Оңтүстік Американың табиғат зоналары. Материктер мен мұхиттар географиясы

№8 негізгі орта мектебі

Тақырыбы:

§ 41-42 Оңтүстік Американың

табиғат зоналары

Өткізген: Калыбекова С. Б.

2013-2014 оқу жылы

Күні: 25. 01. 2014

Сыныбы : 7 «А»

Пәні: Материктер мен мұхиттар географиясы

Тақырыбы: § 41-42 Оңтүстік Американың табиғат зоналары

Мақсаты:

І Білімділік: Табиғат кешендеріне сипаттама бере отырып, Оңтүстік Американың табиғат зоналарына жеке-жеке тоқталу.

ІІ Тәрбиелік: Оқушыларға Оңтүстік Американың қайталанбас тіршлік дүниесін қорғау және сақтау шараларын түсіндіру барысында эстетикалық және экологиялық тәрбие беру.

ІІІ Дамытушылық: Оқушылардың картамен, кестемен, электронды оқулықпен жұмыс жасауын одан әрі дамыту.

Көрнекіліктер: Жарты шарлар картасы, атлас, таратпа материалдар, электронды оқулық, Оңтүстік Американың табиғат зоналары картасы

Сабақ типі: Аралас сабақ

Әдіс-тәілдер: әңгімелеу, сұрақ-жауап, пысықтау, көрсетілімді әдіс.

Сабақ жүрісі:

І Ұйымдастыру

Сәлемдесу, сыныпты түгендеу
Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру
Оқушылардың назарын сабаққа аудару

ІІ Үй тапсырмасын тексеру

§ 40 Ішкі сулары (Оңтүстік Америка материгінің)

Географиялық диктант.

Оңтүстік Американың негізгі суайрығы - . . . тауы. (Анд)
Дүние жүзіндегі ең биік сарқырама - Анхель . . . таулы үстіртінде орналасқан. (Гвиан)
Түбінен мұнай өндірілетін көл - . . . (Маракайбо)
. . . су жинау алабы Аустралия материгінің ауданымен пара-пар. (Амазонка)
Титикака көлі үндістер тілінен аударғанда . . . деп аталады. (Қалайы алаңы)
300 тармаққа бөлініп, биік жартастардан құлап ағатын, табиғаты ең әсем сарқырама - . . . (Игуасу)
Жазда кеуіп қалатын тұзды көл - . . . деп аталады. (Поопо)

Бағалау шкаласы:

0-1 - «2»

2-3 - «3»

4-5 - «4»

6-7 - «5»

ІІІ Өткен сабақты бекіту

ІV Жаңа сабақтың мақсатын қою

V Жаңа сабақты түсіндіру

Оңтүстік Америка жерінде мынадай табиғат зоналары ажыратылады:

Ылғалды экваторлық ормандар (гилея) ;
Ауыспалы ылғалды (муссонды) ормандар;
Саванналар мен сирек ормандар;
Субтропиктік қатты жапырақты мәңгі жасыл ормандар мен бұталар;
Жалпақ жапырақты ормандар;
Субтропиктік дала (пампа) ;
Шөлейт және шөл;
Анд тауларындағы биіктік белдеулер.

Табиғат зонасы

Табиғат жағдайы

Топырағы

Өсімдігі

Жануарлары

Табиғат зонасы:

Ылғалды экваторлық ормандар (гилея)

мен ауыспалы ылғалды ормандар (сельвас)

Табиғат жағдайы: Орман іші өте ыстық, әрі қапырық, оның төменгі бөлігіне жарық жетпейді

Топырағы: Қызыл-сары ферралитті

Өсімдігі:

Ағаштардың биіктігі 80 м-ге дейін жетеді. Мұнда шөптесін өсімдіктер өспейді.

Лиана, папоротниктер, орхидея, гевея, бальс ағашы, хина ағашы, какао, сейба, қауын ағашы өседі.

Жануарлары: Бақырауық және ілмекқұйрық маймылдар, жалқауаң, тапир, опоссум, құмырсқа жегіш, қан сорғыш жарқанаттар, пекари шошқасы мен ең ірі су шошқасы - капибара, ягуар, пуна, тоты құс, тукан, гаоцин, колибри, ұзындығы 12 м-ге жететін анаконда кездеседі. Жәндіктер өте көп

Табиғат зонасы:

Саванналар мен сирек ормандар

Ориноко саваннасы - льянос , Бразилия саваннасы - кампа с

Табиғат жағдайы: Саванналардың көрінісі жыл мезгілдеріне байланысты өзгеріп отырады.

Топырағы: Ферралитті қызыл топырақтан қызыл-қоңыр топыраққа ауысады

Өсімдігі:

Льяноста - пальмалар, акация, биік шөптесін өсімдіктер таралған.

Кампоста -ағаштар аз, көбіне тікенекті кактус, мимоза, сүттіген, бөтелке ағашы, кебрачо өседі.

Жануарлары: Пекари, ергежейлі бұғылар, тапир, жалды қасқыр, сауыттылардың бірнеше түрі, құмырсқа жегіштер, нанду түйеқұсы

Табиғат зонасы:

Субтропиктік дала

(пампа)

Табиғат жағдайы: Ла-Плато жазығын алып жатыр. Жазы ыстық, қыста температураны төмендететін желдер соғып тұрады.

Топырағы: Құнарлы шымды қызғылт топырақ

Өсімдігі: Пампа шөбі, қоңырбас, қамыс

Жануарлары: Пампа бұғысы, пампа мысығы, пампа түлкісі, оцелот, кеміргіштер. Өзен жағаларында теңіз шошқасы, терісі бағалы саз құндызы мекендейді.

Табиғат зонасы: Шөлейт зонасы

Табиғат жағдайы: Қиыр оңтүстіктегі Патогония жерін қамтиды.

Топырағы: Сұр, қоғыр топырақ

Өсімдігі: Сирек шөптер мен аласа кактусты тікенекті бұталар, жастық тәріздес өсімдіктер өседі.

Жануарлары: Сауыттылардың бірнеше түрі, кемірушілер, пампа бұғысы, пампа мысығы, магеллан түлкісі, ірі құстар, гуанако ламасы мен пума

Атакама жағалық шөлінде тәулік ішінде температура 25-30°С-қа ауытқиды. Соның әсерінен мамыр мен қараша аралығында бриз желдері салқын, «соқыр» тұмандарды - гаруаны қалыптастырады. Осы мол ылғалды бүкіл денесімен сіңіретін тамыржемісті және түйнекті өсімдіктердің ерекше тобы ломас деп аталады. Анд тауында ламаның жабайы түрі - викунья мен гуанако мекендейді. Ал жергілікті халық - альпако мен кәдімгі ламаны қолда ұстайды.

3500-3900 м биіктікте биік таулы шөптесін өсімдіктерден тұратын пуна белдеуі басталады. Бұл белдеуде аласа ағаштар мен жастық тәрізді бұталар, селеу, бетеге, ерекше әсем өсімдік - Раймонд пуйясы өседі.

Кактустың шыққан жері - Бразилия таулы үстірті

VІ Жаңа сабақ бойынша оқушылардың түсінігін тексеру

Термин сөздер:

Гилея - Амазонканың ылғалды экваторлық ормандары

Сельвас - ауыспалы ылғалды Амазония ну орманы

Льянос - Ориноко саваннасы

Кампос - Бразилия саваннасы

Пампа - Ла-Плата жазығын алып жатқан жазық дала

Гаруа - Атакама шөлінде мамыр мен қараша айларында қалыптасатын «соқыр тұмандар»

Ломас - ылғалды бүкіл денесімен сіңіретін тамыржемісті және түйнекті өсімдік.

Гуано - құстың саңғырығы, аса бағалы азотты тыңайтқыш

VІІ Бекіту