Өтеген батыр Өтеғұлұлы туралы

Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:

Өтеген батыр Өтеғұлұлы

Өтеген батыр Өтеғұлұлы (Мүйізді Өтеген) (1699-1773) – XVIII ғасырдың І
жартысында жоңғар басқыншылығына қарсы күрескен батыр.
Ұлы жүздің дулат тайпасынан шыққан. Бабасы Сырымбет 1635 жылы Ойрат
ханы Батырдың 50 мың әскеріне қарсы соққы берген Салқам Жәңгірдің сапында
ұрысқа қатысқан. Өтеген батыр 15 жасынан жоңғарларға қарсы соғысқа қатысып,
қазақ елінің түстігін, Жетісу мен Шығыс Қазақстан өңірін жаудан азат етуге
зор еңбек сіңірді. Түркістан, Ташкент маңындағы кескілескен ұрыстарға,
Аңырақай шайқасына қатысты. Осы ұрыстарда қалмақтың Бөтхишар, Сабан Тайшық
секілді аты шулы батырларын жекпе-жекте жеңіп, қазақ әскерінің даңқты
қолбасшыларының біріне айналды. Төле бидің, Абылай ханның серігі болды.
Батырдың ерлігі аңызға айналып, Күсен, Майкөт, Сүйінбай, Жамбыл,
Тілеміс секілді ақындардың жыр-дастандарына арқау болды. Бұлардың ішінде
бізге жеткені – Жамбылдың Өтеген батыр дастаны. Өтеген батыр туралы дерек-
аңыздарды әдебиетшілер Е.Ысмайылов, Қ.Тұрғанбаев, Н.Смирнова, С.Бегалин
зерттеді. Кейбір зерттеушілердің мәліметтеріне қарағанда, батыр Бұқара,
Самарқанд, Кабул, Исфахан, Тегеран, Ыстамбұл сияқты қалаларда болып, білім
алған. Өтеген батырдың соңында атағы ғана емес, Қосағал, Қосдәулет, Асау,
Ылау, Бердіс, Тарпақ, Базарбай, Аюса, Жақұлы, Төке, Тоқтарбай есімді
балаларынан тараған үрім-бұтағы да қалды. Атақты Байсерке күйші, Тілеміс
шешен Өтеген батырдың ұрпағы.
Батыр әуелі Іле өзенінің бойына (қазіргі Қапшағай су қоймасының
табаны) жерленген. Кейін оның сүйегін ұрпақтары Қордай ауданына апарып,
қайта жерлеген. Жерленген жері Өтеген ауылы деп аталады. Алматы облысындағы
бірсыпыра жер батыр есімімен аталады. 1999 жылы Өтеген батырдың 300 жылдығы
кең көлемде аталып өтті. Соған орай қабірінің басына кесене тұрғызылып,
Жамбыл облысы Қордай ауданының орталығында ескерткіш орнатылды. Батыр
туралы екі телефильм түсіріліп, екі кітап жарық көрді. Алматы қаласының бір
көшесіне, Іле ауданының орталығы Энергетический кентіне Өтеген батыр есімі
берілді.

Дереккөзі:
Қазақстан ұлттық энциклопедиясы, 7 том

ӨТЕҒҰЛҰЛЫ ӨТЕГЕН
Өтеғұлұлы Өтеген (1699- 1773) – XVIII ғасырдың бірінші жартысында
жоңғар басқыншылығына қарсы күрескен қазақ батыры. Шыққан тегі – Ұлы жүз
Дулат тайпасының ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.