Бауыржан Момышұлы Жауынгердің тұлғасы

Күні:
Пәні: қазақ әдебиеті
Сабақтың тақырыбы: Бауыржан Момышұлы <<Жауынгердің тұлғасы>>
Сабақтың мақсаты:
1. Аты аңызға айналған қазақ елінің батыры Бауыржан Момышұлының өмір жолы мен шығармалары туралы түсінік беру.
2. <<Жауынгер тұлғасы>> атты шығарманы оқыта отырып, Ұлы Отан соғысы, қазақстандық жауынгерлердің ерлігі, олардың жарқын тұлғалары жайлы ұғындыру.
3. Жас ұрпақты батырлыққа, қайсарлыққа, ұлтжандылыққа баулу, жерін, елін сүюге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Танымдық сабақ.
Сабақтың әдіс - тәсілдері: Сыни тұрғыдан ойлау (Блум таксономиясы), топтық жұмыс, формативті бағалау.
Сабақтың көрнекілігі: Б. Момышұлының шығармалары, суреті, слайдтар, түрлі кестелер мен сызбалар, әдеби көрме.
Күтілетін нәтиже :: Әңгіменің мазмұнымен, тақырыбымен, жазушының айтпақ ойымен танысады;
:: Топта жұмыс жасай біледі;
:: Өзіндік ой - пікірі ,көзқарасы,таным-талғамы қалыптасады.
:: Сөздік қоры молаяды.
Ұйымдастыру кезеңі (3минут)
1.Оқушыларды түгендеп, назарын сабаққа аудару.
2.Психологиялық тренинг.3.Оқушыларға жылы лебіз айту.
3. Топқа бөледі. <<Бауыржан>>, <<Әлия>>, <<Мәншүк>>
Топқа бөлінеді.
Үлестірмелі парақшалар
Білу.(7минут)Үй тапсырмасы: Кубизм стратегиясы.
1.Ғабит қандай бала?Білімге құштарлығын дәлелде?Қай сабаққа бейім?Б.Өтетілеуовтің сабырлылығын қай жерден көреміз?
2.Жазушының сүйікті ұстазы Б.Өтетілеуов туралы сенің пікірің қандай? Оның шын мәнінде жақсы ұстаз екендігін неден көруге болады?
3.Жазушы неліктен өзін оқытқан ұстаздарын, оқыған мектебін ерекше ілтипатпен, зор алғыс сезіммен есте сақтады?
Түсіну.(6минут)Ой қозғау. Бауыржан Момышұлының өмірі мен шығармашылығы туралы не білеміз? кино
Топтастыру стратегиясы
Кеңес Одағының батыры,Ойшыл тұлға, халық қаһарманы,ұлы тұлға, ойшыл ақын, қаһарман қолбасшы, көрнекті қаламгер
Қолдану.(15минут)Мағынаны тану.
Шығарма бөлімдері бойынша жұмыс.
1-топ: Генералдың Момышұлымен сөйлесуін баяндау.
2-топ: Мәскеу түбіндегі шайқасты сипаттау.
3-топ:Шығарма кейіпкерлеріне мінездеме беру.
Үш топқа бірдей тапсырма
Шығарманың авторы, жанр түрі, тақырыбы, идеясы
Сергіту сәті.(2минут)
Ой толғаныс.Топтарға шығарманы бөлімдер бойынша бөліп беру.
1-топ. Әңгімеде кездесетін мақалдарды теріп жаз.
2-топ. Тұрақты тіркестерді теріп жазу.
3-топ.Ерлік,батырлық, қырағылық туралы мақал-мәтелдер жаз.
Жинақтау.(8минут)
Сұраққа жауап
1. ҰОС қай жылдары болды?
2. Оқиға қай кезде, қай жерде болған ұрыс?Сол ұрыста Бауыржанның жанында небары неше жігіт болған? Олар неден ұтты, немістер неден ұтылды?
3. Қарт генерал Бауыржан Момышұлынан нені толық баяндауын өтінді?

1. Жауынгердің тұлғасы қандай болу керек?
2. Риза болған генерал батасын беріп аттандырып жатып, оны қандай лауазымға тағайындады?
3. Кескілескен шайқасты Баукең жауынгерлеріне қандай талап қойды, нендей жарлық берді?

1. Қобалжыған қиын шақтарда ер намысына тидіре айтқан қазақтың екі ауыз мақалы қандай?
2. Жеңісті жақындатуға үлкен үлес қосқан жауынгерлердің есімі кім ?
3. Сыбағасын бердік, ет жемесе де, сорпа ішкендей болып, беті қайтты. Кімнің сөзі?
Қорыту
Рефлексия: (2минут) Оқушылар сабақтан алған әсерлерімен бөліседі.
Қорыту.
Бауыржан Момышұлы ел басына күн туған сын сағаттарда елін сүйген жауынгерлердің ер жүрек тұлғасы арқылы қазақ халқының тарихындағы ең ауыр кезеңді суреттеді.Сонымен бірге өз халқының намысын, оның өздері сүйетін асыл қасиеттерін аман сақтап қалу үшін жанып тұрған отқа талай түскенін шынайы әрі әсерлі етіп жеткізген. Сабағымызды ұлтын сүйген ұлы жүректен шыққан Қазақтың Қаһарман Батырының : <<Мен өзге ұлттарды құрметтеуші, өз ұлтымды сүюші адаммын,>> деген өсиетке толы өнегелі сөзімен аяқтаймыз.
Бағалау: Бағалау парақшаларын толтыру. Әр топ сабаққа белсенді қатысқан оқушыларға ұпай береді. Кім көп ұпай алса, сол оқушы үздік бағаға ие болады.
Дамыту.(1минут)Үйге тапсырма:
:: <<Бейбіт өмірдегі батырлық>> тақырыбында шығарма жазып келу.
:: Үзіндіге жоспар құру.
:: Б. Момышұлы туралы қосымша деректер іздеу.а жақсы қатысқан оқушыларды мадақтау,марапаттау

Ой қозғау.
Топтық тапсырмалар. Берілген тапсырмаларды топ мүшелері біріге отырып орындайды.
1 - топ. ҰОС туралы әңгімелейді.
2 - топ. Қазақстандықтар ҰОС - нда.
3 - топ. Майдангер қаламгерлер.
(Слайдтармен жұмыс)

Мағынаны тану.
Шығарма бөлімдері бойынша жұмыс.
1 - топ: Генералдың Момышұлымен сөйлесуін баяндау.
2 - топ: Мәскеу түбіндегі шайқасты сипаттау.
3 - топ: Шығарма кейіпкерлеріне мінездеме беру ( Бауыржан, Мұқаметқұл, Серебряков)
(Сызбамен жұмыс)

Ой толғаныс.
Мәтінмен жұмыс. Топтарға шығарманы бөлімдер бойынша бөліп беру.
1 - топ: Әңгімеде кездесетін мақалдарды теріп жазу.
2 - топ: Ерлік, батырлық, қырағылық туралы мақал - мәтелдерді жазу.
3 - топ: Бұл қандай соғыс?- тақырыбында мәтін құрау.

Қорытынды.
Кім жылдам?
Берілген сұрақтарға тез әрі дұрыс жауап берген топ жеңімпаз болады.
1. ҰОС қай жылдары болды?
2. Қазақстандық батырларды ата.
3. Екі мәрте Кеңес Одағының Батыры атағын алған кімдер?
4. Майдангер жазушыларды ата.
5. Қандай батыр қалаларды білесіңдер?
6. Момышұлы соғыстан кейін қандай қызметтер атқарды?
7. Момышұлының келіні кім?
8. Панфилов кім?
9. Сыбағасын бердік, ет жемесе де, сорпа ішкендей болып, беті қайтты. Кімнің сөзі?
10. Момышұлының соғыс тақырыбына жазған тағы қандай шығармаларын білесің?

Рефлексия:
Бағалау: Бағалау парақшаларын толтыру. Әр топ сабаққа белсенді қатысқан оқушыларға ұпай береді. Кім көп ұпай алса, сол оқушы үздік бағаға ие болады.

Үйге тапсырма:
:: <<Бейбіт өмірдегі батырлық>> тақырыбында шығарма жазып келу.
:: Үзіндіге жоспар құру.
:: Б. Момышұлы туралы қосымша деректер іздеу.а жақсы қатысқан оқушыларды мадақтау,марапаттта

ІІ топ. 3.Зерттеу. Әңгіменің тақырыбын, автор идеясын ашу.
Б. Момышұлының шығармаларындағы ерекшелік жайында айтып өту.
<<Жастар-біз бастаған істің жалғасы, еліміздің ертеңі. Сондықтан олардың өміріне немқұрайлы қарай алмаймын>>,-деп жазады жауынгер жазушы..
6.Қолдану. Кейіпкерлердің іс-әрекетіне байланысты қандай нақыл сөз, мақал-мәтел білетіндерін байқау
(ерлік, батырлық, қырағылық, отансүйгіштік, қайсарлық, шыдамдылық) Мәтін барысында қолданылған мақал-мәтелге тоқталу, екі негізгі мақалға талдау жасау. (оқушы ойы)
Төртеу түгел болса, төбедегі келеді.
Алтау ала болса, ауыздағы кетеді.
Ерді намыс өлтіреді,
Қоянды қамыс өлтіреді.

<<Тұжырым>> кестесі
№ Кейіпкерлер Іс-әрекеттер Адамгершілік қасиеттері
І топ Серебряков Полковник. Өз қарамағындағы жауынгерлерді жақсы біледі, бағалайды. Қайратты, адамгершілігі мол, өзгені жақсы түсіне біледі.
ІІ топ Бауыржан Момышұлы Өз Отанын жаудан қорғауда бар шеберлігін, бойындағы қайсар-жігерін, өмірін де қиюға даяр Намысшыл, тік, батыр.
ІІ топ Мұхамедқұл Шайқаста ерлік, табандылық көрсете білді. Сабырлы, табанды, істі ақылға салып істейді.

Сергіту сәті. Тренинг өткізу

Берілген тапсырмалар бойынша жұмыс жасайды.

Өз ойларын топта еркін жеткізеді.

Үш шапалақ Көркем әдебиеттер

Ой толғаныс. 1.Батыр
2.Намысшыл
3.Тік мінезді
4.Жолдастыққа берік
5.Қайратты
Оқулықтағы сұрақтар мен тапсырмаларға жауап беруді ұсынады. Оқушылар оқулықтағы сұрақтар мен тапсырмаларға ауызша жауап береді. Бірін-бірі бағалау
Бағалау Бүгінгі сабақ бойынша стикер арқылы өзін-өзі бағалауды ұсынады. Оқушылар өзін-өзі бағалайды. Кері байланыс
Бағдаршам Бағалау парағы
Сабақты қорытындылау Үйге тапсырма: <<Туады ерлер ел үшін>> тақырыбына шығарма жазу.
Оқушылар үй тапсырмасын жазып алады.

Б. Момышұлы <<Жауынгер тұлғасы>> әңгімесін тізбектей мазмұндау. Әңгіменің мазмұнын тізбектей айтады. Өзін-өзі бағалау Оқулық
Қызығушылықты ояту
Топтастыру.

Сабақтың тақырыбы мен мақсатын анықтауға ұмтылады.

Мағынаны тану

Кубизм. І топ
1.Суреттеу. Оқиға болған жерді суреттеу.
Мәскеу өлкесіндегі қырғын соғыс...
(сурет салуға да болады)
2.Салыстыру. Б. Момышұлы мен Ә. Тәжібаевтың шығармаларын салыстыра қарау. <<Жауынгер тұлғасы>> әңгімесінде жауынгерлердің ерлік істері. Отанға деген
сүйіспеншіліктері жайында айтылады. <<Толағай>> әдеби ертегісінде негізгі ой-жас баланың ерлігі. Өз елін қиыншылықтан құтқаруды алдына мақсат етеді.
ІІ топ. 3.Зерттеу. Әңгіменің тақырыбын, автор идеясын ашу.
Б. Момышұлының шығармаларындағы ерекшелік жайында айтып өту.
<<Жастар-біз бастаған істің жалғасы, еліміздің ертеңі. Сондықтан олардың өміріне немқұрайлы қарай алмаймын>>,-деп жазады жауынгер жазушы.
4.Талдау. Мәтінмен жұмыс жүргізу. Сұрақ-жауап, баяндау, әңгімелеу әдістері арқылы әңгімені талдау жұмысы.
ІІІ топ. 5.Сәйкестендіру. Әңгіме желісіне негізделе отырып, тест жұмысын жүргізу.
6.Қолдану. Кейіпкерлердің іс-әрекетіне байланысты қандай нақыл сөз, мақал-мәтел білетіндерін байқау
(ерлік, батырлық, қырағылық, отансүйгіштік, қайсарлық, шыдамдылық) Мәтін барысында қолданылған мақал-мәтелге тоқталу, екі негізгі мақалға талдау жасау. (оқушы ойы)
Төртеу түгел болса, төбедегі келеді.
Алтау ала болса, ауыздағы кетеді.
Ерді намыс өлтіреді,
Қоянды қамыс өлтіреді.

<<Тұжырым>> кестесі
№ Кейіпкерлер Іс-әрекеттер Адамгершілік қасиеттері
І топ Серебряков Полковник. Өз қарамағындағы жауынгерлерді жақсы біледі, бағалайды. Қайратты, адамгершілігі мол, өзгені жақсы түсіне біледі.
ІІ топ Бауыржан Момышұлы Өз Отанын жаудан қорғауда бар шеберлігін, бойындағы қайсар-жігерін, өмірін де қиюға даяр Намысшыл, тік, батыр.
ІІ топ Мұхамедқұл Шайқаста ерлік, табандылық көрсете білді. Сабырлы, табанды, істі ақылға салып істейді.

Сергіту сәті. Тренинг өткізу

Берілген тапсырмалар бойынша жұмыс жасайды.

Өз ойларын топта еркін жеткізеді.

Үш шапалақ Көркем әдебиеттер

Ой толғаныс. 1.Батыр
2.Намысшыл
3.Тік мінезді
4.Жолдастыққа берік
5.Қайратты
Оқулықтағы сұрақтар мен тапсырмаларға жауап беруді ұсынады. Оқушылар оқулықтағы сұрақтар мен тапсырмаларға ауызша жауап береді. Бірін-бірі бағалау
Бағалау Бүгінгі сабақ бойынша стикер арқылы өзін-өзі бағалауды ұсынады. Оқушылар өзін-өзі бағалайды. Кері байланыс
Бағдаршам Бағалау парағы
Сабақты қорытындылау Үйге тапсырма: <<Туады ерлер ел үшін>> тақырыбына шығарма жазу.
Оқушылар үй тапсырмасын жазып алады.