Абылайхан

Абылайхан

Саханалық көрініс
Дәл ортада төрде хан киімін киген Абылайхан (биік орындықтада) тақта отырады. Ханның 2 жағында қасындасемсермен бар, нөкері түрегеліп тұрады.

(Интерактивный тақтаны қолданған дұрыс болады.)
(Оқушының сөздері интерактивный тақтада көрсетіледі, оқушы айтып турады.)

1-оқушы: Он сегізінші ғасырдың бірінші он жылдығы.Қазақ елінің ең ауыр кезеңі еді.Жоңғарлар, Еділ бойы Қалмақтары мен башқұрттар жан-жақтан аш бөрікші талады.Мал мен дүние мүлкін тонап, ері мен әйелін құлдыққа, күңдікке айдап әкете берді

2-оқушы: Елге қырғидай киген жұттан соң, 1730 жылы Жоңғар қонтайшысы Қолдан - Серен сансыз әскермен қазақ даласына басып кірді.Мақсаты - қазақ пен қырғыздың байлығын емденіп, жерін жаулап алу.

3-окушы:Дәл осы заманда Абылайдың аты шыға
Бастады. Қалдан -Сереннің жиені шарыштыны жекпе-жекке жеңіп, басып алады.

Жауға <<Абылайлап>> шапқан батырды бәрі Абылай атап кетеді.
4-окушы: Абылай
№2 Саханалық керше
(Дәл ортада Абылайхан отырады. Екі оқушы екі жағында отырады, басшысы отырады.)

(Абылайханның нөкері тізесін бүгіп, қолында қамшысы бар, белінде семсер, қанжар, қаруы бар. Он қолың жүрек тұсына қояды.)
Нөкері- Хан ием, сөйлеуге рұқсат па?
Хан сөзі- Э, сенбісің, рұқсат? (көтеріңкі дауыс пен)
Хан ием, сіздің ініңіз Сұлтанбек келіп тұр! Сізге айтатын даты бар екен. Кіріуне рұқсат па?
Келсің!
Кірсің!
(хан қолыңдағы таяғын жерді бір түйеді. Нөкер шығып кетеді)
Дат тақсыр!
(Сұлтанбек оң тізесін бүгіп, оң қолың жүрек тусына қойып басын изейді)
Абылайхан: -Датын болса, тез айт!
Сұлтанбек: -Аса қымбатты колдаушым, Ресей патшасының Тінуімен келдім.
Абылайхан:-Ресей патшасым не дейді?!
Сұлтанбек:-Екі елде тыныштык, бейбіт өмір болса екен дейді.
Абылайхан:-Ресей патшасының ұсынысы дұрыс деп айта барарсың. Осы хабарды тез арада жеткіз!
Сұлтанбек:-Құп болады, хан таксыр!
-Деп! Сұлтанбек орнынан турып, басын изеп, шегініп, шығып кетеді.
- Осы кезде әрі досы, акылшысы Бұкар жырау кіреді
(Басында бөрік аяғында етік устінде шапан.)
№3 (Бұкар кіріп келе жатады. Хан барлық денесімен бұрылып карап, куанып калады.)
Абылайхан :-Бұкар төрлет. Сенің керегің болып отыр. Бұкар ханнын жанына отырады.
Бұкар:-Иә, ханым! өзім де соны ойлап келдім той.
Абылайхан:-Мен балаларыма, қазақ еліне айтарым, соғыска карсымын!
Көрші отырған Ресеймен, Кытаймен дос болуды калаймын! - Сен не дейсің?!
Автор: -Сонда Бұкар жырау ханға бұрылып:

Олең: Хан Абылай атандың
Дуниеде шыкпай мінініз.
Алтын тактын устінде
Уш жуздін басын кұрадын

Бул сезінді кұттаймын. Бұл сөзіңіз дұрыс, ел арасында бейбіт өмір болсын!
Абылайхан: - Сонда Абылайхан сүйсіне күле карап;
Абылайхан: -Уа, ақылшым! Көрегендігіңе рахмет айтамын
еліме жаксы кызмет еткенім халқымның аркасы! Ел жұртым амап болсын!!!
Бұкар: - Олен Уш жүздің басын кұрадың
Эділетпен жүрдініз.

Эдепті іске кірдіңіз
Кос бүйірдегі Қытаймен, Ресей елімен татулықты ұстап, жаксы саясаткер атандың, елге жақсы колбасшы болдын.
Халкым саған риза!