Күш. Ньютонның екінші заңы. Масса

Сыныбы: 9 <<а>>

Сабақтың тақырыбы:
Күш. Ньютонның екінші заңы. Масса

Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушыларға механикалық күштер туралы, олардың формуласын, бағытын түсіндіру; сонымен қатар, динамиканың іргелі заңдарының бірі Ньютонның екінші заңын тұжырымдау; масса ұғымынығ физикалық мағынасын ашу;
Дамытушылық: жүйелі түрде ойлауға, ізденуге, өз ойын ашық түрде айта білуге үйрету; білімге деген құштарлығын ояту
Тәрбиелік: мұқияттылыққа, үйымшылдыққа, топпен жұмыс жасауға, өздерін еркін ұстауға
тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: жаңа сабақты игерту, бекіту

Қолданылатын әдістер: оқулықпен жұмыс, кестемен жұмыс, есептер шығару, топтастыру стратегиясы

Көрнекіліктер: кесте, физикалық диктант, қарточкаға жазылған деңгейлік есептер

Пәнаралық байланыс: математика

Сабақ барысы:
1. Ұйымдастыру
амандасу, түгендеу, сабаққа қажетті құрал-жабдықтарын тексеру

2. Үй жұмысын тексеру
үйге берілген тапсырманы сабақ барысында тексеру

3. Жаңа білімді игерту
А) топтастыру стратегиясы

Анықтамасы
Қандай шама
Күш

Белгіленуі Өлшем бірлігі

түрлері

өлшейтін құрал

Жауаптары:
1. Анықтамасы: Дененің басқа денелер тарапынан болатын әрекеттің нәтижесінде үдеу алатынын сипаттайтын және осы әркеттің өлшемі болып табылатын физикалық шама.
2. Күш - векторлық шама
3. Өлшем бірлігі: Ньютон
4. Өлшейтін құрал: динамометр
5. Белгіленуі: F
6. Түрлері: Ауырлық күші, үйкеліс күші, серпімділік күші, тіректің реакция күші

Ә) кестемен жұмыс (оқулықпен жұмыс)

Р/с
Күштің түрлері
Белгіленуі
Формуласы
Анықтамасы
Бағыты
1
Ауырлық күші

2
Серпімділік күші

3
Үйкеліс күші

4
Тіректің реакция күші

5
Теңәрекетті күш

§ 12. Ньютонның екінші заңы. Масса

:: Күштің өзінің алатын үдеуіне ықпал ететін қасиетін инерттілік деп аталады.
:: Масса - дененің инерттілігінің өлшемі
:: Ньютонның екінші заңы: денеде туындайтын үдеу оған әрекет етуші күшке тура пропорционал.
a=Fm

Ньютонның екінші заңының формуласын
F=am
Бұл теңдеу динамиканың негізгі заңы деп аталады. Бұдан теңәрекетті күш үдеудің шамасы
мен бағытын анықтайтыны шығады.
Ньютонның ІІ заңының негізінде күш бірлігі енгізіледі.
Күш бірлігіне массасы 1 кг дене 1 м/с2 үдеу тудыратынын күш алынған. Си жүйесіндегі күш бірлігі Ньютон (Н) деп аталады. Сонымен,

1Н= 1 кг*м/с2

4. Білімді бекіту
(карточкада жазылған тапсырмалар)
1 карточка
1. ДИНАМИКА НЕНІ ЗЕРТТЕЙДІ?
2. Күш әрекетінен массасы 1 кг дене 10 м/с2 үдеу алады. Осы күш массасы 0,5 кг денеге қандай үдеу береді?
2 карточка
1. ИНЕРЦИЯ ҚҰБЫЛЫСЫ
2. Ұшақтың массасы 60 т қозғалтқыштыңтарту күші 90 кН болса, ол ұшар алдындағы жолда қандай үдеу алады?
3 карточка
1. НЬЮТОННЫҢ БІРІНШІ ЗАҢЫ
2. Массасы 0,2 кг тыныштықта тұрған денеге 5 с бойы 0,1 Н күш әрекет етеді. Осы дене қандай жылдамдық алады және сол уақыт ішінде қандай жол жүреді?
4 карточка
1. ИНЕРЦИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ИНЕРЦИЯЛЫҚ ЕМЕС САНАҚ ЖҮЙЕСІ ДЕГЕНІМІЗ НЕ?
2. 2 Н күш әрекет еткен кезде 4 см ұзарған серіппенің қатаңдығын тап.
5 карточка
1. КҮШ, ОНЫҢ ТҮРЛЕРІ
2. Массасы 2 кг дене жоғарыдан 9,8 м/с2 тұрақты үдеумен Жерге түседі. Денеге әсер етуші күші неге тең?
6 карточка
1. НЬЮТОННЫҢ ЕКІНШІ ЗАҢЫ
2. Массасы 5 кг денеге әрекет ететін қорытқы күш 10 Н. Дененің үдеуі неге тең?

5. Үйге тапсырма
1. § 11,12; 10 жаттығу
2. Күш туралы мақал-мәтелдер

6. Қорытындылау, бағалау
А) <<Алты қалпақ>> әдісі
Ә) Бағалау