Дауыссыз дыбыстардың түрлері(аралас сабақ – 45 минут)

Қазақ тілі мен әдебиет пәні мұғалімі

Ибрагим Бегімхан Керімханұлы

Қазақ тілі, 2-сынып

Тақырыбы: Дауыссыз дыбыстардың түрлері (аралас сабақ - 45 минут)

Берілген сөздер

Қатаң дауыссыздан басталатын сөздер:

Ұяң дауыссыздан басталатын сөздер:

Үнді дауыссыздан басталатын сөздер:

І кезең Ұйымдастыру кезеңі: І кезең Ұйымдастыру кезеңі

І кезең Ұйымдастыру кезеңі: «Көпір» тапсырмалары өткен тақырыптар бойынша жаңа сабақты меңгеруге негіз болатын қайталау тапсырмалары

Дыбыс дегеніміз не?

Ж: дыбысты айтамыз және естиміз.

Дыбыстар неше топқа бөлінеді?

Ж: дыбыстар дауысты және дауыссыз дыбыстар болып екіге бөлінеді.

Дауыссыз дыбыстар қатарын жаз:

Ж:

І кезең Ұйымдастыру кезеңі: II кезең Жаңа сабақты меңгеру кезеңі

І кезең Ұйымдастыру кезеңі: Теориясы «Білу» (тақырып мазмұны бойынша кім? не? қандай? қалай? нені? қашан? не істеді? сияқты сұрақтарға жауап беретін толық ақпарат іріктеліну керек)

Бос орынға тиісті сөздерді жаз:

Дауысты дыбыстар ауыз қуысынан .
Дауыссыз дыбыстар ауыз қуысынан .
Дауысты дыбыстар буын құрайалады.
Дауыссыз дыбыстар буын құрайалмайды.
Дауысты дыбыстар айтылуына қарайекігебөлінеді.
Дауыссыз дыбыстар айтылуына қарайүшкебөлінеді.

І кезең Ұйымдастыру кезеңі: Теориясы « Түсіну» ( неге? нелікте н? себебі? не үшін? сұрақтары оқушының жоғарыда берген жауаптарына оларды тереңдету үшін қойылады)

Себебін анықта:

Дауыссыз дыбыстар неліктен буын құрай алмайды?

Ж: себебі, олар созылып айтылмайды.

б, в, г, ғ, д, ж, з дыбыстары неліктен дауысты дыбыс бола алмайды?

Ж: себебі, бұл дыбыстарды айтқанда ауа еркін шықпайды.

Тырна, қырғауыл, бүркіт, бөдене, сұңқар, шүрегей, тауық, сауысқан. Осы құстардың атаулары қай дыбыстан басталып тұр? Құстардың ішінде қайсысы артық? Неліктен?

Ж: құстардың атауларының барлығы дауыссыз дыбыстардан басталған. Тауық құсы артық. Себебі, тауық үй құсына жатады.

Хат, сатпақ, қыс сөздеріндегі дауыссыз дыбыстар дауыссыз дыбыстардың қай түріне жатады. Неліктен олай ойлайсың?

Ж: х, т, с, п, қ дыбыстары дауыссыз қатаң дыбыстарына жатады. Себебі, бұл дыбыстар қатаң айтылады.

р, л, и, н, ң. й. (у) дыбыстары неліктен үнді дауыссыз дыбыстар қатарына жатады?

Ж: себебі, бұл дыбыстар үн арқылы шығады.

І кезең Ұйымдастыру кезеңі:

Теориясы «Талдау»

Салыстыр

Айырмашылығы неде?

Ұқсастығы неде?

Тақырыптың басты идеясын жаз деген тапсырмалар болу керек. Немесе та 1-3 тапсырмаларды

Венн диаграмасы арқылы қамтуға болады.

Венн диаграммасы арқылы салыстыр

Дауысты дыбыс Ұқсастығы Дауыссыз дыбыс

Тақырыптың басты идеясы неде?

Дыбыстардың дауысты және дауыссыз болып айтылуында

І кезең Ұйымдастыру кезеңі: Теориясы «Жинақтау» ( Қорытынды шығар, анықтама бер, мазмұнды жүйеле, кестені, тірек сызбаны, сөзжұмбақты толтыр немесе өзің құрастыр тағы с. с . басқа түрдегі тапсырмалар оқушының жоғарыдағы «тақырыптың басты идеясына» жазған жауабына қойылады)

Дауыссыз дыбыстарды түріне қарай ажыратып жаз:

І кезең Ұйымдастыру кезеңі: Практикасы: «Қолдану» (оқулықпен жұмыс жүргізу барысында тек қарапайым тапсырмалармен бекіту жүргізіледі. Дайын формулалар арқылы есептер шығару орындалады)

Үнді дауыссыз дыбыстары бар әйнекшені көк, ал ұяң дауыссыз дыбыстары бар әйнекшені жасыл түспен, қатаң дауыссызы бар әйнекшені қоңыр түспен боя:

І кезең Ұйымдастыру кезеңі:

Практикасы

«Баға беру» ( Сен қалай ойлайсың?Не істер едің? деген тапсырмалар оқушыға жағарыдағы алған білімін (теория бойынша) және біліктілігін (практикасы бойынша) өмірдегі жағдаяттарды шешуге бағытталып қойылады.

Дөңгелектер ішінде орналасқан буындардан сөз құрастыруға болады деп ойлайсың ба?

Ж: тоқылдақ, бөдене, шағала.

І кезең Ұйымдастыру кезеңі: III кезең

І кезең Ұйымдастыру кезеңі: I деңгей (5 балл)

І кезең Ұйымдастыру кезеңі: Теориясы: «Білу» (тақырып мазмұны бойынша кім? не? қандай? қалай? нені? қашан? не істеді? сияқты сұрақтарға жауап беретін толық ақпараттар іріктелініп II кезеңдегіге қарағанда керісінше қойылады)

Үнді дауыссыз дыбыстарды жаз:

Ж: р, л, м, н, ң, й, (у)

Суреттегі зат атаулары қалай дыбыстайды? Үнді дауыссыз дыбыстан басталатын сөздерді қоршап сыз:

Ж: мөңірейді маңырайды кісінейді

Өлеңдегі кездесетін үнді дауыссыз дыбыстарды теріп жаз:

Әкем менің-қауыншы,

Апам менің-сауыншы.

Ағам менің-егінші,

Жеңгем менің-тігінші.

Ж: м, н, ң, у.

І кезең Ұйымдастыру кезеңі:

Практикасы «Қолдану»

(II кезеңдегіге қарапайым тапсырмалар үлгісіндегі тапсырмалар орындалады)

Әр дауыссыз дыбыстар тобын тиісті қалташаға орналастыр:

І кезең Ұйымдастыру кезеңі: II деңгей (5 балл + 4балл = 9 балл)

І кезең Ұйымдастыру кезеңі: Теориясы « Түсіну » ( неге? нелікте н? себебі? не үшін? сұрақтары оқушының жоғарыда берген жауаптарына оларды тереңдету үшін қойылады)