Тәлім сөз – тәрбие құралы

«С. Сейфуллин атындағы гимназия»

Кіріктірілген сабақ

Тақырыбы: «Тәлім сөз – тәрбие құралы»

8 «А» сыныбы (о/б)

Өткізген: қазақ тілі пәнінің мұғалімі Ш.Н. Баймағамбетова

.

Сәтбаев – 2010ж
Сабақтың тақырыбы «Тәлім сөз – тәрбие құралы»

Мақсаты: диалог, монолог түрінде сөйлей білуге төселдіру;
оқушылардың шығармашылық қабілетін дамыту;
әртүрлі жағдаяттарды қарастыра отырып,
неміс тілі мен қазақ тілінің арасындағы тілдесудің
айырмашылығын түсіндіру; оқушыларды
ана тілін қастерлей отырып, әдептілікке тәрдиелеу

Сабақтың түрі. Тіл дамыту
Көрнекілік: Флипчарт Activstudio бағдарламасы.

Сабақтың барысы

Флипчарт Aktivstudio

Мұғалім
Тіл қай ұлтта , қай елде болса да қастерлі, құдіретті. Ол әрбір
адамға ана сүтімен еніп қалыптасады. Тіл байлығы - әрбір адамның
мақтанышы. Ол атадан балаға мирас болып қалып отыратын баға жетпес мұра.

1.Оқушы: «Сүйемін туған тілді – анам тілін
Бесікте жатқанымда-ақ берген білім,
Шыр етіп жерге түскен минутымнан
Құлағыма сіңірген таныс үнім....
Ең бірінші сол тілмен сыртқа шықты
Сүйгенім, жек көргенім, ұнатқаным...»
2.Оқушы: «Әкемнің құты, шешемнің сүті
Сіңірген тұла бойыма.
Бар асылын халықтың,
Лұғатын ұлы тарихтың
Құйған сана-ойыма,
Туған тілім, өркенде,
Бола бер күшті, көркем де! »

Мұғалім:
Ал тілді қадірлеу дұрыс сөйлеуден басталады. Жүйесін тауып айтылған сөз
жүрекке жетіп, жүйкені босатады. Адам мәдениетінің алғашқы шарты – дұрыс
сөйлей білу. Түсіне білгенге ол да өнер.
-Балалар, сендер қандай адаммен дос болғыларың келеді?

-Әдепті, тәрбиелі, сыпайы, өзін-өзі ұстай білетін, үлкендерді сыйлайтын,
әділ, жомарт, мейірімді, ата-анасын сыйлайтын, ана тілін құрметтейтін,
...

- Сыпайылық ережелерді сақтайтын, үлкендерді сыйлайтын, көпшілік жерде
өзін ұстай білетін адамды қалай атаймыз?
- Тәрбиелі, әдепті, сыпайы адам дейміз.

- Сабағымыздың тақырыбы: «Тәлім сөз – тәрбие құралы». Бүгін біз
сіздермен сабақта әртүрлі жағдаят, тілдесуді қазақ және неміс тілдерінде
қарастыра отырып, «Қандай адамды әдепті, тәрбиелі адам дейміз?» деген
сұраққа жауап береміз.
Ең жақсы бала – ана тілін құрметтеген ұл мен қыз. Бірақ, бұл сіздердің
өзге тілді меңгерулеріңізге бөгеу болмайды. Қазір бірнеше тіл білу -
заманымыздың талабына сай.
- Нүриля Ақтаевна, сізге сөз!
• Видео \немісше\

Kinder seht hier an die Tafel! (СЛАЙД Auf unserem Erdball leben mehr
als 5 Millarden Menschen und es gibt als 3000 Sprachen –

Deutsch ist die Landessprache in mehreren Staaten Europas-Viele Leute in
der ganzen Welt lernen Deutsch als Fremdsprache oder als ihre zweite
Sprache. Insgesamt ist Deutsch die Muttersprache für etwa 100 Millionen
Menschen
Wir erlernen im Gymnasium zwei Fremdsprachen: Deutsch und Englisch Und ihr
erlernt noch Kasachisch. Das ist unser Staatssprache .

Wisst ihr, wie die Fremdsprachen auf der Erde entstanden sind? Es gibt eine
Sage, die auf die Bibel zurückgeht. Hört euch diese Sage an
Babylonische Sprachverwirrung – Вавилонское столпотворение
Turmbau zu Babylon, Babylonische Verwirrung
Es lebte ein Volk im Osten, das eine Sprache gesprochen hat. Es siedelte
sich in der Ebene in einem Land namens Schinar an. Das Volk wollte eine
Stadt und einen Turm "mit einer Spitze bis zum Himmel" bauen. Der Gott
stieg vom Himmel herab und besah sich (осмотрел) die Sache. Zur Strafe für
die Vermessenheit der Bauherren, den Himmel oder Gott erreichen zu wollen,
hat der Gott die Menschen verwirrt und ihnen verschiedene Sprachen gegeben.
Die Menschen begannen verschiedene Sprachen zu sprechen, konnten einander
nicht verstehen und der Turmbau blieb aufgrund der Sprachprobleme
unvollendet. Also, die Sprachenvielfalt wurde als Gottesstrafe an der
gesamten Menschheit dargestellt.
Ohne Sprache können die Menschen nicht leben. Die Sprache ist ein
wichtiges Mittel der Kommunikation, der Information, sie widerspiegelt die
Geschichte des Volkes und der ganzen Zivilisation

- Балалар, ал сендер қалай амандасасыңдар?
–Сәлем! Қал қалай! Қалайсың!

- Cөйлесу, тілдесу сәлемдесуден басталады. Оның өзінің түр- түрі болады.
Мысалы:

-Басын изеу, қол алысу, қол бұлғау, иіліп сәлем беру, бетінен сүю, төс
қағысу.

Оқушы: - Кім қалай амандасады екен?
Ағылшындар бас киімін шешіп сәлем береді, латын американдықтар
кездескенде төс қағысады, қазақтар, орыстар, амеркандықтар қол алысады,
француздар бір-бірінің бетінен сүйеді, ағылшын оқушылары «Эй!» деп
амандасады.

Интерактивті тақтада жазбаша жұмыс орындау.
1. ...., өтіп кетуге бола ма? 2. ...., біз қайтайық. 3. Көмектесіп
жіберші, .... . 4. Төрге шығыңыз, ..... . 5. ...., кіруге бола ма?
Керекті сөздер:
(құдағи, інішек, рұқсат етсеңіз, дәрігер мырза, кешіріңіз)

Суретпен жұмыс
Мұғалім

- Таныс болайық, бұл - Марат Омар. Ол – кім?
- Дәрігер
- Марат Омар қайда тұрады?
- Қазақстанда
-Туыстары оны «Марат» деп атайды.
Балалары- «әке», жиен, нағашылары- «көке»,
жұмыста әріптестері -«Омар мырза», ал
емделушілер ол кісіні «дәрігер мырза» деп атайды.

-Мырза, ханым, бикеш, бойжеткен, інішек, құдағи – шіркін, жылуы мол,жан
жадыратар шуақты қазақтың сөздері-ай !

Осы жұмыс неміс тілінде жазбаша жүреді.

Тест . Das ist Otto Meier/ Er ist Arzt von Beruf.Er hat eine Familie.
Die Verwandten und die Freunde nennen unseren Helden: …1…………..
Seine Kinder nennen ihn:…2………
Die Neffen nennen ihn …3………
Als er in der Schule lernte, wandte sich man an ihn: 4……………….
Sein Chef und seine Mitarbeiter können sich an ihn …5…….. wenden.
Die Patienten können …6……………… sagen.
Als er auf rotes Licht mit der Auto fuhr, sagte der Polizist:”Zeigen Sie
bitte Ihr Ausweis,……7……...”
Otto. Vater. Onkel. Otto Meier, Kollege Meier ,Herr Doktor, Herr Meier
Өзін-өзі тексеру

Мұғалім:
Сыпайылыққа тағы не жатады?
Оқушылар
Үлкендерді сыйлау, автобуста орын беру, бірінші болып сәлем беру, біреудің
сөзін бөлмеу, қателессе кешірім сұрау , ата-ананы сыйлау, ата-анаға дауыс
көтермеу,телефонмен тым ұзақ сөйлеспеу.

Мұғалім
-Ал егер кешке шұғыл бір жағдайда телефон соғуға тура келді делік, бұл
жағдайда қалай сөйлесеміз.

Диалог -Сәлеметсіз бе, Канкордия Дмитриевна!
-Сәлеметсіз бе, Алина Ресметовна!
- Тым кеш телефон соққаныма кешіріңіз. Сізді жұмысыңыздан бөлген
жоқпын ба?
- Жоқ. Айта беріңіз.
- Мен сізбен жұмыс мәселесімен жолықсам ба деп едім. Қалай
қарайсыз?
- Жарайды. Ертең сағат бірде кездесейік.
- Рахмет! Сау болыңыз!
-Көріскенше!

Сергіту минуты Und jetzt werden wir uns ein wenig erholen! Das Spiel
heißt die Kette. Wir werden die Kette der guten und kulturellen Wörter
bilden....Danke! Setzt euch bitte!
12.Bildet den Dialog! "Höflichkeit ist ein Teil der Kultur, der im
Kommunikationsstil zum Ausdruck kommt
Екі оқушы тақта алдында жұмыс істейді. Lest und dramatisiert!

Dialog §3 „Ich habe meine Brille verlegt“ „§4 „ Wlollen wir ins Kino
gehen!“ §5 „ Wie komme ich zum Theater“ Диалог
§1Gabi: Hay! Leute!
Ulla Hallo Gabi.Was ist los?
Gabi: Ich habe meine Brille verlegt
Ulla: Hast du denn wirklich auch schon überall nachgesehen?
Gabi: Ja
Holger: Vielleicht ist sie im Schrank.
Gabi: Nein im Schrank ist sie nicht.
Ulla: Oder vielleicht neben dem Computer?
Gabi: Neben dem Computer ist auch nicht.
Holger: Hast du schon unter dem Tisch nachgesehen?
Gabi: Unter dem Tisch? Was soll denn die Brille unter dem Tisch?
Ulla: Und manchmal hast du sie auch in deiner Tasche.
Gabi: Nein, also in der Tasche ist sie bestimmt nicht.
Ulla: Ich hab sie! Sie ist auf deiner Nase!
Gabi: Oh! Mein Gott!----ha-ha-ha

Мұғалім - Кезінде Құрмысы деген шешен болыпты. Шешен өлерінде балалары:
«Әке, бізге не айтасыз?» -деп сұрағанда: «Мен не айтайын, осы уақытқа дейін
айтқан сөзімді ұмытпасаңдар жетер, әйтсе де бір сөз айтайын: «Есіктен
мейман келсе тоқтатпа, өлген мені жоқтатпа!» депті.
Қонақжайлылық – қазақ халқының ертеден келе жатқан,өзге ұлттарға
ұқсамайтын ерекше дәстүрі.

Оқушы
Сырттан келген мейманға,
Сәлем беріп, қол алсаң,
Бірінші еткен құрметің
«Түсіңіз» деп тұс беріп,
Шылбырына оралсаң,
Екінші еткен қызметің.
Есік ашып енгізіп,
Көрпе төсеп құп алсаң,
Үшінші еткен құрметің.

Мұғалім
Мынадай жағдаятты қарастырып көрейік.
1. «Сізге туған күніңізге танысыңыз раушан гүлін сыйлады, бірақ сіз ол
гүлді ұнатпайсыз. Не істейсіз?
Диалог
- Сәлем Наташа, туған күніңмен !
Мынау саған! Саған денсаулық, бақыт тілеймін!
-Рахмет! Қандай тамаша гүл! Иісін айтсаңшы, керемет!
Көп-көп рахмет! Төрге шық! Қонақ бол!
- Рахмет

Осы бөлімге қорыту:

1. Қазақ тілі мен неміс тілінің арасындағы тілдесудің айырмашылығы
неде?
1.Тілдесу әр ұлттың мәдениетіне байланысты.
2. Тілдесу әр түрлі жағдаяттарға байланысты.
2. Тілдесушілердің әдептілігіне, мәдениетіне байланысты.

Мақал – мәтелдер. Неміс тілінде
“ Deutsche Sprichwörter sind wirklich ein Schatz der Volksweisheit, der
Lebensklugheit“
. In den Sprichwörtern werden Traditionen, Sitten und Bräuche der Völker
widerspiegelt

Мұғалім:
Осы мақал-мәтелдердің қазақша баламасын табайық.

|Deutsch |Russisch |
| |Kasachisch |
|1. Guter Gruß -guter Dank | |
| |Сәлем-сөздің анасы. |
|2 Mein Haus ist mein Burg |2. Өз үйім - өлең төсегім |
|3 Kleine Kinder kleine |3. Балалы үй – базар. |
|4. Wissen ist Macht | |
| |4.Білегі күшті-бірді жығады, |
| |Білімі күшті мыңды жығады. |
| 5. Ohne Fleiß kein Preis | |
| |5.Еңбек еткен емеді, |
| |Еңбексіз не өнеді? |

.

Неміс тілінде ( Рефлексия) - Мына тамаша қызыл гүлдердің санына
қарап, біз бүгін алдымызға қойған мақсатымызға жеттік деп айта аламыз!
Сонымен , қорыта келгенде әдептілік дегеніміз не?
- Көпшілік жерде өзін-өзі ұстай білу, үлкендерді сыйлау, ата-
ананы құрметтеу, ана тілді құрметтеу, ..

Өзге тілдің бәрін біл
Өз тіліңді құрметте!
Өз ана тілін білу, қастерлеу - әдептіліктің төркіні!
- «Сіз» деген - әдеп,
«Біз» деген – көмек!
Әрқашанда «сіз», «біздеріңіз» таусылмасын!

Оқушылар өздерін тексеріп, маршруттық парақтарын өткізеді.