Су.Табиғаттағы су айналымы

Жамбыл облысы Қордай ауданы
Қайнар ауылы №32 В.В.Маяковский атындағы
орта мектептің бастауыш сынып мұғалімі
Кенбаева Майра Ақылқызы

Сабақтың тақырыбы:Су.Табиғаттағы су айналымы.

Мақсаты: Білімділік: Судың табиғаттағы айналымы туралы ұғым қалыптастыру; судың физикалық қасиеттерінің үш күйде кездесуін, судың еріткіш екенін, оқушылардың өткен сыныптарда алған білімдері мен күнделікті өмірден білетіндерін қорыту; Дамытушылық: Пәнге деген қызығушылығын арттыру; ой-өрісін, есте сақтау қабілетін, шығармашылығын дамыту;
Тәрбиелік: адамгершілікке, табиғатты қорғауға, үнемділікке тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақта қолданылатын көрнекіліктер: жарты шарлар картасы, компьютер, слайдтар.
Әдіс-тәсілдер: сұрақ-жауап, ой жинақтау, ой қорыту,
түсіндіру, көрнекілік.
Пәнаралық байланыс: ана тілі, математика, информатика
Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі Сыныпты топқа бөлу:4-топ жұмыс істейді.
Психологиялық сәт
Жер-Ананың
өсімдігі-гүлі бар.
Құмырсқасы,
Арыстаны,пілі бар.
Бәрі-бәрі
өз алдында бір әлем,
әр әлемнің патшалығы,тілі бар.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау:
Оқушылардан <<Пайдалы қазбалар>> тақырыбын сұрап қорыту. Сынып 4 топқа бөлініп, 1- топ <<Аружан>> картамен жұмыс . 2- топ <<Жандаулет>> компюьтерде тапсырма№71 кітапханадан орындайды.3- топ <<Дариға>> тест.4- топ <<Қамажай>> плакатқа тапсырман орындайды. Үстелдің үстінде шартты белгілер жатады. Тақтада ілулі тұрған картаға шартты белгілерді таңдаған шартты белгіні алып, кездесетін өңірг жапсырады..

Жұмбақ шешу: Қазір, мен сендерге бір жұмбақ жасырайын. Жауабын таба қойыңдаршы?
Жылт-жылт еткен,
Жылғалардан өткен. (су)
Су - тіршілік көзі.
ІІІ. Жаңа сабақ
<<Су туралы ақпарат іздеу>>
а) Оқушылардан су туралы не білетіндерін сұрау.
oo Су туралы не білеміз?
(Судың қасиеттерін еске түсіріп, жазу)
жұққыш
түссіз еріткіш
Су

мөлдір

иіссіз

аққыш
ә) Судың қандай физикалық күйін білесіңдер? Оқушы ойларын тыңдау.

Су туралы деректер
1) 2613.( кітапхана) картасын көрсетіп, сұрақ қоямын:
oo Жер неге су әлемі деп аталады?
oo Иә, балалар, жердің 3/4 бөлігін су алып жатыр екен.

Дәптермен жұмыс:
- Кәне, осыны дәптерге салып қояйық.(суретті дәптерге салдыру)
2)Салмағы 70кг адамның денесінде 50кг су бар. Оның мөлшері 17кг-ға кемісе адам өледі. Сусыз адам 1 апта ғана шыдайды.Адам денесінің 65% судан тұрады
3) Өсімдіктің құрамында да су бар. Оған су құймасақ өліп қалады.Қарбыз бен қиярдың 90% судан тұрады.

1) Дүние жүзіндегі ең үлкен мұхит - Тынық мұхиты. Жердегі судың жартысына жуығын құрайды. (Тынық мұхиттың слайды)
2) Әлемдегі ең үлкен көл - Каспий теңізі (Азия) 371,000км2 (Слайдтан бейнетаспа)
3) Қазақстандағы қорықты көл - Марқакөл. (Слайдтан көрсету)
<<Ой толғаныс>>
- Балалар, бізбен жүрген мына тамшы қайдан келеді?
oo Бұлттан.
oo Бұлттың қандай түрлерін білесіңдер? Аттарын ата. (Компьютермен жұмыс) Оны орнына орналастыр. (Слайд компьютерде)
Балалар, өткен сабақтарымызды еске түсіре отырып, адамға қажетті 5 жағдайды атайық:
- Жарық
- Ауа
- Су
- Жылу
- Тамақ
- Дұрыс-ақ. Ендеше, су - тіршілік көзі. Сусыз тіршілік ететін ағза кездеспейді. Тіршілік құбылыстарының бәрі судың қатысуымен жүреді. Сондықтан 70 кг адамның денесінде 50 кг су бар. Оның мөлшері 17 пайыз кемісе, адам өледі. Адам су ішпей бір апта ғана шыдай алады. Ендеше, су - тіршілік көзі. Сусыз тіршілік ететін ағза кездеспейді. Тіршілік құбылыстарының бәрі судың қатысуымен жүреді. Сондықтан 70 кг адамның денесінде 50 кг су бар. Оның мөлшері 17 пайыз кемісе, адам өледі. Адам су ішпей бір апта ғана шыдай алады.
Жер бетінің 3/2 бөлігін су қабаты алып жатыр. Күн сәулесі қызуынан мұхит, теңіз суы буланып жоғары көтеріледі. Топырақтан, өсімдіктерден, жануарлардан да су бу күйінде бөлініп, ауа қабатында көтеріледі.
Көзге көрінбейтін су буы ауаның салқын қабатына көтерілгенде қоюланып, бұлт түзеді. Бұлт ауаның ағысымен қозғалысқа түседі. Ол жауын-шашынға айналып, құрлыққа қайтып оралады. Бірақ ұзақ тұрақтамайды. Күн қыздырғанда қайтадан ауаға ұшып кетеді.
Жауын-шашынның бір бөлігі топыраққа сіңеді. Онда өсімдік қорегіне айналып, құрлықты жасыл жамылғысына орайды.

<<Таңғаларлық құбылыс>>
1) - Балалар, жаңбыр жауды. Жаңбыр суы қайда кетті?
oo Топыраққа сіңіп кетті. (Оқушылар өздері қорытып айтып кетеді)
Топырақ қабатынан өткен су сүзіліп тазарады.Ішуге жарамды судың құрамында тұздың мөлшері 1 литр 1грамм болу керек. Су - сүзгіш.
Оқулықпен жұмыс.Тізбектеп оқыту: оқушыларға тізбектеп оқыту .
oo Судың тағы бір кереметі - ол жер бетіндегі үнемі тынымсыз айналыста жүретіні.
Оқушылар алдында сұрақ туындайды. Олар өздері жауап іздейді.айтады)

1. <<Судың да сұрауы бар>>

Сынып оқушылары екі топқа бөлініп, судың маңызы, яғни І - топ судың пайдасын, ІІ- топ зиянын жазып шығады. Сол бойынша сұралады.3-топ сөйлемді толықтыру,4- топ тест компюьтерден

Пайдасы

Зияны
Адам, өсімдік,
жануарлар үшін маңызды.
Электр қуатын аламыз.
Кемемен жүк тасиды.
Өндіріске керек.
Айсберг ериді.
Сел апаты.
Топырақтың беткі қабатын шаяды.
Жаңбыр жиі-жиі жауса, өсімдік шіриді.

Сабақты қорыту. Өмірде суды үнемдеу (слайд)
oo Балалар, суды үнемдеуіміз керек. Арал теңізі 10м деңгейге төмендеді. Арал теңізінің суы жағадан 100-деген км-ге қашықтады. Ашылған Арал теңіз түбінен миллиондаған тонна тұз ұшады. Арал теңізі <<қасіреті>> ашық жарияланып, дүниежүзілік масштабқа шықты.

Сабақты бекіту:
Әр топқа тапсырма:1.Сөйлемді толықтыру 2-тапсырма
Сөйлемдерді толықтыру.
1.Судың үш күйі---------------------------------
2.Адам денесінің-----------------ын су құрайды
3.Қарбыз бен қиярдың ----------- судан тұрады.
4.Су---------------------
5.Жер асты суының жер бетіне шыққан жерін-------------
деп атайды.
6.Ірі өзен сулары-------------------------------құяды.
2.Суреттерді сәйкестендіріңіз.

2.Сәйкестендіру
3.Тест. Дұрыс жауабын белгілеңдер:
1:Су қайнағанда неге айналады?
А.сұйық
Ә.буға
Б.мұзға
В. Жаңбыр
2.Ішуге жарамды судың құрамында тұздың мөлшері қандай болу керек?
А.1 литр 35грамм
Ә.1литр1грамм
Б.1 литр52грамм
В.1литр42грамм
3. Судың қатты күйін қалай атайды?
А.бу
Ә. Сұйық
Б. Мұз
В. Қар
Үйге тапсырма:56-57 бетті оқу.Су туралы мақал мәтелдер жаттау
Еңбектерін бағалау.