың және технологияның дамуымен, ақпараттардың таратылуы мен, экономикалық қатынастардың дамуымен үлкейеді. Қазақстан Республикасының іс-әрекет ететін заңдылығына сәйкес материалдық емес активтер келесі тәртіпте бағаланады:
- дамытылған кәсіпорынның жарғы капиталына құрылтайшылармен олардың салым шотына енгізілген- екі жақтық келісім бойынша. Осыдан салымның бағалануы тәуелсіз аудитормен тұжырымдалуы керек;
- осы объектілердің дайындық жағдайына келтіру және иеленуі бойынша нақты келтірілген шығыстарды ескере- басқа кәсіпорындардың, ұйымдардың және азаматтардың төлемімен иеленген;
- келісім бағасы бойынша немесе эксперттік жолмен- қайтарымсыз алынған.
Материалдық емес активтердің әр түрлі мазмұндарын қарастырайық.
Ноу-хау- өндірістік тәжірибе, дағдылар және т.б, құжаттама түрінде тұлғаланған, халықаралық қатынастар арасында техникалық білімді анықтау үшін қолданылатын термин. Ноу хау сөзін кең мағынада алғанда - өндірістің сол және басқа да түрін ұйымдастыру үшін қажет ететін, бірақ та потенттелген емес түрінде безендірілген, өндірістік тәжірибе мен дағдылар, техникалық құжаттар түрінде рәсімделген, коммерциялық, техникалық және басқа да білімдердің жиынтығы.
Өндірістік ақпараттың қолдану құқығының есебі. Материалдық емес активтердің осы түріне, белгілі бір уақыт ішінде табыс әкелу мүмкіндігі бар немесе субъектінің оның құрылымына кеткен шығындары, белгілі бір уақыт аралығында оған табыс әкелуге дайын кіріс жатады. Мысалы, шет елдегі және ел ішіндегі субъект өнімдерін әлеуетті тұтынушылар туралы банк мәліметтері, қызмет және материалдар, шикізатты жеткізушілер туралы, бәсекелестер туралы және т.б.
Ұйымдық шығындар. Акционерлі немесе бірлескен кәсіпорындарды дамыту кезеңінде пайда болатын шығындар ұйымдыққа жатады. Осындай шығындарға банкттік шоттарды ашу,құжаттарды дайындау, кәсіпорынды тіркеу шығындары кеңесшілерге төлеу, жарнама шығындары жатады.
ЭЕМ-нықамтамасыз ету бағдарламасы. ЭЕМ-нықамтамасыз ету бағдарламасы деп белгілі бір уақыт аралығында оған табыс әкелуге дайын кіріс және кәсіпорын мен сатып алынған, осы бағдарламаны пайдалану үшін қажет ететін бағдарлама құжаттарын және мәліметтерді өндіру жүйе- жиынтығын түсінеміз.
Сатып алынған табиғи ресурстарды қолдану құқығы. Шет елдегі және ел ішіндегі кәсіпорындарды дамыту кезінде, табиғи ресурстарды сатып алған, қолдану құқығы қажеттілігі (пайдалы қазбаларды , өндіру құқығы, орманды қолдану құқығы, ішкі сулардағы балықтарды аулау және басқалары).
Қызмет көрсету белгілері және қызмет көрсету және тауар белгілері. Қызмет көрсету белгілері және қызмет көрсету және тауар белгілері (әрі қарай тауар белгісі) басқа заңды немесе жеке тұлғалардың бірегейлі тауарларынан тауар және қызметтерді (әрі қарай тауарлар) айыру мүмкіндігін белгілеу деп санайды. Тауар белгісінің құқығы заңмен қолданады, егер кәсіптік іс жүргізетін, ол заңды немесе жеке тұлғаның атында тіркелсе, онда ол тіркелген деп саналады.
Патенттер. Патент деп өнертабысты техникалық шешімін ,мемлекеттік растауын және сол адамға бекітілуін куәландыратын құжат, мақтау қағазы куәлік деп түсіндіріледі. Потенттің амалы оның берілген мемлекет территориясын да таратылады. Потент амалының мерзімі ұлттық заңдылық пен орнатылады(мысалға 15-20 жыл ). Сонымен бірге патент деп қандай да бір саудамен тауарды сатып алу ісінің құқығын куәландыратын құжат түсіндіріледі.
Лицензия (латин тілінен бостандықты, құқықты білдіреді) - сыртқы тауар операцияларын жүргізуге компетентті мемлекеттік органдарымен берілетін шешім (енгізу, шығару немесе мүмкін емес транзит) және т.б. Лицензиялау көмегімен экспортпен импортқа және бір кезде валюталық қаражат шығыстарынан мемлекеттік бақылау жүргізіледі.
Гудвилл немесе фирма құны. Осы материалды емес активтердің түрі іс-әрекет жасайтын кәсіпорынды немесе олардың құрылымдық бөлімшелерін сатып алу кезінде дамиды. Яғни осындай кәсіпорындар (бөлімшелер) нарықтық қатынастар кезіндегі, олардың баланстық құны бойынша емес, кәсіпорынның табыстық жағдайына, оның нарықта өндіретін өнімін және басқа да факторларын көздей отырып сатылады - сатып алынады. Сатып алу құнының баланс бойынша активтер сомасынан асып түсуі оның фирма бағасын құрайды.
Интелектуалды меншік.
Интелектуалды меншік түсінігі үнтаспа, орындаушы-әртістер, радио және теледидар бағдарламалары, патентті құқық және ойластыру, ғылими ашылу, өндірістік үлгілер құқық, тауар белілер, фирмалық атау және коммерциялық мағына, қажет емес бәсекелестер, сонымен қатар өндіру, ғылым, әдебиеттер, өнерге және басқада құқық ісіне қатысты авторлық құқықтарын, құқықтарын қамтиды.
Қазіргі таңда интелектуалды меншікті таратушы - жеке азаматтардың интелектуалды меншікті кәсіпорын жарғы қорына салымдар жиі жүзеге асуда (ірі ғалымдар, инжерлер, әртістер және т.б).
Материалды емес активтердің бар болу және айналым есебі Материалды емес активтер 2700 бөлімше шоттарында жүргізіледі:
- 2710 Гудвилл;
- 2720 Гудвиллді қамтамасыз ету;
- 2730 ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
ЖОСПАРДЫҢ АЛҒАШҚЫ НҰСҚАСЫН ЖАСАУ
Ақша қаражаттарына бақылау
Материалдық емес активтердің амортизациясының есебін зерттеу
Материалдық емес активтер туралы
Қысқа мерзімді активтер есебі: ақша қаражаттары және дебиторлық борыштар
Қаржылық есеп беру және оның негізгі көрсеткіштерін талдау
Бухгалтерлік есепті ұйымдастырудың қазіргі кездегі жағдайы және кәсіпорынның шаруашылық қызметінің тиімділігін талдау
Серіктестіктің бухгалтерлік қызметін ұйымдастырумен есеп саясаты және техника -экономикалық көрсеткіштері
Материалдық емес активтер туралы ақпарат
Негізгі құралдарды кайта бағалау
Пәндер