Ата - аналармен жүргізілетін жұмыстағы сынып жетекшісінін негізгі міндеттері
Сынып жетекшілерінің ата-аналармен жұмыс түрлерін жүргізілетнін атаңыз
және оларға сипаттама
Жоспар
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Сынып жетекшінің ата-аналармен атқаратын жұмыстарының мазмұны мен
міндеттері.
2.Ата-аналармен жүргізілетін жұмыстағы сынып жетекшісінін мегізгі
міндеттері.
3.Ата-аналармен атқаратын жұмыстарында сынып жетекшісінің қызметі
4.Сынып жетекшісінің ата-аналармен жүргізілетін жұмысынын формалары мен
әдістері
ІІІ. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
І. Кіріспе
Жұмыс сынып жетекшісінің оқу – тәрбие процесіндегі негізгі
міндеттерін, жұмыс жүйесін айқындау негізінде жазылды.Сынып жетекшісінің
негізгі мақсаты қоғамның талаптарымен тікелей байланысты екендігі, жалпы
адамзаттық мәдениетті меңгеруде оқушы мен қоғамның
арасындағы рухани жалғастырушы тұлға екендігін көрсету –
жұмыстың негізгі мақсаты.Сонымен бірге оқушы
тұлғасының қалыптасуына қолайлы жағдай жасау мақсатымен,
олардың дамуын бақылаушы, тәрбие жүйесіне қажетті
өзгерістер енгізуші, мектеп психологымен бірігіп, оқушының
қоғамдық өмірдің кейбір түзетулер жасаушы тұлғаны
таныту.
Сыныпта қолайлы, жайлы моральдық – психологиялық
ахуал қалыптастыру үшін, сынып ерекшеліктерін ескере отырып,
қажетті тәрбиелік ықпалдар жасаушы адам сынып жетекшісі
екендігін айқындау.
Оқушы тұлғасының қалыптасуына көмектесу, оның
қабілеттерінің , қызығушылығының, бейімділігінің және ішкі
табиғи күштерінің ашылып, арта түсуіне жағдай жасау – сынып
жетекшісінің тәрбиелік ықпалдарының үшінші міндеті және тәрбие
беру жұмысын ұйымдастырудың формалары мен әдіс – тәсілдерін ашып
көрсету, болашақ ұстаздарға тәрбие беру саласындағы білім , іскерлік
пен дағдыларды меңгеруге көмектесу.
1.Сынып жетекшінің ата-аналармен атқаратын жұмыстарының мазмұны мен
міндеттері.
Ата-аналармен жүргізетін жұмыстағы сынып жетекшісінің негізгі
міндеттері мен қызметі. В.А. Сухомлинский оқушылардың ата-аналарымен жұмыс
істеудің маңызына ерекше назар аударып; Тек ата-аналармен бірге. жалпы,
күш-жігерді біріктіру арқасында мұғалімдер балаларға үлкен адамдық бакыт
беруі мүмкін,-дейді. Олай болса, отбасы мектеппен бірге тәрбиелік ортаның
тұтастай негізгі ықпал ету факторларын жасайды. Сондықтан да педагогикалық
әрекетте мектептің жалпы міндеттерінің көлемінің тым кеңдігіне қарамастан,
ата-аналармен жұмыстың маңызы ерекше.
Қазіргі мектепте жағдай көптеп өзгеруде: Оқу жәнс тәрбие процесінің
құрылымы мен мазмұны соған сай мұғалімдер мен оқушылардың көзкарастары,
олардың өзара карым-катынасы сабактың формалары мен өткізу технологиясы,
көптеген оку пәндерін оқытудағы жана көзқарас, сонымен қатар сыныптан тыс
тәрбие жұмысы. Бүгінде мектептің ата-аналармен жұмысының кейбір дәстүрлі
түрлері өзінің маңызын жоюда: ата-аналар жиналысы, ата-аналар лекториясы
мен университтері, ата-аналардың ашық күні, ата-аналардың жұмыс орындарымен
байланыс баланың отбасына бару т .с.с. Дегенмен де тәжірибелі
мұғалімдердің көз қарастарында, ол олай болуы тиіс емес еді. Соған орай
түйіні шешілмеген мәселелерді шешуде мұғалімдер мен оқушылар, ата-аналар
мен оқушылар өзара байланыссыз жалпы қалып отыр. Әсіресе, мұндай жағдай
мұғалімдердің ата-аналармен ынтымақтастық қарым-қатынасына кері әсерін
тигізуде. Бүгінде бала тәрбиесінде олардың бір-біріне айтар ақыл кеңесі
ауадай қажет болып отыр. Сондыктан да ата-аналар балаларды тәрбиелеу ісінде
мектеппен қарым-қатынас, тікелей байланыс жасауды басты міндетіміз деп
есептеуі тиіс, өйткені, олардың өз балаларын тәрбиелеудегі жетістіктері
сынып, мектеп ұжымдарының оку-тәрбие процесінің мазмұнын, сапасын және
тиімділігін жақсарту үшін отбасы мен мектептің ынтымақтасып жұмыс
істеулерін кажет етеді.
Мектеп пен отбасы ынтымақтастығының бірнеше нысандары бар. Мектеп пен
отбасы байланысының басты формасы ата-аналар жиналысы. Онда күнделікті
өмір, еңбек, демалыс, оқушылардың бос уакыты, кәсіптік бағдар, оқу және
тәрбие жұмысы, т.б. талқыланып оларды әрлуан әрі жетілдірудің нақты жолдары
қарастырылады. Сынып ата-аналар жиналысында ата-аналар комитеті, олардың
төрагасы сайланады. Байланыс нысандарының бірі-педагогтардың окушылар үйіне
баруы. Мектеп пен отбасы ынтымақтастығының тағы бір түрі-педагогикалық
насихат, яғни ата-аналарға педагикалық білім беру. Қазіргі ата-аналар және
қалың бұқара арасындағы психологиялық және педагогикалық білімді
насихаттаудың маңызы өтс зор. Насихат жұмысы оқыту мен тәрбие міндеттерін
шешуге әсер етеді. Н.К. Крупская ата-аналарды педагогикалық минимуммен
қаруландырудың қажет екенін бірінші рет айтқан болатын. Тәрбие процесінде
жеке адамның қалыптасуына ата-аналардың ықпалы олардың жалпы және
педагогикалық мәдениетіне байланысты. Осы тұрғыдан педагогикалық-
психологиялық білім негіздерімен міндеттердің бірі. Мектептің ата-аналар
комитеті мұғалімдерге, ата-аналарға көмектесіп, балалардың тұрған жеріндегі
жұмыстарды ұйымдастыруға қатысып, ата-аналар жиналыстарын, конференцияларын
пікірталастарды, балалар мерекелерін өткізуге арналған дайындык жұмыстарына
қатысады.
Мектептің, отбасының, бүкіл халықтық және мемлекеттің негізгі мақсаты
қазіргі заманның талаптарына сай балаларды және жастарды тәрбиелеу оларды
мамандық таңдауға, арнайы орта және жоғары оқу орындарына түсуге халық
шаруашылығ ның салаларында еңбек етуге даярлау.
Мектептің сенімді одақтасының бірі-отбасы. Отбасы тәрбиесі көзделген
нәтижеге жету мақсатында ата-аналар мен отбасы мүшелерінің тарапына
жасалатын ықпал процестерінің жалпы атамасы. Әлеуметтік, отбасы және мектеп
тәрбиесі ажырамас бірлікте орындалатын істері аукымын кұрайды. Бала үшін
отбасы бір жағынан-тіршілік қорғауы болса, екінші тараптан тәрбиелік орта.
Баланың алғашқы өмірі жағдайындағы отбасы ықпалы баска жағдайлар мен
кейінгі жас кезеңдерінде болатын ықпалдардан басымдау келеді. Зерттеу
деректеріне сүйенсек, отбасы - бұл мектеп те, ақпарат көзі де, қоғамдық
ұйымдар да, еңбек ұжымдары да дос-жарандары да, отбасы-бұл әдеп пен өнер
кілті де. Осыдан педаготар нақты да дәл тұжырымға келіп отыр: тұлганың
қалыптасу нәтижелілігі ең алдымен отбасына тәуелді. Неғұрлым отбасы жақсы
болып оның тәрбиелік ықпалы ұнамды келсе, тұлғаның тән-дене, рухани-
адамгершілік, еңбектің тәрбиесінің өнімі де жоғары. Отбасы оқыту мен тәрбие
жұмысындағы мектептің одактасы. Ол бала тәрбиесі жөніндегі мектеппен тығыз
байланысты болуды өте жақсы түсінеді. Өйткені, бала тәрбиесінің отбасында
мектепте нәтижелі болуы осындай ынтымақтастықа негізделеді. Отбасының өзіне
тән ерекше қызметтері бар. Олар халықтың өсуі, адамзат ұрпағын әрі қарай
жалғастыру қажеттілік, шаруашылық қызметі, отбасы мүшелерінің өзара және
туған-туысқандарымен қатынас жасау кызметі.Отбасы тәрбиесі-бұл қоғамдық
тәрбиенің бір бөлігі, мемлекет алдындағы ата-аналардың борышы. Отбасында
басты мәселелердің бірі-баланың тіршілік әрекетін ұйымдастыру. Бұған
баланың күн ырғағы, міндеттері, қойылатын талаптар, оның үй еңбегіне
қатысуы, оку-әрекеті, бос уакытын ұйымдастыру жатады. Балалардың күн ырғағы
И.П.Павловтың іліміне негізделеді. Ол жұмыс қабілетін толық сақтау үшін
еңбек пен демалыстың кезектесіп өтуін қажет екендігін көрсетті. Күн ырғағы
баланы жинақылыққа, тіл алғыштыққа, дәлдікке, мұқияттылыққа үйретеді,
денсаулығын нығайтады, еңбек қабілетін жақсартады. Күн ырғағын жасауда ата-
ана баланың жасын, үй жағдайын, денсаулығын, мұғалімдер мен сынып
жетекшісінің кеңесін, отбасы мен мектеп ыргағының бірлігін еске алуы тиіс.
Отбасында күн ыргағының негізгі құрамды элементтері-еңбек, ойын, сабаққа
дайындалу, тамақтану, ұйкы, т.б
Отбасылық тәрбиенің проблемалары педагогикалық әдебиеттерде,
А.С.Макаренконың, Н.К.Крупскаяның, В.А.Сухомлинскийдің және басқа да
ғалымдардың еңбектерінде кең түрде баяндалған.
Отбасылық тәрбие бір қалыпты жағдайда іске асырылып отырмайды. Зерттеу
мәліметтеріне қарағанда отбасылық тәрбиенің сәтсіздікке ұшырауының басты
себебі үлкен адамдардың педагогикалық көзқарастарының көзқарсыздығынан
болады.
Біріншіден отбасыда болатын өктемдіқ баланы өзін-өзі билеушілігінен
айырады, әрбір қадамына бақылау жасайды, ол өз күшіне, мүмкіншілігіне
сенімсіз және ішкі жай-күйі төмен болады.
Екіншіден, баланы еркелетушілік, бетімен жіберушілік ата-аналардың
бәрін кешірушілік сүйіспеншілігіне байланысты. Баланың жетегіне түсіп
еркіне жіберушілік өзімшілдікке тәрбиелейді.
Үшіншіден, әке мен ананың және басқа отбасы мүшелерінің тарапынан
біріңгай талаптың жоқтығы. Осының нәтижесінде ата-аналарды немесе ересек
отбасы мүшелерінің көзқарастарындағы алалықты пайдаланып, бала екіжүзді
және жағымсыз нәрсеге бейім болып өседі.
Төртіншіден, ата-аналар балаларды еркімен қарым-қатынас жасаудан,
өмірден аулақтауға тырысады, бөгет жасайды. Бұл баланың қалыптасуына,
дамуына залалды әсер етеді.
Бесіншіден, егер әке мен ана өз баласының іс-әрекетіне немқұрайды,
жауапсыздыкпен қараса, онда соны пайдаланып, кездейсоқ адамдармен танысуға
мүмкіндік алады.
Мектептің ата-аналарымен жүргізетін жұмысының ерекшелігі осы екі
жақтың байланысы мен әрекеі бірлігінің тұрактылығынан көрінеді. Бұл
тұрақтылыкты ең алдымен сынып жетекшісі қамтамасыз етеді. Ол мектеп пен
отбасы арасындағы ынтымақтастықты ұйымдастыруда жетекші қызмет атқарады.
Мектептің баланы тәрбиелеуіне қатысты саясатын отбасының түсінуі, соның
жұмысына байланысты. Мұндай жағдайда отбасыны негізгі тапсырыс беруші және
баланы тәрбиелеуде мектеппен одақтас ретінде қарастырған жөн. Сондықтан да
сынып жетекшінің осы бағыттағы жұмысының негізіне мектеп пен ата-аналар
және балалардың өзара қарым-қатынасы мен әрекетінде бірлікке,
ынтымақтастыққа қол жеткізу, ол үшін баланың дамуына жағымды көңіл күй мен
жағдай жасау. Оны нәтижелі шешу мүмкіндігі, егерде тәрбие жұмысының
негізінде сол ынтымақтастық әрекет орын алған жағдайда ғана болады. Ол үшін
өзара сенім мен кұрмет, өзара көмек пен қолдау, бір-біріне шыдамдылық
көрсету ынтымақтастықтың негізіне айналуы тиіс. Дегенмен, мектеп
оқушыларымен жұмыс істеу көп ізденуді, еңбек етуді қажет етеді. Әсіресе,
сынып жетекшісіне жүктелер жауапкершілік мол. Оны окушылардың ата-
аналарымен тығыз байланыста болған жағдайда ғана талапқа сай жұмыстар
жүргізуге болады. Сол үшін де ата-аналар өз тарапынан мектепке тұрақты
көмектесуте міндетті.
Сынып жетекшісінің ата-аналарымен қоян-қолтық жұмыс істеуі мақсатты
түрде өте ұзақ мерзімді қажет ететін процесс. Ол үшін отбасыны және оның
отбасы тәрбиесіндегі ерекшеліктері мен жағдайын жан-жақты әр; жүйелі
зерттеуді кажет етеді. Олай болса сынып жетекшісінің ата-аналармен жұмыс
істеу қажеттілігі неде?
-баланың өмірін ұйымдастыруда, оның тәрбиесіне қатысты мәселелерді шешуде
ортақ көзқарастың болуы;
-баланың отбасы мен мектеп жағдайындағы дамуын және әлеуметтенуін тиімді
ұйымдастыру мақсатын тэрбиенің біріңғай ұстанымдарын қою табаланың жан-
жақты үйлесімді даму үшін тәрбиелік ықпалды тиімді және нәтижелі
ұйымдастыруда;
-баланың әлеуметтік-педагогикалық және психологиялық даму жағдайын ескере
отыра, тәрбиенің мақсаты және міндеттерін дұрыс анықтау, оларды жүзеге
асыру үшін;
-баланы түрлі ортада, әртүрлі жағдайда жан-жақты жақсы танып білуі үшін;
-балаға ықпал етудің жалпы тәсілі мен техникасын ойластыруда, әртүрлі өмір
жағдайында оның тұлғасына әсер етуде күш-жігерді біріктіру үшін;
-сынып жетекшісі, оқушылар және ата-аналардың жағымды көңіл- күйін, өзара
жағымды түсіністік пен ынтымақтастық қарым-қатынасын орнықтыруда т.с.с.
Осыдан барып мектеп пен жанұя тәрбиесінің жағымды факторларға негізделген
өзара кызметінің маңыздылығы түсінікті.
2.Ата-аналармен жүргізілетін жұмыстағы сынып жетекшісінін мегізгі
міндеттері.
1. Ата-аналармен тұрақты байланыс орнату. Ондағы мақсат: отбасыны,
оның мүшелерінің өзара қарым-қатынасы мәдениет деңгейін, жанұяның жеке
басқа ықпалын, ата -ананың педагогикалық білім дәрежесінің жай-күйін
анықтап, кеңес беріп, оларды бала тәрбиесіне ортақтастыруды көздейді.
2. Отбасы мен мектептің балаға қоятын талаптарының бірлігін
қамтамасыз ету. Ондағы мақсат: өмір сүріп отырған қоғамға сай белгілі- бір
мінез-құлық нормаларын балаға үйрету, жаттықтырудың жүйелілігін,
тұрақтылығын қамтамасыз ету. Сол сыныптағы дәріс беретін мұгалімдерді ата-
аналармен ортақ іске ұйымдастыру.
3. Ата-аналар ұжымын құру. Бұл күрделі, әрі жауапкершілігі мол
маңызды міндет. Бұл бағытта ата-аналар комитетін құру оның жұмыс жоспарын
жасау, оларда мектептегі қоғамдық жұмыска қатыстыру, атқарылатын істерге
талдау жасап отыру т.б жұмыстарды міндеттейді.
4. Ата-аналардың педагогикалық білім дәрежесі мен мәдениетін үнемі
арттырып отыру. Ол үшін ата-аналардың жаппай педагогикалық білім алуларын
ұйымдастыру. Бұл бағытта баспасөз беттерінде, радио, көгілдір экран арқылы,
педагогикалық білімдер жетілдіру университтетерінде, лекторияларды,
семинарларда ғылыми-практикалық конференцияларда, ата-аналар
жиналыстарында педагогикалық бітімдерді насихаттау.
3.Ата-аналармен атқаратын жұмыстарында сынып жетекшісінің қызметі.
Сынып жетекшісі жоғарыда аталған міндеттеріне сай 5 қызметті аткаруы
тиіс.
1. Ата-аналарды сыныптағы оку-тәрбие процесінің мазмұнымен және
әдістемесімен таныстыру. Сынып жетекшісі ата-аналар жиналысының бірінші
отырысында осы мәселеге қатысты өзінің ұстанымы мен педагогикалық
көзқарасын баяндайды. Оның мақсаты және міндеттерімен, соған сай өзінің
әрекет ету бағдарламасы және тәлімімен тәрбие жоспарымен таныстырады. Ата-
аналармен бірлесіп оны жүзеге асыру жолдарын қарастырады. Осындай отырысқа
сол сыныпта сабақ беретін пән мұғалімдерін және мектеп әкімшілігінде шакыру
мүмкіншілігі қарастырылады. Мұғалімдер өздері жүргізетін пәндердің
ерекшеліктері, мазмұны мен әдістемесі және оқушылардың үй тапсырмасын
орындау жұмыстарына қатысты мәселелермен ата-аналарды таныстырады.
2. Ата-аналармен педагогикалық және психологиялық ағарту жұмыстарын
ұйымдастыру. Сынып жетекшісі бұл бағытта ата-аналардың педагогикалық және
психологиялық білімдер жүйесін меңгеруіне, балаларды әлеуметтік ортадағы
мінез-құлкын жақсы білуіне сай, оларға ағартушылық қызмет атқарады. Қазіргі
мектеп жағдайында ата-аналардың жалпы білім деңгейі сөзсіз артуда. Бұл
олардың педагогикалық көзқарастарында қателіктіктің болмауына сенімдерін
орныктырады. Дегенмен де педагогикалық және психологиялық зерттеулер
нәтижесі ата-аналардың психологиялық -педагогикалық мәдени деңгейлерінің
төмендігіне үнемі назар аударады. Сол үшін, бүгінгі таңда қоғамның және ата-
аналардың оған деген сұранысы күннен-күнге артуда.
Осы орайда әрбір сынып жетекшісінің алдында тұрған міндет ата-аналар
және мектеп жағдайына тура келетін жұмыс істеу формаларын таңдау.
Сондықтан, мұнда мектеп тәжірибссіндс ата-аналармен педагогикалық және
психологиялық ағарту жұмыстарына қатысты өзін-өзі ақтаған кейбір дәстүрлі
формаларды атаймыз.
3. Ата-аналарды балалармен бірге әрекетке қатыстыру. Мұнда тәрбиелеу
ортасын кеңейту, оқушы тұлғасының дамуына ықпал етуөорісін арттыру,
сабақтан тыс тәрбие әрекетін ұйымдастыру, осы әрекеттер барысында
мұғалімдер, ата-аналар мен балалардың өзара қарым-қатынасын жақсартуды
көздейді. Мектеп тәжірибесінде ата-аналарды балалармен бірге әрекетке
қатыстырудың әртүрлі формаларын қолданылады:
- сабақтан тыс әртүрлі тәрбиелік шараларға қатыстыру (мәдени жорық,
саяхат, кеш,спорттық жарыстар т.с.с);
- жалпы мектеп көлемінде өткізілетін дәстүрлі шараларға қатыстыру
(мектеп бітірушілермен кездесу соңғы қоңырау, жаңа жыл шыршасы, халықаралық
әйелдер мейрамы. Наурыз оушылардың жазғы демалысын өткізу т.б,);
- балалардың сабақтарына, олимпиада, кештерге, апталықтарға, ата-
аналардың ашық есік күніне т.б:
- мектептің кәсіптік бағдар жұмыстарына қатысу (еңбек адамдарымен
кездесу, өндіріске саяхат, кәсіби бағдар бөлмесін жабдықтау жұмыстары);
- өздерінің мамандықтарына сай факультативтік және үйірме жұмыстарын
ұйымдастыру;
- балалардың аула клубтарын құруға; .
- мектептің және сынып кеңестерінің жұмыстарына;
- мектептің немесе сыныптың жөндеу жұмыстарына, ауланы көгалдандыруға
қатысу кітапхана қорын молайтуға, көрмелер ұйымдастыруға;
- мектептің немесе сыныптың әртүрлі шараларын ұйымдастыру және
оларды өткізуге өндіріс және фирмалар арқылы материалдық көмек көрсету т.б.
4. 0тбасы тәрбиесіне ата-аналарға педагогикалық-психологиялық кеңес
беру. Бұл бағытта кейбір отбасында бала тәрбиесіне қатысты туындап отырған
мәселеге қатысты көмек көрсету, ақыл кеңес беру.
5. Ата-аналар белсенділермен жұмыс жәнс ата-аналардың әртүрлі қоғамдық
ұйымдарымен, жұртшылыкпен өзара әрекеттесуі. Сынып жетекшісінің бұл
бағыттағы жұмыстары ата-аналардың комитетін құрып, оның мүшелеріне белгілі
бір бағытта тапсырмалар беру, олардың жұмыстарын ұйымдастыруға кеңес беру,
көлкабыс көрсетуден басталады. Кейбір ата-ана өз балаларының сыныпта
атқарып жүрген қоғамдық жұмыстарына барынша қолдау көрсетеді. Мысалы,
баласы спорттық шараға, мәдени жорыққа жауапкер болса оның ата-анасы да өз
мүмкіндігінше баласына отбасында ата-ананың балаға ықпалын арттырудың
педагогикалық шарттары Қазақстан Республикасының Конститудиясында
"Балаларына қамқорлық жасау және оларды тәрбиелеу - ата-ананың табиғи
құкығы әрі парызы" деп отбасының міндеті анық көрсетілген. "Қазакстан-2030"
бағдарламасында балаларымызды алыс болашақта қандай сапада көруіміз
керектігі айтылған. Сонымен бірге "Отбасы туралы Заң", "Жоғары және орта
білім тұжырымдамасында"әрбір отбасына өзінің ұрпағын тәрбиелеп, қатарға
қосу міндеті жүктелген. Сөйтіп,отбасының әуел бастан-ақ өзіне тән киелі
міндетін орындау қажеттілігін бекемделе түсті.
Отбасы - баланың ең жақын әлеуметтендіру ортасы қатарында өмірдің
мақсаты, оның құндылықтарын біліп ... жалғасы
және оларға сипаттама
Жоспар
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
1. Сынып жетекшінің ата-аналармен атқаратын жұмыстарының мазмұны мен
міндеттері.
2.Ата-аналармен жүргізілетін жұмыстағы сынып жетекшісінін мегізгі
міндеттері.
3.Ата-аналармен атқаратын жұмыстарында сынып жетекшісінің қызметі
4.Сынып жетекшісінің ата-аналармен жүргізілетін жұмысынын формалары мен
әдістері
ІІІ. Қорытынды
IV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
І. Кіріспе
Жұмыс сынып жетекшісінің оқу – тәрбие процесіндегі негізгі
міндеттерін, жұмыс жүйесін айқындау негізінде жазылды.Сынып жетекшісінің
негізгі мақсаты қоғамның талаптарымен тікелей байланысты екендігі, жалпы
адамзаттық мәдениетті меңгеруде оқушы мен қоғамның
арасындағы рухани жалғастырушы тұлға екендігін көрсету –
жұмыстың негізгі мақсаты.Сонымен бірге оқушы
тұлғасының қалыптасуына қолайлы жағдай жасау мақсатымен,
олардың дамуын бақылаушы, тәрбие жүйесіне қажетті
өзгерістер енгізуші, мектеп психологымен бірігіп, оқушының
қоғамдық өмірдің кейбір түзетулер жасаушы тұлғаны
таныту.
Сыныпта қолайлы, жайлы моральдық – психологиялық
ахуал қалыптастыру үшін, сынып ерекшеліктерін ескере отырып,
қажетті тәрбиелік ықпалдар жасаушы адам сынып жетекшісі
екендігін айқындау.
Оқушы тұлғасының қалыптасуына көмектесу, оның
қабілеттерінің , қызығушылығының, бейімділігінің және ішкі
табиғи күштерінің ашылып, арта түсуіне жағдай жасау – сынып
жетекшісінің тәрбиелік ықпалдарының үшінші міндеті және тәрбие
беру жұмысын ұйымдастырудың формалары мен әдіс – тәсілдерін ашып
көрсету, болашақ ұстаздарға тәрбие беру саласындағы білім , іскерлік
пен дағдыларды меңгеруге көмектесу.
1.Сынып жетекшінің ата-аналармен атқаратын жұмыстарының мазмұны мен
міндеттері.
Ата-аналармен жүргізетін жұмыстағы сынып жетекшісінің негізгі
міндеттері мен қызметі. В.А. Сухомлинский оқушылардың ата-аналарымен жұмыс
істеудің маңызына ерекше назар аударып; Тек ата-аналармен бірге. жалпы,
күш-жігерді біріктіру арқасында мұғалімдер балаларға үлкен адамдық бакыт
беруі мүмкін,-дейді. Олай болса, отбасы мектеппен бірге тәрбиелік ортаның
тұтастай негізгі ықпал ету факторларын жасайды. Сондықтан да педагогикалық
әрекетте мектептің жалпы міндеттерінің көлемінің тым кеңдігіне қарамастан,
ата-аналармен жұмыстың маңызы ерекше.
Қазіргі мектепте жағдай көптеп өзгеруде: Оқу жәнс тәрбие процесінің
құрылымы мен мазмұны соған сай мұғалімдер мен оқушылардың көзкарастары,
олардың өзара карым-катынасы сабактың формалары мен өткізу технологиясы,
көптеген оку пәндерін оқытудағы жана көзқарас, сонымен қатар сыныптан тыс
тәрбие жұмысы. Бүгінде мектептің ата-аналармен жұмысының кейбір дәстүрлі
түрлері өзінің маңызын жоюда: ата-аналар жиналысы, ата-аналар лекториясы
мен университтері, ата-аналардың ашық күні, ата-аналардың жұмыс орындарымен
байланыс баланың отбасына бару т .с.с. Дегенмен де тәжірибелі
мұғалімдердің көз қарастарында, ол олай болуы тиіс емес еді. Соған орай
түйіні шешілмеген мәселелерді шешуде мұғалімдер мен оқушылар, ата-аналар
мен оқушылар өзара байланыссыз жалпы қалып отыр. Әсіресе, мұндай жағдай
мұғалімдердің ата-аналармен ынтымақтастық қарым-қатынасына кері әсерін
тигізуде. Бүгінде бала тәрбиесінде олардың бір-біріне айтар ақыл кеңесі
ауадай қажет болып отыр. Сондыктан да ата-аналар балаларды тәрбиелеу ісінде
мектеппен қарым-қатынас, тікелей байланыс жасауды басты міндетіміз деп
есептеуі тиіс, өйткені, олардың өз балаларын тәрбиелеудегі жетістіктері
сынып, мектеп ұжымдарының оку-тәрбие процесінің мазмұнын, сапасын және
тиімділігін жақсарту үшін отбасы мен мектептің ынтымақтасып жұмыс
істеулерін кажет етеді.
Мектеп пен отбасы ынтымақтастығының бірнеше нысандары бар. Мектеп пен
отбасы байланысының басты формасы ата-аналар жиналысы. Онда күнделікті
өмір, еңбек, демалыс, оқушылардың бос уакыты, кәсіптік бағдар, оқу және
тәрбие жұмысы, т.б. талқыланып оларды әрлуан әрі жетілдірудің нақты жолдары
қарастырылады. Сынып ата-аналар жиналысында ата-аналар комитеті, олардың
төрагасы сайланады. Байланыс нысандарының бірі-педагогтардың окушылар үйіне
баруы. Мектеп пен отбасы ынтымақтастығының тағы бір түрі-педагогикалық
насихат, яғни ата-аналарға педагикалық білім беру. Қазіргі ата-аналар және
қалың бұқара арасындағы психологиялық және педагогикалық білімді
насихаттаудың маңызы өтс зор. Насихат жұмысы оқыту мен тәрбие міндеттерін
шешуге әсер етеді. Н.К. Крупская ата-аналарды педагогикалық минимуммен
қаруландырудың қажет екенін бірінші рет айтқан болатын. Тәрбие процесінде
жеке адамның қалыптасуына ата-аналардың ықпалы олардың жалпы және
педагогикалық мәдениетіне байланысты. Осы тұрғыдан педагогикалық-
психологиялық білім негіздерімен міндеттердің бірі. Мектептің ата-аналар
комитеті мұғалімдерге, ата-аналарға көмектесіп, балалардың тұрған жеріндегі
жұмыстарды ұйымдастыруға қатысып, ата-аналар жиналыстарын, конференцияларын
пікірталастарды, балалар мерекелерін өткізуге арналған дайындык жұмыстарына
қатысады.
Мектептің, отбасының, бүкіл халықтық және мемлекеттің негізгі мақсаты
қазіргі заманның талаптарына сай балаларды және жастарды тәрбиелеу оларды
мамандық таңдауға, арнайы орта және жоғары оқу орындарына түсуге халық
шаруашылығ ның салаларында еңбек етуге даярлау.
Мектептің сенімді одақтасының бірі-отбасы. Отбасы тәрбиесі көзделген
нәтижеге жету мақсатында ата-аналар мен отбасы мүшелерінің тарапына
жасалатын ықпал процестерінің жалпы атамасы. Әлеуметтік, отбасы және мектеп
тәрбиесі ажырамас бірлікте орындалатын істері аукымын кұрайды. Бала үшін
отбасы бір жағынан-тіршілік қорғауы болса, екінші тараптан тәрбиелік орта.
Баланың алғашқы өмірі жағдайындағы отбасы ықпалы баска жағдайлар мен
кейінгі жас кезеңдерінде болатын ықпалдардан басымдау келеді. Зерттеу
деректеріне сүйенсек, отбасы - бұл мектеп те, ақпарат көзі де, қоғамдық
ұйымдар да, еңбек ұжымдары да дос-жарандары да, отбасы-бұл әдеп пен өнер
кілті де. Осыдан педаготар нақты да дәл тұжырымға келіп отыр: тұлганың
қалыптасу нәтижелілігі ең алдымен отбасына тәуелді. Неғұрлым отбасы жақсы
болып оның тәрбиелік ықпалы ұнамды келсе, тұлғаның тән-дене, рухани-
адамгершілік, еңбектің тәрбиесінің өнімі де жоғары. Отбасы оқыту мен тәрбие
жұмысындағы мектептің одактасы. Ол бала тәрбиесі жөніндегі мектеппен тығыз
байланысты болуды өте жақсы түсінеді. Өйткені, бала тәрбиесінің отбасында
мектепте нәтижелі болуы осындай ынтымақтастықа негізделеді. Отбасының өзіне
тән ерекше қызметтері бар. Олар халықтың өсуі, адамзат ұрпағын әрі қарай
жалғастыру қажеттілік, шаруашылық қызметі, отбасы мүшелерінің өзара және
туған-туысқандарымен қатынас жасау кызметі.Отбасы тәрбиесі-бұл қоғамдық
тәрбиенің бір бөлігі, мемлекет алдындағы ата-аналардың борышы. Отбасында
басты мәселелердің бірі-баланың тіршілік әрекетін ұйымдастыру. Бұған
баланың күн ырғағы, міндеттері, қойылатын талаптар, оның үй еңбегіне
қатысуы, оку-әрекеті, бос уакытын ұйымдастыру жатады. Балалардың күн ырғағы
И.П.Павловтың іліміне негізделеді. Ол жұмыс қабілетін толық сақтау үшін
еңбек пен демалыстың кезектесіп өтуін қажет екендігін көрсетті. Күн ырғағы
баланы жинақылыққа, тіл алғыштыққа, дәлдікке, мұқияттылыққа үйретеді,
денсаулығын нығайтады, еңбек қабілетін жақсартады. Күн ырғағын жасауда ата-
ана баланың жасын, үй жағдайын, денсаулығын, мұғалімдер мен сынып
жетекшісінің кеңесін, отбасы мен мектеп ыргағының бірлігін еске алуы тиіс.
Отбасында күн ыргағының негізгі құрамды элементтері-еңбек, ойын, сабаққа
дайындалу, тамақтану, ұйкы, т.б
Отбасылық тәрбиенің проблемалары педагогикалық әдебиеттерде,
А.С.Макаренконың, Н.К.Крупскаяның, В.А.Сухомлинскийдің және басқа да
ғалымдардың еңбектерінде кең түрде баяндалған.
Отбасылық тәрбие бір қалыпты жағдайда іске асырылып отырмайды. Зерттеу
мәліметтеріне қарағанда отбасылық тәрбиенің сәтсіздікке ұшырауының басты
себебі үлкен адамдардың педагогикалық көзқарастарының көзқарсыздығынан
болады.
Біріншіден отбасыда болатын өктемдіқ баланы өзін-өзі билеушілігінен
айырады, әрбір қадамына бақылау жасайды, ол өз күшіне, мүмкіншілігіне
сенімсіз және ішкі жай-күйі төмен болады.
Екіншіден, баланы еркелетушілік, бетімен жіберушілік ата-аналардың
бәрін кешірушілік сүйіспеншілігіне байланысты. Баланың жетегіне түсіп
еркіне жіберушілік өзімшілдікке тәрбиелейді.
Үшіншіден, әке мен ананың және басқа отбасы мүшелерінің тарапынан
біріңгай талаптың жоқтығы. Осының нәтижесінде ата-аналарды немесе ересек
отбасы мүшелерінің көзқарастарындағы алалықты пайдаланып, бала екіжүзді
және жағымсыз нәрсеге бейім болып өседі.
Төртіншіден, ата-аналар балаларды еркімен қарым-қатынас жасаудан,
өмірден аулақтауға тырысады, бөгет жасайды. Бұл баланың қалыптасуына,
дамуына залалды әсер етеді.
Бесіншіден, егер әке мен ана өз баласының іс-әрекетіне немқұрайды,
жауапсыздыкпен қараса, онда соны пайдаланып, кездейсоқ адамдармен танысуға
мүмкіндік алады.
Мектептің ата-аналарымен жүргізетін жұмысының ерекшелігі осы екі
жақтың байланысы мен әрекеі бірлігінің тұрактылығынан көрінеді. Бұл
тұрақтылыкты ең алдымен сынып жетекшісі қамтамасыз етеді. Ол мектеп пен
отбасы арасындағы ынтымақтастықты ұйымдастыруда жетекші қызмет атқарады.
Мектептің баланы тәрбиелеуіне қатысты саясатын отбасының түсінуі, соның
жұмысына байланысты. Мұндай жағдайда отбасыны негізгі тапсырыс беруші және
баланы тәрбиелеуде мектеппен одақтас ретінде қарастырған жөн. Сондықтан да
сынып жетекшінің осы бағыттағы жұмысының негізіне мектеп пен ата-аналар
және балалардың өзара қарым-қатынасы мен әрекетінде бірлікке,
ынтымақтастыққа қол жеткізу, ол үшін баланың дамуына жағымды көңіл күй мен
жағдай жасау. Оны нәтижелі шешу мүмкіндігі, егерде тәрбие жұмысының
негізінде сол ынтымақтастық әрекет орын алған жағдайда ғана болады. Ол үшін
өзара сенім мен кұрмет, өзара көмек пен қолдау, бір-біріне шыдамдылық
көрсету ынтымақтастықтың негізіне айналуы тиіс. Дегенмен, мектеп
оқушыларымен жұмыс істеу көп ізденуді, еңбек етуді қажет етеді. Әсіресе,
сынып жетекшісіне жүктелер жауапкершілік мол. Оны окушылардың ата-
аналарымен тығыз байланыста болған жағдайда ғана талапқа сай жұмыстар
жүргізуге болады. Сол үшін де ата-аналар өз тарапынан мектепке тұрақты
көмектесуте міндетті.
Сынып жетекшісінің ата-аналарымен қоян-қолтық жұмыс істеуі мақсатты
түрде өте ұзақ мерзімді қажет ететін процесс. Ол үшін отбасыны және оның
отбасы тәрбиесіндегі ерекшеліктері мен жағдайын жан-жақты әр; жүйелі
зерттеуді кажет етеді. Олай болса сынып жетекшісінің ата-аналармен жұмыс
істеу қажеттілігі неде?
-баланың өмірін ұйымдастыруда, оның тәрбиесіне қатысты мәселелерді шешуде
ортақ көзқарастың болуы;
-баланың отбасы мен мектеп жағдайындағы дамуын және әлеуметтенуін тиімді
ұйымдастыру мақсатын тэрбиенің біріңғай ұстанымдарын қою табаланың жан-
жақты үйлесімді даму үшін тәрбиелік ықпалды тиімді және нәтижелі
ұйымдастыруда;
-баланың әлеуметтік-педагогикалық және психологиялық даму жағдайын ескере
отыра, тәрбиенің мақсаты және міндеттерін дұрыс анықтау, оларды жүзеге
асыру үшін;
-баланы түрлі ортада, әртүрлі жағдайда жан-жақты жақсы танып білуі үшін;
-балаға ықпал етудің жалпы тәсілі мен техникасын ойластыруда, әртүрлі өмір
жағдайында оның тұлғасына әсер етуде күш-жігерді біріктіру үшін;
-сынып жетекшісі, оқушылар және ата-аналардың жағымды көңіл- күйін, өзара
жағымды түсіністік пен ынтымақтастық қарым-қатынасын орнықтыруда т.с.с.
Осыдан барып мектеп пен жанұя тәрбиесінің жағымды факторларға негізделген
өзара кызметінің маңыздылығы түсінікті.
2.Ата-аналармен жүргізілетін жұмыстағы сынып жетекшісінін мегізгі
міндеттері.
1. Ата-аналармен тұрақты байланыс орнату. Ондағы мақсат: отбасыны,
оның мүшелерінің өзара қарым-қатынасы мәдениет деңгейін, жанұяның жеке
басқа ықпалын, ата -ананың педагогикалық білім дәрежесінің жай-күйін
анықтап, кеңес беріп, оларды бала тәрбиесіне ортақтастыруды көздейді.
2. Отбасы мен мектептің балаға қоятын талаптарының бірлігін
қамтамасыз ету. Ондағы мақсат: өмір сүріп отырған қоғамға сай белгілі- бір
мінез-құлық нормаларын балаға үйрету, жаттықтырудың жүйелілігін,
тұрақтылығын қамтамасыз ету. Сол сыныптағы дәріс беретін мұгалімдерді ата-
аналармен ортақ іске ұйымдастыру.
3. Ата-аналар ұжымын құру. Бұл күрделі, әрі жауапкершілігі мол
маңызды міндет. Бұл бағытта ата-аналар комитетін құру оның жұмыс жоспарын
жасау, оларда мектептегі қоғамдық жұмыска қатыстыру, атқарылатын істерге
талдау жасап отыру т.б жұмыстарды міндеттейді.
4. Ата-аналардың педагогикалық білім дәрежесі мен мәдениетін үнемі
арттырып отыру. Ол үшін ата-аналардың жаппай педагогикалық білім алуларын
ұйымдастыру. Бұл бағытта баспасөз беттерінде, радио, көгілдір экран арқылы,
педагогикалық білімдер жетілдіру университтетерінде, лекторияларды,
семинарларда ғылыми-практикалық конференцияларда, ата-аналар
жиналыстарында педагогикалық бітімдерді насихаттау.
3.Ата-аналармен атқаратын жұмыстарында сынып жетекшісінің қызметі.
Сынып жетекшісі жоғарыда аталған міндеттеріне сай 5 қызметті аткаруы
тиіс.
1. Ата-аналарды сыныптағы оку-тәрбие процесінің мазмұнымен және
әдістемесімен таныстыру. Сынып жетекшісі ата-аналар жиналысының бірінші
отырысында осы мәселеге қатысты өзінің ұстанымы мен педагогикалық
көзқарасын баяндайды. Оның мақсаты және міндеттерімен, соған сай өзінің
әрекет ету бағдарламасы және тәлімімен тәрбие жоспарымен таныстырады. Ата-
аналармен бірлесіп оны жүзеге асыру жолдарын қарастырады. Осындай отырысқа
сол сыныпта сабақ беретін пән мұғалімдерін және мектеп әкімшілігінде шакыру
мүмкіншілігі қарастырылады. Мұғалімдер өздері жүргізетін пәндердің
ерекшеліктері, мазмұны мен әдістемесі және оқушылардың үй тапсырмасын
орындау жұмыстарына қатысты мәселелермен ата-аналарды таныстырады.
2. Ата-аналармен педагогикалық және психологиялық ағарту жұмыстарын
ұйымдастыру. Сынып жетекшісі бұл бағытта ата-аналардың педагогикалық және
психологиялық білімдер жүйесін меңгеруіне, балаларды әлеуметтік ортадағы
мінез-құлкын жақсы білуіне сай, оларға ағартушылық қызмет атқарады. Қазіргі
мектеп жағдайында ата-аналардың жалпы білім деңгейі сөзсіз артуда. Бұл
олардың педагогикалық көзқарастарында қателіктіктің болмауына сенімдерін
орныктырады. Дегенмен де педагогикалық және психологиялық зерттеулер
нәтижесі ата-аналардың психологиялық -педагогикалық мәдени деңгейлерінің
төмендігіне үнемі назар аударады. Сол үшін, бүгінгі таңда қоғамның және ата-
аналардың оған деген сұранысы күннен-күнге артуда.
Осы орайда әрбір сынып жетекшісінің алдында тұрған міндет ата-аналар
және мектеп жағдайына тура келетін жұмыс істеу формаларын таңдау.
Сондықтан, мұнда мектеп тәжірибссіндс ата-аналармен педагогикалық және
психологиялық ағарту жұмыстарына қатысты өзін-өзі ақтаған кейбір дәстүрлі
формаларды атаймыз.
3. Ата-аналарды балалармен бірге әрекетке қатыстыру. Мұнда тәрбиелеу
ортасын кеңейту, оқушы тұлғасының дамуына ықпал етуөорісін арттыру,
сабақтан тыс тәрбие әрекетін ұйымдастыру, осы әрекеттер барысында
мұғалімдер, ата-аналар мен балалардың өзара қарым-қатынасын жақсартуды
көздейді. Мектеп тәжірибесінде ата-аналарды балалармен бірге әрекетке
қатыстырудың әртүрлі формаларын қолданылады:
- сабақтан тыс әртүрлі тәрбиелік шараларға қатыстыру (мәдени жорық,
саяхат, кеш,спорттық жарыстар т.с.с);
- жалпы мектеп көлемінде өткізілетін дәстүрлі шараларға қатыстыру
(мектеп бітірушілермен кездесу соңғы қоңырау, жаңа жыл шыршасы, халықаралық
әйелдер мейрамы. Наурыз оушылардың жазғы демалысын өткізу т.б,);
- балалардың сабақтарына, олимпиада, кештерге, апталықтарға, ата-
аналардың ашық есік күніне т.б:
- мектептің кәсіптік бағдар жұмыстарына қатысу (еңбек адамдарымен
кездесу, өндіріске саяхат, кәсіби бағдар бөлмесін жабдықтау жұмыстары);
- өздерінің мамандықтарына сай факультативтік және үйірме жұмыстарын
ұйымдастыру;
- балалардың аула клубтарын құруға; .
- мектептің және сынып кеңестерінің жұмыстарына;
- мектептің немесе сыныптың жөндеу жұмыстарына, ауланы көгалдандыруға
қатысу кітапхана қорын молайтуға, көрмелер ұйымдастыруға;
- мектептің немесе сыныптың әртүрлі шараларын ұйымдастыру және
оларды өткізуге өндіріс және фирмалар арқылы материалдық көмек көрсету т.б.
4. 0тбасы тәрбиесіне ата-аналарға педагогикалық-психологиялық кеңес
беру. Бұл бағытта кейбір отбасында бала тәрбиесіне қатысты туындап отырған
мәселеге қатысты көмек көрсету, ақыл кеңес беру.
5. Ата-аналар белсенділермен жұмыс жәнс ата-аналардың әртүрлі қоғамдық
ұйымдарымен, жұртшылыкпен өзара әрекеттесуі. Сынып жетекшісінің бұл
бағыттағы жұмыстары ата-аналардың комитетін құрып, оның мүшелеріне белгілі
бір бағытта тапсырмалар беру, олардың жұмыстарын ұйымдастыруға кеңес беру,
көлкабыс көрсетуден басталады. Кейбір ата-ана өз балаларының сыныпта
атқарып жүрген қоғамдық жұмыстарына барынша қолдау көрсетеді. Мысалы,
баласы спорттық шараға, мәдени жорыққа жауапкер болса оның ата-анасы да өз
мүмкіндігінше баласына отбасында ата-ананың балаға ықпалын арттырудың
педагогикалық шарттары Қазақстан Республикасының Конститудиясында
"Балаларына қамқорлық жасау және оларды тәрбиелеу - ата-ананың табиғи
құкығы әрі парызы" деп отбасының міндеті анық көрсетілген. "Қазакстан-2030"
бағдарламасында балаларымызды алыс болашақта қандай сапада көруіміз
керектігі айтылған. Сонымен бірге "Отбасы туралы Заң", "Жоғары және орта
білім тұжырымдамасында"әрбір отбасына өзінің ұрпағын тәрбиелеп, қатарға
қосу міндеті жүктелген. Сөйтіп,отбасының әуел бастан-ақ өзіне тән киелі
міндетін орындау қажеттілігін бекемделе түсті.
Отбасы - баланың ең жақын әлеуметтендіру ортасы қатарында өмірдің
мақсаты, оның құндылықтарын біліп ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz