Бухгалтерлік құжат - кәсіпорындағы шаруашылық операциялардың орындалғанын растайтын немесе оны орындауға заңды түрде беретін жазбаша куәлік

Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 25 бет
Таңдаулыға:

1.0. КІРІСПЕ
Мемлекетіміздің экономикасын өркеңдетудің бағдар-ламасын жедел іске
асыру, материалдың өндірістің бар-лың саласының дамуы, халық шаруашылығының
белгі-лі нәтижеге жетуі күрделі ңүрылыстың да ңарқыны мен саласына
байланысты.
Қазіргі кезде елімізде көптеген мемлекеттің әр түрлі кәсіпорындарының
салынуына қүрылысшылардың ңо-сып отырған үлесі зор. Құрылысқа
республикамызда жыл сайын өте мол қаржы жүмсалып келеді. Бүл қаржы-ларды
үтымды пайдалану, негізгі ңорлардың сапалық қүрылымын одан әрі жақсарту
және өндірістік қуаттар-ды барынша жедел іске ңосып, игеру керек. Қүрылыс
мерзімін елеулі түрде қысңартып, қүнын кеміту - қүры-лысшылар алдына қойып
отырған маңызды міндет.
Бүл міндеттерді ойдағыдай шешу үшін күрделі қар-жыны, шикізат және
еңбек шығындарын азайту, индус-трияландыру дәрежесін арттыру, қүрылысты
жоспарлау мен үйымдастыруды жаңсарту, ңүрылыс өндірісі техно-логиясын
жетілдіру қажет.
Аталған талаптарды іске асыруда қүрылыс маманда-рын әзірлейтін оқу
орындарының үлесі мол. Бүгінгі күн-де оқу орындарының алдына қойылган
жауапты міндет -білікті мамандар даярлау. Қазіргі кезде барлың оқу орын-
дары жаңа, сапалы оқу жоспарлары мен бағдарлама арқылы мамандар дайындау
жолына көшуде.
Бүл салада ңүрылысшы мамандыгын даярлау багдар-ламасына көптеген
өзгерістер енгізілген. Мысалы, "Қү-рылыс өндірісінің үйымдастырылуы мен
технологиясы" пәнінің мазмүнына көп өзгерістер енгізіп, курстық және
дипломдық жобаға көп көңіл аударылған. Студент тер аталған пәнді меңгеруі
үшін әр түрлі таңырыпңа курстық жоба жасауға міндетті. Мысалы, оңылган пән-
нің таңырыптарына байланысты курстық жоба жер жү-мыстары, тас қалау, түтас
қүймалы бетон және темір-бе-тон қүю, металл қүралымдары мен бөлшектерді
қүрастыру жүмыстарына. және дипломдық жобаға көп көңіл аударылған.

1.1. Кәсіпорынның бухгалтерлік есебін ұйымдастыру.
Бухгалтерлік жұмысын жүргізу үшін кәсіпорында күнделікті орында лып
отыратын барлық операциялардың міндетті түрде үздіксіз құжаттарға жазылып
отыратындығы бухгалтерлік есептің басқа ғылымдар-дан ерекше екендігін
алдынғы тауарларда айтып өткенбіз. Бухгалтерлік құжат деп кәсіпорындар мен
ұйымдарда орындалған операцияларды дәлелдейтін және алдағы уақытта
орындалатын жұмыстар мен атқарылатын қызметтерге құқық беретін жазбаша
куәлікті атауға болады.
Жалпы кәсіпорындағы атқарылып жатқан жұмыстың, орындалған тапсырманың
үздіксіз, белгілі бір тәртіппен, арнайы үлгідегі қағаздарға жазылып және
оған тиісті адамдардың қолдарының қойылуы (қажет болған жағдайда кәсіпорын
мен ұйым мөр таңбасының басылуы) құжаттау деп аталады. Сондықтан да
құжаттау бухгалтерлік есептің негізі болып табылады. Себебі осы құжаттар
арқылы ғана кез келген уақытта кәсіпорын бойынша орындалған жұмыстың,
атқарған қызметін қай мерзімде жазылғанын және оған қандай мөлшерде шығын
жұмсалғанын дәлелдеуге болады.
Құжат кәсіпорындағы орындалған шаруашылық операцияларына үздіксіз
толтырылып олардың мазмұнын толық ашып көрсетеді және ол бухгалтерлік
есептің негізі болып табылады.
Бухгалтерлік құжат – кәсіпорындағы шаруашылық операциялардың
орындалғанын растайтын немесе оны орындауға заңды түрде беретін жазбаша
куәлік.
Орындалған шаруашылық операцияларын бастапқы құжатқа түсіруді
бухгалтерлік есеп теориясында алғашқы есеп сатысы деп атайды.
Кәсіпорында жүргізілетін шаруашылық құбылыстарының әр түрлі
болу себебінен бастапқы құжаттардың нысаны (формасы) бірдей
болмайды.Шаруашылық құбылыстары түгелдей бастапқы құжатпен құжатталуы
тиіс. Әрбір бастапқы құжатқа орындалған шаруашылық операциясының мазмұны
жазылып және белгілі бір көрсеткіштер түсіріледі.Құжат көсеткіштертерін
деректемелер (реквизиттер) деп атайды. Олар міндетті және толықтырушы болып
бөлінеді. Міндетті деректемелер(реквезиттер) деп атайды.Міндетті
деректемелер (реквизитте бухгалтерлік құжаттарды заңды құқықпен қамтамасыз
етеді.
Міндетті деректемеге (реквизитке) жататындар:
• құжаттың аты, нысанның коды;
• құжаттың толтырылған уақыты (күні,айы және жылы);
• құжатты толтырған заңды немесе жеке тұлғаның аты-жөні;
• шаруашылық операцияның мазмұны;
• шаруашылық операцияның өлшемі (натуралдық немесе ақшалай)
• шаруашылық операцияның жүргізілуіне және соған сәйкес
• құжаттарды толтыруға жауапты адамдардың аты-жөні;
• жауапты атқарушының қолы.
Қосымша деректемелер (реквезиттер) шаруашылық операция
Көрнісініңер ерекшеліктерімен және құжаттардың тағайындалуымен
анықталады.Әр түрлі талаптарға байланысты бастапқы құжатта келесідей
қосымша деректемелер (реквезиттер) болуы керек: құжаттың реттік нөмері,
ұйымның банк мекемесіндегі есеп айрысу шотының нөмірі, шаруашылық
операцияны орындау үшін негіз болатын құжаттар және тағы басқалар.
Құжаттардың нысандары (формалары) келесі есеп бөлімдері бойынша
топтасады:
1) ауыл шаруашылық өнім мен шикізат,
2) еңбек және еңбекақы,
3) негізгі құралдар мен матералдық емес активтер;
4) материалдар;
5) кем бағалы және тез тозғыш заттар;
6) капиталдық құрылыстағы жұмыс;
7) құрылыс машиналар мен механизмдердің жұмысы;
8) автокөліктегі жұмыс;
9) түгендеу нәтижелері;
10) кассалық операциялар;
11) сада операциялар.
Құжаттар дер кезінде, яғни операцияның орындалуы барысында
толтырылу керек. Егер бұл айтылған уақытта оларды толтыруға мүмкіндік
болмаған жағдайда құжаттар операция аяқталған сәтте толтырылауы керек. Егер
бұл айтылған уақытта оларды толтыруға мүмкіндік болмаған жағдайда құжаттар
операция аяқталған сәтте толтырылады.
Уақытында толтырылмаған құжат кәсіпорын меншігінің сақталуын бақылауды
қиындатады және ол операцияның бухгалтерлік есеп шотына кешіктіліп
жазылуына әкеліп соғады. Осы себептен ұйымның бухгалтерлік қорытынды есебін
жасау мерзімі кешіктірілуі мүмкін.
Құжаттардағы жазбалар сиямен, шарикті қаламсаппен, жазба
машинасымен (компьютермен) және басқа да олардың архивте көрсетілген Уақыт
мерзіміне дейін сақталуын қамтамассыз ететін заттармен
толтырылады.Кәсіпорындар мен ұйымдардағы алғашқы есеп құжаттарына қолдарын
қоятын адамдарды ұйым басшысы бас бухгалтердің келісіммен тағайындалады.
Бухгалтерлік есепте пайдаланатын алғашқы құжаттардың басқадай
түрлеріне түзету енгізу тек ғана шаруашылық операцияларына қатысушылардың
келісіммен жүргізіліп және олар өздерінің келісім бергендігін растап,
қолдарын қояды.

Қазақстан Республикасындағы бухгалтерлік
есеп туралы Заңы.
24 июнь 2002жыл №329-11 Қазақстан Республикасының қаулысы бойынша
бухгалтерлік есеп заңына өзгерістер енгізілген.Бухгалтерлік есеп шоттары
Қазақстаның стандартына көшкен, сонымен қатар бухгалтерлік есеп бас жоспары
өзгерген.Екі санды кодтан үш санды кодқа көшкен Қазақстан Республикасының
қаржы министрлігінің бұйрығы бойша 2005жылы 22 желтоқсанда №426 халық
аралық қаржылық есеп беру стандартына сәйкес
Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп стандартына көшкен.
Бухгатерлік есеп туралы заңында 5- тарауы.
1 тарауда жалпы ережелер жазылған ,бұл заң барлық жеке кәсіпкерлерге заңды
тұлғаларға Қазақстан Республикасының аумағында тіркелген міндетті түрде
бухгатерлік есеп және қаржылық есеп беру осы заңға сәйкес тапсырылады .Бұл
заң конститутцияға сәйкес жазылған .Бұл заңда бухгалтелік стандарттары
шоттардың типтік жоспары ұсынған, және бухгалтерлік есеп негізгі
принціптері мен функциялары бекітілген. Бұл заңның 6 бабында бухгалтерлік
құжаттардың анықтамасы түрлері регистрлары оларға қабылданған талаптары мен
міндеті реквезиттер бекітілген мыналаржатады:
1) құжаттың аты-жөні
2) толтырылған күні
3) мекеменің аты жөні
4) операцияның мазмұны
5) өлшем бірлігі
6) жауапты адамның аты жөні мен қолтаңбасы.
7 бабында бухгалтерлік есепті ұйымдастыру туралы жазған 1)басқарушылар
Кәсіпорынның есеп саясатын құрайды. Бухгалтерлік есеп басшылар бас
бухгалтер қызметінің шотына кіргізіледі немесе өзі жеке бухгалтерлік есеп
жүргізеді.
8 бабында бухгалтерлік есеп жүргізетін ішкі бақылау туралы жазылған.
9 бабында бухгалтердің қол таңбасын қоюға құқықы бар қызметшілер кіреді
10 бабында ақпараттардың құпиясы туралы жазған.
11 бабында бухгалтерлік есепті сақтау туралы жазған.
3 тарауда. қаржылық есепті бақылау элементінің бағалауы көрсетілген.
4 тарауда қаржылық есептің бақылау формалары.
5 тарауда соңғы ережелер Қазақстан Республикасының бухгалтелік есеп
Заңын бұзған үшін жауап берушілігі.
Бухгалтерлік құжаттары бухгалтер есепті ұйымдастыруы, ішкі бақылау бух-
галтерлік есеп ақпараттың құпиясы, қаржылық есептің элементтерін бағала-
уы. Қаржылық есептің түрлері, заңды бұзғаны үшін жауабы жазылған.

Бухгалтерлік есептің стандарттары.
Стандарт сөзі ағылшын тілінен аударғанда үлгі, норма деген мағынаны
білдіреді. Ал бухгалтерлік есеп стандарттары дегеніміз кәсіпорындағы есеп
жұмысын дұрыс жүргізудің және құжаттарды дұрыс толтырудың ережесі болып
табылады. Әрбір осындай ереже бухгалтерлік есептің әдістері мен тәсілдерін,
мәні мен мағынасын және терминологиясын анықтайды. Бухгалтерлік есеп пен
қаржылық есеп беру стандарттарының қай-қайсының болмасын өз мақсаты,
қолданылу аясы (орны), анықтамасы, қолданысқа (күшіне) енген уақыты және
мазмұны болады.
Мақсаты. Бұл бапта стандарттың қандай мақсатқа арналып шығарылғандығы
және есеп мәселелері қысқаша баяндалады.
Қолданылу аясы (орны). Стандарттың пайдаланылатын жерлері мен қандай
жағдайда (жерлерде) қолданылмайтындығы осы бапта жазылады.
Анықтамасы. Стандарттағы келтірілген негізгі терминдерге түсініктеме
берілетін бап болып табылады.
Қолданысқа (күшіне) енген уақыты. Стандарттың қай уақыттан бастап
күшіне енетіндігі осы бапта жазылады.
Мазмұны. Бұл бапта кәсіпорынның есеп саясатына түсінік беріледі.
Кей кездерде стандарттың косымшалары да жарыққа шығуы мүмкін. Бүл
қосымшада жаңа стандарттың басқа қай елдерде қолданылғандығы жазылып және
оған қоса мысалдар берілуі де мүмкін. Бухгалтерлік есеп пен қаржылық есеп
беру стандарттары халықаралық және ішкі болып екі түрге бөлінеді.
Халықаралық стандартты қаржылық есеп беру стандартын дайындаудың
(жасаудың) халықаралық комитеті жасап шығарады. Ал ішкі бухгалтерлік есеп
пен қаржылық есеп беру стандарттары. әр елде бухгалтерлік есепті жүргізу
үшін, сол елдің ішінде жасалынады. Бұл жоғарыда аталған халықаралық
бухгалтерлік есеп стандарты мен ішкі бухгалтерлік есеп стандартының
арасында тікелей байланыс болуы қажет. Халықаралық бухгалтерлік есеп
стандартын дайындау (құру) барысында әрбір елдердегі тәжірибеде кездескен
мәселелер жан-жақты талданып, оны шешу жолдары іздестірілетін болса, әрбір
ел өзінің ішкі бухгалтерлік есеп стандартын жасауы (құруы) барысында
халықаралық бухгалтерлік есеп стандарттарын негізге алады. Бүкіл әлемдегі
елдерде қаржылық есеп беруде қолданылатын бухгалтерлік есеп принциптерін
бір ізге салуға (унификациялауға) қол жеткізу үшін 1973 жылғы 29 маусымда
Қаржылық есеп беру стандартының халықаралық комитеті құрылды. Жалпы бұл
ұйымның құрылуы АҚШ, Австрия, Германия, Голландия, Жапония, Ирландия,
Канада, Мексика, Ұлыбритания және Франция сынды елдердің бухгалтерлерінің
келісімге келуімен іске асырылды. Алғашқы уақытта, яғни Қаржылық есеп беру
стандартының халықаралық комитеті құрылған кезде оның құрамына жоғарыда
аталған елдерден жеті білікті маман алынған болатын. Ал бүгінгі күні оның
құрамында бұл аталған елдерден басқа Үндістан, Малайзия, Оңтүстік Африка
Республикасы, Швейцария, Зимбабве және тағы да басқа елдердің өкілдері бар.
Қаржылық есеп беру стандартының халықаралық комитеті өздерінің жарыққа
шыққан жаңа стандарттары мен басқадай нұсқаулары, ережелері және
түсініктері үшін табыс алып отырады. Сонымен қатар бұл комитетке
бухгалтерлердің халықаралық федерациясы, қаржылық институттар, бухгалтерлік
фирмалар және басқадай ұйымдар қаржылық көмек көрсетіп отырады. Халықаралық
қаржылық есеп беру стандартының негізгі мақсаты - мына төмендегілерді
орындай отырып, қаржылық есеп беруге қол жеткізу:
• қаржылық ақпаратты құру барысында қажетті міндеттер;
• ақпараттық жүйені құру принциптері;
• осы ақпараттардың сапалық сипаттамалары;
• қаржылық есеп берудің элементтері
• өлшеу және мойындау критерийлері
Қаржылық есептің мақсаты – кәсіпорынның қаржылық жағдайы туралы және
қаржылық жағдайының өзгеруі туралы ақпараттар беру. Сондай-ақ ұйымның
қаржылық есебінде мыналарға қажетті ақпаратық мәіметтердің болуы қажет:
1. қаржы салымын жасау және несие беру туралы шешім қабылдауға қажетті
мәлімет
2. ұйымның алдағы кезендегі ақшалай айналымын бақылауға қажетті мәлімет;
3. ұйымға берілген ресурстармен байланысты міндеттерін бағалауға
қажетті мәлімет;
4. басқару органдарының жүмысын бағалауға кажетті мәлімет.
Қаржылық есеп ұйымның бухгалтерлік ақпараттарының алғашқы таратылым
құралы болып есептеледі. Ал бұл қаржылық есепбухгалтерлікесептің жеті
элементінен құралады.Элементтердің алғашқы үштігінің қатарына ұйымның
балансында көрсетілетін активтері, меншікті капиталы және міндеттемесі
жатқызылады. Қалған төрт элементі кәсіпорынның қаржы-шаруашылық қыз-меті
туралы есебінде көрсетілетін табыс, шығынэ пайда және зиян деп аталатын
топтардан тұрады. Қаржылық есеп беру тұжырымдамалары (концепциялары) шешім
қабылдау үдерісінде көрсетілетін бухгалтерлік ақпараттардың қажеттілігн
аныктайды және оны бекітеді. Есеп тұжырымдамасын (концепциясын) жалпы және
жеке - деп аталатын екі түрге бөлуге болады.
• Жалпы тұжырымдама бұл бірнеше елдің бухгалтерлік есеп туралы көзқарасын
білдіреді.
• Жеке тұжырымдама тек қана бір елдің өз ішінде жүргізілетін бухгалтерлік
есеп туралы кезқарасын білдіреді.
Тұжырымдамалар халықаралық бухгалтерлік есеп және каржылық есеп беру
стандартында қарастырылған бухгалгерлік есеп принциптері, есеп саясаттары,
есеп берулер негізінде құрастырылады. Бұған дейін айтылып жүргендей қазіргі
таңда бухгалтерлік есептің әлемдік теориясынд сондай-ақ тәжірибесінде екі
негізгі, жалпы деп аталатын континенттік (еуропалық) және америкалық
тұжырымдама қатар жүргізіліп келеді..
Бухгалтерлік есептің континенттік (еуропалық) тұжырымдамасы кәсіпорынның
жүмысына мемлекеттің ықпал етуімен және араласуымен түсіндіріледі. Бұл
бойынша сол елдегі кызмет атқаратын барлық үйымдар мемлекет бекіткен шоттар
жоспары және басқа да нормативті құжаттар бойынша жүмыс істеуі тиіс. Сондай-
ақ кәсіпорынның бухгалтерлік есеп берудегі қолданылатын ақпараттық
мәліметтері бұл континенттік (еуропалық) тұжырымдамасы бойынша салық
органының және басқа да мемлекеттік органдардың қажеттілігін қамтамасыз
ететіндей болуы керек. Дүние жүзінде бұл модельді қолдап отырған және оның
негізінде өзінің кәсіпорындары жұмыс жүргізіп отырған елдердің қатарына
Австрияны, Германияны, Жапонияны және басқа да Еуропа елдерін жатқызуға
болады.
Америкалық тұжырымдаманың континенттік (еуропалық) тұжырымдамадан
өзгешелігі, бұл модельде кәсіпорынның бухгалтерлік есеп берудегі
мәліметтері негізінен қаржы салымшылары мен несие берушілердің қажеттілігін
қамтамасыз етуге арналған. Бұл жағдайда ұйымның салық жүйесі қаржылық
есептен бөлек және оған тәуелсіз шешімін тауып отырады. Бүгінгі танда бұл
модельді АҚШ, Канада, Ұлыбритания, Голландия, Австралия, Үндістан (Индия),
Оңтүстік Африка Республикасы және тағы басқа елдер қолданып отыр.
Міне, осы жоғарыда айтылғандарды қорытындылайтын болсақ әрбір ел өзінің
бухгалтерлік есебін континенттік (еуропалық) немесе америкалық тұжырымдама
бойынша жүргізуі мүмкін екендігі анықталады. Біздің еліміздегі ұйымдардағы
бухгалтерлік есеп Кеңес Одағы тұсында континенттік (еуропалық) тұжырымдама
(концепция) бойынша жүргізгендігі белгілі. Бүгінгі күннің өзінде осы
қалыптасып қалған модель өз күшін жоймай келеді. Яғни барлық
кәсіпорындардың есеп жұмысы мемлекеттің басшылығымен салық органының
қажеттілігіи қанағаттандыру мақсатында жасалынып отырылады. Әйтсе де 1997
жылдан бастап елдегі барлық ұйымдардың бухгалтерлік есеп жұмысын жүргізудің
ережесі, бағыты болып саналатын Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп
стандарттары Американдық (халықаралық) бухгалтерлік есеп стандарттарына
барынша жақындатылып жасалғандығын атап өтуге болады. Сонымен қатар
біздің еліміз халықаралық бухгалтерлік есеп стандарттарына көшуге бетбұрыс
жасап 2003 жылдан бастап еліміздегі ірі кәсіпорындар өз есептерін
халықаралық стандарттың талаптарына сай етіп жүргізу керектігін қабылдады.
Біріншіден - осы тұрғыдан, ал екіншіден елдегі қазіргі экономикалық
жағдайға сәйкес болса керек, еліміздегі кейбір ұйымдардың қаржылық есеп
берулері соңғы кездері қаржы салымшыларын (инвесторларды) ақпараттық
мәліметтермен қамтамасыз етуге негізделіп жасалып отыр.

Есеп саясатын дайындау
Кәсіпорынның есеп саясаты осы ұйымның құрылған уақытында дайындала-
ды.Оны дайындаумен кәсіпорынның бас бухгалтері немесе арнайы есеп
(экономикалық) бөлімі айналысады. Дайындалған есеп саясатын кәсіпорынның
басшысы өзінің бұйрығымен немесе өкімімен бекітеді.
Бұйрықтың құрамында есеп саясатының есеп беру жылына қабылданған
барлық пунктерінің мазмұны толық ашылып жазылады. Сонымен қатар әр пунктке
тоқтала келіп қандай номативтік құжат бойынша немесе қандай заң негізінде
есеп саясатның дайындалғандығы көрсетіледі.Қазақстан Республикасының
заңдарымен қатар есеп саясатын дайындауда ұйымның ішкі құжаттары негізге
алынған болса (лауазымды тұлғалар туралы, ішкі ережелер, бұйрықтар мен
өкімдер тағы да басқа) міндетті түрде ол туралы түсініктеме берілуі қажет.
Кәсіпорынның есеп саясатына енгізілген өзгертулер осы ұйымның
басқару құжаттармен, яғни бұйрық, өкім немесе қаулылармен ресімделуі қажет.
Ұйымның қабылдап бекіткен есеп саясаты кәсіпорынның қызмет атқаруы
барысында қолданылады. Оған өзгеріс енгізу мынадай жағдайларда жүргізілуі
мүмкін:
• Қазақстан Республикасының бухгалтелік есеп және қаржылық есеп
• Беру туралы заңының өзгеруіне сәйкес;
• Бухгалтерлік есеп бойынша нормативтік актілердің өзгеруі
салдарынан;
• Жаңа бухгалтерлік есеп стандартына көшуге байланысты және тағы да
басқа.
Кәсіпорынның бухгалтерлік есепті жүргізу жолдары ұйымның есеп
саясатының дайындалған кезінде таңдалып алынады. Бұл есеп саясаты
кәсіпорынның барлық құрылымдық бөлімшелерінде олардың орналасқан орындарына
қарамастан қолданылады. Ұйымның филиалдарының, еншілес және тәуелді
серіктестерінің және тағы басқа бөлімшелерін есеп саясатындағы болған
өзгерістер туралы алдын ала қамтамассыз етуі қажет.
Ұйымдардың түсініктеме жазуларында (пояснительная записка) жыл
бойы орындалған жұмыстар бойынша жасалынған қаржылық талдаудың мәтінімен
қатар бухгалтерлік қорытынды есеп туралы шығарылған шешім және таза табысты
бөлу тәртібі жазылады. Сонымен қатар осы түсініктеме жазуда кәсіпорынның
келесі жылға қабылдаған есеп саясаты (егер оған, яғни есеп беру жылына
өзгерістер енгізілген болса) жазылады.

1.3 Үміт кәсіпорынның қаржы жағдайын талдау
Кәсіпорынның бірден-бір басты міндеті-оның қаржы жағдайының
бағалылығы болып табылады және ол көрсеткіш жүйелерін және қаржы
коэффицентін анықтайды. Негізгі қаржылық коэффиценттерді төмендегі үш
санатқа топтастыруға болады:
1) өнімділік (төлем қабілеттілігі)
2) пайдалығы (табыстылық)
3) активтерді басқару тиімділігі.
Қаржы ресурстарының құралуы түрлі көздер болса жүзеге асырылады. Олар
ішкі және сыртқы болып бөлінеді.
Ішкі көздер меншікті және оларға тенестірілген қаржылар есебінен
құрылады және шартты жүргізудегі нәтижелігінен байланыстар. Ал сыртқа
кәсіпорынға сырттан түсетін ресурстар жатады.
Кәсіпорынның өзінің қысқа мерзімді міндеттемесін төлеуге
қабілеттілігін өтімділік немесе төлем қабілеттілігі деп аталады.
Тез өтімділіктің коэффицеті – қысқа мерзімді несие қарыздарының ең
өтімділік активтердің үлесін көрсетеді. Ол өтімділік активтердің ағымдағы
міндеттемелердің қатынасын білдіреді.
Дебиторлық қарыздардың айналым коэффиценті-егер дебиторлық қарыздарды
тауардың кейбір шартты өлшемінің құны деп есептесе, қалай сатылса бірақ
төлем ақысы әліде алынбаған болса, онда дебиторлық қарыздардың айналым
коэффиценті 1-жылда неше рет тауардың ақылы шартты өлшемін көрсетеді.
Несие қарыздарының айналым кезені- бұл коэффицент тауарларды сатып
алуға және қызмет көрсетуге байланысты жеткізушілерге несиегер компанияға
қажетті ақша төлеу үшін орта уақытын көрсетеді. Бұл коэффицент ақы төлеу
жағдайына жеткізушілердің және несиегерлердің келісіміне, сл сияқты
кәсіпорынның қолда бар босалқы қорларды басқару іскерлігіне байланысты
болады.
Несиелердің орнын толтыру коэффиценті- бұл қызмет табысының процеттік
төлем ақы сомасының және ұзақ мерзімді қарыздарының төлем ақысының негізгі
саласының асқанын көрсетеді.
Төлем қабілеттілігінң коэффиценті- ол қарыз капиталының меншіктіліке
ара салмағын бейнелейді. Бұл коэффицент кәсіпорын несиегерлерінің қандай
деңгейде қатерді қорғалуын көрсетеді. Кәсіпорын жеке кепілгер ретінде
шығады.

Бірлік кәсіпорынның мүліктік құрлымы мен құрамы.
№ Мүліктің түрлері 2005 жыл 2006 жыл 2007 жыл өзгеруі
мың теңге % мың теңге %
мың теңге % мың теңге %

мың ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.