Сақта туралы

Өмірзақ Айнұр Нұрзаққызы
Шымкент қаласы №50 А.Байтұрсынов
атындағы көпсалалы мектеп-гимназиясының
тарих пәнінің мұғалімі

Сабақтың тақырыбы: Сақтар
Сабақтың мақсаты: Білімділік: Сақтардың тарихы, мекендеген орыны ша-
руашылығы, тұрмысы, мәдениеті мен өнері елі үшін тәуелсіздік жолында күрес-
тері жайында алған білімдерін толықтыру, өткен сабақтарды пысықтау ретінде
қосымша деректерді пайдаланып, сақтар тақырыбы бойынша қорытындылау.
Дамытушылық: Оқушының ой-өрісін, ойлау, сөйлеу қабілетін ашатын сұрақ-
тар қою, сұрақ-жауап әдісі бойынша сабақтың тақырыбына сай білімін толық-
тыру.
Тәрбиелік: Оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру, оқушы-ларды өз
елінің тарихи құндылықтарын құрметтуге үйрету, елін, жерін сүйетін
отансүйгіш, дарынды ұрпақ тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Білім, білік, дағдыларын қалыптастыратын интеллектуальды
ойын сабағы.
Сабақтың түрі: Білімді жинақтау, қорытындылау.
Сабақта қолданылатын стратегиялар: Ой қозғау, топтастыру, Күн диаграм-
масы.
Сабақтың көрнекілігі: 1. Қазақстан картасы;
2. Слайдтар:
- Сақтардың зергерлік бұйымдары;
- Сақтардан қалған ескерткіштер;
- Сақ қоғамындағы тұлғалар;
- Экспедиция жетекшісі З.С.Самашев;
- Алтын адам;
3. Түрлі ойындар:
-Сызбаны толтыру;
- Жұлдызды сәт;
- Көш ойыны;
- Тұлғаларды тану;
- Мына сөздерді кім айтқан?;
4. Кесте;
5. Жинақтау тесті;
Сабақтың барысы:
1. Оқушыларды ұйымдастыру.
А) Сабақтың мақсатымен таныстыру.
Ә) Оқушыларды сабаққа тарту, әрі қызығушылығын ояту мақсатында «Жұл-
дызды сәт» ойынын пайдалану.
«Жұлдызды сәт» ойыны
1. Сақтар қашан, қай жерде мекендеген?
2. Тайпа көсемі қандай мәселелермен айналысады?
3. Сақтарды неге жауынгер тайпа дейді?
4. Сақ қоғамында адамдар неше топқа бөлінеді және оларды ата?
5. Жылқының неше түрі болды?
6. Кентаврлар деген кімдер?
7. Массагеттер деген кімдер?
8. Апасиактардың астанасы қай қала болды?
9. Сақ қоғамында мүлік теңсіздігі болды ма?
Кестені дұрыс толтыру.
1. Сақ сөзінің мағынасы
|Парсы жазбалары | |
|Иран жазбалары | |
|Грек авторлары | |

2. Алтын адам
|Алтын адам | |
|Алтайдың алтын адамы | |
|Үшінші алтын адам | |

3. Сақ топтары
|Теңіздің арғы жағындағы сақтар | |
|(парадарайа) | |
|Шошақ бөрік киіп жүретін сақтар | |
|(тиграхауда) | |
|Хаома сусынын дайындайтын сақтар | |
|(хаумаварга) | |

Көш ойыны.
1. Сақтар мен скивтерді аса жоғары құрметтеп, оларды әлемдегі ең әділ, ең
шыншыл халық деп есептеген кімдер?
2. Қашан, қай жерден шошқа төбелі тымақ киген сақтың қоладан құйылған
мүсіні табылды?
3. Сақтардың діни нанымдары туралы не білесің?

«Тұлғаларды таны» ойыны.
1. Тарғытай деген кім?
2. Страбон деген кім?
3. Ишпақай деген кім?
4. Иданбарыс деген кім?
Мына сөздерді кім айтқан?
1. Не мақсатпен сен осындай патшаны алдап, ұшқан құс, жүгірген аңы жоқ
шөл далаға әкеп, оның қалың әскерін қырғынға ұшыратпақсың?
2. Жеңіс деген осы! Ата жұртымызды жаулап алмақ болған қан-құйлы жауды
жалғыз өзіміз шөлге қамап, дымын құртып тұрмын, - деді.
3. Сақ әйелдері ержүрек келеді, соғыс қаупі төнгенде ерлеріне көмек
көрсетіп ұрысқа араласады.

Сақтардың тәуелсіздік жолындағы күресі

|Кімдер шапқыншылық |Қашан? |Сақтардың |Нәтижесі |
|жасады? | |қолбасшысы | |
| | | | |
| | | | |
| | | | |
| | | | |

Сабақты жинақтау тесті

|1. Сақтар б.з.б.нешінші мыңжылдықта |а) І мыңжылдықта |
|өмір сүрді? |ә) ІІ мыңжылдықта |
| |б) ІІІ мыңжылдықта |
|2. Сақтар қандай үйде тұрған? |а) ағаш үй |
| |ә) киіз үй |
| |б) кірпіш үй |
|3. Мал шаруашылығымен бірге сақтар тайпаларында |
|те қатар дамыды? |
|4. а) Соқа мен қамыт |Сарбаздарға |
|ә) Найза мен садақ |Абыздарға |
|б) Жайпақ тостаған |Егіншілерге |
|5. Кирдің Томириске елші жіберу |а) жерін кеңейту |
|мақ-саты не еді? |ә) әйелдікке |
| |б) баласын өлтіру |

Сабақты жинақтау тесті

|6. Дарий сақтарға қарсы жорықты қай |а) 518 ж. |
|жылы жасады? |ә) б.з. 518 ж. |
| |б) б.з.б. 518 ж. |
|7. Бәбіш-молда қай өңірден табылады? |а) Арал |
| |ә) Сырдария |
| |б) Іле |
|8. Есік қорғағанын табылған |
| |
|Бұл қорған жылдары қазылды |
|9. «Апасиактар» деген кімдер? |а) теңіздің арғы жағындағы сақтар |
| |ә) су жағасын мекендеген сақтар |
| |б) шошақ бөрік киген сақтар |
|10. Сақтар неге табынды? |а) күнге, отқа |
| |ә) ауға, суға |
| |б) топыраққа, тасқа |

«Күн диаграммасы» арқылы сабақты бекіту

Үйге тапсырма:
Каратмен жұмыс: Сақ топтарының мекендеген жерлерін контур картаға түсіру.
Шығармашылық тапсырма: Шырақ, Иданбарыс, Сыпатай (Спита) ерліктері
жөнінде оқып келу.

Оқушыларды бағалау.

-----------------------
Сақтар туралы не білеміз?