Жамбыл жабаев "менің өмірім"

Сламбекова А.А.

7 сынып

Әдебиет

Сабақтың тақырыбы: Жамбыл Жабаев “Менің өмірім”

Сабақтың мақсаты: Оқушылар Ж.Жабаевтың өмірі туралы білімдерін
арттырады.
Міндеттері:
1.Ж.Жабаев туралы, оның өмірі мен шығармашылығы туралы біледі.
2. Теориялық білімді практикада қолданады. Білім, білік, дағдыны
қалыптастыру.
3.Топтық жұмыс кезінде бір-бірімен пікірлеседі,алған білімдерін
бекітеді.

Бағалау:
1. Мәтінмен жұмыс кезінде тапсырмаларды орындауы.
2. Өз бетімен жұмыс жасауы.
3. Талқыланып отырған мәселе жөнінде өз ойын еркін жеткізе білуі.

Қолданылған әдіс-тәсілдер: “Болжау” стратегиясы, “Дөңгелек үстел”
стратегиясы, эссе.
Көрнекіліктер: “Сахараның ұлы жыршысы” мәтіні, ақ парақтар.
Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру кезеңі.

Мұғалімнің кіріспе сөзі.

І. Қызығушылықты ояту.
“Болжау” стратегиясы
“Сахараның ұлы жыршысы” деген мәтін не туралы деп ойлайсың?

ІІ. Мағынаны тану
Оқушыларға мәтін таратылады.
І бөлікті оқыту.
Сахараның ұлы жыршысы
1-бөлік
Шу өзенінің бойымен жүре берсеңіз, Хан және Жамбыл деген екі тауға
кез боласыз. Менің әкем Жапа бір кезде осы тауларда көшіп-қонып жүрген.
Жамбыл тауының етегінде, қақаған қатты боранды күні мен туыппын.
Маған сол көне Жамбыл тауының есімі ат болып қойылыпты.
Бұл – 1846 жылдың ақпан айы екен.
Менің әкем Жапа шоқпыт шапанды көшпелі кедей болған.
Тапсырма:
1. Әр топтан 1 оқушы шығып мәтіннен түсінгендерін айтады.
2. Сұрақ қою. (Мәтіндегі асты сызылған сөйлемдерді оқытып, сол
бойынша өз ойларын айттыру.)

ІІ бөлікті болжау.
Келесі бөлік не туралы деп ойлайсың?
ІІ бөлікті оқыту.
2 - бөлік
Тұрған жеріміз құлазыған кең, жазық дала еді. Сондықтан да мен
балалық шағымда егісті де, бақты да, арықты да көрмедім. Жазық кең дала
менің Отаным болды.
Мен киіз үйде өстім. Сол кездегі барлық қазақ балаларындай мені де
көшкенде бесігіммен алып жүрді.
Менің ағам, әкемнің інісі, белгілі домбырашы еді. Мен домбыра
тыңдауға әуес едім. Он екі жасымда одан домбыраны үйрендім. Домбыра
қолыма тигенде, бүкіл жан-жүйем елжірегендей болатын еді.
Менің қой баққым келмеді. Домбыра тартып, ән салу мені қатты
қызықтырды. Табиғат маған күшті де жуан дауыс берді. Мен далада ән
шырқағанда даусым бүкіл даланы күңіренткендей сезінетін едім.
Он төрт жасымда әкемнен қол үзіп, өзімше күн көруге мықтап бел
байладым.
Үй-үйді аралап, жарапазан айтатын болдым. Менің өлеңім жұртқа ұнап,
маған сый-сыяпат көрсете бастады.
Тапсырма:
1. Әр топтан 1 оқушы шығып мәтіннен түсінгендерін айтады.
2. Сұрақ қою. (Мәтіндегі асты сызылған сөйлемдерді оқытып, сол
бойынша өз ойларын айттыру.)
ІІІ бөлікті болжау.
ІІІ бөлікті оқыту.
3-бөлік
Он беске толғанда мен атақты ақын Сүйінбай тұратын ауылға келдім.
Домбырамды ұстап, оның үйіне таяп келдім де, әндете бастадым. Өлеңіме
риза болған Сүйінбай мені үйіне шақырып алып:
- Сенің ақындық дарының бар екен, даусың да жақсы, ұнайсың, жігітім,-деді.
Қарт ақынның тілегі бойынша мен көптеген әндерді құйқылжыта айтып
бердім. Оның біреуін сол үйде отырып шығардым. Сүйінбайдың ақындық
шеберлігіне бас иіп, оны аспан әлемін нұрға бөлеген таң шапағына, жарық
жұлдызға теңеп, өзімді ақынның інісімін деп атап, көмегін, қолдауын
сұрадым. Ол уәде берді.
Бұл менің өмірімдегі ең бақытты минуттардың бірі еді. Сүйінбай түні
бойы ақындық шеберлік жайында әңгімеледі. Сөйтіп мен оның шәкірті
болдым, өлеңдерін жұртқа тараттым.
Тапсырма:
1. Әр топтан 1 оқушы шығып мәтіннен түсінгендерін айтады.
2. Сұрақ қою. (Мәтіндегі асты сызылған сөйлемдерді оқытып, сол
бойынша өз ойларын айттыру.)
ІY бөлікті болжау.
ІY бөлікті оқыту.
4-бөлік
Тек он алты жасымнан бастап қана мен өз бетіммен жырлауға бел
байладым, бірақ көрнекті ақындармен айтысқа түспедім. Алғашқы кезде тек
жас ақындармен сөз таластырып жүрдім.
Ғасырлар бойы қалыптасқан жайт: суырып салма ақын рулар мен
тайпаларды, ру ақсақалдарын, атақты адамдарды, оқиғаларды жетік біліп,
барлық жаңалықтарға үн қосып, жағдайды ескере білуге тиіс еді. Ақын
тілінің өткірлігі, қысылтаяңда тапқырлығы, тез де ұтқыр жауап беруі
арқылы бағаланады. Ол әріптесін күлкі, сықақ уытына бөлеп, өзі байсалды,
ұстамды болуға тиіс еді.
Мен осының барлығын үйрендім.
Қазақ және қырғыз даласының көптеген қарт та даңқты ақындарымен
кездестім. Оларды мұқият тыңдадым, үйрендім, солар сияқты болуға
әзірлендім.
Кедейшілікті көре жүріп, мен халықты жақсы түсіндім. Ақынның жалған
айтып, екі жүзді болмауға тиіс екенін ұғып, тек шындықты жыр еттім. Мен
өзімнің тапшылық көрген, қасірет шеккен халқым туралы, зәбір шеккен
Отаным жайында, даңқты батырлар жайлы жырладым. Менің өлеңім самғаған
құстай бүкіл Жетісуды шарлады. Түні бойы өлең айтып, сыйға тиын-тебен
алған күндерім де болды.
Осылай бір кезде мен Жетісудың атақты ақыны Құлмамбетті жеңдім,
сөйтіп Жетісудың үздік ақыны атандым. Құлмамбетті жеңгендігім туралы
хабар бүкіл Жетісудың шегінен шығып, тіпті бүкіл қазақ ауылына тарады.
Осыдан кейін мен көптеген үлкен айтыстарға қатынастым, бірақ
жеңіліп көрген емеспін.
Сахарадағы жыр – үлкен күш. Дауылды тоқтата алмайтындай оны еш
нәрсемен тоқтата алмайсың.
Тапсырма:
1. Әр топтан 1 оқушы шығып мәтіннен түсінгендерін айтады.
2. Сұрақ қою. (Мәтіндегі асты сызылған сөйлемдерді оқытып, сол
бойынша өз ойларын айттыру.)
(Мәтіндегі ерекше қарамен берілген сөйлемге тоқталу)
Ойашар.
2. “Дөңгелек үстел” стратегиясы
ЖАМБЫЛ –
3.Ой толғаныс.
Эссе. “Жыр алыбы”
Қорытындылау. Бағалау.