Ампер күші. Сол қол ережесі

14.03.2011
Тақырыбы: Ампер күші. Сол қол ережесі
Мақсаты:
Білімділік: Ампер күші физикалық шама туралы мәлімет енгізу, сол қол
ережісімен таныстыру.
Дамытушылық: Сол қол ережесіні практикада қолдануға үйрету,
оқушылардың логикалық қабілетін дамыту, есептерді шығаруға жолдарын
көрсету.
Тәрбелік: Пәнге қызығушылықты тұдыру, өз бетімен жұмысту жасауға
үйрету
Түрі: аралас
Әдістемелер: модульдік техноллогия, проблемалық оқыту

Сабақтың барысы

1. Ұйымдастыру кезеңі

2. Қайталау сұрақтары

1. Қандай өзара әрекеттесу магниттік деп аталады?
2. Магниттік өрістің негізгі қасиеттері қандай?
3. Магнит индукция векторының бағытын қалай анықтайды?
4. Электростатикалық өріс пен тұрақты магниттік өрісінің айырмашылығы неде?

3. Сабақтың жаңа тақырыбын түсіндіру
Ток "бізге қарай" бағытталса, онда индукция бағыты қандай болады?
Ток "бізден" бағытталса, онда индукция бағыты қандай болады?
Мына суреттің мәні қандай?

Белгілі француз физигі Ампер токтардың өзара әрекетін зерттей отырып,
магнит өрісінің токқа белгілі бір күшпен әрекет ететінін көрсететін бірнеше
тәжірибелер қойды. Осы физикалық шама Ампер күші деп аталады.

Ампер заңы

α=90º (sin90º=1) кезінде Ампер күшінің ең үлкен мәнге ие болады

F max=BI∆ι

Сол қолдың алақанына магнит өрісінің күш сызықтары енетіндей етіп және төрт
саусақты ток бағытымен бағыттасақ, онда 90градус бұрышпен тұрған бас бармақ
Ампер күшінің бағытын көрсетеді.

4. Бекіту үшін есептер
1. Магнит полюстарының арасымен өтіп бара жатқан протонға магнит өрісі
тарапынан әсер етуші күштің бағытын анықтаңыз: протон "бізден қарай",
сүрет жазықтығына түсірілген перпендикуляр бойымен қозғалады.
2.

3. Суретте келтірілген жағдайдағы магнит өрісінде қозғалып бара жатқан а-
бөлшекке әсер ететін күштің бағыты.

4.

5. 3. Біртекті магнит өрісіне орнатылған тоғы бар (суретте ток бізге
бағытталған) түзу өткізгішке әсер ететін Ампер күшінің бағыты...

6.

7. 4. Тұрақты магнит айналасындағы магнит индукция сызықтарының орналасуы
дұрыс көрсетілген сурет

8.

5. Тест жұмысы

1. Егер өткізгіштің актив бөлігінің ұзындығы 0,1 м болса, ток күші 50
А болғанда өткізгішке индукциясы 10 мТл магнит өрісі әсер ететін күш
(Өрістің индукция сызықтары мен ток өзара перпендикуляр)

A) 40 мH
B) 100 мH
C) 60 мН
D) 50 мH
E) 20 мН
2. Біртекті магнит өрісінде индукция сызықтарына 30 бұрыш жасай
орналасқан ұзындығы 0,5м, бойымен 3А ток өтіп жатқан түзу өткізгішке 9Н күш
әсер етеді. Магнит өрісінің индукциясы

А) 5Тл
В) 6Тл
С) 12Тл
D) 5,5Тл
Е) 0,5Тл
3. Ұзындығы 40 см, бойындағы ток күші 2А, магнит өрісі индукция
сызықтарына 30ғ бұрышпен орналасқан өткізгішке 0,4 Н күш әрекет
етеді. Магнит өрісінің индукциясы

А) 4 Тл
В) 1 Тл
С) 105 Тл
D) 2 Тл
Е) 3 Тл
4. Магнит индукциясы векторының бағытын анықтайтын ереже

A) оң қол ережесі
B) бұрғы ережесі
C) сол қол ережесі
D) оң нормаль ережесі
E) Ленц ережесі
5.Сымының орам ұзындығы 0,2м, электрқозғалтқыш якорінің орналасқан
жеріндегі магнит индукциясы 0,25Тл. 20А ток күші өткенде, орамға әсер
ететін күш

A) 2Н
B) 1Н
C) 3Н
D) 5Н
E) 4Н
6.Біртекті магнит өрісінің күш сызықтарына перпендикуляр орналасқан
ұзындығы 50см өткізгішке 0,12Н күш әсер етеді. Өткізгіштегі ток күші 3А
болғандағы, магнит индукциясы

A) 0,8 Тл
B) 0,08 Тл
C) 0,04 Тл
D) 0,4 Тл
E) 8 Тл
7. Ампер күшінің бағытын анықтайтын ереже

A) Оң қол ережесі
B) Сол қол ережесі
C) Ленц ережесі
D) Бұранда ережесі
E) Архимед ережесі
8. Индукциясы 7,5 Тл біртекті магнит өрісіндегі түзу өткізгіш арқылы 4 А
ток өткен кезде 20 см ұзындығына 3 Н күш әсер ететін болса, оның магнит күш
сызықтарымен жасайтын бұрышы

A) 600
B) 300
C) 500
D) 400
E) 200
9. Магнит өрісі индукциясы сызықтарына 300 бұрыш жасай орналасқан ұзындығы
20см өткізгішке 0,4 Н күш әсер етеді. Өткізгіштегі ток күші 4А болса,
магнит өрісі индукциясының шамасы

A) 2Тл
B) 1Тл
C) 3Тл
D) 5Тл
E) 4Тл
10. Біртекті магнит өрісінде индукция сызықтарына 300 бұрыш жасай
орналасқан ұзындығы 0,5 м бойымен 3 А ток өтіп жатқан өткізгішке 9 Н күш
әсер еткендегі магнит өрісі индукциясы

A) 10 Тл
B) 12 Тл
C) 14 Тл
D) 8 Тл
E) 6 Тл
6. Қорытынды

1. Қандай жаңа мәлімет алдыңыздар?

2. Ампер күші дегеніміз не?

3. Магнит индукциясының өлшем бірлігі қандай?

4. Сол қол ережесі қалай тұжырымдалады?

7. Үй тапсырма

§10.4