Несие берушілердің талаптары

Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 33 бет
Таңдаулыға:

Коммерциялық ұйымдар банкроттығы оның қызметінің тоқтатылу негізі ретінде

МАЗМҰНЫ

Кіріспе . . .

І- тарау. Банкроттықты тану . . .

1. 1. Банкроттық рәсімдерді қолдану және соттан тыс тарату рәсімін өткізу негіздері . . .

1. 2. Әдейі және жалған банкроттық . . .

1. 3. Банкроттық туралы іс қозғау тәртібі . . .

ІІ - тарау. Оңалту рәсімі . . .

2. 1. Оңалту рәсімін қолдану туралы . . .

2. 2. Оңалтуды басқарушы . . .

2. 3 Санация . . .

ІІІ- тарау. Дәрменсіз борышкерді тарату . . .

3. 1 Банкрот үшін конкурс жүргізуді қозғаудын

салдары . . .

3. 2. Несие берушілердің талаптары . . .

3. 3. Несие берушілермен есеп айырысу ережелері . . .

Қорытынды . . .

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . .

Кіріспе

Экономикалық және әлеуметтік өзара байланыстардың жалпы жуйесінде әрқайсысы өз функцияларын орындайтын жеке және мемлекеттік меншіктің үйлесуі мен өзара әрекеттесуімен бәсекелестік бастауларға негізделген әлеуметтік нарықтық экономиканы қалыптастыруға мемлекетіміздің ұстанған бағыты тиісті инфрақұрылымдық және соның ішінде нарықтық құқықтық қатынастардың аса маңызды қатысушылары - за ңды тұлғалардың мәнін өркениетті ыңғайларды құру міндетін алға тартады.

ҚР Президентінің Қазақстан халқына жолдаған Жолдауында : “Біз қазіргі кәсіпорындардың қалпына келтірілуін және шағын және орта бизнестен жаңа кәсіпорындардың құрылуын тоқтатып тұратын құрылымдық кедергілерді жойып, соңғы жеті жылда қалыптасқан нарықтық экономикамызға серпін беретін шараларды қабылдаумыз қажет. Бұл шаралар өсіп-есейіп, әрі қарай өркендей беруіміз үшін біздің экономикамызға ауадай қажет” деп атап өтті. Президенттің.

Экономикасы дамыған өркениетті елдердің барлығында да рыноктық қатынастарды құқықтық реттеу механизімінің негізгі элементтерінің бірі - банкроттық туралы заңдылық болып табылады. Қазіргі таңда біздің рыноктық экономика жағдайында өнеркәсіптің құлдырауы, экономикалық тоқырау, инвестициялардың болмауы, ақша-несие қатынастарын қайтала түсу, сөз жоқ, коммерциялық және коммерциялық емес ұйымдарды банкроттыққа әкеліп соқтырады.

Осы диплом тақырыбының көкейтестілігі мен іс жүзіндегі маңыздылығы мынадай бірқатар себептермен негізделген:

Біріншіден, қазіргі уақытта экономикада төлемдердің тоқырауға ұшырауы ең өзекті проблема болып,

Екіншіден, заңгерлер банкроттық проблемасына неғұрлым жиі ұшырасып жүр, ал бұл жөніндегі әдебиеттер мүлдем тапшы.

Бұл дипломдық жұмыста қолданыстағы нормативтік құжаттарды негізге ала отырып, қазақстан республикасында күшіне енгізілген Банкроттық туралы Заңның жүзеге асырылуына талдау жасалынды.

Бұл жұмыстың мақсаты - коммерциялық ұйымдардың банкротқа ұшырау себептері мен оларды тарату мәселесіне талдау жасау.

Диплом жұмысы кіріспіден, үш негізгі бөлімнен, қорытынды мен пайдаланылған әдебиеттер тізбесінен тұрады.

Қазақстанда бұл мәселелерге Басин Ю. Г., Грешников И. П., Диденко А. Г., Жакенов В. А., Жанайдаров И. У., Маметова Р. А., Мукашева К. В., Сулейменов М. К., Худяков А. И. және басқа авторлар өз еңбектерін арнаған.

- тарау. Банкроттықты тану.

1. 1. Банкроттық рәсімдерді қолдану және соттан тыс тарату рәсімін өткізу негіздері.

Заңды тұлғалардың және жеке кәсіпкерлердің банкроттығы туралы істерді қарау.

Құқықтар мен міндеттердің иесі бола білу, азаматтық айналымда құқықтьщ дербес субъектісі ретінде қатысу, біз жоға-рыда айгқанымыздай, жеке тұлғаға ғана емес, занды тұлғалар-ға датән. Азаматгық кодекстің 33-бабында оған мынадайтұжы-рым берілген: "Меншік, шаруашылық жүргізу немесе жедел* басқару құқығындағы оқшау мүлкі бар және сол мүлікпен өз міндеттемелері бойынша жауап беретін, өз атынан мүліктік және мүліктік емес жеке қүқықтар мен міндеттерге ие болып, оларды жүзеге асыра алатын, сотта талапкер және жауапкер бола алатын үйым занды тұлға деп танылады. Занды тұлғаның дербес балансы немесе сметасы болуға тиіс. Занды тұлғаның өз атауы жазылған мөрі болады".

* Бұл жерде "оперативное управление" деген термин "жедел баскдру" деп аударылған, ал Кодекстін 10-тарауында "оралывды басқару" деп аталған. Осындай әртүрлі аудармалар біздің Азаматтық кодексте жиі кездесіп тұратынын ескертеміз.

Азаматтық құқық ғылымы занды тұлғаны мынадай белгілері бойынша айқындайды: 1) ұйымдасқандық бірлігі; 2) муліктік окшаулығы; 3) дербес мүліктік жауапкершілігі; 4) азаматтық айналымға өз атынан қатынасуы.

Әрбір заңды тұлғаның уйымдасқан бірлігі оның өзіне тән қасиеті болғандықтан заңның өзі ұйымдарды бөліп карайды. Үйымдасқан бірлігі заңды тұлғаның ішкі құрылымынан көрінеді, сол арқылы қызмет аясы айқындалады. Занды тұлға-лар өз қызметтерін, егер заң кұжаттарында өзгеше көзделмесе, жарғы не құрылтай шарты аркылы, не тек құрылтай шарты негізінде жүзеге асырады.

^Сонымен қатар, занды тұлғалар заң құжаттарына, сондай-ақ құрылтай кұжаттарына сәйкес жұмыс істейтін өз органда-ры арқылы азаматтық құкықтарға ие болып, өзіне тиесілі міндеттерді алады. Занды тұлға органдарының түрлері, тағай-ындалу немесе сайлану тәртібі және олардьң

екілеттігі заңдар мен құрылтай құжаттарында белгіленеді.

Мүліктік оқшаульщ - занды тұлғаның экономикалық-құқықтық белгісі болып табылады және оның мүлікке заттык құқығын иеленуін білдіреді. Бұл арада әңгіме оның меншік құқығы, шаруашылықты жүргізу немесе оралымды басқару қүқығы туралы болып отыр. Коммерциялық ұйымдағы дербес балансыньщ мөлшері мен мекемедегі смета занды тұлғаның окшаулық мүлкін айқындайтын кұжаттар.

Дербес муліктік жауапкершілік дегеніміз - ол занды тұлға-ның міндеттемелері бойынша өздеріне тиесілі барлык мүлікпен жауап беруі. Бұл жалпы ереже. Ал, меншік иесі қаржыланды-ратын мекеме мен қазыналықкәсіпорындар Азаматтық кодекс-тің 44-бабының 1-тармағы 2-бөлігіне сәйкес өз міндеттемесі бойынша өз билігіндегі ақшалай қаражатпен жауап береді. Қаражат жеткіліксіз болған жағдайда мекеме мен қазыналық кәсіпорынның міндеттемелері бойынша (қосымша) оның құрылтайшысы жауапты болады.

Занды тұлғалардың дербес мүліктік жауапкершілігі заң актілерімен тағайындалуы мүмкін.

Бұл азаматтық кодексте былайша каралған: 1) толык және сенім серіктестіктеріне қатысушылардың тиісті серіктес-тіктердің міндеттемелері бойынша жауапкершілігі (АК-тің 63-бабының 1-тармағы, 72-бабының 1-тармағы) ; 2) кооператив міндеттемелері бойынша өндірістік кооператив мүшелерінің жауапкершілігі (АК-тің 96-бабының 3-тармағы) ; 3) егер занды тұлғаның банкрот болуын кұрылтайшының әрекеті туғызған болса, занды тұлғаның міндеттемелері бойынша құрылтайшының жауапкершілігі (АК-тің 44-бабының 3-тармағы) ; 4) еншілес шаруашылық мәмілесі бойыншанегізгі ұйымның (АК-тің 94-бабынын 2-тармағының 2-ші бөлігі), сондай-ак негізгі шаруашылық серіктестігінің кінәсінен еншілес шаруашылық серіктестігі банкротқа ұшыраған кезіндегі жауапкершілігі (АК-тің 94-бабының 2-

бөлігінің 3-тармағы) ; 5) серіктестік міндеттемелері бойынша толықтай салым төлемеген жауап-кершілігі шектеулі серіктестікке қатысушының жауапкершілігі (АК-тің 77-бабының 1-тармағының 2-бөлігі) және тағы басқа жавдайлардағы жауапкершілік.

Заңды тұлғаның азаматтық айналымға өз атынан катына-суы процессуалдық-кұкықтық белгісі. Ол оның сотта талап-кер және жауапкер болуына, өз атынан шарт жасасуға, бір жақты мәміле жасауына мүмкіндік береді.

Занды тұлға азаматтықкұкыктың заңмен танылған бірьщғай субъектісі ретінде күрделі құрылым деп есептеледі. Азаматтық құқық ілімінде (теориясында) занды тұлғаньщ, оның ііпінде әсіресе мемлекеттік заңды тұлғалардың маңызы (мәні), яғни құқықтык жағдайы жөнінде бірнеше ілім бар. Олардың автор-лары занды тұлға институты қандай қоғамдык катьшастарды білдіреді, онда кдндай адамдардың мүдделері қаралмақ, мемлекеттегі оның орны қандай және занды тұлғаның мән-магаасы неде деген сауалдарға байланысты әртүрлі пікір біл-діреді. Азаматтық қүқық теориясына көп еңбек еткен көрнекті ғалым профессор С. И. Аскназий "мемлекеттік ілімнін" авторы. Ол былай деп айтқан: "мемлекеттік занды тұлғаның артында мемлекеттің өзі тұрады да, шаруашылық қызметінің нақты са-ласында тізгінді езі ұстайды" ¹ . Әдебиетте бұл теорияны кеп сынайтындар оған "егер олай болса мемлекет өзімен-өзі құқықтық қатынаста болуы керек қой" деген уәж айтады.

Академик А. В. Венедиктов "ұжым ілімін" ² алға тартты. Бұл ғалымньщ айтуы бойынша мемлекеттік занды тұлғаның артында екі ұжым тұрады делінген: а) мемлекет атынан барлық ха-лық; ә) аталған занды тұлғаньщ жұмысшылары мен кызметкерлерінің ұжымы.

Ал, ғалым Д. М. Генкин "елеуметгік ақиқат" теориясын ¹ ұсы-нады, яғни онда ол қоғамдағы тауар айналымы қатынастары-ның тарихи-экономикалық заңдылығын басшылықка ала оты-рып, заңды тұлғанын азаматтық құқыкден жанама турде қажеттілікке орай реттелетінін айтады. Профессор Ю. К. Толстой "директор ілімін" алға тартты ² , оның пікірінше, мемле-кеттік занды тұлғаньщ еркін білдіруші - директоры болып тл-былады.

Азаматтык құқыктануда О. А. Красавчиковтың "әлеуметтік байланыстар ілімі" ³ , А. А. Пушкиннің "ұйымдастыру ілімі" ⁴ , Е. А. Сухановтың "мақсатты мүлік" ⁵ тәрізді ғылыми тұжырым-. Сөйтіп, заңдытұлғаға "адам-дардын қатысы" жөнінде әртүрлі пікірлер айтылған және де бұл орайда авторлар түрлі белгілерге жүгінеді. Оның бірінде бұл адамдар занды тұлға мүддесі үшін әрекет етеді, екіншісінде адамдардың әрекеті осы институтпен (саламен) реттеледі, үшішпісінде адамдардың әрекеті занды тұлғаның өрекетінен көрінеді, ал кейде құкықтарды жүзеге асыруда, мәмілелерді жасауда оның еркі танылады.

Кейбір авторлар бүл белгілерді біріктіруге тырысып, заңды тұлғаның сыртында оның қүқықтары мен міндеттерін "жасы-рын" аткарушы тұратындығын дәлелдемек боладьг.

Бұл мәселе туралы батыс еуропа әдебиетінде де әртүрлі те-ориялык көзкарастар кездеседі. Мәселен, К. Ф. Савиньи "фикция теориясының" негізін қалады. ⁶ К. Ф. Савиньи көзқарасы бойынша, шын мәніндеқүқық субъектісінің қасиетін тек адам ғана еншілей алады. Ал заң шығарушы болса. занды түлғаның сыртында оны әйгілейтін адамдық тұлғаның қасиеті тұрғанын мойындайды. Сондықган да заң шығарушы заңдық фикцияға жүгінеді, абстракциялык түсінік ретінде құқықтың ойдан шы-гарылған субъектісін алға тартады. Ал неміс ғалымы Гирке

болса, "органикалықтеориянын" тұжырымын ұсынып, занды тұлғаны адам тұлғасымен салыстырады, бұл орайда оны дер-бес құрылым деп карайды.

Завды тұлға туралы ілімде (теорияда) осындай әр қилы пікірлер кездесуінің өзі оның күрделі құкықтық кұбылыс екен-дігін анық дәлелдей түседі.

Азаматтык кодекс занды тұлғаларды төмендегідей түрлерге бөледі: коммерциялык және коммерциялық емес.

Коммерциялык занды тұлғаны пайда табуды көздейтін ұйым десек кателеспейміз. Кіріс түсіру мақсаты болып табылмайтын және алынған таза кірісті катысушылар арасында белмейтін заңды тұлға коммерциялык емес үйым деп танылады ("Коммерциялык емес ұйымдар туралы" Казакстан Республикасы зацының 2-бабы) .

Осындай саралау зандытұлғалар түрінің әрқайсысын ерек-ше құкыктық тәртіпке бағындырады. Азаматтық кодекстің 34-бабының 2-тармағына сәйкес коммерциялык үйым болып табылатын заңды тұлға мемлекеттік кәсіпорын, шаруашылык серіктестік, акционерлік коғам, өндірістік кооператив нысандарында құрыла алады.

Коммерциялык емес ұйым - занды тұлға ретінде мекеме, қоғамдык

бірлестік, акционерлік қоғам, тұтыну кооператив!, қор, діни бірлестік қауымдастык (одак) нысанындағы занды түлғалардың бірлестігі нысаньшда және заң құжаттарында көзделген өзге де нысанда құрылуы мүмкін. Коммерциялык емес үйымдар туралы заң бойынша: 1) коммерциялык емес ұйым өзінің жарғылық мақсаттарына сәйкес келетіндей ғана кәсіпкерлік қызметпен айналыса алады; 2) жекелеген үйым-дык-күкыктыкнысанындағы коммерциялык емес үйымдардың кәсіпкерлік қызметіне Казақстан Республикасының зан актілеріндешектеулер қойылуы мүмкін; 3) коммерциялык емес ұйым кәсіпкерлік кызметі бойынша кірістер мен шығыстар-дьщ есебін жүргізеді; 4) коммерциялык емес үйымдардың кәсіпкерлік кызметіне салык салу Қазақстан Республикасы-ның салық заңдарына сәйкес жүзеге асырылады; 5) коммерциялык емес ұйымдардың кәсіпкерлік қызметінен алынатын кірістерді коммерциялык емес ұйымдардың мүшелері (каты-сушылары) арасында белісуге болмайды. Ол жарғылық мақ-саттарға жұмсалады. Коғамдыкжәнедіни бірлестіктердің, кор-лардың өз қаражаттарын қайырымдылык мақсаттарға пайда-лануына жол беріледі.

Құрылтайшылардъщ (қатысушылардың) өздері құрған заң-ды түлғалардың мүлкіне құқықтары:

а) құрылтайшыға (қатысушыға) заттьщ құкығы жататын;
ә) құрылтайшыға (қатысушыға) міндеттемелік кұкығы жататын;

б) құрылтайшыға (катысушыға) муліктік кұқығы жатпайтын занды тұлғаларға бөлінеді.

Заңды тұлғаның мүлкіне өз құрылтайшылары меншік құқығын немесе өзге заттық қүқығын сақтап қалатын завды тұлғаларға Іпаруашылык жүргізу құқығында немесе оралым-ды басқару құкығында мүлкі бар уйымдар жататын болғандық-тан мұның өзі күрылтайшының заттык күкыкты иеленетінін білдіреді. Мүлкіне өз қатысушылары

(күрылтайшылары) міндеттемелік құкықтарын сақтап қалатын заңды тұлғаларға шаруашылық серіктестіктер, акционерлік қоғамдар мен өнді-рістік кооперативтер жатады. Шаруашылық серіктестіктерінің мүліккеменшік бұл мүлік-ке міндеттемелік кұқыкқа (жарғылық капиталындағы үлесіне қарамастан) ие болады.

Мулкіне өз қүрылтайшылары (қатысушылары) мүліктік құқықтарын сақтамайтын заңды түлғаларға қоғамдық бірлес-тіктер, қоғамдық қорлар жөне діни бірлестіктер жатады (АК-тін 36-бабының4-тармағы) . Жоғарыда айтқанымыздай, Азаматтық кодекс коммерциялық емес ұйым больш табылатын мекеме, қоғамдық бірлестік, түтынушылар кооператив!, коғамдык қор, діни бірлестікті де қүруға жол ашады. Бірақ бұл тізіммен шектеліп калуга болмайды, себебі "коммерциялық емес ұйым" заң қүжаттарында көзделген өзге де нысандарда құрылуы мүмкін (АК-тің 34-бабының 3-тармағы) .

Азаматтык кодекске заңды түлғаларды құру жөнінде жал-пы ережелер енгізілген, сол арқылы оньщ түрлерінің жекеле-геннормалары нақтыланады. Кодексте занды түлғаның кұрыл-тайшысы хақында арнайы бап енгізілген. Азаматтык кодекстің 40-бабына сәйкес заңды тұлғаны бір немесе бірнеше күрыл-тайшы құруы мүмкін. Мүлікті шаруашылық жүргізу немесе оралымды басқару қүқығымен иеленетін заңды түлғалар меншік иесінің немесе ол уәкілдік берген органның келісімімен басқа занды тұлғалардың кұрылтайшылары бола алады.

Азаматтық кодекс кұрылтай құжаттарыньщ түрін және міндетті реквизиттері мен баска да оған қойылатын талаптар-ды айкыңдайды.

Азаматтық кодекстің 41-бабына сәйкес заңды тұлға өз кызметін жарғысы не күрылтай шарты деп аталатын құрылтай құжатгары негізінде жүзеге асырады. Заң кұжаттарына сәйкес занды тұлғанын басқа құрылтай кұжаттары болуы мүмкін. Сонымен қатар, коммерциялық емес ұйымньщ құжаттары: 1)

мекеме үшін - меншік иесі (меншік иелері) бекіткен ереже (жарғы) және меншік иесінің (меншік иелерінің) занды тұлға құру туралы піешімі; 2) қор, тұтыну кооператив!, коммерция-лык емес акдионерлік қоғам қауымдастық (одақ) нысанындағы, езге де ұйымдық-кұқыктық нысанындағы занды тұлғалар бірлестігі үшін - құрылтайшылар бекіткен жарғы және құрыл-тай шарты; 3) қоғамдық бірлестік, діни бірлестік үшін - жарта болып табылады ("Коммерциялық емес ұйымдар туралы" Заңның 21-бабы) .

Коммерциялық емес ұйымның құрылтай құжаттарының талаптары коммерциялык емес үйымның езінің, оның кұрыл-тайшыларының (катысушыларының) орындауы үшін міндетті.

Коммерциялық емес ұйымның құрылтай шарты мен жар-ғысы арасында қарама-қайшылык болған жағдайда: 1) егер олар құрылтайшылардың ішкі қатьшастарына қатысты болса, кұрыл-тай шартының; 2) егер олардың қолданылуы занды тұлғанын үшінші тұлғалармен катынасы үшін маңызды болса, жарғы-ньщ талаптары қолданылуға тиіс.

Бір адаммен кұрылған коммерпиялық және коммерциялык емес ұйым тек жарғы негізінде ғана жұмыс істей алады. Аза-маттык кодекстін 41-бабының 3-тармағына сәйкес шаруашы-лық серіктестік пен өңдірістік кооперативтің кұрылтай қ^жат-тарьшда олардың қызметінің мәні мен мақсаттары белгіленуге тиіс.

Құрылтай кұжаттарының катарына құрылтай шарты енгізілген жағдайда Азаматтық кодекстің 41-бабындағы та лап-тар сақталуы керек, сонымен бірге онда керсетілген ережелер-мен шектеліп қалмайтыңдығы да ескерілген.

Заңды тұлғаның жарғысына қоятын талаптар аталған бап-тың 5-тармағында қамтылған. Жарғының міндетті шартының тізбесінде бірқатар шарттар камтылған, атап айтканда, ол жұмыс тәртібі туралы, әкімшілік пен еңбек ұжымы арасындағы езара карым-қатынастарды және т. б. енгізу қажеттігін міндеттейді. Занды тұлғаның құрылтай шарты мен жарғысы арасында карама-қайшылық туындаған жағдайда:

егер құрылтайшының ішкі қатынастарына катысты болса, құрылтайшы шарты;
егер олардың қолданылуы занды тұлғаның үшінші тұлғалармен қатынастарында маңызы болса, жарғының ережелері қолданылуы тиіс.

Барлык мүдделі адамдар жарғымен танысуға қүқылы.

1. Заңды тұлғаларды мемлекетгік тіркеу тәртібі Азаматтык кодекстен баскд, Қазақстан Республикасы Презвдентінің 1995 жылы 17-сәуірде шығарған "Занды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу туралы" заң күші бар Жарлығымен және Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінін заңды тұлғаларды мемлекетгік тіркеу туралы Ережесімен реттеледі.

Мемлекеттік тіркеудің қүдықтық маңызына келетін болсақ, тұлға мемлекеттік тіркеуден өткеннен бастап занды тұлға бо-лып саналады. Завды тұлғаны тіркеу фактісі занды тұлғаға зан талабын сақтауды және өзінің құрылтай құжаттарын заңға сәйкестендіруді міндеттейді. Тіркеуден бас та рту тек сот тәртібімен шешіледі. Занды тұлғаны құрудың тиімсіздігін же-леу етіп тіркеуден бас тартуға жол берілмейді.

Заңды тұлғаларды қайта тіркеу негіздері Азаматтық кодекстің 42-бабының 6-тармағында келтірілген. Заңды тұлға мынадай жағдайларда: 1) акционерлік коғамның жарғылык капиталының және жарияланған жарғылық капиталының' мелшері азайғанда; 2) атауы езгергенде; 3) шаруашылық серіктестіктеріндегі және жабық акционерлік қоғамдардағы қатысушылардың күрамы өзгергенде қайта тіркеледі. Құрыл-тайкұжаттарына басқа өзгерістер мен толықтырулар енгізілген ретте заңды тұлға бұл туралы тіркеуші органды бір айлык мерзімде хабардар етеді

Банкроттық - борышкердің соттың шешімімен танылған оны таратуға негіз болып табылатын дәрменсіздігі.

Борышкердің - жеке кәсіпкердің немесе заңды тұлғаның ақшалай міндеттермелер бойынша несие берушілердің талаптарын қанағаттандыра алмауы/еңбек шарты бойынша жұмыс істетін адамдармен еңбегіне ақы төлеу жөнінде есеп айырыса алмауы/ сонда-ақ бюджетке және бюджеттен тыс қорларға міндетті төлемдерді қамтамасыз ете алмайтын қабілетсіздігі оның дәрменсіздігі деп түсініледі.

Банкрот деп тану.

Банкроттық ерікті түрде немесе мәжбүр ету тәртібімен танылыу мүмкін.
Банкроттықты ерікті түрде тану борышкердің сотқа берген өтініші негізінде жүзеге асырылады.
Мәжбүр ету тәртібімен банкрот деп тану несие берушінің, ал заң актілерінде көзделген жағдайларда өзге де адамдардың сотқа өтініш беруі негізінде жүзеге асырылады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.