Психологиялық эксперимент жүргізу кезеңдері

Пән: Психология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 6 бет
Таңдаулыға:

Психологиялық эксперимент жүргізу кезеңдері

Эксперимент – психологиядағы негізгі зерттеу әдісі болып табылады.
Эксперименттің (зертханалық зерттеудін) қолданыла бастағанына бір ғасырдам
астам уақыт өтті. Эксперименттің басқа әдістерден маңызды артықшылығы-
зерттеушіннің керекті құбылыстардың көрініс беруін тосып отырмай, оны өзі
туғызатындығында. Эксперименттің зертханалық және табиғи эксперимент деп
екі түрге бөлінеді.
Зерттеу алдында тұрған міндеттеріне байланысты және зерртеу кезеңіне
байланысты экспериментті жүргізудің келесі кезеңдері анықталған:
I.кезеңде зертеуші өз пәні бойынша бұрын жзазылған әдебиеттерге
шолу жасап,қай тақырып бойынша озат тәжіриеден алынған оқу тәрбие үлгілері
бар екенін анықтап,оларды қолданады,егер білім сапасы котерілмесе,онда
оқушының қандай жеке тұлғалық сапаларын өзгерту керектігін анықтап,іс-
шараларды жоспарын жасайды.
II.кезең Экспериментке дайындық
Бұл кезеңдегі зерттеушінің міндеттері:
1.Экспериментке қатысатын оқушылардың санын анықтау.
2.Эксперимент өтетін мектепті,сыныпты таңдап алу.
3.Эксперименттің кезеңдерін белгілеу
4.Оқушылармен әңгімелесу.
5.Сынып туралы пән мұғалімдерінің пікірін білу.
6.Жаңа әдістеменің жарамдылығын білу үшін зертханалық эксперимент
өткізу.
7.Оқушылардың үлгерімінде және тәртібінде болған оң өзгерістерді
айтуға негіз болатын өлшемдерді белгілеу.
III.кезең Экспериментті өткізу
Эксперимент өтетін сынып оқушылардың бастапқы деңгейін білу үшін
пән мұғалімінің сабағын бакқылау,оқушылардың іс-әрекетін,реакцияларын
күнделікке жазу,кемшіліктерін анықтау,өз қорытындыларының шындыққа
сәйкестігін білу үшін мұғаліммен әңгімелесу,мұғалімнен балалар туралы
ақпарат алу,т.б. жұмыстар жүреді.Оқушылардың белгілі бір
сапасын:зейінділігін,есте сақтау қабілетін,тәртібін,т.б.қалыптастыру үшін
шаралар жүйесін жоспарлап,мұғалімдер семинарына қатысу,жаңа технологиялар
бойынша сабақ беру,не тәрбиелік іс шара өткізу,оқушылардың білім
деңгейлерін,тәртібін,сабаққа қатысын,т.б.бақылау өткізу.
IV.кезең.Эксперименттің нәтижелері мен гиптезасын салыстыру.
Эксперимент оның нәтижелерін талдаумен аяқөталады.Талдау кезінде
гипотезаның дұрыс және қате жерлері айтылады.Ол үшін зерттеуші өзінің
жетістігін эксперименттің басындағы оқушылардың деңгейімен салыстырады.Егер
нәтиже бұрынғыдан да төмендесе,онда эксперименттің пайдасының жоқ
болғаны.Ал оқушылаердың 80-90% деңгейі жоғары болса,онда эксперименттің
пайдасы бар.
Оқушылардың кемшілігінің 10-20% жеке жұмыстар арқылы жоюға болады.
Экспериментке кеткен уақыт рұқсат етілген нормаларға сәйкес
болса,онда эксперимент дұрыс.Нәтижелерді талдаудың маңызды элементі-
ғылымға,тәжірибеге кеңес беріп,қорытындыларды қай жерлерде қолдануға
болатындығын айту.
Әрбір эксперименттің мақсаты-зерттелетін тақырыптың сипаты мен
мазмұнына,ал мерзімі-мақсатына байланысты.
Эксперимент басқа ғылыми-зерттеу әдістеріне қарғанда жақсы нәтиже
береді.Бірақ,эксперименттің барысында ғылымиматериалдарды толықтырып
жинақтау үшін бақылау,әңгіме,құжаттармен танысу сияқты зерттеу әдістері де
қолданылады.Сонымен бірге,зерттеу барысында техникалық құралдардың да
кеңінен пайдаланғаны жөн.
Айқындау экспериментті зерттеуші объектінің қалыптасқан
тәжірбиедегі мінездемелерін анықтауға, зерттелінетін қасиеттердің көрніс
беру деңгейін бағалауға арналған;
Пилотажды зерттеу (немесе байқап көру) эксперименті, онның алдында
тұрған міндетті, эксперименттің қаншалықты жақсы дайындалғанын, тақырыптың
дұрыс анықталғанның, зерттеу үшін анықталған әдістерді апробациядан өткізу,
жиналған материалдарды талдау үшін пайдаланылатын шкалаларды және
математикалық-статистикалық өңдеу жолдарын нақтылау. Пилотажды зерттеу
барысанда қанша адамдарды қамтып, қай бағыттағы зерттеу жұмыстарын
тереңірек жүргізу қажет екендігін дәлірек анықталады. Сонымен қатар
зерттелуніші топ, байқау топ құрамы, немесе көрсеткіштердің өзгергенін
немен салыстырып бағалау жолдары нақтыланылады.
Зерттеу нәтижесін бағалау үшін зерттеумен қамтылған диапазондағы
зерттелунішілердің көрсеткіштерін салыстырмалы түрде бағалау (рейтинг)
шкаласы анықталып, ол шкалада неше көрсеткіш (фактор, тип, коэфицент,
немесе басқа бағлау жолдары) нақты анықталады.
Пилотаждық эксперимент оң нәтиже көрсетсе, эксперименттің негізгі
кезеңі жүргізіледі. Негізгі эксперимент барысында гипотезаның барлық
баптарын дәлелдейтін материалдар жинақталады. Жиналған мәліметтер ретке
келтіріліп, сыныптастырылып, олар кесте, график, диаграмма, циклограммаға
түсіріліп, олардың әрқайсысына түсіндіру мәтіні беріледі. Егер эксперимент
нәтижесі сандық емес, сапалық көрсеткіштермен сипатталатын болса, олр
жүйеге келтіріліп, сыныптастырылып, логикалық тұжырымдама жасалады.
Эксперимент нәтижесі бойынша ұсыныстар жасалынады.

Экспериментті жүргізу логикасы.
Эксперименталдық зерттеу барысында ғылыми білімдер ашылады немесе
анықталған ғылыми білімдер жүйеге келтіріледі. Ғылым – объективті ақитқа
жетуге, заңдылықтарды бейнелеуге және алдын ала болжауға арналған, жүйелі
түрде құралған білімнің жоғары формасы. Осы заманғы ғылымның тууы ғылыми
зерттеудің, эксперименттің практикаға енгізілуіні байланысты. Осы заманғы
ғылымның тууы ғылыми зерттеудің, эксперименттің нәтижелерін тәжірбиеге
енгізілуіне байланысты болып отыр.
Ғылыми білімді талдап, ретке келтіруге логикалық Формальдық
пайданылады. Логика дегеніміз дұрыс ойлау, ой жүгірту. (Ежелгі логика үш
құрамды бөліктен тұрған:(онтологиялық-объективті болмыс заттарының
бірізділігін, байланыстынылығын көрсететін, гносеологикалық таным
процессінің бірізділігі, логиканың нақты өзі – дәлелдеу немесе жоққа
шығару).
Зерттеу барысында логиканың формальдық және диалектикалық тқрлері
кеңінен пайдалыналанады.
Диалектикалық логика элементтерін пайдалана отрып психикалық
қасиеттердің барлығы бәр-біріне тәуелді байланыста екенін ескере отырып
зерттеу жүргізіледі.
Формальдық немесе математикалық логиканың элементтерін барлық ғылыми
зерттеуде кеңінен пайдаланылады. Формальдық жүйе келесі элементтерден
тұрады:
1.Формальдық тіл: қасиеттерді қандай көрсеткіштермен бағалаймыз және ол
көрсеткіштерді қалай атаймыз,бұлардың барлығы эксперименттің формальдық
тілі болып табылады.
2.Зерттеу нәтижесінің дәлелдігін көрсететін формулалар, графикте және
басқа көрсеткіштер.
3.Шкалаларды анықтау (формальмальды түрде шартты ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.