Берекелі, мерекелі Алтын күз Күз туралы

Тақырыбы: <<Берекелі, мерекелі Алтын күз >>
Мақсаты: Күз туралы балалардың дүниетанымындарын арттыру, күз мезгілінің қоршаған ортаға әсерін таныту, күз ерекшеліктерін, күз сыйын ұғындыра отырып, балаларға мерекелік көңіл - күй сыйлау. Әр баланың бойындағы қасиеттерін ойлау, әр түрлі жағдайлардан шыға білу, өнерін көрсету, тапқырлық, сахна мәдениетін қалыптастыру, дамыту. Ата салтын ардақтайтын, өз елін сүйер нағыз қазақ қызымен жігітінің қасиеттерін бойына сіңіре білер ұрпақты тәрбиелеу.
Ендеше, құрметті көрермендер қатысушыларымызға сәттілік тілей отырып, <<Берекелі, мерекелі Алтын күз!>> атты сайысымыздың бірінші бөлімі таныстыруға кезек берейік. Қол соғып қошеметтеп қарсы алыңыздар
1.Армысыздар ағайын, құрбы - құрдас!
Бармысыздар жанкүйер, әз - қауымдас!
Бүгінгі кеш әуенін біз бастайық
Сайыста көңілменен қол соғайық.
Біздерде ойын - сауық басталады,
Тамаша күй тартылып, ән салады.
Қошеметтеп, қол соғып отырайық
Ұмыттырар күн бойғы шаршағанды.

Құрметті ата-аналар, әріптестер табиғатымыздың бізге берер байлығы мен берекесін сыйлайтын сары алтын күзіміз келді. Алтын күз мерекесі құтты болсын демекпіз,жылдың қай мезгілін алсақта табиғатты сүйіп, оны аялап күту әрбір адамның міндеті,өйткені бізді қоршаған табиғат аман болса,бізде әрқашан көңілдіміз.Сондай көңілді шағымызда бүгін 1 сынып оқушыларының арасында өтетін <<Берекелі, мерекелі Алтын күз!>> байқауына қош келдіңіздер!

Аққудай әдеміміз, сұлу жанбыз,
Әр үйде ататұғын жаңа таңбыз.
Жан мен тән сұлулығын тепе - тең ғып,
Бар елді өзімізге қаратамыз.
Ортаға қатысушы жұптарды шақырамыз.(музыканың сүйемелдеуімен ортаға қатысушы жұптар шақырылады)

Ерке өсіп, ең жайланған ұл мен қыз,
Асыға сәлем жолдап, жүректен біз.
Тәтті күй, асқақ ән мен әсем биді,
Сіздерге тарту етіп келіп тұрмыз.

Көп сөйлеп жан жобадан аспайық біз,
Қандай сайыс болса да қашпайық біз.
Ал, енді сіздер рұқсат етсеңіздер
Қанеки, топтар сайысын бастайық біз.

Сайыс бағдарламасы 7 кезеңнен тұрады.
1 - бөлім: <<Тегімді менің сұрасаң...>> (өзін таныстыру)
2 - бөлім: <<Өнерлі өрге жүзер>> (өнер сайысы)
3 - бөлім: <<Сұлулық сыры>> (сән үлгісі)
4 - бөлім: <<Оң қолымнан өнер тамған>> (ермексазбен жұмыс)
5- бөлім : <<Күзгі тағам>>
6- бөлім: <<Ханзада мен Ханшайым сайысы>> (күзгі вальс)
7-бөлім: <<Көрме дайындау>>
Бүгінгі сайысымыздың әділ бағасын беретін әділ бағасын беретін,қазылар алқасымен таныстырып өтейік.
Әділ-қазылар алқасы: Мектебіміздің директоры: Жумагулова Р.Т
Оқу ісінің меңгерушісі: Ахатаева Г.Б
Тәрбие ісінің меңгерушісі: Майкенова М.К
Жүргізуші: Есте қалар бұл күндер,
Бал - бұл жанған жыр күндер
Бүгін өнер көрсетпек
Оза шапқан дүлділдер
Ойнап, тойлап күлейік
Жеңімпазды білейік
Талапкердің бәріне
Шалқар шабат тілейік.
Жүргізуші:
Ақыл - көрік бойларында жетеді,
Әлі талай сынақтардан өтеді
Мына отырған баршаңызды өзімен
Тез арада таныстырып өтеді - деп сайысымыздың бірінші бөлімі <<Тегімді менің сұрасаң...>> деп аталады. Сайысқа қатысушыларымыз өздерін таныстырып өтеді.
Алдарыңызға үміткерлерімізді шақырамыз
2 - бөлім: <<Өнерлі өрге жүзер>> (өнер сайысы)
Ал кімнің өнері бар қаншалықты,
Би - билеп, ал біреуі ән салыпты
Бүгінгі сайыста бәйге алуға
Сайыскерлер аянбай жан салыпты,- деп өнер сайысына кезек береміз.
1.
2.
3.
3 - бөлім: <<Сұлулық сыры>> (сән үлгісі)
Сынбатына сән киім жарасатын,
Аспандағы айменен таласатын
Өнеріне сай келіп, дайын тұрған
Қыздарымызбен, ұлдарымызға қызығып қарасатын
Сіздерге жаңаша сән үлгісін ұсынамыз!
4 - бөлім: <<Оң қолымнан өнер тамған>> (ермексазбен жұмыс)
Білім жолы сара жол,
Білімді адам бастар қол
Мүсін жасау өнерім
Ермексазды тыңдап ал,
5- бөлім : <<Күзгі тағам>> (ас мәзірі)
Жетті желмен алтын күз
Жеміс жинау салтымыз
Жиып-теріп болған соң,
Той жасайды халқымыз.
Мол өнімді жинаймыз
Елге бәрін сыйлаймыз
6- бөлім: <<Ханзада мен Ханшайым сайысы>> (күзгі вальс)
Күз келіп хан мен ханшайым
Өткізді күзгі бал айын
Ханшайым тапқыр қыз болады
Ағызар сөйлеп сөз майын.
Ал, ханымыз ақылды
Барша жұртты шақырды
Би де билеп ән айтты
Қуаныштан шалқыды.
Жүргізуші:
Кімдер жүйрік өнерпазды білейікші
<<Ханзада мен Ханшайым>> деп жүрейікші
Әділқазы алқасынан әділдікті
Ал балаларға сәттілік тілейікші-деп сөз кезегін береміз.

7-бөлім: <<Көрме дайындау>> (әр топтың дайындаған)

Жеңіс пенен жеңілістен тұратын,
Өмір - күрес, жеткізе ме мұратың.
Жеңбедім, жеңілдім деп ренжімегін,
Қатысу да бір жеңіс, жан болсаң оны ұғатын
Кімдер жүйрік өнерпазды білейікші
<<Ханзада мен Ханшайым>> деп жүрейікші
Әділқазы алқасынан әділдікті
Ал балаларға сәттілік тілейікші - дей келе сайысымызға әділ бағасын беріп, төрелік жасайтын әділқазы алқасымен таныстырайық

<<Қош>> дейміз, әлі талай сайыстар бар,
Өнерлерің шыңдала берсін, қалыспаңдар.
Көрермендер көбейсін күннен - күнге
Келе берсін қонақтар ғарыштан да - деп сайысын аяқтаймыз.

Тақырыбы: <<Күзгі Ханшайым мен Ханзада>>
Мақсаты: Күз туралы балалардың дүниетанымындарын арттыру, күз мезгілінің қоршаған ортаға әсерін таныту, күз ерекшеліктерін, күз сыйын ұғындыра отырып, балаларға мерекелік көңіл - күй сыйлау. Әр баланың бойындағы қасиеттерін ойлау, әр түрлі жағдайлардан шыға білу, өнерін көрсету, тапқырлық, сахна мәдениетін қалыптастыру, дамыту. Ата салтын ардақтайтын, өз елін сүйер нағыз қазақ қызымен жігітінің қасиеттерін бойына сіңіре білер ұрпақты тәрбиелеу.
Ұйымдастыру кезеңі
Өзіңсің жер дүниенің гүлдендірер,
Сап - сары алтындай боп айналамыз
Алтын күз мерекесі күз айының
Береке боп орнықсың арамызда.
Жүргізуші: Армысыздар, құрметті ата - аналар мен балалар! Ел байлығын арттырған, берекелі күз айы да келді. Күз бізге жемістерімен, көкөністерімен егістіктегі астығымен келеді. Бүгінгі << Күзгі Ханшайым мен Ханзада>> атты сайысымызға қош келдіңіздер!
Армысыз асыл халқым ақ жүректі,
Баласына арналған ақ тілекті
Сыңға түсер достары арасында,
Ер намысты ер жүрек ұлдар кепті
Жас ұлан ғой ертеңі ел мақтаны
Қырандар ғой тәңірі көк аспаны
Арта берсін абырой мен атақ даңқы
Қарсы алайық құрметпен қыздарымызды
Ұстанған қазағымның ата - салтын
Жансың лайым бәрінің жұлдыздары -, дей келе Ханзада мен Ханшайымдарымызды ортаға шақырайық! Қарсы алыңыздар!(Байқауға қатысушылар кезекпен ортаға шығады)
Әбілтай Данара - Алпысбай Әзиз
Молдағали Галифа - Есен Мерген
Абубакир Арайлым - Жетпісбай Нұрым
Айдос Асылым - Қобыланды Батыр
Алдабергенова Айша - Болат Әлішер
Дұзжасар Нұрдана - Сембай Бекұлан
Жүргізуші:
Күз келіп хан мен ханшайым
Өткізді күзгі бал айын
Ханшайым тапқыр қыз болады
Ағызар сөйлеп сөз майын
Ал, ханымыз ақылды
Барша жұртты шақырды
Би де билеп ән айтты
Қуаныштан шалқыды.
Жүргізуші:
Кімдер жүйрік өнерпазды білейікші
<<Ханзада мен Ханшайым>> деп жүрейікші
Әділқазы алқасынан әділдікті
Ал балаларға сәттілік тілейікші - дей келе сайысымызға әділ бағасын беріп, төрелік жасайтын әділқазы алқасымен таныстырайық
Балабақша меңгерушісі:
Тәрбиеші:
Ата - ана
Жүргізуші:
Қайсы әнші, кім биші,
Талабына қарайық
Кімдер зерек, кім жылдам,
Таланттарын табайық!- деп өнер сүйер қауым бүгінгі сайыстың барысымен таныстырып өтейін.

Нұрым:
Ассалаумағалейкум халқым, жерім,
Кіші жүз Қаракесек елім менің
Нүрсеитов Асланбектің бел баласы,
Нұрыммын Жетпіспайдан шыққан тегім
Үйің мықты болады,
Тандай білсең ағашын
Орта жүздің ішінде
Қыпшақ болады нағашым
Болашағы қазақтың
<<Достық>> балабақшамыз
Әлемді таң қалдырған
Тобым менің <<Балдырған>>
Бірі - әнші, бірі - ұшқыш,
Бірі болар өнер тапқыш
Ел қорғайтын қол басшы,
Мүмкін шығар ел басшы
Арайлым:
Мұнайлы Мұғалжарым киелі елім
Жұбановтай алыптардың тұяғы едім
<<Достықтай>> балабақшам үкілеген
Сәлемін дүйім жұрттың ала келдім
Атым - Арай болады сұрасаңыз
Тілеу деген кешегі бір атамыз
Аққанат пен Айгерімдей әкем - анам
Пана болып біздерге жүз жасаңыз
Көп айтып өз жайымды не қылайын
Одан да өнеріммен таң қылайын
Кішіге үлгі үлкенге өнеге боп
Сахынаның төрінде сән құрайын
Жүргізуші:
- Балалар жылдың қай мезгілі
- Балалар күз мезгілінің ерекшеліктерін ата?
Б: Жапырақтар сары, қызыл болып, шөптер қоңыр, сарғыш түске боялды. Құстар жылы жаққа ұшып кетеді. Күн бірте қысқарады. Жаңбыр жауады. Адамдар жылы киім киеді.
Т: Күз айларын атаңдар?
Б: Қыркүйек, қазан, қараша
Баян:
Алтын, алтын сары алтын
Алтын күзде нұр жатыр
Біз мектепке баратын
Алақай - ау күн жақын
Әділет:
Сары ала тон жамылған
Күз атамыз секілді
Қойны толы дәмді нан
Тәттісі көп не түрлі
Арайлым:
Жемісі мол теретін,
Күз дос екен бізбенен
Бәрін тауып беретін,
Жомарт екен күз деген
Қайсар:
Бір - бірлеп жапырақ,
Сылдырлап ұшады
Сарғайған жапырақ,
Күз нұрын құшады
Наздана:
Тырна көкте тыраулап
Қош - қош айтты <<кеттім!>> деп
Шөптің басы қыраулап
Күзде келді <<жеттім>> деп
Жүргізуші:

Әбілтай Данара - Алпысбай Әзиз <<Латын>> биі
Молдағали Галифа - Есен Мерген <<Үнді>> биі
Абубакир Арайлым - Жетпісбай Нұрым <<Қазақ>> биі
Айдос Асылым - Қобыланды Батыр <<Орыс>> биі
Алдабергенова Айша - Болат Әлішер <<Испан>> биі
Дұзжасар Нұрдана <<Ча - ча - ча>> биі
Сембай Бекұлан Ән: <<Балдырғандар жыры>>
Жүргізуші: - Ал енді тағы да тақпақтарымызға кезек берейік.
Бақтияр:
Ерекше күз енді
Айнала сар ала
Камбайн жүреді
Толқыған далада
Ақжол:
Жемісі мол теретін
Күз дос екен бізбенен
Бәрін тауып беретін
Жомарт екен күз деген
Бағлан:
Қыстың жақын қалғанын
Жапырақтар білгендей
Желмен ұшып барады
Жерге қонып үлгермей
Сайға барып бекінді
Қалған бала секәлді
Мансұр:
Аспанда сұрғылт бұлт
Жан - жақтан жабады
Күн бірте суытып
Жауын көп жауады
Күз жомарт дейміз біз
Жемісін жейміз біз
Әлихан:
Далада егін жай
Алтындай болады
Сап - сары жапырақ
Сылдырлап ұшады
Күз жомарт дейміз біз
Жемісін жейміз біз
5 - бөлім: <<Балдырғанға сыйлаймын>> <<қолөнер бұйымдары>>
Шеберлері өнер тамған қолынан,
Жаңылмаған ата - баба жолынан
Шебер қолдар өз - өнерін көрсетсін
Біз айтайық төрелігін соңынан.
Ата - анасымен біріге отырып, жасаған қолөнер бұйымдарына кезек береміз.
Жүргізуші: - Ал енді тағы да тақпақтарымызға кезек берейік.
- Балалар күзде нелер піседі?
Айәділ:
Көктеп ерте шырмалып,
Өсемін мен бүр жарып
Атым қияр теріп ал
Жие - жиі суарып
Ернұр:
Бақшаларды тізіліп,
Қаперсіз мен жатамын
Қабат - қабат киініп
Қырық қабат атандым
Ғазиз:
Картоп біздің атамыз,
Жер астында жатамыз
Бір тамырдан тараған
Ағайынбыз бәріміз
Ералы:
Исі жұпар анқыған
Бақшадағы шырынмын
Жеп көргендер тамсанған
Балдай тәтті қауынмын
Бақдаулет:
Өсіретін бойынды
Дамытатын ойыңды
Қоянғада азықпыз
Сәбіздерміз жазықсыз.
Баян:
Ақ түсім бар қант алар
Қызыл түсім қанға нәр
Зияным жоқ біліп қой
Қызылшамын пайдам бар
Санжар:
Асханадан шықпаймын
Атым пияз бұқпаймын
Көзден жасты шығарып
Тұмаудан бірақ сақтаймын
Данагүл:
Мынау алма айналдым
Түрлі - түсті болатын
Бірі ерте, бірі кеш
Кезектесіп салатын.
Арслан:
Бағымда менің қарағым
Жеміс - жидек тағы бар
Қарақат, алма, құлпынай
Дастарханнан табылар
Ән: <<Жомарт күз>>
Қазағымның жігіттері мен қыздары жұп болып сынға түсті,
Салт - дәстүрлер жаңарып еске түсті
Ханшайым мен Ханзада анықталып сын сағатта,
Бұл сағатты ата - ана көптен күтті.
Қуаныш бүгін мынау құтты болсын
Қыздарымыз бен ұлдарымыз өсе берсін болып мықты!
Жүргізуші:
Кімдер жүйрік, өнерпазды білейікші,
Әділқазыларға төрелік берейікші
Жеңіп шыққан аруға,
Құттықтап сәттілікті тілейікші.
Келесі сөз кезегі әділқазылар алқасына беріледі.
Жүргізуші:
Жүзден жүйрік күшімен
Мыңнан тұлпар мықты шың
Құттықтаймыз ал енді
Ханзада мен ханымды
Өрге жүзіп өнері
Тауға өрлесін талабы
Шоқтай болып жанады
Қуанышпен жанары,- деп <<Күз ханшайымы мен ханзадасын>> шын жүректен құттықтаймыз.
Бүгінгі мерекелік іс - шарамыз аяқталды. Келесі кездескенше күніміз нұрлы болсын.

Әділ қазылар алқасымен таныстыру (әр кезеңдердің арасында музыкалық сәлемдеме жолдауға болады)
Деген екен қазақ халқы <<Сәлем - сөздің анасы>>,
Біледі оны еңкейген қарт, еңбектеген баласы.
Амандасу - ізгіліктің, сыпайылықтың белгісі,
Сәлем достар? Амансың ба? Қалайсың? - дегендей

1 - кезең <<Кел, танысайық>> кезеңін бастаймыз Шарты: әр сыныптан қатысушы жұптар өздерін таныстырып шығады.
2 - кезең Сұрақ - жауап.
Шарты: 1мин. ішінде сұрақтарға жауап беру керек. Сұрақтар 5 - еуі математикалық есептер, 5 - еуі ауыз әдебиетінен үзінді, 5 - еуі қазақ тілінің теориясынан, 5 - еуі дүниетанымдық сұрақтар, 5 - еуі саяси сұрақтар, 5 - еуі тарихқа байланысты сұрақтар.

3 - кезең <<Сиамдық егіздер>>
Шарты: екі жұптың біреуінің оң, екіншісінің сол қолы байланады. Оң қолы бос оқушы қолына қайшы ұстайды, сол қолы бос оқушы қолына қағаз бетіне түсірілген өрнекті ұстайды. Екеуі бірігіп қағаздағы өрнекті қиып шығуы керек.

4 - кезең <<Мәдениет>>
Шарты: әр жұп әділқазылар алдындағы конверттегі тапсырмаларды ыммен (мимикамен) көрермендерге айтып жеткізуі керек. Тапсырмаға берілген сөйлемдер: Кешке мейрамханаға келіңізші. Ертең сабақ болмайды екен. Мен сіздің суретіңізді салғым келеді. Біз сіздерді жаңа жыл мерекесін қарсы алуға шақырамыз, т. б.

5 - кезең <<Сұр мерген>>
Шарты: Жұптардың қолдары байланады. Байланған қолдарымен себетке алманы лақтырып түсіруі керек.

6 - кезең <<Модельер>>
Шарты: қатысушыларға бірдей керекті нәрселер беріледі, солардан киім үлгісін құрастырып, ұсыну керек (7мин беріледі). Керекті заттар: орташа кастрөл, 3 түрлі лента, ойыншықтан босаған 25х40х40 көлемдегі қорап, қыстырғыштар, гүлдер, ремень, 1 бос қалта, қайшы, желімдегіш лента (скотч)

7 - кезең <<Бояулар сыры>>
Шарты: Екі ойыншының көздері байланып, қолдарына қарындаш пен бояулар беріледі. Екеуі бірігіп жеміс - жидектердің суретін салуы керек.( алма, алмұрт, қарбыз, лимон, т. б.)

8 - кезең <<Көңілді аспазшы>>
Шарты: жұптардың бірінің қолына картоп, екіншісінің қолына пияз беріледі. Картоптың сыртын үзбей тазалап, пиязды тазалап, жіңішкелеп сақиналап турау керек.

9 - кезең Би кезеңі
Шарты: әр жұп әр түрлі ұлттардың музыкасына би билейді.

Жеңіс пенен жеңілістен тұратын,
Өмір - күрес, жеткізе ме мұратың.
Жеңбедім, жеңілдім деп ренжімегін,
Қатысу да бір жеңіс, жан болсаң оны ұғатын