Мәңгі өшпес жарық жұлдыз

Атырау облысы
Қызылқоға ауданы
Жасқайрат ауылы
Ш. Т. Еркінов атындағы орта мектебінің Кітапхана меңгерушісі:
Құсанова Айшолпан Сайынқызы

Тақырыбы: Мәңгі өшпес жарық жұлдыз
Мақсаты: Оқуыларға қазақ халқының аса көрнекті ақыны С.Торайғыровтың өмірін, еңбектерін жан-жақты оқушыларға насихаттап, мағұлмат беру.
Түрі: Дөңгелек үстел
Көрнекілігі: Кітап көрмесі,слайд.т.б.
Жоспары:
Ұйымдастыру
Кіріспе бөлім
Асқақ арманды ақын
С.Торайғыровтың оқу-білім іздеуі.
Ақынның ақындық жолға түсуі.
Қортынды.
Кітапханашының кіріспе сөзі:
Көрнекті ақын, дарынның бірі С.Торайғыровтың Абайдан кейінгі қазақтың жазба әдебиетінде ән жанрда еңбек етіп, ерекше көзге түскен ақындардың бірі.Ол-ұлы Абай дәстүрін жалғастырушы. Ол-қазақ хақының ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиеті аталатын тұтас дәуірдің айрықша ірі тұлғасы. Бүгінгі кітапханада өткізіп отырған дөңгелек үстеліміздің мақсаты оқушыларға ақынның жастық шағын, шешендігін, әділдігін насихаттау, өлеңдерін насихаттау.
Асқақ арманды ақын.
С.Торайғыров 1893 жылы 28 қазан күні Көкшетау облысының Қызылту ауданында дүниеге келген. С.Торайғыров - қазақ халқының ХХ ғасыр басындағы аса көрнектіақыны,ғажап ақыл-ойшысы.Абай ашқан поэтикалық мүмкіндікті өзі өмір сүрген қоғам шындығын, қайшылығын бейнелеуге еркін де кең пайдаланған шебер.Ақын өлеңдегі Абай өлеңін шебер пайдаланушы ғана емес, өзінің ақындық қуат-дарынымен жаңалаушы, ілгері дамытушы. Қазақ әдебиеті аталатын тұтас дәуірдің айрықша ірі тұлғасы.
Сұлтанмахмұт Торайғыровтың оқу-білім іздеуі.
Ақынның балалық шағы Баянауылда өтеді. Арғы атасы Торайғыр би болған.Сұлтанмахмұт Мұқан, Тортай деген молдалардан сауат ашқан. Мұқан молда оның ақындық талантын байқап, қолдап қуаттайды. Оның жылы лебізіне ырза болған жас талант иесі Сұлтанмахмұт өзінің ұстазы Мұқанға арнап:
Мұқаннан екі жылдай сабақ алдым,
Ұйықтасам да көңілім оқуға алаң.
Лепес қып өзі бастап ақын бол деп,
Дұғасын ықыласпен берді маған.
Сөйтіп ол әдебиет пен өнер-білімге бет бұрады.Оның айрыша назар аударған тақырыбы: оқу,білім. Өзінің қысқа ғана тағдырында ақын биік арман, биік мақсатты арқалап ғұмыр кешті. <<Шындықтың ауылын>> іздеді, надандықты ысырып, халқына бақыт әкелмекші болды.
Ақынның ақындық жолға түсуі.
1908 жылы Сұлтанмахмұт Баянуылдағы Әбдірахман деген молданың медресесіне түсіп, одан 2-3 жыл сабақ алады.Молданың ұрып-соғуына жыдай алмай, Сұлтанмахмұт оқуды тастап кетеді.Молданың надандығын , қаталдығын сықақ етіп өлең шығарады.1912 жылы ол Троицк қаласына барып, Ахун Рахманқұли деген татардың медресесіне оқуға түседі.Сұлтанмахмұт Троицк қаласында <<Айқап>> журналы редакциясында жұмыс жасайды. Тағдырға ақын <<менін>> қарсы қояды. Осыдан бастап ақын өлеңдерінің кейіпкерлерінде шарқ ұрып талмай іздену басталады. Алға басудың жолы талапта деп түсінеді. Ақынның көптеген өлеңдері бар. <<Бір палуанға қарап>>, <<Бір адамға>>, <<Шәкірт ойы>>, махаббат лирикасына <<Аққудай үлбіреген сұңғақ мойын>>, <<Ақ сәуле>>, Сұлтанмахмұттың Заман туралы үлкен толғанысты эпикалық үлкен туындысы- <<Қамар сұлу>> романы. Ол аз өмірінің ішінде әлденеше лирикалық өлең,ондаған мақала, екі роман, бес-алты поэма беріп кеткен. Қазақ поэзиясы мен прозасын жаңа сатыға көтерген. Абайдан кейінгі ірі суреткер, реалист ақын болып табылады.
Қорытынды.
Оқушылар Сұлтанмахмұт Торайғыров жөнінде өмірі, оның шығармалары мол тақырыпты, терең мағыналы, алуан жанрлы көркем суретті қазына екенін жан-жақты түсініп, өз пікірлерін ортаға ашық айтып отырды. Сонымен қатар оқушыларға Ақынның кітаптарына библиографиялық шолу жасалды.