Есептегіш техника кабинетіндегі қауіпсіздік техника ережесін сақтау жайлы

САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»

Оқу ісінің меңгерушісі «___________»
________2011 ж
___________________
Пән аты: Информатика
Класы: 11«А»
Жаратылыстану- математикалық бағыт
Сабақтың тақырыбы: Есептегіш техника кабинетіндегі қауіпсіздік техника
ережесін сақтау.
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Бала бойына бүгінгі тақырыпты өту барысында
білімдерін арттыру.
Тәрбиелігі: Әр оқушыны іскерлікке, нақтылыққа, ынтымақтылыққа
тәрбиелеу.

Дамытушылығы: Оқушының әрбір сабаққа ынтасы мен қабілетін
біріктіріп,
пәнге деген
қызығушылығын арттыру.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, компьютерлер
Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық.
Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру кезеңі
б) сабақ сұрау
в) бағалау
г) жаңа сабақ
д) бекіту
е) үйге тапсырма
ж) қорытынды
Қоңырау оғылып сабақ басталған соң балаларды ұйымдастыра отырып сабақты
бастаймын.
Жаңа материалдың мазмұны:
Сендердің жұмыс орындарында компьютердің құрамдас бөліктері
орналасқан: жүйелік блок, пернетақта, монитор. Жұмыс кезінде монитордың
сәуле түтігі жоғары кернеуде жұмыс істейді.
І. Төмендегі әрекеттерді жасауға болмайды:
1. Кабельдердің қосылған орындарына тиюге болмайды
2. Жұмыс істеп тұрғанда экранға, монитор мен пернетақтаның сырт жағына
тиюге болмайды.
3. Оқытушының рұқсатынсыз аппаратураларды ток көзіне қосуға, үзуге
болмайды.
4. Кітап, дәптер және т.б. артық заттарды монитордың, пернетақтаның үстіне
қоюға болмайды.
5. Су киіммен, су қолмен компьютерде жұмыс істеуге қатал тиым салынады.
ІІ. Жұмыс тәртібі:
1. Компьютер экранынан 60-70 см қашықтықта дұрыс, еңкеймей, жатып алмай
отыру қажет, ал ұдайы көзілдірік тағатындар – көзілдірікпен отыру
керек.
2. Дисплей алдында 20 минут жұмыстан соң міндетті түрде 5 минут дем алу
керек.
ІІІ. Жұмыс кезінде:
1. Аппаратуралардың дұрыс жұмыс істеуін қадағалаңдар, егер аппаратураның
дұрыс жұмыс істемей тұрғанын сезсеңдер, немесе өзгеше дыбыс пайда
болса, немесе пернетақта өз бетімен өшіп қалса, дереу жұмысты
тоқтатыңдар. Техниканың ақауы жөнінде оқытушыға хабарлаңдар.
2. Пернелерді қатты тақылдатпай жай басыңдар.
3. Пернетақтада жұмыс істегенде қолдарың таза болсын.
4. Аппаратураның ақауын ешқашан өз беттеріңмен жөңдеуге ұмтылмаңдар.
Кез келген дербес компьютер бірнеше құрылғылардан тұрады. Бұл
құрылғылардың кейбірі өте маңызды- бұл монитор, жүйелік блок пен
пернетақта, өйткені компьютер оларсыз жұмыс істей алмайды.
Жаңа сабақты бекіту: Ол үшін балалрға жаңа сабақтан бірнеше сұрақтар
қоя отырып сабақты аяқтаймын.
Үйге тапсырма: Есептегіш техника кабинетіндегі қауіпсіздік
техника ережесін сақтау.
Сабақты қорытындылау: Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген
білімдер бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»
__________
Оқу ісінің меңгерушісі

«___________» ________2011 ж
Пән аты: Информатика
Класы: 11«А»
Жаратылыстану- математикалық бағыт
І.Сабақтың тақырыбы: Объектілерді топтастыру, әртүрлі белгілер бойынша

ақпаратты топтастыру.
ІІ.Сабақтың мақсаты:
а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: аралас сабақ
ІV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары, т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланылған әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова
Информатика 10-11 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы.
VIIІ. Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) қорытынды
Балалар біз жаратылыстану бағыты бойынша 11 класқа
келіп отырмыз. Енді информатика сабағын аптасына 1 сағат өтеміз.
Яғни жаратылыстану бағыты бойынша біз осы пәннің осы бағытқа
байланысты қандай мәндері бар екенін білетін боламыз. Біз бүгінгі
сабақта электронды есептеуіш машина алдындағы қауіпсіздік
ережелерімен танысамыз. Әрине, бұл ережені біз 7 кластан бастап
білеміз. Көзімізге, денелерімізге жаттығулар жасауды да білеміз.
Жаңа сабақ
Ақпаратпен жұмыс істеу кезінде маңызды ұғым объектілерді топтастыру бо-
лып табылады.
Топтастыру-объектілерді ( заттарды, құбылыстарды, үдерістерді ұғымдар-
ды) белгілі бір белгілеріне сәйкес топтарға бөлу жүйесі.
Объект дегеніміз материалдық немесе материалдық емес қасиеттің кез келген
заты, үдерісі, құбылысы болып табылады. Топтастырудың жүйесі объектілер-ді
топтауға және қасиеттері ортақ болып сипатталатын белгілі бір топтарды
бөлуге мүмкіндік береді. Объектілерді топтастыру –біртекті қасиеттерді бө-
луге бағытталған сапалық деңгейдегі топтасудың рәсімі.Топтастыру объек-тісі
ретінде ақпаратқа тән бөлінген топтарды ақпараттық объектілер деп атайды.
1-мысал. Мектеп туралы барлық ақпаратты ортақ қасиеттерімен сипаттала-тын
көптеген ақпараттық объектілер бойынша топтастыруға болады:
оқушылар туралы ақпарат – «Оқушы» ақпараттық объектісі ретінде,
оқутушылар туралы ақпарат-«Оқытушы» ақпараттық объектісі түрінде,
сыныптар туралы ақпарат – «Сынып» ақпараттық объектісі түрінде.
Реквизит – объектінің ,үдерістің, құбылыстың және т.б. белгілі бір қасиет-
терін сипаттайтын, логикалық жағынан бөлінбейтін ақпараттық элемент.
Топтастырушы – топтастырушы топтардың атаулары мен кодтарының
жүйелендірілген жиынтығы.
Топтастырудың иерархиялық жүйесі.
Топтастырудың иерархиялық жүйесі төмендегіше құрылады:
элементтердің бастапқы көпшілігі 0-дік деңгейді құрайды және таңдалған
топтастыру белгісіне байланысты кластарға(топтасуға) бөлінеді, бұл 1-ші
деңгейді құрайды,
1-ші деңгейдің әрбір класы өзіне тән топтастыру белгісіне сәйкес қосалқы
топтарға бөлінеді, бұлар 2-ші деңгейді құрайды,
2-ші деңгейдің әрбір класы сол сияқты топтарға бөлінеді, бұл 3-ші деңгейді
құрайды және т.б.
Топтастырудың фасеттік жүйесінің иерархиялықтан ерекшелігі топтасты-
рудың белгілерін бір-біріне, сондай-ақ топтастырылатын объектінің
семантикалық мазмұнына тәуелсіз топтастыру белгілерін таңдауға мүмкіндік
береді.
Топтастырудың белгілерін фасеттер(facet-рамка) деп атайды.Әрбір
фасет (Фі) аталған топтастыру белгісінің біртекті мағыналарының жиынтығын
құрайды.Бұл орайда фасеттегі мәндер өз еркінше орналаса береді, бірақ
оларды ретке келтірген дұрыс болады.
Пайда болу орны. Осы белгі бойынша ақпаратты түсетін, шығатын, ішкі,
сыртқы деп бөлуге болады.
Түсетін ақпарат – бұл фирмаға немесе оның бөлімшесіне түсетін ақпарат.
Шығатын ақпарат – бұл фирмадан басқа фирмаға, ұйымға (бөлімшеге) түсетін
ақпарат.
ІХ. Үйге тапсырма
Объектілерді топтастыру, әртүрлі белгілер бойынша ақпаратты топтастыру.
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, лқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»

Оқу ісінің меңгерушісі «___________»
________2011 ж
___________________
Пән аты: Информатика
Класы: 11«А»
Жаратылыстану- математикалық бағыт
І.Сабақтың тақырыбы: Ақпараттық жүйенің ұғымы
ІІ.Сабақтың мақсаты:
а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: аралас сабақ
ІV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары, т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланылған әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова
Информатика 10-11 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы.
VIIІ.Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) қорытынды
Жаңа сабақ
Жүйе дегеніміз бір мезгілде әрі біртұтас, әрі әртекті элементтердің
жиынтығы алға қойған мақсаттарға қол жеткізуге орай біріктірілген ұғым
ретінде қарастырылатын кез келген объекті болып табылады. Жүйелер өзара
құрамы жағынан да, басты мақсаттары жағынан да едәуір ерекшеленеді.
«Жүйе» ұғымына «ақпараттық» сөзін үстеу оның құрылуы мен жұмыс істеуін
көрсетеді . Ақпараттық жүйелер кез келген саладағы міңдеттердің шешімдерін
қабылдау үдерісінде қажетті ақпаратты жинауды, сақтауды, өңдеуді,
іздестіруді, беруді қамтамасыз етеді.Олар проблемаларды талдауға және жаңа
өнімдерді жасауға көмектеседі.
Ақпараттық жүйе – алға қойылған мақсатқа жетуге орай ақпаратты сақтау,
өңдеу және беру үшін пайдаланылатын құралдардың, әдістер мен жұмыскер-
лердің өзара байланысты жиынтығы.
Кез келген мақсаттағы ақпараттық жүйе жұмысын қамтамасыз ету үдерістерін
шартты түрде мынадай блоктардан тұратын схема түрінде ұғынуға болады:
сыртқы немесе ішкі қайнар көздерден ақпаратты еңгізу,
түсетін ақпаратты өңдеу және оны оңтайлы түрде беру,
тұтынушыларға ұсыныу немесе басқа жүйеге беру үшін ақпаратты шығару,
кері байланыс – бұл түсетін ақпаратты түзету үшін аталған ұйым адамдарымен
қайта өңделген ақпарат.
Ақпараттық жүйе төмендегідей қасиеттерімен айқындалады :
кез келген ақпараттық жүйе талдауға жатуы мүмкін, олар жүйелерді құрудың
жалпы принципі негізінде құрылған және басқарылды,
ақпараттық жүйе серпінді және қарқынды дамуда,
ақпараттық жүйені құру кезінде жүйелілік тәсілді қолдану қажет,
ақпараттық жүйенің шығатын өнімі ақпарат болып табылады, оның негізінде
шешімдер қабылданады,
ақпараттық жүйені ақпаратты өңдеудің адам-компьютерлік жүйесі ретінде
қабылдаған жөн.
Үйге тапсырма
Ақпараттық жүйенің ұғымы
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, лқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»

Оқу ісінің меңгерушісі «___________»
________2011 ж
___________________
Пән аты: Информатика
Класы: 11«А»
Жаратылыстану- математикалық бағыт
І.Сабақтың тақырыбы: Жасанды интеллект жүйесінің ұғымы
ІІ.Сабақтың мақсаты:
а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: аралас сабақ
ІV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары, т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланылған әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова
Информатика 10-11 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы.
VIIІ.Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) қорытынды
Балалар, саламатсыңдар ма, біз өткен сабақта Ақпараттық жүйенің
ұғымы деп аталатын сабақты өттік. Үйге берілген тапсырма бойынша бірнеше
оқушылардан сұрақтар қою арқылы үй тапсырмасын сұраймын.
Жаңа сабақ
Жасанды интеллект – бұл модель мен тиісті бағдарламалық құралдар
жасайтын, ЭВМ көмегімен семантикаға (мағына проблемасына) жүгіну талап
етілетін үдерісте есептесу сипатындағы емес шығармашылық міндеттерді шешуге
мүмкіндік беретін ғылыми-зерттеу бағыты.ЖИ саласындағы зерттеу 30 жыл бойы
жүргізілуде.
ЖИ саласында жұмыстың басталуын ЭВМ-нің жасалуынан деп есептейді, ол
адамзаттың ойлау қабілетінің үдерісін қайталауы(имитациялауы) тиіс болды.
Егер ЖИ-ді қолдану саласын жасалған үлгілер саны бойынша қарайтын болса,
онда олар былайша орналасқан болар еді:
1. Медициналық диагностика ,оқу, кеңес беру,
2. ЖИ-ді жобалау.
3. Әртүрлі салаларда міндеттерді шешу бойынша пайдаланушыларға көмек
көрсету.
4. Автоматтық бағдарламалау. ПО сапасына тексеру мен талдау.
5. Өте үлкен интегральды схемаларды жобалау.
6. Қондырғыларды жөндеу бойынша техникалық диагностика және
ұсыныстамаларды жасау.
7. Әртүрлі пәндік салаларда жоспарлау және мәліметтерді талдау, оның
ішінде статистикалық әдістер негізінде.
8. Геологиялық мәліметтерді интерпретациялау және пайдалы қазбалардың
табылуы бойынша ұсыныстамалар.
Үйге тапсырма
Жасанды интеллект жүйесінің ұғымы
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, лқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.
САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»

Оқу ісінің меңгерушісі «___________»
________2011 ж
___________________
Пән аты: Информатика
Класы: 11«А»
Жаратылыстану- математикалық бағыт
І.Сабақтың тақырыбы: Білімдерді және білімдер базасын айқындау
ІІ.Сабақтың мақсаты:
а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: аралас сабақ
ІV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары, т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланылған әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова
Информатика 10-11 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы.
VIIІ.Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) қорытынды
Балалар, саламатсыңдар ма, біз өткен сабақта Жасанды интеллект
жүйесінің ұғымы деп аталатын сабақты өттік. Үйге берілген тапсырма бойынша
бірнеше оқушылардан сұрақтар қою арқылы үй тапсырмасын сұраймын.
Жаңа сабақ
ББ-ның негізгі элементі ЖИ жұмыс істеуі тиіс пәндік сала туралы білім
болып табылады.
Білім – сипатталатын проблема туралы хабардар болудың белгілі бір деңгейіне
сәйкес келетін, біртұтас сипаттама құратын мәліметтердің
жиынтығы.Білімдердің мәліметтерден айырмашылығына келетін болсақ,
мәліметтер тек уақыттың сол өту сәтіндегі объектілердің немесе объектілер
тобының нақты жай-күйін ғана сипаттайды, ал білім мәліметтерден басқа, осы
мәліметтерді қалай операциялауға болатындығы туралы мағлұматтарды құрайды.
Сипаттауды жинақтау дәрежесі бойынша білім мына төмендегіше бөлінеді:
1) жалпылыма – пәндік саланың жекелеген ұғымдары арасындағы сепеб-
салдарлық қатынастардың жиынтығын сипаттайды,
2) терең – пәндік салада болып жатқан барлық үдерістерді терең түсіну
көрсететін абстракцияға, аналогияға, үлгілерге қатысты.
Терең ұғым базасына ену жүйені неғұрлым икемді әрі бейімделгіш етуге
мүмкіндік береді, өйткені терең білім бастапқы қарапайым ұғымдарды
жобалаушының немесе сарапшының жинақтау нәтижесі болып табылады.
Құбылыстардың көріну дәрежесі бойынша білім төмендегідей болып бөлінеді:

1) қатаң – бастапқы жағдайларды беру кезінде біртекті нақты ұсыныстама
алуға мүмкіндік береді,
2) ұяң - көптеген шашыраңқы шешімдер және көп нұсқалы ұсыныстамаларға
жол береді.
Білім сипаттау нысаны бойынша төмендегіше бөлінеді:
1) декларативті (фактілер) – бұл «А дегеніміз А» түріндегі білім,
2) рәсімдік – бұл «Егер А, онда В» түріндегі білім.
Декларативті білім объектілерге, объектілердің тобына (класына) және
қатынастарға бөлінеді.
Объект – бұл өзінің мәні берілетін факт.
Объектілер класы – бұл объект-фактілердің нақты жиынтығы біріктірілетін
атау.
Қатынастар – объектілер кластары және пәндік сала шеңберінде пайда болған
жекелеген объектілер арасындағы байланысты айқындайды.
Үйге тапсырма
Білімдерді және білімдер базасын айқындау
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, лқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»

Оқу ісінің меңгерушісі «___________»
________2011 ж
___________________
Пән аты: Информатика
Класы: 11«А»
Жаратылыстану- математикалық бағыт
І.Сабақтың тақырыбы: Деректер қоймасын ұйымдастыру және оның

терминологиясы.
ІІ.Сабақтың мақсаты:
а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: аралас сабақ
ІV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары, т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланылған әдебиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова
Информатика 10-11 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы.
VIIІ.Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) қорытынды
Бүгінгі өтетін жаңа сабағымыз балалар жаңа тақырып бұрын біз білмейтін
МS ACSESS 2000Е кең тараған деректер қоймасын басқару жүйелерінің бірі
болып табылады.MS ACSESS 2000 ақпаратты көрсету және сақтау үшін
пайдаланылатын жеке компоненттерден тұрады.
Жаңа сабақ
MS Accеss ең кең тараған деректер қоймасын басқару жүйелерінің (ДҚБЖ) бірі
болып табылады.
Қазіргі кезде деректер қоймасы (ДҚ) және қоймасын басқару жүйесі
(ДҚБЖ) терминдері тек компьютерлерге қатысты қолданылады.Жалпы мағынасында
деректер қоймасы терминін белгілі бір нышандарына байланысты біріккен
ақпараттардың кез келген жиынына қолллдануға болады.Мысалы,ддеректер
қоймасы ретінде поезд қозғалысының кестесін немесе сатып алушылардың
тапсырысы және тапсырыстың орындалуы туралы мәліметтер тіркелген кітапті
қарастыруға болады.Мұнда деректер қоймасы ретінде анық біріккен
мәліметтердің жиыны қарастырылады.
Сондықтан сіздің жазу кітапшаңыз, оған ақпаратты құрылымды түрде
жазбасаңыз, ол деректер қоймасы болып есептелмейді.
Көптеген ДҚ-да алғашқы деректерді жинақтау кестенің көмегімен
іске асырылады, оның жолы – қойманың бір объектісі жайлы толық ақпаратты,
ал бағаны – объектінің бір сипаттамасын білдіреді. Кестенің жолы (бір
объекті туралы деректер) жазу деп, кестенің объектілері сақталған белгілі
бір сипаттамалардан тұратын баған өріс деп аталады.
Өріс
|Қызметі |Аты, тегі |Телефоны |
|Президент |Қасым Карбозов |61-56-87 |
|Вице-президент |Абай Ғайнулин |61-56-83 |
|Бас есепші |Анар Сәбитова |61-12-03 |
|Маркетолог |Бақыт Дүйсенов |61-54-86 |
|Офис-менеджер |Елена Климова |61-34-62 |

ДҚ құруда тиімді жұмыс үшін оның құрылымын әрбір өрісте мазмұны тек бір
типтегі деректер болатындай етіп ойлау табу керек, мысалы:
● өрістің аты: Тегі
мазмұны : Молдабаев
● өрістің аты: Телефон
мазмұны: 25-89-64
● өрістің аты: Айы
мазмұны: сәуір
Үйге тапсырма
Деректер қоймасын ұйымдастыру және оның терминологиясы.
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, лқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»

Оқу ісінің меңгерушісі «___________»
________2011 ж
___________________
Пән аты: Информатика
Класы: 11«А»
Жаратылыстану- математикалық бағыт
І.Сабақтың тақырыбы: Деректер реляциялық қоймалары. Ms.Access
компоненттері.
ІІ.Сабақтың мақсаты:
а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: аралас сабақ
ІV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары, т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланылған әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова
Информатика 10-11 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы.
VIIІ.Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) қорытынды
Балалар, саламатсыңдар ма, біз өткен сабақта Деректер қоймасын
ұйымдастыру және оның терминологиясы деп аталатын сабақты өттік. Үйге
берілген тапсырма бойынша бірнеше оқушылардан сұрақтар қою арқылы үй
тапсырмасын сұраймын.
Жаңа сабақ
Соңғы уақытта деректер қоймасының ішіндегі ең көп тарағаны –
реляциялық деректер қоймасы. Реляциялық деректер қоймасында ақпарат бір
немесе бірнеше кестелерде сақталады. Кестелер арасындағы байланыс бір не
бірнеше сәйкес өрістер арқылы жүзеге асырылады.
Реляциялық деректер қоймасында кестенің әрбір жолы бірегей. Жолдардың
бірегейлігін қамтамасыз ету үшін кілттер қолданылады, олар кестенің бір не
бірнеше өрістерінен тұрады. Кілттер тізбектелген түрде сақталады, бұл іздеу
кезінде кестенің жазуларына тікелей қатынауды қамтамасыз етеді.
Реляциялық ДҚБЖ-нің негізгі ерекшеліктері:
Барлық деректер кесте түрінде сақталады.
Әртүрлі сипаттағы деректер түрлі кестелерде сақталады.
Қойма құратын кесте деректері арасында қарым-қатынас (реляцияның)
беріледі
Әртүрлі кестелердегі ақпарат деректері жаңа сұратулар құру кезінде
қолданылатын жаңа кесте түрінде бірігуі және ұсынылуы мүмкін.
МS Ассеss компоненттері.
МS Ассеss ақпаратты көрсету және сақтау үшін пайдаланылатын жеке
компоненттерден тұрады. Олар: кестелер, пішіндер, есеп берулер, сұратулар,
деректерге мүмкіндік беретін беттер, макростар және модульдер. Пішіндер мен
есеп берулерді құру үшін конструкторлар қолданылады, сондықтан бұл
компоненттер конструкторлық объектілер деп аталады.
Кесте деректер қоймасының негізгі болып табылады. МS Ассеss-те бүкіл
ақпарат кестелерде беріледі.
Пішіндер пішін терезесінде кестелерді енгізу мен көру үшін қолданылады.
Есеп берулер деректер қоймасында бар ақпаратты бейнелеу үшін қолданылады.
Сұрату деректер қоймасынан ақпаратты алады, әлі мұнда деректер бірнеше
кесте арасында бөлінген болуы мүмкін.
Үйге тапсырма
Деректер реляциялық қоймалары. Ms.Access компоненттері.
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»

Оқу ісінің меңгерушісі «___________»
________2011 ж
___________________
Пән аты: Информатика
Класы: 11«А»
Жаратылыстану- математикалық бағыт
І.Сабақтың тақырыбы: Ms.Access 2000 мен жұмысты бастау.
ІІ.Сабақтың мақсаты:
а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: аралас сабақ
ІV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары, т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланылған әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова
Информатика 10-11 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы.
VIIІ.Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) қорытынды
Балалар, саламатсыңдар ма, біз өткен сабақта Деректер
реляциялық қоймалары. Ms.Access компоненттері деп аталатын сабақты
өттік. Үйге берілген тапсырма бойынша бірнеше оқушылардан сұрақтар қою
арқылы үй тапсырмасын сұраймын.
Жаңа сабақ
Біз МS Ассеss 2000-мен жұмысты бастаймыз. Егер Windows ортасында
жұмыс істеген болсаңыз, онда меню, саймандар панелі, диалог терезесі
ұғымдарымен таныс боларсыз. МS Ассеssті іске қосу үшін келесі тәсілдердің
бірін қолданасыз:
1. Ассеssті іске қосуды бастау үшін Windows жүйесіндегі Запуск
батырмасын қолданыңыз
Ассеss-ті баптау аяқталған соң, қатты дискідегі С:\ Windows\Start-
menu\Programs қапшығында Ассеss үшін іске қосу файлы құрылады. Бұл
қапшықтағылар бастау менюінен шақырылатын Бағдарламалар(Programs) бағыныңқы
менюінің элементтері болып табылады, сонымен қатар онда Ассеss-ті іске
қосу командасы көрінеді.
Запуск (Start) батырмасын басыңыз және Microsoft Ассеss шақыратын
командасы бар Бағдарламалардың бағыныңқы менюін ашыңыз. Бағдарламаны іске
қосу үшін осы командада батырманы басыңыз.

2. Екі рет арқылы іске қосу қолайсыз болса, онда бағдарламаны
жүктеу үшін екі рет басу тәсіліне көшіңіз.
Windows Explorer бағдарламасын іске қосыңыз және Ассеss орнатылған
қапшыққа көшіңіз.

МS Ассеss-те саймандар панелі көптеген әртүрлі батырмалар жиынынан
тұрады, олардың құрамы нақты саймандар панеліндегі қызметіне байланысты .
МS Ассеss-ке бірінші рет кіргенде экранда «Деректер қоймасың деп аталатын
саймандар панелі бар болады. Батырмалардың көпшілігі көбінесе меню
командаларын таңдау немесе пернелер комбинацияларын басу арқылы
жүргізілетін операцияларды орындауға арналған. МS Ассеss экранда
саймандар панелін басқаруға, баптауға мүмкіндік береді.
Қалып-күй жолы басты менюдің төменгі жағында орналасқан. Жолдың сол жағында
кесте немесе пішін өрістерінің сипаттамасы, жұмыс режимінің индикаторы
және т.б. қажетті ақпараттар бейнеленуі мүмкін.
4. МS Ассеss саймандар МS панелі.
|Аты |Атқаратын қызметі |
|Создать |Жаңа деректер қоймасын құрады |
|Открыть |Бар деректер қоймасын ашады |
|Сохранить |Ағымдағы объекті сақтайды |
|Печать |Құжатты баспаға жібереді |
|Предварительный |Құжатты алдын ала көру терезесін ашады |
|просмотр | |
|Орфография |Орфографияны тексереді |
|Вырезать |Ерекшеленген мәтінді немесе ерекшкленген объектілерді |
| |жояды және оларды буферге орналастырады |
|Копировать |Буферге ерекшеленген мәтіннің немесе ерекшеленген |
| |объектілердің көшірмесін ғана апарып салады |
|Вставить |Буфердің мазмұнын қояды. Бұл батырманың нақты |
| |іс-әрекеті жұмыс істеліп жатқан режимге байланысты |
|Формат по |Таңдалынған объект үшін ағымдағы пішімді көшіреді |
|образцу | |
|Отменить |Соңғы іс-әрекетті болдырмайды |
|Связи с Оffice |Microsoft Оffice-нің басқа қосымшаларымен байланысты |
| |жүзеге асырады |
|Анализ |Деректер қоймасының кестелері құрылымын және |
| |таңдалынған объектілердің шапшаңдығын талдайды. |
|Программа |Модульдің терезесін ашады |
|Свойства |Таңдалынған объектінің қасиеттер терезесін |
| |ашады/жабады |
|Схема данных |Кестелер арасындағы байланысты құрады және түзетеді |
|Новый объект |Деректер қоймасының жаңа объектісін құрады |
|Помощник |Көмекшіні шақырады |

Жаңа сабақты бекіту сұрақтары:
1. MS Access 2000 деген қандай программа?
2.Бұл терезеге қалай кіре аламыз?
3.Басқа программалардан айырмашылығы неде?
Үйге тапсырма
Ms.Access 2000 мен жұмысты бастау.
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.
САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»

Оқу ісінің меңгерушісі «___________»
________2011 ж
___________________
Пән аты: Информатика
Класы: 11«А»
Жаратылыстану- математикалық бағыт
І.Сабақтың тақырыбы: Деректер қоймасын құру
ІІ.Сабақтың мақсаты:
а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: аралас сабақ
ІV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары, т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланылған әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова
Информатика 10-11 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы.
VIIІ.Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) қорытынды
Балалар, саламатсыңдар ма, біз өткен сабақта Ms.Access 2000
мен жұмысты бастау деп аталатын сабақты өттік. Үйге берілген тапсырма
бойынша бірнеше оқушылардан сұрақтар қою арқылы үй тапсырмасын сұраймын.
Жаңа сабақ
МS Ассеss реляциялық деректер қоймасын басқару жүйесі болып
табылады. Реляциялық деректер қоймасын – қазіргі уақытта едәуір кең тараған
және ақиқат өнеркәсіптік стандарт. Реляциялық деректер қоймасында барлық
деректер тікбұрышты кесте түрінде сақталады әрі деректер қоймасымен
орындалатын барлық операциялар кестелерде қолмен жасалып беріледі.
МS Ассеssте деректер қоймасы ақпаратты еңгізу, сақтау, қарау, таңдау және
басқару үшін арналған құралдар жиынынан тұрады. Бұл құралдарға кестелер,
пішімдер, есеп берулер, сұратулар жатады.
МS Ассеssті іске қосқанда диалог терезесі ашылады, мұнда жаңа деректер
қоймасын құру немесе бұрыннан барын ашу ұсынылады. Жаңа деректер қоймасын
таңдандар және ОК батырмасын шертіндер.

|Элемент |Қызметі |
|Журнал |Құрылған файлдардың соңғылары жайлы ақпаратпен |
| |қамтамасыз етеді |
|Рабочий |Қайта құрылғалы жатқан деректер қоймасының |
| |пиктограммасын Жұмыс столында орналастыруға мүмкіндік |
| |береді |
|Избранное |Интернетке деректер қоймасын жариялауға қолданылады. |

Үйге тапсырма
Деректер қоймасын құру
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»

Оқу ісінің меңгерушісі «___________»
________2011 ж
___________________
Пән аты: Информатика
Класы: 11«А»
Жаратылыстану- математикалық бағыт
І.Сабақтың тақырыбы: Кесте құру. Кесте құрылымының модификациясы
ІІ.Сабақтың мақсаты:
а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: аралас сабақ
ІV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары, т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланылған әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова
Информатика 10-11 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы.
VIIІ.Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) қорытынды
Балалар, саламатсыңдар ма, біз өткен сабақта Деректер қоймасын
құру
деп аталатын сабақты өттік. Үйге берілген тапсырма бойынша бірнеше
оқушылардан сұрақтар қою арқылы үй тапсырмасын сұраймын.
Жаңа сабақ
Кестелер деректер қоймаңыздың негізгі болып табылады, нақ соларда
барлық деректер сақталады. Пішімді немесе есеп беруді құру алдында әуелі
кестені құрып алуыңыз қажет.
Ассеss-те «кесте» термині нені білдіреді?
Кесте – бұл деректеріңізді сақтайтын объекті. Кестені құруда біртипті
ақпараттан тұратын өрісті анықтаймыз. Мысалы : мекен-жай,аты немесе телефон
нөмірі. Кестелер әрқайсысы белгілі бір мағынаны сипаттайтын жүздеген
жазбалардан тұруы мүмкін. Мысалы : әрбір клиент жайлы жазба оның атын,
мекен-жайын және телефон нөмірін қосады. Кесте режимінде кесте баған мен
жолдан тұрады. Әрбір қатар – бұл жазба, ал әрбір баған - өріс.
Кестенің құрылымын айқындағаннан кейін, МS Ассеssте оны құруға
кірісеміз. МS Ассеss-те кестені құру деректер қоймасы терезесінде жүзеге
асырылады:
1. Өзіңіз құрған деректер қоймасының терезесін ашып, «Кестелер»
категориясын таңдаңыз.
2. Деректер қоймасының терезесінде Создать батырмасын басыңыз.
3. «Жаңа кесте» диалог терезесі ашылады, оның оң жағында келесі
атқарылатын жұмыстардың нұсқалар тізімі табылады:
● Кестелер режимі – кестелер режимінде жаңа кестені құруға мүмкіндік
береді.
● Конструктор – кестелер конструкторында жаңа кесте құруға мүмкіндік
береді.
● Кесте шебері – шебер көмегімен жаңа кесте құруға мүмкіндік береді.
● Кестелер импорты – сыртқы файлдан ағымдағы деректер қоймасына кестелер
импортын жүзеге асыруға мүмкіндік береді.
● Кестелермен байланыс – сыртқы файлдардан байланысқан кестелермен
кестелер құруды жүзеге асыруға мүмкіндік береді.
Деректер типтері.
Өріс атауы кестелер деректеріне сілтеме жасау үшін қолданылады.
Сақталатын деректердің типін айқындауға деректер типі пайдаланылады.
Өрістің деректер типі Деректер типі бағаны өрісінде еңгізіледі. МS
Ассеss-те келесі типтердің деректері мүмкін болып табылады:
● Мәтіндік
● Логикалық
● Сандық
● МЕМО өрісі
● Ақшалай
● ОLЕ объектісінің өрісі
● Санауыш
● Гиперсілтеме
● Даталар/уақыттар ●
Ауыстырулар шебері
Кесте құрылымының модификациясы.
Егер бірде-бір қате жібермей, кесте құрылымын сипаттаған болсаңыз,
онда құрылған кестенің құрылымын сақтау қажет.Алайда құрылымды берерде
қате жіберіп қоюыңыз мүмкін. МS Ассеss қателерді жөндеуге арналған
құралдарды сізге ұсынады. Оларға жататындар:
● Өріс атауын және /немесе оның типін өзгерту.
● Қалып қойған өрісті қою.
● Қате енгізілген өрісті жою
● Кестедегі өрістердің жол тәртібін өзгерту.
Деректер қоймасына кіретін кестенің құрылымын модификациялау үшін деректер
қоймасының терезесінде модификацияланатын кестені таңдап,
Конструктор батырмасын басыңыз.Экранда таңдалған кестенің құрылымынан
тұратын конструктор терезесі ашылды.
Өрістер жолының тәртібін өзгерту
Айталық, бір өрісті қазіргі тұрған орнынан бірнеше өріске жоғары не төмен
апарғыңыз келді. Мұны жасау үшін келесі әрекеттерді орындаңыз:
1. Өрістер аттарының сол жағында өрісті таңдау аймағы бар. Орын
ауыстырғыңыз келген өріске сипаттама берілген жолға көшіп, осы
аймаққа басыңыз. Бұл кезде жол түгелімен ерекшеленеді.
2. Енді өрісті таңдау аймағына тағы да басып, мауысты жібермеңіз. Мауыс
меңзерінің астында, кішкентай үзік сызықпен сызылған тікбұрыш пайда
болғанына көңіл аударыңыз.
Үйге тапсырма
Кесте құру. Кесте құрылымының модификациясы
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»

Оқу ісінің меңгерушісі «___________»
________2011 ж
___________________

Пән аты: Информатика
Класы: 11«А»
Жаратылыстану- математикалық бағыт
І.Сабақтың тақырыбы: Өзіндік жұмысқа арналған тапсырмалар
ІІ.Сабақтың мақсаты:
а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: аралас сабақ
ІV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары, т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланылған әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова
Информатика 10-11 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы.
VIIІ.Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) қорытынды
Балалар, саламатсыңдар ма, кесте құру құрылымының
модификациясы деген тақырыпты өттік. Үйге берілген тапсырма бойынша
бірнеше оқушылардан сұрақтар қою арқылы үй тапсырмасын сұраймын.
Жаңа сабақ
Өтілгшен сабақтарды тексеру мақсатында оқушыларға өзіндік жұмысқа
тапсырмалар беремін.
1. Жаңа бос деректер қоймасын құрыңыз. Оған «Менің жеке таныстарым»
атын беріңіз.
2. Достарыңыз, жақындарыңыз, туыстарыңыз жайлы ақпарат сақталатын болашақ
кестенің құрылымын өңдеп , анықтаныз. Мысалы, МS Ассеss достарды
туыстардан ажырату үшін, әрбір жазбада дос, туыс немесе таныс деп
белгіленген «Қарым-қатынас» өрісін құруыңызға болады. Қалған өрістерді
өзіңіз аңықтаңыз. Олардың шұғылданатын істері, жетістіктері немесе
еңбекақылары туралы деректер сізді қызықтыруы мүмкін.
3. Егер кесте құрылымын анықтап алсаңыз, онда келесі қадамыңыз кестені
құру болып табылады. Ол үшін «Конструкторды» қолданыңыз .
Кестені құрып болған соң, оған ат меншіктеп, оны жабыңыз.
4. Енді, ерінбей, «Конструктор» терезесінде өзіңіз құрған кестені ашып,
қайсыбір өрістерді жойыңыз да, оларды жаңа сияқты толықтырып қайта
қосыңыз. Сосын олардың жүретін жолы ретін өзгертіңіз.

Үйге тапсырма
Өзіндік жұмысқа арналған тапсырмалар
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»

Оқу ісінің меңгерушісі «___________»
________2011 ж
___________________
Пән аты: Информатика
Класы: 11«А»
Жаратылыстану- математикалық бағыт
І.Сабақтың тақырыбы: Көп кестелі деректер қоймасын жобалаудың

ерекшеліктері
ІІ.Сабақтың мақсаты:
а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: аралас сабақ
ІV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары, т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланылған әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова
Информатика 10-11 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы.
VIIІ.Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) қорытынды
Балалар, саламатсыңдар ма, біз өткен сабақта өтілген
тақырыптар бойынша өзіндік жұмыс жасадық Ал бүгін жаңадан көп кестелі
деректер қоймасын жобалаудың ерекшеліктері деп аталатын жаңа тақырып
өтеміз.
Жаңа сабақ
Реляциялық деректер қоймасы теориясында негізгі ұғымдар мыналар: кесте,
қатынас, жол(строка), баған, бастапқы және сыртқы кілттер.
Кесте жол мен бағаннан тұрады, деректер қоймасында бірегей атқа ие.
Деректер қоймасы арасындағы байланыс дәл келетін өрістердің көмегімен
орнатылатын көптеген кестелерден тұрады. Кестелердің бір типтегі
(топтағы) қандай да бір объектілер жайлы ақпарат бар. Мысал ретінде сатып
алушылардың тапсырыстарын есепке алуға арналған, екі кестеден тұратын
деректер қоймасына назар аударайық: Клиенттер және Тапсырыстар.Клиенттер
кестесінде сатып алушылар жайлы ақпарат бар.
Клиенттер кестесінің құрылымы
|№ | Атауы | Типі |
|1 |Клиенттің коды |Санауыш |
|2 |Тегі |Мәтіндік |
|3 |Аты |Мәтіндік |
|4 |Әкесінің аты |Мәтіндік |
|5 |Телефоны |Мәтіндік |
|6 |Индексі |Мәтіндік |
|7 |Ел |Мәтіндік |
|8 |Аймақ |Мәтіндік |
|9 |Қала |Мәтіндік |
|10 |Мекен жайы |Мәтіндік |
|11 |Кәсіпорын |Мәтіндік |
|12 |Несие |Ақшалай |
|13 |Ескертпе |Мемо |

«Бір-бірге» қатынасы
Бұл қатынас бір кестедегі әрбір жазба басқа кестедегі тек бір ғана жазбаға
сәйкес екенін білдіреді.
Жеке тұлғалар кестесінің құрылымы
|№ | Атауы | Типі |
|1 | |Санауыш |
|2 |Тегі |Мәтіндік |
|3 |Аты |Мәтіндік |
|4 |Әкесінің аты |Мәтіндік |
|5 |Телефоны |Мәтіндік |
|6 |Индексі |Мәтіндік |
|7 |Ел |Мәтіндік |
|8 |Қала |Мәтіндік |
|9 |Аймақ |Мәтіндік |
|10 |Мекен жайы |Мәтіндік |
|11 |Туылған күн датасы |Дата/Уақыт |
|12 |Суреті |ОLE объектісінің өрісі |
|13 |Ескертпе |Мемо |

«Бір-көпке» қатынасы
Қатынастың бұл типін сипаттау ретінде бұрын қарастырылған Клиенттер және
Тапсырыстар кестелерін қарайық. Кестелер арасындағы байланыс Клиент коды
сәйкес өрістері мәндерінің негізінде жүзеге асырылады. Бұл жағдайда екі
кестедегі сәйкес өрістер аттас атауға ие.
«Көп-бірге» қатынасы
Бұл қатынас қарастырылған «бір-көпке» қатынасына ұқсас. Объектілер
арасындағы қатынасы типі өзіңіздің көзқарасыңызға байланысты. Мысалы , егер
жасалған тапсырыс пен клиенттер арасындағы қатынасты қарастырсаңыз, онда
«көп-біргең қатынасын аласыз»
«Көпке-көп» қатынасы
Аталмыш қатынас екі кесте арасында мынадай жағдайларда туындайды:
Бірінші кестедегі бір жазба екінші кестедегі бірнеше жазбамен
байланысуы мүмкін.
Екінші кестедегі бір жазба бірінші кестедегі бірнеше жазбамен
байланысуы мүмкін.
Үйге тапсырма
Көп кестелі деректер қоймасын жобалаудың ерекшеліктері
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»

Оқу ісінің меңгерушісі «___________»
________2011 ж
___________________
Пән аты: Информатика
Класы: 11«А»
Жаратылыстану- математикалық бағыт
І.Сабақтың тақырыбы: Кесте режимінде деректерді енгізу және редакциялау
ІІ.Сабақтың мақсаты:
а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: аралас сабақ
ІV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары, т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланылған әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова
Информатика 10-11 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы.
VIIІ.Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) қорытынды
Балалар, саламатсыңдар ма, біз өткен сабақта Көп кестелі
деректер қоймасын жобалаудың ерекшеліктері деп аталатын тақырыпты өткен
болатынбыз? Кәне, балалар үйге берілген тапсырманы кім айтады? Деп бірнеше
оқушыдан сабақ сұраймын..
Жаңа сабақ
Деректер қоймасымен жұмыс істеу кестелерге ақпараттарды енгізуден
басталады. Кесте режимі қарамағыңызға қарапайым құралдарды ұсынады. Әрі
қарай ондағы бар жазбаларды редакциялауыңызға болады.
6.1. Кестеге деректерді енгізу
Кестеге деректерді енгізудің ең қарапайым түрі кесте режимін пайдалану
болып табылады. Бұл үшін қажетті әрекеттер бірізділігін қарастырамыз.
1. Өзіңіз құрған деректер қоймасын ашыңыз. Егер оның аты Файл менюінің
төменгі жағында болмаса, Файл│Открыть командасын орындаңыз және
ашылған «Деректер қоймасы файлының ашылуы» диалог терезесінде өзіңіз
құрған деректер қомасын тауып, оны ашыңыз.
2. «Деректер қоймасы» диалог терезесінде Объекты батырмасын басып ,
тізімнен жоғарғы объектіні – Кестелер таңдаңыз (егер ол әлі
таңдалмаса). «Кестелер» категориясы жандандырылғанда, өзіңіз құрған
кестелердің тізімін көресіз.
3. Деректерді енгізгіңіз келген кесте атына маус меңзерін орнатыңыз.
Сосын маус батырмасын екі рет басыңыз немесе деректер қоймасының
Открыть батырмасын басыңыз. Кестеңіз кестелер режимінде ашылады,
сөйтіп, деректерді енгізуге кірісіңіз.
4. Келесі өріске өту үшін Тab пернесін басыңыз. Берілген өріске ақпаратты
енгізіңіз.
5. Келесі өріске өту үшін Тab пернесін баса отырып, жолға ақпаратты
енгізуді жалғастырыңыз. Кейбір өрістердің бос қалғанына көңіл
аудармаңыз. Оларды бос қалдырып, тағы Тab пернесін басыңыз.
6. Жазбаның соңғы өрісіне деректерді енгізуді аяқтаған соң, Тab пернесін
тағы да басыңыз. Нәтижесінде келесі жазбаның басына көшесіз.

Үйге тапсырма
Кесте режимінде деректерді енгізу және редакциялау
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»

Оқу ісінің меңгерушісі «___________»
________2011 ж
___________________
Пән аты: Информатика
Класы: 11«А»
Жаратылыстану- математикалық бағыт
І.Сабақтың тақырыбы: Деректерді іздеу және ауыстыру
ІІ.Сабақтың мақсаты:
а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: аралас сабақ
ІV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары, т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланылған әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова
Информатика 10-11 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы.
VIIІ.Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) қорытынды
Балалар, саламатсыңдар ма, біз өткен сабақта Кесте режимінде
деректерді енгізу және редакциялау деп аталатын тақырыпты өткен
болатынбыз? Кәне, балалар үйге берілген тапсырманы кім айтады? деп бірнеше
оқушыдан сабақ сұраймын..
Жаңа сабақ
Іздеуге кіріселік. Кәсіпкер деректер қоймасын, сосын Клиент кестесін
ашыңыз. Іздеу жүргізілетін мән бойынша өріске өтіп, Правка │Найти
командасын таңдаңыз. Нәтижесінде экранда «Іздеу» диалог терезесі пайда
болады. Үлгі енгізу өрісінде тапқыңыз келгенді енгізіңіз. Іздеп
отырғаныңызды нақты білмесеңіз де, Үлгіні қолдануға болады. Әрі қарай біз
мұның қалай орындалатынын аңықтаймыз. Оң жақта Найти далее батырмасы бар.
Батырманы бір рет басқанда бірінші енгізілген ізделеді. Егер өзіңіз
көрсеткен мән бар табылған жазба іздеп отырған жазбаңыз болмаса, Найти
далее батырмасын тағы да басыңыз. МS Ассеss көрсетілген мәнмен келесі
жазбаны табады (егер, әрине, кестеде ол бар болса). Мұндай әрекеттерді
жасай отырып , қажетті мән бар кестенің барлық жазбаларын көре аласыз.
Деректерді салыстыру типін көрсетіңіз
Ашылған Сәйкестік тізімі іздеу үшін енгізілген үлгілері бар деректердің
салыстыру типін анықтайтын үш нұсқадан тұрады. Тізімді ашу батырмасын
мауспен басыңыз және қажетті мәнді таңдаңыз.
|Опция | Қызметі |
|Өрістің кез келген |Бүкіл өріс бойынша іздеуді жүргізу. Егер іздеп отырған |
|бөлігімен |мәніміз іздеудегі өрісте бар болса, онда іздеу жақсы |
| |аяқталады |
|Өріс бүтіндей |Іздеу үлгісі өрістің толық мәнімен сәйкес болуы керек, бұл|
| |іс жүзінде іздеу өрісін тарылтады. |
|Өріс басынан |Іздеу тек егер іздеу үлгісі берілген өрістің басында болса |
| |ғана жақсы аяқталады. |

Үйге тапсырма
Деректерді іздеу және ауыстыру
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»

Оқу ісінің меңгерушісі «___________»
________2011 ж
___________________
Пән аты: Информатика
Класы: 11«А»
Жаратылыстану- математикалық бағыт
І.Сабақтың тақырыбы: Сұратаулар көмегімен кестеден деректерді таңдау
ІІ.Сабақтың мақсаты:
а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: аралас сабақ
ІV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары, т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланылған әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова
Информатика 10-11 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы.
VIIІ.Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) қорытынды
Балалар, саламатсыңдар ма, біз өткен сабақта Деректерді іздеу
және ауыстыру
деп аталатын тақырыпты өткен болатынбыз? Кәне, балалар үйге берілген
тапсырманы кім айтады? Деп бірнеше оқушыдан сабақ сұраймын..
Жаңа сабақ
Өткен тақырыпта іздеу мен сүзгінің қарапайым құралдарын пайдаланудың
қарастырдық, ал бұл жолы деректерді таңдаудың қуатты құралы – сұратулармен
таныса бастаймыз. Практика жүзінде берілген бір критерийлерді
қанағаттандыратын және таңдалғандарды реттейтін жазба бөлігін таңдау жиі
кездеседі. Критерийлер бірнеше шарттардың үйлесуін анықтайды. Мысалы,
қандай да бір қызмет ету түрін тапсыратын және оларды алфавиттік ретте
фирмалардың атауы бойынша реттейтін Алматы қаласындағы клиенттер туралы
жазбаларды таңдау қажет болсын. Бұл есепті шешу үшін сұрату шеберлері,
сұратулар конструкторы көмегімен:
●күрделі критерийлерді бір не бірнеше кестелерден жазбаларды таңдау үшін
пішімдейміз;
●таңдалған жазбалар үшін бейнеленуге тиіс өрістерді көрсетесіз және
таңдалған деректерді пайдаланып есептеулерді жүргізесіз.
Біз бұрынырақта деректер қоймасына қатысты жалпы жағдайларды
қарастырғанбыз. Онда деректер қоймасының негізгі қызметтерінің бірі
ақпараттарды тез іздеу және әртүрлі сұрақтарға жауап алу екенін
ескерткенбіз. МS Ассеssте сұратуды қалыптастыру үшін сұрату конструкторы
мен МS Ассеss тілінің SELECT нұсқауы қолданылады. «Үлгі бойынша
сұрату» дегеніміз не? Сұратуды қалыптастырғанда берілген кестеде
жазбаларды таңдау критерийін көрсетуіңіз қажет. Мұнда арнайы тілде
сөйлемдерді баспадан шығару үшін сұрату конструкторының терезесінде
орналасқан сұрату бланкісін толтыруға тиіссіз.
Үйге тапсырма
Сұратаулар көмегімен кестеден деректерді таңдау
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.
САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»

Оқу ісінің меңгерушісі «___________»
________2011 ж
___________________
Пән аты: Информатика
Класы: 11«А»
Жаратылыстану- математикалық бағыт
Сабақтың тақырыбы: Сұратаулар көмегімен кестеден деректерді таңдау
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: білімдікке, салауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға қалыптастыру
Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б
Оқыту формалары:жеке, топтық және ұжымдық
Сабақтың барысы:
А) ұйымдастыру кезеңі
Б) сабақ сұрау
В) бағалау
Г) жаңа сабақ
Д) бекіту
Е) үйге тапсырма
Ж) қорытынды
Жаңа сабақ
Қоңырау соғылып, сабақ басталған соң балаларды ұйымдастыра отырып,
сабақты бастаймын. Кезекшіден оқушыларды түгелдеп журналға белгілеп алып үй
тапсырмасын бірнеше сұрақтар қою арқылы бастаймын.
Практика жүзінде берілген кестеден белгілі бір критерийлерді
қанағаттандыратын және таңдалғандарды реттейтін жазба бөлігін таңдау жиі
кездеседі. Критерийлер бірнеше шарттардың үйлесуін анықтайды. Мысалы,қандай
да қызмет ету түрін тапсыратын және оларды алфавиттік ретте
фирмалардыңатауы бойынша реттейтін Алматы қаласындаға клиенттер туралы
жазбаларды таңдау қажет болсын. Бұл есепті шешу үшін сұрату шеберлері
сұратулар конструкторы көмегімен:
1. күрделі критерийлерді бір немесе бірнеше кестелерден жазбаларды таңдау
үшін пішімдейміз;
2. таңдалған жазбалар үшін бейнелеуге тиіс өрістерді көрсетесіз және
таңдалған деректерді пайдаланып есептеулерді жүргізесіз.
Үлгі бойынша сұрату дегеніміз не?
Біз бұрынырақты деректер қоймасына қатысты жалпы жағдайларды
қарастырғанбыз. Онда деректер қоймасының негізгі қызметтерінің бірі
ақпараттарды тез іздеу және әртүрлі сұрақтарға жауап алу
екенінескерткенбіз. Деректер базасында сұратуды құру үшін Сұратулар
котегориясын жандандырып, Создать батырмасын басыңыз. Егер бір
Кестеден арты таңдасаңыз, автоматты түрде деректердің сызбасы негізінде
кестелерді байланыстырады. Айталық, бізге клиенттерге қызмет көрсетуді сату
жайлы мәліметттер қажет болсын. Мұндай ақпаратты алу үшін Клиенттер кестсін
клиенттің аты, тегі және телефооны бар өрісті, ал қызметкөрсету кестесінен
Қызмет көрсетудің атауы мен қызмет көрсету.Бағасы өрістердің, сұраныстар
кестесінен қызмет көрсту жасалды мен қызмет көрсетуі үшін жасалды.
Жаңа сабақты бекіту: Ол үшін балаларға жаңа сабақтан бірнеше сұрақтар қоя
отырып сабақты аяқтаймын.
Үйге тапсырма: Сұратаулар көмегімен кестеден деректерді таңдау

Сабақты қорытындылау: Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген
білімдерін талдау, бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»

Оқу ісінің меңгерушісі «___________»
________2011 ж
___________________
Пән аты: Информатика
Класы: 11«А»
Жаратылыстану- математикалық бағыт
Сабақтың тақырыбы: Интернет сервистері
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: білімдікке, салауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға қалыптастыру
Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б
Оқыту формалары:жеке, топтық және ұжымдық
Сабақтың барысы:
А) ұйымдастыру кезеңі
Б) сабақ сұрау
В) бағалау
Г) жаңа сабақ
Д) бекіту
Е) үйге тапсырма
Ж) қорытынды
Жаңа сабақ
Қоңырау соғылып, сабақ басталған соң балаларды ұйымдастыра отырып,
сабақты бастаймын. Кезекшіден оқушыларды түгелдеп журналға белгілеп алып үй
тапсырмасын бірнеше сұрақтар қою арқылы бастаймын.
Қазіргі кезде Интернетте байланыстың барлық белгілі желілері қолданылады
төмен жылдамдықтағы телефондылардан жоғары жылдамдықтағы спутниктік
арналарға дейін. Аппараттық және бағдарламалық құралдар да әр түрлі.
Компьютерлер арасында ақпарат беру қолданылатын байланыс желілерінен, ЭЕМ
және бағдарламалық қамтамасыз ету түрінен тәуелсіз болуы үшін, ақпарат
берудің арнайы хаттамалары жасалған. Олар деректерді белгілі өлшемді
блоктарға (пакеттерге) бөлшектеу принципі бойынша жұмыс істейді – пакеттер
ретімен адресатқа жөнелтіледі.
Интернетте екі негізгі хаттама қолданылады. Желіаралық хаттама (Internet
Рrotokol – ІР) берілетін деректерді жеке пакеттерге бөліп, алушының адресі
көрсетілген тақырыппен жабдықтайды. Беруді басқару хаттамасы (Transmission
Control Рrotokol ТСР) мұндай пакеттің дұрыс жеткізілуіне жауапты.
Жеке компьютерлерді (желіде олар жұмыс станциялары деп аталады) және
оларды пайдаланушыларды идентификациялау екі адрес бойынша іске асырылады ;
олардың бірі (домендік адрес деп аталатын) адамға, басқасы(ІР-адрес ) –
компьютерге түсініктірек. Мысалы , www.relcom.ry адресі бойынша (www
дегініміз – ресурс аты – World Wide Web, relkom – фирма аты, ru –
Россия), Relkom желісінің Web-серверіне шығуға болады. ІР-адрес дегеніміз
нүктелермен 4 бөлікке бөлінген (олардың ешқайсысы 255-ден аспауы керек) 32-
биттік сан(мысалы, 49.19.81.2). Пайдаланушыға түсініксіз болғанымен, дәл
осы адрес компьютермен оқылады. Интернет коммуникация әдістері мен
ақпаратқа шығу тәсілдерін түр-түрімен ұсынатын болғандықтан, көп мекемелер
үшін ол – ақпараттық жүйенің ажырамас бөлігі.
Жаңа сабақты бекіту: Ол үшін балаларға жаңа сабақтан бірнеше сұрақтар қоя
отырып сабақты аяқтаймын.
Үйге тапсырма: Интернет сервистері

Сабақты қорытындылау: Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген
білімдерін талдау, бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»

Оқу ісінің меңгерушісі «___________»
________2011 ж
___________________
Пән аты: Информатика
Класы: 11«А»
Жаратылыстану- математикалық бағыт
Сабақтың тақырыбы: Интернетте жұмыс істеу
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: білімдікке, салауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға қалыптастыру
Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б
Оқыту формалары:жеке, топтық және ұжымдық
Сабақтың барысы:
А) ұйымдастыру кезеңі
Б) сабақ сұрау
В) бағалау
Г) жаңа сабақ
Д) бекіту
Е) үйге тапсырма
Ж) қорытынды
Жаңа сабақ
Қоңырау соғылып, сабақ басталған соң балаларды ұйымдастыра отырып,
сабақты бастаймын. Кезекшіден оқушыларды түгелдеп журналға белгілеп алып үй
тапсырмасын бірнеше сұрақтар қою арқылы бастаймын.
World Wide Web – Интернеттің қарқынды дамып келе жатқан
технологияларының бірі. WWW мәні ол ақпаратты түрлі компьютерлерде
орналасқан жекелеген мәтіндік, графикалық және т.б. файлдар түрінде
ұсынудан тұрады. Бұл файлдар бір – бірімен гипербайланыстар арқылы
біріктірілген. Файлдардың (немесе объектілердің) мұндай жиынтығы Web -
құжат (Web –сайт. Web-site ) ретінде түсінеміз. Web – құжат бөлшек Web -
құжат бөлшек Web – тұрады. Web-серверде бірнеше Web-құжаттар орналасқан.
Web – құжаттарды іздестіру және оған қатынас жасау арқылы нұсқағыш
(идентификатор) – URL (Uniform Resource Locator) бойынша орындалады.
Стандартты URL ақпарат берудің хаттамасын, ақпарат орналасқан компьютердің
атын және оған қатынасу жолын белгілейтін 3 бөлімнен тұрады. Мысалы, ойышық
сатумен айналысатын Vermont Teddy Bearsкомпаниясының URL құрылымының
көрінісі мынадай:

http: //www. Servise.digital.com/tdb/vtdbear.htm
|Инормациялардың түрлері |Кеңейту |Информациялардың түрлері|
|Мәтін |.htm .html |HTML пішімі ақпараттың |
| | |экранда бейнеленуін |
| | |белгілейтін мәтін мен |
| | |арнайы пішімдеу кодын |
| | |береді |
|Дыбыс |.au .snd .mid .mp3 |Audio, sound, MIDI, MP3 |
| | |дыбыс файлдарының пішімі|
| | |тиісінше |
|Кескін |-gif .jpg .tif |GIF, JPEG және TIFF |
| | |пішімдерінің графикалық |
| | |файлдары |
|Бейне |.mpg .mov .avi |MPEG, Apple Quicklime, |
| | |Microsoft Video |
| | |пішімдеріндегі бейне - |
| | |клиптері |

URL көрсетіп, пайдаланушы қажетті файлды нақты белгіледі.
Web- құжатты қарау үшін арнайы программалық жабдықтама керек.
Жоғарыда айтылғандай, WWW – уге арналған қолданба Web – браузер деп
аталаджы. Internet Explorer (Microsoft фирмасы жасаған) және Netscape
Netscape (Netscape Communications Corp. фирмасының) браузері е ң танымал.
Web- браузерлер WWW – дан басқа Интернеттің басқа ресурстарында да (USENET
телеконференциялары, FTR файлдық архивтері және т.б. ) қатынасуға мүмкіндік
береді.
Қазіргі кезде Интернет ресурстарымен жұмыс істеп, операциялық жүйенің
міндеттерін атқаруға мүмкіндік беретін Web – браузерлер жасау жоспарлануда.
Мысалы, Netscape Communications Corp. компаниясы Netscape
Netscape браузеріне ОЖ – ға тән мүмкіндіктерге қосса, Microsoft өзінің
Internet Explorer өнімін Windows ОЖ- ға біріктірді. Мұндай біріктірудің
нәтижесі пайдаланушыларға таныс Windows интерфейсін сақтап, Жұмыс үстелін
Web-беті түрінде бейнелеуге мүмкіндік жасады. Пайдаланушы тікелей жұмыс
орнында Web-адрестерді пернетақтадан енгізу, Жұмыс үстелінде Web-беттердің
таңбашасын орнату мүмкіндігін алды. Сонымен, қажетті бетте өзгеріс болған
жағдайда, Internet Explorer хабарламаны автоматты түрде құрады. Бұл – биржа
мәліметтерін, валюта курстарын және басқа оперативті ақпараттың Web-
беттерін қараудың ыңғайлы құралы. Windows – тың осы версиясында Жұмыс орны
Active Desktop (Активті жұмыс үстелі) деп аталады және онда жаңа Outlook
диспетчері болады, ол Web-элементтер мен дәстүрлі ақпараттың тиімді
бірігуін қамтамасыз етеді.

Жаңа сабақты бекіту: Ол үшін балаларға жаңа сабақтан бірнеше сұрақтар қоя
отырып сабақты аяқтаймын.

Жаңа сабақты бекіту: Ол үшін балаларға жаңа сабақтан бірнеше сұрақтар қоя
отырып сабақты аяқтаймын.
Үйге тапсырма: Интернетте жұмыс істеу

Сабақты қорытындылау: Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген
білімдерін талдау, бағалау.

САБАҚЖОСПАРЫ
«Бекітемін»
Пән аты: Информатика
_________________
Класы: 11 «А»

Жаратылыстану – математика бағыты

Сабақтың тақырыбы: Интернетпен ақпаратты іздеу, іздестіру жүйелері
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Бала бойына бүгінгі тақырыпты өту барысында
білімдерін арттыру.
Тәрбиелігі: Әр оқушыны іскерлікке, нақтылыққа, ынтымақтылыққа
тәрбиелеу.

Дамытушылығы: Оқушының әрбір сабаққа ынтасы мен қабілетін
біріктіріп,
пәнге деген
қызығушылығын арттыру.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, компьютерлер
Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық.
Пайдаланған әдебиеттер: Ермеков, С.Ноғайбаланова, Информатика 10-11 сынып
оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,Информатика негіздері журналы.
Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру кезеңі
б) сабақ сұрау
в) бағалау
г) жаңа сабақ
д) бекіту
е) үйге тапсырма
ж) қорытынды
Қоңырау оғылып сабақ басталған соң балаларды ұйымдастыра отырып сабақты
бастаймын.
Жаңа сабақ
21 ғасыр басында интернет жүйесінің - қорлары бір
миллиярдқа жуық – парақтарынан тұрды. Ол соңғы жылдары өте қарқынды
екпінмен өсіп келеді. Шамамен – парақтар 3-4 млрдқа жеткенде оның ары қарай
ұлғайюына – адрестері өрістерінің толып кетуіне байланысты шек қойылады.
Мүмкін оған дейін адрестері кеңейтілген Интернет – 2 жүйесі шығатын боларн.
Интернет жүйесінде мәлеметтерді іздеуге арналған арнайы программалар бар.
Көбінесе іздеу қызметтерін көлемді мәлеметтерді сақтай алатын серверлік
компьютерде қуатты іздеу компаниялар жүргізіледі. Іздеу қызметі тегін
атқарылады, дегенмен оны ұйымдастыру бизнестің ең пайдалы түріне жатады.
Бірнеше жыл шінде ------- іздеу жүйелерінің ұйымдастыру жобаларының бюджеті
10-15 долларлы көлемді қамтыды, ал олардың қазіргі бағасы -15 миллионнан
кем түспейді.
Іздеу жүйесінің негізі.
-------- мәлеметтерінің тұтынушылары – үлкен кітапхананың оқырмандары
сияқты. Кітапхана қаншалықты үлкен болған сайын, оның ішінен керекті кітап
табуға қиын болатыны белгілі емес пе? Сондықтан жұмысты жеңілдету үшін әр
түрлі салалар бойынша арнайы каталогтар дайындалады.
Желідегі керекті мәлеметтерді табу ісін арнайы іздеу жүйелері қамтамасыз
етеді. Интернетті пайдалану үшін осы іздеу жүйесін пайдалану керек. -----
қорларындағы іздеу жүйелері жұмысты гиперсілтімелер арқылы байланысқан ----
тіліндегі құжаттарға негізделген. Іздеу жүйесіне сұраныс бергенде, қандай
сөз тіркесін табу керек екендігін көрсетеміз. Олар табылғаннан кейін
экранға сол --------- құжаттар тізімі шығады, қажеттілерін қарап отырып,
өте керектілерін өз компьютерімізге көшіріп аламыз немесе адрестерін есте
сақтаймыз.
Осындай атқарылған жұмыс нәтижелігінің бірдейлігіне қарамастан
(тұтынушы гиперсілтемелер тізімін алады), іздеу қызметтерінің жұмыс істеу
ерекшеліктері әр түрлі болуа мүмкін.

Іздеу каталогтарын құрастыру
Іздеу каталогтары кітапханадағы кәдімгі каталогқа ұқсайды. Іздеу
каталогының бірінші бетінде өзімізге керекті тақырыпты таңдаймыз да, осы
тақырыпқа байланысты мәлеметтердің керектілерін ішкі категориялардан іздеп,
Web –парақтардың тұрақты тізімін алуға тырысымыз.
Бүгінгі күні уаҺоо! - әлемдегі ең үлкен іздеу каталогы
(www.yahoo.com.) болып табылады. -------- да шамамен миллиондай --------
парақтарға сілтеме бар, яғни ол ------- құжаттардың мыңнан бір бөлгін алып
отыр.
«Адам факторы» іздеу каталогындағы ең негізгі элементтердің бірі.
Каталога мәлеметтер қолмен енгізіледі. Қазір ----- да 50-ге жуық
редакторлар қызмет істейді. Олар әр күн сайын парақтардағы қоғамға
қызықты., өзекті тақырып болатын құнды мәлеметтер көзін тауып, соларды
каталогтарға енгізеді. Іздеу жүйелері өз редакторларынан басқа --------
құжатпен келген мәлеметтерді қолдады. Мысалы, ереже бойынша, кез-келген ----
- парақ авторы (иесі) арнайы анкета толтырып, өз тақырыбы бойынша түйінді
сөздерді көрсетіп, оны сервер адресіне жіберуі тиіс. Бірақ ол іздеу
жүйесіне кіретін ұғымдарды қамту жайлы толық кепілдік бере алмайды, оның
үстіне кез келген іздеу жүйесі өз каталогын бір күндік мәлеметтермен
толтыруға тиісті емес. Оған қоса мәлемет берушілір көбінесе қажет емес
ұғымдарды немесе қате ресурстар адресін көрсетеді. Сондықтан ------
қызметкерлері алынған ақпараттарды тексеріп, саралап барып өз каталогтарына
қосады. ----- жүйесінің мәртебесі биіктігініңң құпиясы – олардың
мәлеметтерді іздеп оның ішінен ең құндысын ғана теріп алатындығында болып
саналады.
Қазіргі кезде интернетте байланыстың барлық белгілі желілері пайдаланылады:
төмен жылдамдықтардағы телефоннан жоғарғы жылдамдықтағы спутниктік арнаға
дейін.Ақпарттық және бағдарламмалық құралдарда әртүрлі.Компьютер арасында
ақпарат беру қолданылатын байланыс желілерінен ЭЕМ ЖӘНЕ БАҒДАРЛАМАЛЫҚ
ҚАМТАМАССЫЗ ЕТУ ТҮРІНЕН ТӘУЕЛСІЗ БОЛУ ҮШІН, ақпарат берудің арнайы
хаттамалары жасалған.Олар деректері белгілі өлшемді блоктарға бөлшектеу
принціпі бойынша жұмыс істейдң – пакеттер ретімен адресатқа
жөнелтіледі.Интернетте екі негізгі хаттама қолданылады. Желіаралық хаттама
Берілетін деректері жеке пакеттерге бөліп алушының адресі көрсетілген
тақырыппен жпбдықтайды.Беруді басқару хаттамасы мұндай пакеттің дұрыс
жеткізілуіне жауапты.Интернет желісі толығымен орталықсыздырылған.Ол
дегеніміз – желіні пайдалану ережелері мен шарттарын белгілейтін,олардың
орындалуын қадағалап,бұзушыларды жазалайтын басқарушы инстанцияның
болмауы.Уақыт өте бере желіні пайдаланудың жалпы қабылдаған елгілі
принцептері қалыптастырады.Интернет комуникациясы әдістермен ақпаратқа шығу
тәсілдерін түр – түрімен ұсынатын болғандықтан көп мекемелер үшін ол –
ақпараттық жүйенің ажырамас бөлігі. Интернентегі электронды
пошта.Интернеттің ең маңызды сервистерінің бірі электронды пошта болып
табылады.Егер интернет басқа желілердің ақпараттық ресурстарымен байланысты
екенін ескерсек, ол пайдаланушыға әр түрлі халықаралық компьютерлік
желілерге жол ашады.
Үйге тапсырма:
Интернетпен ақпаратты іздеу, іздестіру жүйелері
Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау,оқушылардың меңгерген білімдерін талдау.
Бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ
БЕКІТЕМІН

____________________

Оқу ісінің меңгерушісі

«_____» ________2011 ж
Пән аты: Информатика
Класы: 11 «А»
Сабақтың тақырыбы: Электрондық пошта
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын дамыту
Тәрбиелігі: Жауапкершілікке баулу, дәлдікке үйрету
Дамытушылығы: Оқушының әрбір сабаққа ынтасы мен қабілетін
біріктіріп, пәнге деген қызығушылығын арттыру
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың өту әдісі: сөздік, көрнекі, практикалық
Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б.
Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық
Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру кезеңі
б) сабақ сұрау
в) бағалау
г) жаңа сабақ
д) бекіту
е) үйге тапсырма
ж) қорытынды
Қоңырау соғылып сабақ басталған соң балаларды ұйымдастыра отырып
сабақты бастаймын.
Жаңа сабақ:
Қазіргі кезде Интернетте байланыстың барлық белгілі желілері қолданылады
төмен жылдамдықтағы телефондылардан жоғары жылдамдықтағы спутниктік
арналарға дейін. Аппараттық және бағдарламалық құралдар да әр түрлі.
Компьютерлер арасында ақпарат беру қолданылатын байланыс желілерінен, ЭЕМ
және бағдарламалық қамтамасыз ету түрінен тәуелсіз болуы үшін, ақпарат
берудің арнайы хаттамалары жасалған. Олар деректерді белгілі өлшемді
блоктарға (пакеттерге) бөлшектеу принципі бойынша жұмыс істейді – пакеттер
ретімен адресатқа жөнелтіледі.
Интернетте екі негізгі хаттама қолданылады. Желіаралық хаттама (Internet
Рrotokol – ІР) берілетін деректерді жеке пакеттерге бөліп, алушының адресі
көрсетілген тақырыппен жабдықтайды. Беруді басқару хаттамасы (Transmission
Control Рrotokol ТСР) мұндай пакеттің дұрыс жеткізілуіне жауапты.
Жеке компьютерлерді (желіде олар жұмыс станциялары деп аталады) және
оларды пайдаланушыларды идентификациялау екі адрес бойынша іске асырылады ;
олардың бірі (домендік адрес деп аталатын) адамға, басқасы(ІР-адрес ) –
компьютерге түсініктірек. Мысалы , www.relcom.ry адресі бойынша (www
дегініміз – ресурс аты – World Wide Web, relkom – фирма аты, ru –
Россия), Relkom желісінің Web-серверіне шығуға болады. ІР-адрес дегеніміз
нүктелермен 4 бөлікке бөлінген (олардың ешқайсысы 255-ден аспауы керек) 32-
биттік сан(мысалы, 49.19.81.2). Пайдаланушыға түсініксіз болғанымен, дәл
осы адрес компьютермен оқылады. Интернет коммуникация әдістері мен
ақпаратқа шығу тәсілдерін түр-түрімен ұсынатын болғандықтан, көп мекемелер
үшін ол – ақпараттық жүйенің ажырамас бөлігі. Интернеттегі электрондық
пошта. Интернеттің ең маңызды сервистерінің бірі электрондық пошта болып
табылады. Егер Интернет басқа желілердің ақпараттық ресурстарымен
байланыста екенін ескерсек, ол пайдаланушыға әр түрлі халықаралық
компьютерлік желілерге жол ашады(хабар қабылдау-жөнелту арқылы) деуге
болады.
Интернеттегі электрондық поштаның мүмкіндіктерін пайдалану үшін, WWW
ресурсына қосылған компьютерге поштаныберетін машинаға шығу мүмкіндігіне
ие болу керек. Мұны электрондық пошта жүйесі (е-mail) арқылы жасауға
болады, мысалы Lotus сс:Мail немесе Мicrosoft Mail, пошталық ВВS арқылы
немесе Интернет қызметтерін жабдықтауышқа қосылған компьютер арқылы (оларды
Интернет провайдерлері деп атайды)
Электрондық поштаның ұйымдастыру принциптері көп жағынан кәдімгі пошта
қызметіне ұқсайды. Пайдаланушы корреспонденцияны жұмыс орнында пошта
дайындау бағдарламасымен немесе кәдімгі мәтіндік редакторда дайындайды.
Кейін поштаны жөнелту бағдарламасы шақырылады (мысалы, SendMail). Ол
кәдімгі поштаны әрі қарай жөнелту үшін байланыс бөліміне жеткізетін пошта
курьері есебінде жұмыс істейді. Uniх-жүйелерінде SendMail байланыс
бөлімшесі рөлін атқарады. Бағдарлама пошта хабарларын сұрыптап,
адресаттарына жөнелтеді. Машиналарында пошталық жәшіктері бар және пошталық
серверлермен коммутацияланған телефон желілері арқылы жұмыс істейтін
пайдаланушыларға қосымша әрекеттер қажет болуы мүмкін.
FTR (File Transfer Protokol) файлдарын беру Интернеттегі компьютерлер
арасында файлдарды қайта бағыттап отыруға мүмкіндік береді.
USENET телеконференциялары дегеніміз – Интернеттің кез келген пайдаланушысы
қатыса алатын аса үлкен электрондық хабарландыру тақтасы.
Archie. FTR шыға алатын файлдар саны өте үлкен және үнемі өсуде (зерттеу
есептерінен бағдарламалық қамтамасыз етумен және жарнамалық проспектілердің
қателерін ресми түзетулерге дейін). Талап етілген ақпаратты іздеу үшін
Archie (құмырсқа) деп аталатын құрал қолданылады. Archie-серверлер FTR
шыға алатын файлдар тізімдерін жасап, оларды үнемі жаңартып отырады.
Telnet. Интернетке қосылғаннан кейін Интернеттегі кез келген басқа
компьютерге шығуға болады – тек ол үшін рұқсаты болуы және қашықтағы
компьютер бұл байланысты бағдарламалық жағынан қолдауы керек.
Gopher – түйінді сөздер және сөйлемдер бойынша Интернетте ақпарат іздеу
құралдарының бірі.
WAIS жүйесі (Wide Area Information serwice) Интернетте алуға болатын
деректер базаларында ақпарат іздеу кезінде интерфейсті қамтамасыз ету үшін
құрылған.
WorId Wide Web дегеніміз – гипермәтінді желілік ақпараттық жүйе.
Интернеттің ауқымды ақпараттық жүйесінің пайда болуы мен дамуы, оны
ұйымдастырудың ерекше технологиясы арнайы бағдарламалар – браузерлер жасау
қажеттілігін тудырды. Бұл бағдарламалар Интернет стандарттары бойынша
жүзеге асырылған желілерде жұмыс істеуге бейімделген. Олар Бүкіләлемдік
«өрмекші торының» (World Wide web – WWW) – Интернет сервисінің ресурстарын
қарауды ұйымдастырады. Бұл тарауда WWW-мен жұмыс кезінде Microsoft Internet
Explorer (MIE немесе IE) браузерін пайдаланудың негізгі принциптері
баяндалады.
World Wide Web жөніндегі негізгі мәліметтер
World Wide Web – Интернеттің қарқынды дамып келе жатқан
технологияларының бірі. WWW мәні мынада: ол ақпаратты түрлі компьютерлерде
орналасқан жекелеген мәтіндік, графикалық және тағы басқа файлдар түрінде
ұсынады. Бұл файлдар өзара гипербайланыстар арқылы біріктірілген.
Файлдардың (немесе объектілердің) мұндай жиынтығын Web – құжат (Web-сайт,
Web-site) ретінде интерпретациялаймыз. Web-құжат жекелеген Web-беттерден
тұрады. Web-серверде бірнеше Web-құжат орналасады.
Web-құжатты іздеу және оған шығу арнайы нұсқағыш (идентификатор) – URL
(Uniform Resours Locator) бойынша орындалады. Стардартты URL ақпараттың
хаттамасын, ақпарат орналасқан компьютердің атын және соған шығудың жолын
белгілейтін үш бөлімнен тұрады. Мысалы, ойыншықтар сатумен айналысатын
Vermont Teddy Bears компаниясының URL құрылымы мынадай болып келеді:
htpp//www. serwise.dicital.com/tdb/vtdbear.htm
Хаттама
Компьютердің аты
Қапшықтың аты
Файлдың аты
URL-ді көрсету арқылы пайдаланушы қажетті файлды нақты белгілейді.

Каталогтарына басқа бір тәсілін іздеу жүйесі қызметі көрсетеді
Үйге тапсырма: Электрондық пошта
Сабақты қорытындылау: Жаңа материалдарды пысықтау, оқушылардың меңгерген
білімдерін талдау, бағалау

САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»

________________

Оқу ісінің меңгерушісі

«___________» ________2011 ж
Пән аты: Информатика
Класы: 11 «A»
Сабақтың тақырыбы: Pront Page редакторы. Жалпы мәлімет
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Бала бойына бүгінгі тақырыпты өту барысында
білімдерін арттыру.
Тәрбиелігі: Әр оқушыны іскерлікке, нақтылыққа, ынтымақтылыққа
тәрбиелеу.

Дамытушылығы: Оқушының әрбір сабаққа ынтасы мен қабілетін
біріктіріп,
пәнге деген
қызығушылығын арттыру.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың өту әдісі: сөздік, көрнекі, практикалық
Сабақтың көрнекілігі: компьютер, топтама.
Дидактикалық материалдар: оқулық, дәптер.
Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру кезеңі
б) сабақ сұрау
в) бағалау
г) жаңа сабақ
д) бекіту
е) үйге тапсырма
ж) қорытынды
Қоңырау соғылып сабақ басталған соң балаларды ұйымдастыра отырып сабақты
бастаймын.
Жаңа материалдың мазмұны:
Өзіндік Web-бет жасауға кірісер алдында бұл бөлімнің негізгі
түсініктерімен және терминдерімен танысу қажет. Сонымен, сайт дегеніміз не?
Бұл – Web-серверде жататын беттердің HTML пішіміндегі жинағы.
Web-сервер дегеніміз – бұл осы беттерді пайдаланушылар сұратуы бойынша
беретін, Интернетке үнемі қосылып тұрған компьютер.
Web-тарап - Web-беттердің жай ғана жиынтығынан анағұрлым үлкен нәрсе. Бұл –
торапты бір тұтасқа байланыстыратын гиперсілтемелер жүйесі, торап-тың
бірыңғай стилистикалық безендірілуі, тораптағы ақпараттың уақтылы жаңаруы
мен жеке беттердің жүктелу жылдамдығы және тағы басқа нәрселер. Web
құжаттардың кәдімгі электрондық құжаттардан негізгі айырмашылығы –
гиперсілтемелері болуында. Гипермәтіндік сілтемелер Web құжатын қарап
отырғанда оның басқа бөлігіне немесе басқа Web құжатына өтуге, немесе
Интернет қызметтерінің біріне шығуға мүмкіндік береді. Әдетте,
гиперсілтемеге сәйкес Web құжаты мәтінінің бөлігі көк түспен ерекшеленеді
немесе асты сызылады. Гиперсілтемеге ауысқанда маус меңзері саусағы
нұсқаулы ашылған алақан пішінін қабылдайды. Егер мұндай нұсқағышпен
гиперсілтемені шертсе, онда гиперсілтемеде көрсетілген адрес бойынша өту
іске асырылады. Гиперсілтемеден бетке қайтқанда көк түс шие-қызылға
ауысады. Түс ауысуы пайдаланушыға «пайдаланылған» гиперсілтемелерді
қадағалап отыруға мүмкіндік береді.
Үй беті дегеніміз – сұратуында Web атын көрсетіп, бірақ нақты беттің атын
бермеген пайдаланушының сұратуы бойынша сервермен берілетін Web-бет. Web үй
беті бар файлға index.htm немесе default.htm стандартты ат меншіктеледі. Үй
беті – бұл Web-тің айнасы, сондықтан оны жобалауға және безендіруге ерекшк
мән беріледі, өйткені оның негізгі қызметі – пайдаланушыға Web-тің басқа
беттері мен құжаттарына өтудің ыңғайлы әдістерін ұсыну.
HTML тілі «гипермәндік белгілеу тілі» болып табылады. HTML файлы дегеніміз
– htm немесе html кеңейту, браузерімізде (браузер – Интернеттің терезесі
іспеттес, мысалы, lnternet Exploler немесе Netscape Navigator) көретін
беттік мәтіні бар кәдімгі мәтіндік файл және кейбір басқарушы жазбалар
–тегалар. Көп жағдайларда бұл тілді білу де шарт емес, бәрін өздері-ақ
жасап беретін арнайы редакторларды пайдалануға болады. Сондай
редакторлардың бірі – кәдімгі Microsoft Word 2000. Әрине, Microsoft
Word 2000 бет жасаудың маңызды құралы бола алмайды. Ол HTML-дың барлық
мүмкіндіктерін пайдалана алмайды, мәтіннің көрінісі де онда браузердегідей
емес және т.б.
Жаңа сабақты бекіту: Ол үшін балаларға жаңа сабақтан бірнеше сұрақтар қоя
отырып сабақты аяқтаймын.

Үйге тапсырма: Pront Page редакторы. Жалпы мәлімет

Сабақты қорытындылау: Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген

білімдерін талдау, бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»

Оқу ісінің меңгерушісі «___________»
________2011 ж
___________________
Пән аты: Информатика
Класы: 11«А»
Жаратылыстану- математикалық бағыт
І.Сабақтың тақырыбы: FrontPage редакторының мүмкіндіктері
ІІ.Сабақтың мақсаты:
а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: аралас сабақ
ІV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары, т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланылған әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова
Информатика 10-11 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы.
VIIІ.Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) қорытынды
Балалар, саламатсыңдар ма, біз өткен сабақта Деректер қоймасын
құру
деп аталатын сабақты өттік. Үйге берілген тапсырма бойынша бірнеше
оқушылардан сұрақтар қою арқылы үй тапсырмасын сұраймын.
Жаңа сабақ
Маңызды HTML редакторы деп Microsoft FrontPage-ні атауға болады. Бұл
Интернетке арналған арнайы редактор және, бір жақсысы, ол Word-қа ұқсайды,
сондықтан оны ұғыну сендерге қиынға соқпайды.
Microsoft FrontPage 2000 версияның (бұдан әрі FrontPage Редакторы)
редакциялау мүмкіндіктері мол. Frontрage Редакторы HTML-ді бүге-шігесіне
дейін білуді талап етпей-ақ, кәсіби сапалы беттер жасауға мүмкіндік береді.
Егер бетті редакциялау барысында сөзді курсивпен ерекшелеу немесе тақырып
түсін өзгерту қажет болса, Word-тағыдай мәтіннің қажетті фрагментін
белгілеп, тиісті батырманы басыңдар – іс бітті. Frontрage HTML-дің тиісті
кодын өзі генерациялайды.
Редактордың тамаша мүмкіндіктерінің бірі – оның беттерді WYSIWYG режімінде
көрсете алатын қабілетінде. Бұл дегеніміз – олардың браузердегі көрінісі
Редакторындағыдай болады деген сөз. Күні кеше ғана HTML кодтарында ұсақ-
түйекке дейін қолмен сипаттап отыруға мәжбүр болып, нәтиже ойдағыдай
болатынына үміттеніп қана қоятын едік. Ендігі жерде беттің Редакторында
дұрыс көрінуіне ғана қол жеткізу жетіп жатыр. FrontPage Редакторында жұмыс
істеуге өте ұқсайды. Мұнда да жартылай қара қаріп, курсив және астын сызу,
маркерленген және нөмірленген тізімдер, операцияның қайталау және
орындатпай сиықты стандартты батырмалар қолданылады. Редактор терезесінде
мәтін енгізу дәл Word-тағыдай тексеруге болады. Редакторда кестелер және
фреймермдер құру өте ыңғайлы. Редакторда кестелер және фреймдер құру өте
ыңғайлы. Фреймдер жөнінде алдағы уақытта білеміз.
Редакторды іске қосу.
Редакторды іске қосу үшін мынадай әрекеттер тізбегін орындаңдар:
Пуск → Программы → Microsoft FrontPage
Іске қосқанда Редактор екі менюі бар терезені ашады. Терезенің жоғарғы
бөлігінде көрінісі Office қолданбасының барлық терезелеріндегідей
стандартты менюлер және инструменттер панельдері орналасқан. Сол жақтағы
меню арнайы FrontPage үшін жасалған, бұл – жұмыс түрлері немесе режимдері
менюі.
Standart(Стандартная), Fotmat (Форматирование), lmage(Рисование),
Forms(Формы), Аdvanced(Дополнительно), Таble(Таблица) инструменттер
панельдері View(Вид) менюі арқылы басқаруға және Word-тағыдай бұл
панельдерді View(Вид) командасымен алып тастауға немесе қосуға болады.
Views сол жақ инструменттер панельдерін қарастырайық:
1. Page – бетті редакциялау экранның төменгі сол жақ бұрышында
орналасқан үш қосымша беті бар құрамдас беттер редакторын шақыртады.
Normal (Обычный вид) – Бетті визуальды (Word-тағыдай жасау)
HTML (Код HTML) – HTML режимінде редакциялау
Preview (Предварительный просмотр) – Нәтижені браузердегідей қарау.
Үйге тапсырма
FrontPage редакторының мүмкіндіктері
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»

Оқу ісінің меңгерушісі «___________»
________2011 ж
___________________
Пән аты: Информатика
Класы: 11«А»
Жаратылыстану- математикалық бағыт
І.Сабақтың тақырыбы: FrontPage редакторын пайдалану
ІІ.Сабақтың мақсаты:
а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: аралас сабақ
ІV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары, т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланылған әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова
Информатика 10-11 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы.
VIIІ.Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) қорытынды
Балалар, саламатсыңдар ма, біз өткен сабақта FrontPage
редакторының мүмкіндіктері деп аталатын сабақты өттік. Үйге берілген
тапсырма бойынша бірнеше оқушылардан сұрақтар қою арқылы үй тапсырмасын
сұраймын.
Жаңа сабақ
Web-беттердің дизайнын тиімді ету шарттарының бірі – тақырыптарды дұрыс
пайдалану. Ірі тақырыптардың көптігі беттеріннің оқылуын қиындатады, ал
тақырыптарға кедей беттердің көрінісі жұпыны және оларға қабылдау қиын
болады. Тақырыптар газет немесе журналдағыдай бетте берілген ақпаратты
құрылымдауға көмектеседі. Сайтымыздың бір бетінің мысалында тақырыптарды
пайдаланудың қарапайым үлгісін қарастырайық. Бетті сыныптастарына арнап Мой
класс деп атайық. Бұл бетте біз оқушылар тізімін жасаймыз, соңында олардың
меншікті беттеріне жасалған сілтемелер тіркеледі. Бұл тапсырманы орындау
үшін келесі әрекеттерді іске асыру қажет:
1. File New Page командаларын орындап, Редакторда жаңа бет
жасаңдар.
2. New диалогтық терезесінде Normal Page шаблонын таңдап, ОК батырмасын
басыңдар. Редакторда сол жақ жоғарғы бұрышында жыпықтап тұрған меңзер
орналасқан бос бет пайда болады.
3. Пішімдеу панеліндегі стильдер тізімінен Нeading 1(Заголовок 1)
таңдандар. Беттің шапкасы тиісінше ,мысалы, бірінші дәрежелі тақырып
сияқты ерекшеленіп тұруы керек. FrontPage Редакторында тақырып жаңа
жолдан жеке абзац сияқты безендіріледі.
4. Енді Мой класс бетінің негізгі тақырыбын енгізіндер.
5. Оқушылардың аттарын енгізіндер. Меңзер жаңа жолға өтуі үшін ‹Enter›-ді
басып, стильдер тізімінен Нeading3(Заголовок 3)таңдаңдар да,
Александр есімді теріндер.
6. Енді 5-қадамды қайталай отырып, сыныптың қалған оқушыларының аттарын
енгізіңдер.
Тізімде тақырыптардың алты дәрежесі аталғанын ескеру керек.4.7.-суретте
тақырыптардың барлық алты дәрежесінің салыстырмалы өлшемдері көрсетілген.
Маңызды HTML редакторы деп Microsoft FrontPage-ні
атауға болады.Бұл Интернетке арналған арнайы редактор және,бір
жақсысы,олWord-қа ұқсайды,сондықтан оны ұғыну сендерге қиынға
соқпайды.
Microsoft FrontPage 2000 версияның (бұдан әрі Frond-
Page 2000 немесе жай ғана FrontPage Редакторы) редакциялау
мүмкіндіктері мол.
FrontPage Редакторы HTML-ді бүге-шігесіне дейін білуді
талап етпей-ақ , кәсіби сапалы беттер жасауға мүмкіндік береді.Егер
бетті редакциялау барысында сөзді курсивпен ерекшелеу немесе тақырып
түсін өзгерту қажет болса,Word-тағыдай мәтіннің қажетті фрагментін
белгілеп, тиісті кодын өзі генерациялайды.
Қаласаңдар, тікелей Редакторда HTML кодын жазып,сол
мезетте,браузерді іске қоспай-ақ , өз жұмыстарыңның нәтижелерін
көрулеріңе болады.
Редактордың тамаша мүмкіндіктерінің бірі-оның беттерді
WYSIWYG режімінде көрсете алатын қабілетінде (what you see is what you
get-не көрсеңіз,соны аласыз).Бұл дегеніміз-олардың браузердегі
көрінісі Редактордағыдай болады деген сөз.Күні кеше ғана HTML
кодтарында ұсақ- түйекке дейін қолмен сипаттап отыруға мәжбүр болып,
нәтиже ойдағыдай болатынына үміттеніп қана қоятын едік. Енді
жерде,беттің Редакторда дұрыс көрінуіне ғана қол жеткізу жетіп жатыр.

Үйге тапсырма
FrontPage редакторын пайдалану
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»

Оқу ісінің меңгерушісі «___________»
________20 ж
___________________
Пән аты: Информатика
Класы: 11«А»
Жаратылыстану- математикалық бағыт
І.Сабақтың тақырыбы: FrontPage редакторының қосымша мүмкіндіктері:
а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: аралас сабақ
ІV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары, т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланылған әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова
Информатика 10-11 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы.
VIIІ.Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) қорытынды
Балалар, саламатсыңдар ма, біз өткен сабақта FrontPage
редакторын пайдалану деп аталатын сабақты өттік. Үйге берілген тапсырма
бойынша бірнеше оқушылардан сұрақтар қою арқылы үй тапсырмасын сұраймын.
Жаңа сабақ
Web-парақ жекек Web-құжат болып табылады. Бұл Web-парақтардың кәдімгі
мәтіндік құжаттардан форматы өзгеше болады және олар HTML фарматында
жазылады.Біз әрбір сервердің Бүкіләлемдік желде өзіндік адресі болатындығын
білеміз. Сондай-ақ әрбір компьютердегі әрбір файлдың іздеу жолы деп
аталатын өзінің адресі болатындығы бізге бұрыннан белгілі. Сондықтан
интернеттің ақпараттық өрісіндегі әрбір құжаттың сол сервердегі файл адресі
мен сервер адресінен тұратын адресі болады. HTML форматындағы Web-
құжаттарды оқу үшін арнайы программаллар болуы керек.
Web-парақ жекек Web-құжат болып табылады. Бұл Web-парақтардың кәдімгі
мәтіндік құжаттардан форматы өзгеше болады және олар HTML форматында
жазылады.
Біз әрбір компьютердегі әрбір әрбір файлдың іздеу жолы деп аталатын өзінің
адресі болатындығы бізге бұрыннан белгілі. Сондықтан интернетті ақпараттық
өрісіндегі әрбір құжаттың сол серведегі файл адресі мен сервер адресінен
тұратын адресі болады. HTML форматындағы Web-құжаттарды оқу үшін арнайы
программалар болуы керек. Мұндай программаларды Web-құжаттарды оқуға
арналған өте кең тараған программалар болып табылады. Web-құжаттарды оқу,
олардың бірінен басқасына ауысуға мүмкіндік беру.

Үйге тапсырма
FrontPage редакторының қосымша мүмкіндіктері:
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»

Оқу ісінің меңгерушісі «___________»
________20 ж
___________________
Пән аты: Информатика
Класы: 11«А»
Жаратылыстану- математикалық бағыт
І.Сабақтың тақырыбы: Кестелермен жұмыс істеу. Кестелер.
а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: аралас сабақ
ІV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары, т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланылған әдибиеттер: Н.Ермеков, М. Ермеков, С. Ноғайбаланова
Информатика 10-11 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы.
VIIІ.Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) қорытынды
Балалар, саламатсыңдар ма, біз өткен сабақта FrontPage
редакторының қосымша мүмкіндіктері деп аталатын сабақты өттік. Үйге
берілген тапсырма бойынша бірнеше оқушылардан сұрақтар қою арқылы үй
тапсырмасын сұраймын.
Жаңа сабақ
Кесте – сайт құрағанда қолданылатын ең қуатты инструменттердің бірі.
Кестелер басында құрылымдандырылған деректерді көрсету үшін қолданылады.
Бірақ біртіндеп олар Web-беттерді құрастырудың қуатты әмбебап құралына
айналды. Кестелер бетті онда элементтер орналасатын жеке аймақтарға бөлуге
мүмкіндік береді. Нtml кестелері ұяшықтарының төңірегіндегі жақтаулар
көрінуі де, көрінбеуі де мүмкін. Егер кесте бетті құрастыру үшін
қолданылатын болса, әрине , көрінбейтін шекараны қолданған жөн, бірақ
кейбір кездерде, егер әр түрлі үяшықтар үшін әр түрлі құюлар қолданылса,
қызық нәтижелер алынады.
Кесте жолдар мен ұяшықтар бағандарынан тұрады, оларда мәтін суреттер
кірістірілген кестелер болуы мүмкін. Ұяшық (СеІІ) – кілтті элемент, олардың
жиынынан кесте тұрады. Ұяшық әрқашан тікбұрыш пішінінде болады,онда мәтін
немесе суреттер болуы мүмкін. Кестенің әр ұяшығы шекаралар орнатады, онда
қойылған деректер оларға қатысты тураланады. Егер материалды орналастыру
үшін кесте ұяшығының көлемі жеткіліксіз болса, оның көлемін FrontPage
автоматты түрде үлкейтеді. Ұяшықтарды бөліктерге бөлуге болады, олар да
ұяшық деп аталады. Бірнеше көршілес ұяшықтарды біріктіруге де болады.
Кестенің жолы (Row) бір көлденең деңгейде орналасқан ұяшықтар жиынынан
тұрады. Өз кезегінде, кестенің бағаны (Column) – бір тік деңгейдегі
ұяшықтар жиыны. FrontPage жеке ұяшықтар үшін де, жолдар, бағандар,
ерекгеленген ұяшықтар тобы үшін де, немесе тұтас кесте үшін де әртүрлі
атрибуттар белгілеуге мүмкіндік береді. Мұндай атрибуттарға төмендегілер
жатады:
1. ұяшық шекарасы
2. жиек стилі
3. ұяшықтың құюяның түсі
Бағандардың тақырыптары дербес объкт емес, бұл тек кесте дизайнының
элементі, оны безендіру стилі кәдімгі ұяшықтардың стилінен өзгеше болады.
Кестенің жоғарғы жолының ұяшығына біріктірілген мәтін оның тақырыбы бола
алады. Жұмысты жеңілдету үшін FrontPage әр кестеге маркерлердің әмбебап
жиынын қосады.
Сонымен біз қажетті құрылымдағы кестені жасадық. Енді оларды
мәліметтермен толтырып көрейік. Кестелердің ең тамаша ерекшеліктерінің
бірі – енгізілген мәтін ұяшықтың ішінде тура біз бүкіл құжаттың шегінде
пішімдеп дағдыланғандай пішімделеді. Ұяшыққа енгізілген мәтін, егер оның
ұзындығы бағанының енінен артық болса, автоматты түрде жаңа жолға
ауысады.
Үйге тапсырма
Кестелермен жұмыс істеу. Кестелер.
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.