Дүниетану- 3сынып

Дүниетану- 3сынып

№1.Тақырыбы: Адам-табиғат перзенті. Ағза мүшелері.
Мақсаты: Адамның табиғаттағы алатын орны, дене мүшелерімен, тері
гигиенасымен таныстыру; түсініп оқуға, ойын жеткізе білуге үйрету, сөйлемді
дұрыс құруға дағдыландыру; білімін, тілін дамыту; денсаулық сақтауға,
тазалыққа тәрбиелеу. Сабақ типі: Аралас сабақ. Әдісі: (Түсіндіру, сұрақ-
жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Суреттер, үлестірмелер.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Сабаққа дайындық.
ІІ. Психологиялық дайындық:
-Өсімдіктер мен жануарлар тіршілігі үшін не қажет? Адам тіршілік ету үшін
қандай жағдай қажет? Неліктен адам табиғат перзенті дейміз?
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1.Сұрақтарға жауап алу
-Адам мен басқа тіршілік иелерінің ұқсастығы мен айырмашылығы қандай?
2. Қорытындылау
IV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау Адам-табиғат
перзенті. Ағза мүшелері V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:
Адамның денесі 4 бөліктен тұрады: бас,мойын, кеуде, қол және аяқ.Адамның
ішкі мүшелеріне:ми, өкпе,жүрек, бауыр, бүйрек, қарын, ішек, қуық жатады.
1.Оқушыларға оқыту. а) іштей ә) дауыстап б) теріп оқу
2. Сұрақтар мен тапсырмаларды орындау. -Адам денесі қандай бөліктерден
тұрады?
-Адам денесінің негізгі мүшелерін ата? -Адам қаңқасының бас, кеуде, қол,
аяқ сүйектерінің аттарын ата?
VII. Бекіту кезеңі: Қорытындылау.
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: 7-10 бет оқу. Бағалау.

№2 Тақырыбы:Денім сау болсын десең...
Максаты: Мектептегі спорттық үйірмелер,оларға қатысудың пайдасы жайында

оқушылар ұғымын кеңейту; тілін, сөздік қорын дамыту;
салауатты өмір сүруге, денені шынықтыруға тәрбиелеу.
Сабақ типі: Аралас сабақ. Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Суреттер, үлестірмелер.
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын психологиялық жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:
1.Адам табиғаттың бір бөлігі екенін дәлелде. 2.Адамның ішкі бөлігін ата.
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:
-Адам табиғаттан нені үйренеді?
-Адамдар мен жануарлар арасындағы қамқорлықты салыстыр.
IV. Мақсатын қою кезеңі:
Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Денім сау болсын десең не істеу керек?
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:
1. Мұғалімнің түсіндірмесі. -дене шынықтыру -денсаулық кепілі-спортпен
айналысу-спорттың түрлері -спорттық және ұлттық ойындар 2.«Денім сау болсын
десең»-түсіндіру
3.Сурет бойынша жұмыс. Сергіту сәті
VI. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1.Оқулықпен жұмыс 11-12 бет.Оқушыларға оқыту:іштей, дауыстап-тізбектей
2.Сұрақтарға жауап алу
-Мектепте қандай спорттық үйірмелер бар? Ертеде балаларды қалай
шынықтырған? Қимыл-қозғалыстың қандай пайдасы бар? -Қазіргі кезде спорттың
қандай жаңа түрлерін бісесің? VII. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: 11-12 бет оқу. Әңгімелеу. Бағалау

№3 Тақырыбы:Тері-ағзаның қорғаныс мүшесі.
Максаты: Адам денесін тері жауып тұратынын түсіндіру, дене мүшелерімен
тері гигиенасымен таныстыру; білімін, тілін дамыту: денсаулық сақтауға,
тазалыққа тәрбиелеу.
Сабақ типі: Аралас сабақ. Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Суреттер, үлестірмелер.
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. Мен бүгін көңілді
келдім. Кәне, шеңбер құрайық, өзіміздің жақсы көңіл күйімімізді бір-
бірімізге берейік. Өйткені, көңіл күйіміз жақсы болса, қиындықтарды оңай
жеңеміз ғой.
ІІ. Психологиялық дайындық:
1. Не себепті мектептегі әр оқушы спортпен шұғылдануға міндетті? 2.Қандай
спорттық ойындарды білесің? Ол қандай қасиетке тәрбиелейді?
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:
1.Сұрақтарға жауап алу. 2. Спорт түрлерін ата? 3. Қорытындылау
IV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау
Тері-ағзаның қорғаныс мүшесі
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: Сурет бойынша жұмыс 1.Ұлғайтқышпен
көрсетілген терінің құрылысымен таныстыру. 2. Сарамандық жұмыс
VI. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1.Оқушыларға оқыту. а) іштей ә) дауыстап б) теріп оқу 2. Сұрақтар мен
тапсырмаларды орындау.
-Жарақат алғандағы алғашқы көмек.
1. Тері үсіген кезде
а) сылаймын; ә) жылы суға саламын;
б) тіліммен жалаймын; в) ақ дәкемен ораймын;
2. Соғып, жарақаттанғанда:
а) жылы суға малынған дәкемен ораймын;
ә) қыздыратын затты басамын (тұз, грелка);
б) медициналық жапсырманы жапсырамын;
в) суық суға малынған дәкемен ораймын.
3.Егер жарақат үлкен болса:
а) қатты айқайлаймын;
ә) ұйықтауға тырысамын;
б) дәрігерге көрінемін;
в) барлық адамдарға көрсетемін.
VII. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: 13-15 бет оқу. Бағалау.

№ 4. Тақырыбы: Адам денесінің тірек-қимыл қозғалыс мүшелері. Қаңқа.
Максаты: Қаңқа-адам денесін қозғалысқа келтіретін мүше екенін түсіндіру,
партаға түзу отыруды үйрену; білімін, тілін дамыту;
денсаулық сақтауға, тазалыққа тәрбиелеу.
Сабақ типі: Аралас сабақ. Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Суреттер, үлестірмелер.
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу, түгендеу, оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. Мен бүгін көңілді
келдім. Кәне, шеңбер құрайық, өзіміздің жақсы көңіл күйімімізді бір-
бірімізге берейік. Өйткені, көңіл күйіміз жақсы болса қиындықтарды оңай
жеңеміз ғой.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:
1. Тері қандай қызмет атқарады? 2.Май мен тердің тері арқылы шығуының
ағза үшін қандай маңызы бар? ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:
1.Сұрақтарға жауап алу. Теріні таза ұстау жөнінде өз тәжіребеңе сүйеніп
әңгімеле.
2. Қорытындылау
IV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Қаңқа.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Қаңқа. Адамның бас, кеуде, қол, аяқ
сүйектерін тауып аттарын атап үйрену.2.Партаға түзу отыруды үйрен. «Өз
сымбатыңды тексеріп көр»
VI. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1. Оқушыларға оқыту. а) іштей ә) дауыстап б) теріп оқу2. Сұрақтар мен
тапсырмаларды орындау.-Адам денесі қандай бөліктерден тұрады? -Адам
денесінің негізгі мүшелерін ата?-Адам қаңқасының бас, кеуде, қол, аяқ
сүйектерінің аттарын ата?
VII. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: 16-18 бет оқу. Бағалау.

№5. Тақырыбы: Бұлшық ет-қимыл қозғалыс мүшелері мен маңызы.
Максаты: Бұлшық ет, оны жаттықтырудың маңызын түсіндіру, үйрету;
тазалыққа, денсаулық сақтауға үйрету; білімін, ой-өрісін дамыту.
Сабақ типі: Аралас сабақ. Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Суреттер, үлестірмелер.
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:
1. Адам денесін қандай сүйектер қозғалысқа келтіреді?
2. Дене бітімі сымбатты болып жетілуі үшін қандай жағдайларға мән берген
жөн?
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:
1.Сұрақтарға жауап алу -Адам денесі қандай бөліктерден тұрады?-Адамның
қаңқасы қандай қызмет атқарады? 2. Қорытындылау
IV. Мақсатын қою кезеңі:
Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Бұлшық ет-қимыл-қозғалыс мүшелері.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:
1. «Бұлшық ет» «Бұлшық етті жаттықтырудың маңызы» түсіндіру. 2. Оқушыларға
іштей оқыту.
VI. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1.Оқушыларға оқыту. а)дауыстап оқу. ә)теріп оқу
2. Сұрақтар мен тапсырмалар.
-Адам денесіндегі бұлшық еттер қандай негізгі қызмет атқарады? -Бұлшық ет
жиырылғанда және созылғанда қалай өзгереді? -Адам денесінің қай
жерлерінде бұлшық ет бар? -Бұлшық еттерді қалай жетілдіріп, дамытуға
болады?
VII. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: 18-20 бет «Бұлшық ет» оқу мазмұндау.
Бағалау.

№6. Тақырыбы: Қан айналым мүшелері. Жүрек-қан айналымының негізгі мүшесі
Максаты: Қан айналасы мүшелері, жүректі шынықтыру және оның маңызын
түсіндіру, үйрету; тазалыққа, денсаулық сақтау тәрбиелеу; білімін, ой-
өрісін дамыту.
Сабақ типі: Аралас сабақ. Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Суреттер, үлестірмелер
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1.Бұлшық ет. 2.Бұлшық етті жаттықтырудың
маңызы.
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:
1.Сұрақтарға жауап алу: -Бұлшық еттер қандай қызмет атқарады. -Адам
денесінде қай жерлерде бұлшық ет болады? -Бұлшық етті қалай дамытады? 2.
Қорытындылау
IV. Мақсатын қою кезеңі:
Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Қан айналымы мүшелері.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:
Қан айналымы мүшелері. Жүрек мәне оның қызметі. Жүректі шынықтыру және оның
маңызы. Қан тамырлары. Қан тамырлары, түсіндіру. Сергіту сәті
VI. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1.Оқушыларға оқыту. а)дауыстап оқу. ә)теріп оқу. б) іштей
2. Сұрақтарға жауап беру. -Тамырдың соғуы деген не? -Жүректің нашарлауы
неліктен болады? -Қан тамырларының қандай түрлері бар?-Қан ағзада қандай
қызмет атқарады?
VII. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: 21-23бетті оқу. Бағалау.

№7. Тақырыбы: Қан тамырлары. Қанның қызметі.
Максаты: Ағзадағы қанның қызметі пайдасы жайында оқушылардың ұғымын
Кеңейту; тілін, сөздік қорын дамыту; салауатты өмір
сүруге,

денені шынықтыруға тәрбиелеу.
Сабақ типі: Аралас сабақ.
Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу. Көрнекілігі: Суреттер,
үлестірмелер.
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:
1.Жүрегің қай тұста орналасқанын көрсет. 2.Жүректі күтудің ережелерін ата.
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:
-Адам денесінде қанша сүек бар? -Қан айналымы деген не?
IV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Қан тамырлары.
Қанның қызметі
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:
1. Мұғалімнің түсіндірмесі.Қан тамырлары адам денесінің барлық мүшелерін
шарлайды.
Сурет бойынша жұмыс. Артерия. Ұсақ қан тамырлары. Көк тамыр. Сергіту сәті.
VI. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1.Оқулықпен жұмыс 23-25 бет. Оқушыларға оқыту: іштей, дауыстап-тізбектей
2.Сұрақтарға жауап алу. Қан айналым мүшелерін анықтап сипатта.Ағзадағы
қанның қызметін мәтінді пайдаланып дәптеріңе жаз. Ойын «Сәйкестігін анықта»
VII. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: 23-25 бет оқу. Әңгімелеу. Бағалау

№8. Тақырыбы: Қан кеткенде көрсетілетін алғаш жәрдем.
Мақсаты: Адамның табиғатта алатын орны, дене мүшелерімен, тері
гигиенасымен таныстыру; білімін , тілін дамыту; денсаулық сақтауға,
тазалыққа тәрбиелеу.
Сабақ типі: Аралас сабақ. Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Суреттер, үлестірмелер.
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу, түгендеу, оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: Артерия деген не? Көк тамыр деген не?
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:
1.Сұрақтарға жауап алу -Адам мен басқа тіршілік иелерінің ұқсастығы мен
айырмашылығы қандай? 2. Қорытындылау
IV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Қан кеткенде
көрсетілетін алғаш жәрдем.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:
Сенің ағзаңда 3литрге жуық қан бар. Үлкен адамдарда 5-6 литрға дейін қан
болады. Қан кетудің бірнеше түрі бар: 1.Қызыл тамырдан қан кету.2.Көк
тамырдан қан кету.
1. Ұсақ қан тамырларынан қан кету.
VI. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1.Оқушыларға оқыту: а)дауыстап оқу. ә)теріп оқу
2. Сарамандық жұмыс. а) қанның құрамы түсіндіру.
ә) дәптермен
жұмыс.
элитроциттер,
ликоциттер.
VII. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: 25-27 бет оқу. Бағалау.

№9. Тақырыбы: Тыныс алу мүшелері. Өкпе және оның қызметі.
Максаты: Оқушыларға тыныс алу мүшелері, олардың қызметі, гигиенасы
туралы түсінік беру; білімін , тілін дамыту; тазалыққа
тәрбиелеу.
Сабақ типі:Аралас сабақ. Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі:Таблица, үлестірмелер.
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. ІІ. Үй тапсырмасын
тексеру кезеңі:
1. 25-27 бет оқыту. Мазмұнын айтқызу.
1. Қызыл тамырдан қан кету.2. Көк тамырдан қан кету.
3.Ұсақ қан тамырларынан қан кету
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:
1.Мәтін бойынша сұрақтарға жауап алу. 2.Үй тапсырмасын қорытындылау
IV. Мақсатын қою кезеңі:
Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Тыныс алу мүшелері.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:
1. Түсіндіру: «Тыныс алу мүшелері». а) Өкпе және оның қызметі
ә) Тыныс алу және тыныс шығару қозғалыстары және ауа жолдары
2. Оқушыларға оқыту(іштей) 3. Сергіту сәті
VI. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1. Сұрақтарға жауап алу: -Өкпе дененің қандай бөлігінде орналасқан? -Өкпе
қандай қызмет атқарады? -Тыныс алу мен тыныс шығарудың қандай маңызы бар?
-Тыныс алу қалай болады?
2. Оқушыларға оқыту: дауыстап, тізбектей. 3. Сарамдық жұмыс
VII. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: 17-30 бет оқу. Бағалау.

№10. Тақырыбы: Тыныс алу гигиенасы.
Мақсаты: 1. Оқушыларға тыныс алу мүшелері, олардың қызметі, гигиенасы
туралы түсінік беру; білімін , тілін дамыту;
тазалыққа тәрбиелеу.
Сабақ типі: Аралас сабақ. Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі:Таблица, үлестірмелер.
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу, түгендеу, оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. Мен бүгін көңілді
келдім. Кәне, шеңбер құрайық, өзіміздің жақсы көңіл күйімімізді бір-
бірімізге берейік. Өйткені, көңіл күйіміз жақсы болса қиындықтарды оңай
жеңеміз ғой.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:1.Өкпе және оның қызметін
оқыту.2.Мазмұнын айтқызу
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:
1.Мәтін бойынша сұрақтарға жауап алу. 2.Үй тапсырмасын қорытындылау
IV. Мақсатын қою кезеңі:
Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Тыныс алу мүшелері.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:
1. Түсіндіру: «Тыныс алу мүшелері». а) Өкпе және оның қызметі ә) Тыныс
алу және тыныс шығару қозғалыстары және ауа жолдары 2. Оқушыларға
оқыту(іштей)
3. Сергіту сәті
VI. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1. Сұрақтарға жауап алу: -Өкпе дененің қандай бөлігінде
орналасқан? -Өкпе қандай қызмет атқарады? -Тыныс алу мен тыныс шығарудың
қандай маңызы бар? -тыныс алу қалай болады? 2. Оқушыларға оқыту: дауыстап,
тізбектей. 3. Сарамдық жұмыс. 4.Суретке қарай отырып тыныс алуға зиян
келтіретін заттарды атаңдар.
VII. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: 30-32 бет оқу. Бағалау.

№11.Тақырыбы: Ас қорыту мүшелері және олардың қызметі. Ас қорыту жолы және
астың қорытылып сіңуі
Мақсаты: 1. Оқушыларға ас қорту мүшелері, олардың қызметі, тамақтану
гигиенасы туралы түсінік беру; білімін , тілін дамыту; тазалыққа тәрбиелеу.

Сабақ типі: Аралас сабақ. Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі:Таблица, үлестірмелер.
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1. «Тыныс алу мүшелері» оқыту
а) Өкпе және оның қызметі. б)Тыныс алу және тыныс шығару қозғалыстары
және ауа жолдары. 2. Мазмұнын айтқызу
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1.Мәтін бойынша сұрақтарға жауап алу. 2.Үй
тапсырмасын қорытындылау. IV. Мақсатын қою кезеңі:Тақырыбын, мақсатын
хабарлау.Ас қорту мүшелері және олардың қызметі.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Ас қорыту жолы және астың қорытылып
сіңуі
Жұтқыншақ

| Ас қорыту мүшелері |

Өңеш Қарын Ішек Бауыр
2.Тамақтану гигиенасы. 3. Сергіту сәті
VI. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1. Оқушыларға оқыту: Іштей, дауыстап тізбектей. 2. Сұрақтарға
жауап алу
-Ас қорту мүшелерін ата. -Әр мүшенің қызметін әңгімеле. -Тісті не
үшін, қалай күтеді? -Отбасында тамақтану ережесін қалай сақтайсыңдар?
VII. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: 30-32 бет оқу. Бағалау.

№12. Тақырыбы: Жүйке жүйесінің қызметі.
Мақсаты: 1. Оқушыларға жүйке жүйесінің қызметімен таныстыру.
2. Салауатты өмір сүруге тәрбиелеу.
3.Білімін, тілін дамыту.
Сабақ типі:Аралас сабақ. Әдісі:Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Суреттер.
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1.Өкпе және оның қызметін оқыту
2.Мазмұнын айтқызу.
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1.Сұрақтарға жауап алу. 2. Үй тапсырмасын
қорытындылау
IV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Жүйке жүйесінің
қызметі
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:
1. Жүйке жұмысының қызметі
Адамның жүйке жүйесі

Ми Жүйке
тамырлары

Жұлын
2.Жүйке жүйесінің гигиенасы. Түсіндіру. 3. Сергіту сәті
VI. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1. Оқушыларға 36-38 беттерді оқыту: іштей, дауыстап-тізбектей.
2. Сұрақтарға жауап алу: -Жүйке жүйесінің қызметі қандай? -Жүйке жүйесі
қандай бөлімнен тұрады?
VII. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: 36-38 бет оқу, мазмұндау. Бағалау.

№13. Тақырыбы: Жүйке жүйесінің гигиенасы.
Мақсаты: 1. Оқушыларға жүйке жүйесінің гигиенасы мен таныстыру.
2. Салауатты өмір сүруге тәрбиелеу.
3.Білімін, тілін дамыту.
Сабақ типі: Аралас сабақ. Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Суреттер.
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:
1. Жүйке жүйесінің қызметі қандай? 2.Жүйке жүйесі неден тұрады?
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:
1.Сұрақтарға жауап алу. 2. Үй тапсырмасын қорытындылау
IV. Мақсатын қою кезеңі:
Тақырыбын, мақсатын хабарлау . Жүйке жүйесінің гигиенасы
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:
1. Мақал-мәтелдердің мағынасын оқып түсіндіріңдер.
а) Шомылған бойын сергітеді, Оқыған ойын сергітеді
ә) Ас тұрған жерде ауру тұрмайды.
2.Жүйке жүйесінің гигиенасы. Түсіндіру. 3. Сергіту сәті
VI. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1. Оқушыларға 38-40 беттерді оқыту: іштей, дауыстап-тізбектей.
2. Тест:
1. Адам денесінің сүйектері ненің бұйрығымен қимылдайды?
а) сіңірдің; б) бұлшық еттің;
ә) мидың; в) омыртқаның
2. Қан тамырлары адам ағзасын немен қоректендіреді?
а) қоректік зат, оттегі, сумен, дәрумендермен;
ә) газбен, оттегімен, тамақпен, қанмен;
б) сумен, көмірқышқыл газбен, қоректік затпен, оттегімен;
в) оттегімен, дәрумендермен, көмірқышқыл газбен, сумен.
3. Терінің ең негізгі қызметі:
а) қорғану; б) безендіру;
ә) сұлулық; в) қоректендіру.
4. Жүрек ... мүшесі.
а) қан айналымы жүйесінің; б) тыныс алу жүйесінің;
ә) бұлшық ет жүйесінің; в) ас қорту жүйесінің.
5. Жүйке жүйесінің қызметін:
а) сезім мүшесі, жүйке, ми; б) жүйке, жұлын, жүрек;
ә) жүйке, жүрек, ми; в) сезім мүшесі, ми,
жүрек.
VII. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: оқу, мазмұндау. 2.Бағалау.

№ 14. Тақырыбы: Сезім мүшелері. Көз көру мүшесі.
Мақсаты: 1. Адамның сезім мүшелеріне, көз-көру қызметі туралы түсінік беру;
тазалыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу; білімін, тілін дамыту.
Сабақ типі: Аралас сабақ. Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Суреттер, үлестірмелер.
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1.Жүйке жүйесі оның қызметі
2. Жүйке жүйесінің гигиенасын-оқыту, мазмұнын айтқызу.
IIІ. Білімді тексеру кезеңі: 1.Сұрақтарға жауап алу. 2. Қорытындылау.
IV. Мақсатын қою кезеңі:
Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Сезім мүшелерінің қызметі.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:

1. Сезім мүшелері
көз тері
құлақ мұрын тіл

2.Көз-көру мүшесі жайлы айтып түсіндіру. 3. Оқулық бойынша жұмыс: оқыту
4. Сергіту сәті
VI. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1.Сұрақтарға жауап алу.
2.Көздің қорғанышы-кірпік, қабақ, қас. 3.Жұмбақтарды шешіңдер. 4.
Мақалдарды оқып мағынасын түсіндіріңдер.
VII. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: 40-43 бет оқу, мазмұндау. Бағалау.

№15. Тақырыбы: Құлақ-есту мүшесі.
Мақсаты: 1. Адамның сезім мүшелеріне құлақ-есту қызметі туралы түсінік
беру; тазалыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу; білімін, тілін дамыту.
Сабақ типі: Аралас сабақ. Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Суреттер, үлестірмелер.
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:
1.Көзді дұрыс күте білудің ережелері. 2. Көз-көру мүшесін-оқыту, мазмұнын
айтқызу, еске түсіру.
IIІ. Білімді тексеру кезеңі:
1.Сұрақтарға жауап алу. 2. Қорытындылау.
IV. Мақсатын қою кезеңі:
Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Сезім мүшелерінің қызметі.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:
1. Құлақ-есту мүшесі. 2.Құлақты күту ережелері мен таныстыру. 3. Оқулық
бойынша жұмыс: оқыту 4. Сергіту сәті
VI. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1.Сұрақтарға жауап алу 2.Сарамандық жұмыс.
VII. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: 44-45 бет оқу, мазмұндау. Бағалау.

№16. Тақырыбы: Мұрын-иіс сезу мүшесі. Тіл – дәм сезу мүшесі
Мақсаты: Мұрын-иіс мүшесі туралы түсінік беру; тазалыққа, ұқыптылыққа
тәрбиелеу; білімін, тілін дамыту.
Сабақ типі: Аралас сабақ.
Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Суреттер, үлестірмелер.
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1.Құлақты күту ережелерін ата.
IIІ. Білімді тексеру кезеңі:
1.Сұрақтарға жауап алу. 2. Қорытындылау.
IV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Мұрын-иіс сезу
мүшесі.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:
1. Мұрын-иіс сезу мүшесі 2.Сезім мүшелерінің қызметі жайлы айтып түсіндіру.
3. Оқулық бойынша жұмыс: оқыту. 4. Сергіту сәті
VI. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1.Сұрақтарға жауап алу. 2.Тыныс алу және суық тию ауруының алдын алу
шаралары. 3. Сарамандық жұмыс.
VII. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: 46-48 бет оқу, мазмұндау. Бағалау.

№17. Тақырыбы: Тері-сипап сезу мүшесі.
Мақсаты: Адамның сезім мүшелеріне жеке-жеке тоқталып, олардың қызметі
туралы түсінік беру; тазалыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу; білімін, ой-
өрісін дамыту
Сабақ типі: Аралас сабақ. Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Суреттер, үлестірмелер.
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: IIІ. Білімді тексеру кезеңі:
1.Сұрақтарға жауап алу. 2. Қорытындылау.
IV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Тері-сипау сезу
мүшесі.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Тері-сипап сезу мүшесі. 2.Сезім
мүшелерінің қызметі жайлы айтып түсіндіру. 3. Оқулық бойынша жұмыс: оқыту
4. Сергіту сәті
VI. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1.Тест
1. Көру деген-бұл:
а) әдемі көзілдірік; б) әдемі көз;
ә) дүниеге көз қарас; в) алыстан, жақыннан көру.
2.Құлақ адамға ... қажет:
а) ертегі тыңдауға; б)тыңдағыштарды құлаққа салуға;
ә) ыстықтан қорғануға; в) тепе-тңдік қалыпты сақтауға.
3. Мұрын ... ағзасы:
а) иіс сезу; б) дәм тату;
ә) есту; в) дәм сезу.
4. Тілді ... керек:
а) күте білу; б) көрсету;
ә) тығу; в) шығару.

5.Тері ... ағзасы:
а) сезіну; б) байқау;
ә) киіну; в) дәм тату.
6. Тағам адам үшін:
а) күш-қуат; б) тәбетін ашады;
ә) дастарқанды гулдендіреді; в) торт және тәтті тағам.
VII. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: 48-50 бет оқу, мазмұндау. Бағалау.

№18. Тақырыбы: Табиғатты адам қалай зерделейді? Бақылау әдісі.
Мақсаты: Оқушыларды бақылау әдісімен таныстыру, түсінік беру; білімін,
тілін дамыту; байқампаздыққа тәрбиелеу.
Сабақ типі: Аралас сабақ. Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Суреттер, үлестірмелер.
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу, түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1.Сезім мүшелері. 2.Сезім мүшелерінің
гигиенасы. Оқыту, мазмұнын айтқызу
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1.Сұрақтарға жауап алу. 2.Қорытындылау
IV.Мақсатын қою кезеңі:Тақырыбын, мақсатын хабарлау.Табиғатты адам қалай
зерделейді?
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Бақылау әдісі туралы түсінік
беру.Табиғат заттары мен құбылыстарын тікелей көріп, ұстап, дыбысы болса
тыңдап, естіп зерделеу жолдарын бақылау әдісі дейді.
Мысал келтіру (құмырсқа, қарлығаш, өсімдік, жануар) 2. Оқулықпен жұмыс 53-
56 бет оқып, түсіндіру. 3. Оқушыларға оқыту: іштей. 4. Сергіту сәті
VI. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1. Сұрақтарға жауап алу: -Бақылау әдісі қалай жүргізіледі?
-Әсем жаңбыр жауатынын неге сүйеніп білді? -Ал, Ілияс неге сүйенді? -Өзің
табиғатта нені бақыладың?
VII. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: 53-56 бет оқу, мазмұндау. Бағалау.

№19. Тақырыбы: Тәжірибе жасау.
Мақсаты: Оқушыларға тәжірибетуралы түсінік бере отырып, шындыққа сынақ
жүргізу арқылы көздерін жеткізу; білімін, ой-өрісін дамыту;
білімдікке тәрбиелеу.
Сабақ типі: Аралас сабақ. Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Суреттер, үлестірмелер.
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1. «Бақылау әдісі» оқыту. 2. Мазмұндату
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:
1.Сұрақтарға жауап алу. 2.Қорытындылау
IV. Мақсатын қою кезеңі:
Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Тәжірибе жасау
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:
1. Мұғалімнің түсіндірмесі
Бақылау әдісі мен тәжірибе әдісі бір-бірімен тығыз байланысты. Екеуі әр
уақытта бірге қолданылса ғана, табиғат денесі туралы толық мағлұмат
алынады. Кез-келген затты бақылап, оның түсін, пішінін байқауға болады. Сол
затты қолға алып, оны зерттеген де тәжірибе жасап көргеннен кейін ғана оның
пайдасын анықтауға болады.
2.Тәжірибе жасау 3. Оқулықпен жұмыс 56 бет. 4. Сергіту сәті
VI. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1. Сұрақтарға жауап алу: -Тәжірибе әдісі не үшін қажет? -Құм мен
тұзды қандай әдіспен ажыратасың? Мысалдар келтір. Дәптермен жұмыс:
Анықтаманы жазу
VII. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: 56-57 бет оқу. Бағалау.

№20.Тақырыбы:Математиканы пайдаланып табиғатты зерделеу.Ауа райы және оны
болжау.
Мақсаты: Табиғаттағы заттарды математикалық өлшемдерді пайдалану арқылы
зерттеуді үйрету; білімін, ой-өрісіндамыту;
білімдікке тәрбиелеу.
Сабақ типі: Аралас сабақ. Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Суреттер, үлестірмелер.
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:1. «Тәжірибе жасау» оқыту, мазмұнын
айтқызу.
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1.Сұрақтарға жауап алу. 2.Қорытындылау
IV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау.
Математиканы пайдаланып табиғатты зерделеу.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:1. Мұғалімнің түсіндірмесі.Табиғатты
зерттегенде пайдаланатын аспаптармен таныстыру. Термометр, сағат, сызғыш.
Әр қайсысына тоқталып, сарамандық жұмыс жүргізу. Табиғат денелері мен
құбылыстарын зерделеуге градус, сағат, минут, сантиметр, метр, килограмм,
грам сияқты математикалық өлшемдер пайдаланылады. 2. Сергіту сәті
VI. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1. Оқулықпен жұмыс: іштей, дауыстап-тізбектей оқыту. 2.
Сұрақтарға жауап алу:
-Табиғатты зерттеу үшін қандай құралдарды пайдаланады? -Қандай
математикалық өлшемдерді пайдаланады? 3. дәптермен жұмыс: сарамандық
жұиыстың нәтижесін жазу. 4. Ауа райы және оны болжау.
VII. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: 57-59 бет оқу, мазмұндау. Бағалау.

№21. Тақырыбы: Денелер.
Мақсаты: Денелердің үш күйде болатыны туралы түсінік беру; білімін, ой-
өрісіндамыту; білімдікке тәрбиелеу.
Сабақ типі: Аралас сабақ. Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Суреттер, үлестірмелер.
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:
1. Математиканы пайдаланып табиғатты зерттеу-оқыту материалын талдау.
2. Мазмұнын айтқызу.
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1.Сұрақтарға жауап алу. 2.Қорытындылау
IV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Денелер, заттар,
құбылыстар.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Кіріспе. -Табиғат деген не? Өлі
табиғатқа не жатады? -Тірі табиғатты ата? 2. Денелер-адамды жан-жағынан
қоршаған нәрселердің бәрі дене деп аталады. 3. Оқулық бойынша жұмыс: оқыту.
4. Сергіту сәті
VI. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1. Сұрақтарға жауап алу:
-Дене деген не? -Құбылыстарға не жатады? 2.Оқушыларға оқыту:дауыстап-
тізбектей. 3. Дәптерде жұмыс: атауларын жазу.
VII. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: 62-64 бет оқу, мазмұндау. Бағалау.

№22. Тақырыбы: Заттар. Табиғаттағы құбылыстар.
Максаты: 1.Дене, заттар, құбылыстар туралы түсінік беру.
2.Білімін, ой-өрісіндамыту.
3. Білімдікке тәрбиелеу.
Сабақ типі: Аралас сабақ. Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Суреттер, үлестірмелер.
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1.Тірі және өлі дененің арасында қандай
айырмашылықтар бар?
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1.Сұрақтарға жауап алу. 2.Қорытындылау
IV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабалау.Табиғаттағы заттар,
құбылыстар.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Кез-келген дене заттан тұрады.
Табиғи құбылыстар-табиғаттағы өзгерістердің барлығы осыған жатады. 2.
Оқулық бойынша жұмыс: оқыту 3. Сергіту сәті
VI. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1. Адам табиғат құбылысын игеріп өзіне бағындыра ала ма?
2. Оқушыларға оқыту: дауыстап-тізбектей.
3. Дәптерде жұмыс: атауларын жазу.
VII. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: 64-66 бет оқу, мазмұндау. Бағалау.

№23. Тақырыбы: Географиялық карта.
Максаты:1. Географиялық карта туралы ұғым беру, жергілікті сұлбадан
айырмашылығын көрсет. 2.Білімін, ой-өрісіндамыту. 3. Білімдікке тәрбиелеу.
Сабақ типі: Аралас сабақ. Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Суреттер, үлестірмелер.
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:
1. Денелер. Заттар. Құбылыстар-оқыту. 2. Мазмұнын айтқызу.
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі. 1.Мәтін бойынша сұрақтарға жауап алу. 2.Дене
мен заттқа мысал келтіру. 3.Қорытындылау. IV. Мақсатын қою кезеңі:
Тақырыбын, мақсатын хабалау. Географиялық карта.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1.Мұғалімнің түсіндірмесі:
Сұлбаның негізгі белгілері-жер бетін егжей-тегжейлі көрсететіні, шартты
белгілер қолданылатыны, шағын аумақты қамтитыны және жер бетіндегі қашықтық
аз кішірейтіліп алынатыны ескертеледі. Ал, үлкен алқапты, айталық,
облыстың, бүкіл республикасының территориясын немесе бүкіл Жер шарын түсіру
керек болса, географиялық картаны қолданамыз.
Географиялық картаның негізгі ерекшеліктері-үлкен аумақ, облыс, мемлекет,
бүкіл жер шары бейнеленеді. Қашықтық өте көп мөлшерде кішірейтіліп алынады.
2. Оқулық бойынша жұмыс. 3. Сергіту сәті
VI. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1.Оқушыларға
оқыту:дауыстап-тізбектей.2.Сұрақтарға жауап.3.Карта бойынша жұмыс.VII.
Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: 66-71 бет оқу, мазмұндау. Бағалау.

№24.Тақырыбы: Ауаның жер бетіне таралуы.
МаксатыАуаның, оның жер бетіне таралуын түсіндіру, тәжірибелер жасау арқылы
дәлелдеу; оқушылардың білімін, ой-өрісін дамыту; табиғатқа деген
сүйіспеншілікке тәрбиелеу.
Сабақ типі: Аралас сабақ. Әдісі:Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Суреттер, үлестірмелер. Барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі:
Амандасу, түгендеу, оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау
арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1.«Географиялық карта» оқу. а) іштей
ә) дауыстап-тізбектей оқу. 2. Географиялық карта бойынша түсінгендерін
айту.
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1.Сұрақтарға жауап беру. -Жергілікті жердің
сұлбасында не белгіленеді? -Карта дегеніміз не? -Картаның шартты белгілері
қандай? -Физикалық карта дегеніміз не? 3.Қорытындылау
IV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабалау. 1.Ауаның жер бетіне
таралуы.
2.Кіріспе әңгіме. -Ауа не үшін қажет?-ауа қандай болады?
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1.Ауа. Ауаның жер бетіне таралуы оқып,
түсіндіру. 2. Тәжірбелер жасау арқылы ауаның қасиеттерін дәлелдеу. 3.
Сергіту сәті.
VI. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:1. Ауа.Ауаның жер бетіне
таралуы, оқушыларға оқыту. 2. Сұрақтарға жауап беру. -Ауаның жер бетіне
таралуы дегеніміз не?-Ауа қызғанда көлемі қалай өзгереді? -Ауа қандай
болады? -Ауаның тіршілік үшін қажеттігін тағы қалай дәлелдеуге болады? VII.
Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: Ауаның жер бетінде таралуы- оқу,
мазмұндау.Бағалау.

№25. Тақырыбы: Жер бетінде ауаны жылытуы. Жел
Мақсаты: Оқушыларға ауаның жер бетінен қызатынын, желдің пайда болуын
түсіндіру; білімін, тілін дамыту; білімдікке тәрбиелеу.
Сабақ типі: Аралас сабақ. Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: Суреттер, үлестірмелер.
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. ІІ. Үй тапсырмасын
тексеру кезеңі:
1.«Ауаның жер бетінде таралуы» оқыту. 2. Мазмұнын айтқызу
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1.Сұрақтарға жауап алу -Жер бетінде ауа бар
екенін қалай оңай білуге болады? -Төңірегімізде ауа бар екенін қалай оңай
білуге болады? -Ауаның көлемі қандай жағдайға байланысты өзгеріп тұрады?
-Жер бетіндегі тіршілік үшін ауаның қандай маңызы бар? 2.Қорытындылау
IV.Мақсатын қою кезеңі:Тақырыбын, мақсатын хабалау. Жер бетінің ауаны
жылытуы. Жел V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1.Ауаның жер беті арқылы
қызатыны жайлы түсінік беру. 2. Желдің пайда болуы жайлы түсіндіру. 3.
Желдің күшін өлшейтін аспап( жел бағар) 4. Сергіту сәті
VI. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1. Оқушыларға
оқыту:дауыстап-тізбектей. 2. Сұрақтарға жауап. -Неліктен күн сәлелері ауаны
тікелей қыздырмайды? -Жел қалай пайда болады? 3.Дәптермен жұмыс: желдің
анықтамасы
VII. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VIII. Үйге тапсырма беру кезеңі: 72-75 бет оқу, мазмұндау. Бағалау.

№26. Тақырыбы: Таза ауа – денсаулық кепілі.
Мақсаты: 1. Адамға тыныстау үшін таза ауа қажет екендігін оқушыларға
ұғындыру
2. Білімін, тілін дамыту.
3. Салауатты өмір сүруге тәрбиелеу.
Сабақ типі: аралас сабақ.Әдісі:түсіндіру,сұрақ-жауап,әңгімеле. Көрнекілігі:
суреттер, үлестірмелер
Барысы: І Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу, түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. ІІ Үй тапсырмасын
тексеру кезеңі:
1.«Жер бетінің ауаны жылытуы. Жел» - оқыту 2. Мазмұнын айтқызу.
ІІІ Білімді тексеру кезеңі:
1. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап алу.
2. Қорытындылау
ІV Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Таза ауа - денсаулық
кепілі.
V Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Мұғалімнің түсіндірмесі. Таза ауа –
денсаулық кепілі. Әр адам тәулігіне бірнеше мың литр ауа жұтады. Зиянды
заттары бар ауамен тыныс алаған адамның жұмысқа қабілеті кемиді. Бұл жағдай
түрлі ауруға шалдықтырады. Адамға тыныстау үшін таза ауа қажет. 2.
Айналадағы ауаның тазалығын сақтау үшін оны көгалдандыру қажет. 3. Сергіту
сәті.
VІ Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1. Оқушыларға оқыту. 2.
Мәтін бойынша сұрақтарға жауап алу. - Ауа қандай жолдармен ластанады? Ауа
таза болу үшін не қажет? Тестік тапсырмалар: 1. Табиғатты . . . арқылы
зерделеу: а) бақылау және тәжірибе жасау; ә) есептеу және тәжірибе
жасау; б) жазу; в) түсіндіру және бақылау.
2. Желдің күші мен бағытын ... құралы анықтайды.
а) тұсбағар;
ә) карта;
б) желбағар;
в) термометр.
3. Бұлт пайда болу үшін қажетті жағдай
а) жел;
ә) күн сәулесінің қыздыруы;
б) ауаның салқындауы;
в) ауаның жылынуы.
VІІ Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 75-78 бет оқу. 2. Бағалау

№27. Тақырыбы: Су және оны қорғау. Табиғаттағы су
Мақсаты: Судың үш күйі және оның жер бетіне таралуы, жер беті, жер асты
сулары жайында түсінік беру; білімін, тілін дамыту; білімділікке тәрбиелеу.
Сабақ типі: қайталау сабақ. Әдісі: түсіндіру,сұрақ-жауап,әңгімеле
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер
Барысы: І Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың зейінін, назарын психологиялық
жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1. Таза ауа – денсаулық кепілі. – оқыту.
2. Мазмұнын айтқызу
ІІІ Білімді тексеру кезеңі: Сұрақтарға жауап алу. Ауа қандай жолмен
ластанады? Ауаның тазалығын сақтау үшін қандай шаралар жүзеге асады? 2.
Қорытындылау
ІV Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау.Табиғаттағы су.
V Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Кіріспе
- Судың қасиетін айт. Су қандай жерлерде болады? Судың пайдасын айт. Суды
қайнатқанда не байқадың? Судың қатты күйдегісін қайдан кездестірдің?
2. Мұғалімнің түсіндірмесі.
Жер бетіндегі ең көп таралған – су. Жер шарының төрттен үш бөлігі көгілдір
түске боялған. Ол – су. Табиғатта су үш күйде: сұйық, қатты, газ күйінде
болады. 3. Сергіту сәті
VІ Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1. Оқушыларға оқыту: 78-79-
бет
2. Сұрақтарға жауап алу 3. Дәптермен жұмыс. VІІ Бекіту кезеңі: Қорытындылау

VІІІ Үйге тапсырма беру кезеңі: 78-80 бет. Бағалау

№28. Тақырыбы: Бұлт және тұман. Жауын-шашын
Мақсаты: Оқушыларға бұлт пен тұманның, жауын-шашынның пайда болуын
түсіндіру;
білімін, тілін дамыту; білімділікке тәрбиелеу.
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру,сұрақ-жауап,әңгімеле
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер
Барысы: І Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1. Мазмұнын айтқызу
ІІІ Білімді тексеру кезеңі: 1.Сұрақтарға жауап алу. 2. Қорытындылау
ІV Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Бұлт және тұман.
Жауын-шашын.
V Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Мұғалімнің түсіндірмесі. - Судың
булануы - Су тамшыларының пайда болуы -Тұман, бұлт, жауын, бұршақ, шық,
қырау туралы түсінік беру. Бұлт түрлері: будақ, шарбы, қабат. 2. Мәтінді
оқыту 80-84 3. Сергіту сәті
VІ Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1. Сұрақтарға жауап алу
2. Дәптермен жұмыс. VІІ Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 80-85 бет оқу, мазмұндау 2. Бағалау

№29. Тақырыбы: Жер асты суы. Құдық
Мақсаты: Оқушыларға сулар туралы түсінік беру; білімін, тілін дамыту;
ұқыптылыққа, табиғатты қорғауға тәрбиелеу.
Сабақ типі: Жаңа білімдерді меңгеру сабағы Әдісі: түсіндіру, әңгімелеу
Көрнекілігі: суреттер
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. ІІ Мақсатын қою
кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Жер асты суы. Құдық. ІІІ Жаңа
материалды түсіндіру кезеңі:
1. Жер асты суы. Құдық.
Құрлық бетіне түскен судың біразы жерге сіңіп, жер асты суын құрайды.
Жер астында жиналған су, еңіс жаққа қарай жылжиды. Оны халық арасында, сай
табанында бұлақ түрінде ағып шығады. Оны халық арасында қайнар көз, бастау
деп те атайды. Жер асты суы әр қашан жер бетіне ағып шыға бермейді.
Сондықтан оны пайдалану үшін құдық қазады. Артезиан құдығы туралы түсінік.
2. Сергіту сәті
3. Кітаппен жұмыс. Оқып түсіндіру.
ІV Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1. Оқушыларға оқыту: іштей,
дауыстап-тізбектей 2. Сұрақтарға жауап беру. - Жер асты суы қалай пайда
болады? - Бұлақ қандай жерден шығады? - Артезиан құдығының кәдімгі құдықтан
айырмашылығы неде? - Судың тіршілік үшін қандай маңызы бар? - Табиғатта су
қандай түрде кездеседі?
3. Дәптермен жұмыс. Жер асты суы, бұлақ, артезиан құдығы сөздерін жаздыру.
V. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. Жер асты суы. Құдық – оқу мазмұндау. 2.
Бағалау.

№30. Тақырыбы: Өзендер. Көлдер және тоғандар
Мақсаты: Табиғаттағы кездесетін өзен, көлдер, олардың ерекшеліктері, халық
шаруашылығындағы маңызы туралы түсінік беру; білімін, тілін дамыту;
білімділікке тәрбиелеу.
Сабақ типі: Аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, әңгімелеу. Көрнекілігі:
суреттер
Барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. ІІ Үй тапсырмасын
тексеру кезеңі:
1. Жер асты суы. Құдық. – оқыту. 2. Мазмұнын айтқызу
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1.Сұрақтарға жауап алу. - Жер асты суы қалай
пайда болады?- Бұлақ қандай жерден шығады? - Артезиан құдығының кәдімгі
құдықтан айырмашылығы неде? - Судың тіршілік үшін қандай маңызы бар? 2.
Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Өзен және көл.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Өзен және көл. Сурет бойынша
жұмыс.Бұлақтан ылдиға қарай аққан суды жылға дейді. Жылғалар бір-бірімен
қосылып өзен құрайды. Өзеннің ағып шығатын жері бастауы деп аталады. Жолдан
қосылатын өзендер негізгі өзеннің саласы деп аталады. Өзеннің көлге,
теңізге барып қосылатын жерін сағасы деп атайды. Құрлық бетіндегі түрлі
ойыстарды көлдер алып жатады.
2. Сергіту сәті. 3. Кітаппен жұмыс. Оқып түсіндіру
VІ Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1. Оқушыларға оқыту: іштей,
дауыстап-тізбектей. 2. Сұрақтарға жауап алу. 3. Дәптермен жұмыс:
Мұхиттардың аттарын жазу: Тынық, Атлант, Үнді, Солтүстік мұзды VІІ Бекіту
кезеңі: Қорытындылау
VІІІ Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. Өзен және көл – оқу, мазмұндау 2.
Бағалау

№31. Тақырыбы: Суды қорғау.
Мақсаты: Судың тіршілікке тигізетін пайдасын аша отырып, оны қорғаудың,
таза сақтаудың маңызын түсіндіру; білімін, тілін дамыту; ұқыптылыққа,
табиғатты қорғауға тәрбиелеу.
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, әңгімелеу. Көрнекілігі:
суреттер
Барысы: І Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1. Өзен және көлдер. – оқыту. 2. Мазмұнын
айтқызу
ІІІ Білімді тексеру кезеңі: 1.Сұрақтарға жауап алу. - Жер асты суы қалай
пайда болады?
- Өзен қандай бөліктерден тұрады? Тұзды көл қалай пайда болады? - Жасанды
көл қалай жасалады? Судың тіршілік үшін қандай маңызы бар? 2. Қорытындылау
ІV Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Суды қорғау.
V Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Мұғалімнің түсіндірмесі - Адамның
суды пайдалануы - Судың жетіспеуі (2 себеп) - Су қоймаларын қорғау - Суды
үнемдеу.
2. Сергіту сәті. 3. Кітаппен жұмыс. Оқып түсіндіру
VІ Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1. Оқушыларға оқыту: іштей, дауыстап-тізбектей. 2. Сұрақтарға жауап алу -
Көп елдер судан неліктен тапқыншылық көреді? - Су қоймалары неге ластанады?
- Суды қорғау үшін адамдар қандай әрекетттер жасау керек? - «Судың да
сұрауы бар» деген халық мәтелін қалай түсінесің? 3. Дәптермен жұмыс: Тест
1. Судың 3 түрлі күйі:
а) мөлдір, сұйық, түссіз;
ә) сұйық, қатты, газ тәрізді;
б) ерігіш, қатты жылы;
в) газданған, мөлдір, суық.
2. Су өткізбейтін тау жынысы:
а) құм;
ә) саз;
б) малтатас;
в) қиыршықтас.
3. Су ... буланады:
а) ауа температурасы жоғары көтерілгенде;
ә) ауа салқындағанда;
б) жауын-шашыннан;
в) ауаға жанасқан кезде.
4. Құдықтың тереңдігі:
а) жер асты суының бағытына байланысты;
ә) жер бедеріне байланысты;
б) жануарлар қажетіне байланысты;
в) су қабатының орналасуына байланысты.
5. Тұщы су жер бетіндегі су қорының ... пайызын
қурайды:
а) 98%;
ә) 2%;
б) 1,5%;
в) 0,15%.
VІІ Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. Суды қорғау – оқу, мазмұндау. 2. Бағалау

№32. Тақырыбы: Тау жыныстары және оны қорғау
Тау жыныстары деген не? Бос тау жыныстары .
Мақсаты: Оқушыларға тау жыныстары туралы түсінік беру; білімін, тілін
дамыту; білімділікке тәрбиелеу. Сабақ типі: аралас сабақ.Әдісі: түсіндіру,
әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер
Барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1. «Суды қорғау». – оқыту. 2. Мазмұнын
айтқызу
ІІІ Білімді тексеру кезеңі: 1.Сұрақтарға жауап алу. - Жер асты суы қалай
пайда болады? Бұлақ қандай жерден шығады? - Өзен қандай бөліктерден тұрады?
Тұзды көл қалай пайда болады? - Жасанды көл қалай жасалады? Судың тіршілік
үшін қандай маңызы бар? - Су туралы қандай мақал-мәтелдер білесіңдер? Суды
қорғау үшін сендер қандай үлес қосасыңдар? 2. Қорытындылау
ІV Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Тау жыныстары деген
не?
V Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:
1. Өзен жағасына бара қалсаңдар жарқабақтан құм, саз, малта тастардың
бірінің үстіне бірі үйілген қабат құрап жатқанын көресіңдер. Олардан басқа
жер бетінде және оның қойнауында гранит, әктас, тұз, тас көмір, мұнай, газ.
Жер қыртысын толтырып жатқан денелер тау жыныстары деп аталады. 2. Сергіту
сәті. 3. Кітаппен жұмыс. Оқып түсіндіру
VІ Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1. Оқушыларға оқыту: іштей,
дауыстап-тізбектей. 2. Сұрақтарға жауап алу: - тау жыныстары деп нені
атайды? - тау жыныстары қандай түрлерге бөлінеді?
3. Дәптермен жұмыс: Тау жыныстары деген не? VІІ Бекіту кезеңі:
Қорытындылау
VІІІ Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 94-96 бет – оқу, мазмұндау. 2. Бағалау

№33. Тақырыбы: Бос тау жыныстары.
Мақсаты: Оқушыларға тығыз тау жыныстары туралы түсінік беру; білімін, тілін
дамыту; ұқыптылыққа, табиғатты қорғауға тәрбиелеу.
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, әңгімелеу. Көрнекілігі:
суреттер
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. ІІ. Үй тапсырмасын
тексеру кезеңі:
1. Оқыту. 2. Мазмұнын айтқызу
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1.Сұрақтарға жауап алу. - Жер асты суы қалай
пайда болады? Бұлақ қандай жерден шығады? - Өзен қандай бөліктерден тұрады?
Тұзды көл қалай пайда болады? - Жасанды көл қалай жасалады? Судың тіршілік
үшін қандай маңызы бар? - Су туралы қандай мақал-мәтелдер білесіңдер? Суды
қорғау үшін сендер қандай үлес қосасыңдар? 2. Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Тығыз тау жыныстары.
Майда тау жыныстары. V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Мұғалімнің
түсіндірмесі. Тығыз тау жыныстар – гранит, мәрмәр, құмтас, тас көмір.Әр
қайсысына жеке тоқталу. Құм мен саздың ерекшеліктерімен таныстыра отырып,
тәжірибе жасау 2. Сергіту сәті 3. Кітаппен жұмыс. Оқып түсіндіру.
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1. Оқушыларға оқыту:
іштей, дауыстап-тізбектей. 2. Сұрақтарға жауап алу: - Граниттің қандай
ерекшелігі бар? Құмтас қалай пайда болады? Оларды қалай қолданады? Құм мен
саздың ұқсастығы неде? Қандай айырмащылықтары бар? - тау жыныстары қандай
түрлерге бөлінеді? 3. Дәптермен жұмыс: Тығыз, майда тау жыныстарының
түрлері. 4. Сарамандық жұмыс
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау. VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 97
бет – оқу, мазмұндау. 2. Бағалау

№34. Тақырыбы: Пайдалы қазбалар және олардың адам өміріндегі маңызы.
Мақсаты: Пайдалы қазбалар және олардың адам өміріндегі маңызы туралы
түсінік беру; білімін, тілін дамыту; ұқыптылыққа, табиғатты қорғауға
тәрбиелеу
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, әңгімелеу. Көрнекілігі:
суреттер
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. ІІ. Үй тапсырмасын
тексеру кезеңі:
1. «Бос тау жыныстары». – оқыту. 2. Мазмұнын айтқызу
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1.Сұрақтарға жауап алу. - Тау жыныстары деп
нені айтады?- Тау жыныстары қандай түрлерге бөлінеді? - Граниттің қандай
ерекшелігі бар? Құмтас қалай пайда болады? Оларды қалай қолданады? Құм мен
саздың ұқсастығы неде? Қандай айырмашылықтары бар? 2. Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Пайдалы қазбалар
және олардың адам өміріндегі маңызы. V. Жаңа материалды түсіндіру
кезеңі:1. Мұғалім түсіндірмесі
Жерден қазып алынып, адам қажетіне жұмсалатын тау жыныстары пайдалы
қазбалар деп аталады. Пайдалы қазба кен орнына шоғырланады. Жердің терең
қойнауындағы қазбааларға жету үшін шахта қазады, ал жер бетіне жақын
жатқандарын ашық карьерден алынады.
2. Сергіту сәті 3. Кітаппен жұмыс. Оқып түсіндіру
VІ .Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1. Оқушыларға оқыту: іштей, дауыстап-тізбектей. 2. Сұрақтарға жауап алу:
- Пайдалы қазба деген не? Оны қалай өндіреді? Пайдалы қазба шоғырланған жер
қалай аталады? 3. Дәптермен жұмыс: пайдалы қазба деген не?
VІІ Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 99-100 бет – оқу, мазмұндау.2. Бағалау

№35. Тақырыбы: Пайдалы қазбалар түрлері.
Мақсаты: Пайдалы қазбалардың түрлерімен таныстыру; білімін, тілін дамыту;
ұқыптылыққа, табиғатты қорғауға тәрбиелеу
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, әңгімелеу. Көрнекілігі:
суреттер
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару. ІІ. Үй тапсырмасын
тексеру кезеңі:
1. Пайдалы қазбалар және олардың адам өміріндегі маңызы. – оқыту. 2.
Мазмұнын айтқызу
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1.Сұрақтарға жауап алу. - Тау жыныстары қандай
күйде болады? - Майда тау жынысына не жатады? - Пайдалы қазбалар деген не?
- Кен деген не?
- Жердің төмен қойнауындағы қазбаларды қалай айтады? 2. Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Пайдалы қазбалар
түрлері.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Мұғалім түсіндірмесі. Пайдалы
қазбалар үш топқа бөлінеді. 1. Жанғыш пайдалы қазбалар. 2. Кен пайдалы
қазбалар. 3. Кенге жатпайтын пайдалы қазбалар. Жаңғыш пайдалы қазбалар: тас
көмір, мұнай және газ.Кенге пайдалы қазбалар: темір, мыс, қорғасын,
алюминий. Кенге жатпайтын пайдалы қазбалар: фосфор, тұз, әктас, мәрмәр,
гранит, құм, саз. 2. Сергіту сәті
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1. Оқушыларға оқыту. 2.
Сұрақтарға жауап алу: - Жанғыш пайдалы қазбаларға не жатады? - Кен пайдалы
қазбалардан не өндіріледі? Кенге жатпайтындардан ше? 3. Дәптермен жұмыс:
пайдалы қазба деген не?
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау. VІІІ Үйге тапсырма беру кезеңі: 1.
Пайдалы қазбалардың түрлері – оқып түсінгенін айту. 2. Бағалау

№36. Тақырыбы: Пайдалы қазбаларды өндіру және қорғау.
Мақсаты: Пайдалы қазбаларды өндіру және қорғау туралы түсінік беру;
білімін, тілін дамыту; ұқыптылыққа тәрбиелеу
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі:түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1. Пайдалы қазбалардың түрлері. – оқыту.
2. Мазмұнын айтқызу. ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1.Сұрақтарға жауап алу. -
Тау жыныстары дегеніміз не? - Тау жыныстары қандай күйде болады? - Пайдалы
қазбалар деген не? Көмір қандай әдіспен алынады? - Жанғыш пайдалы
қазбаларға не жатады? - Кен пайдалы қазбалардан не өндіріледі? - Кенге
жатпайтындардан ше? 2. Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: Пайдалы қазбаларды қорғау 1. Пайдалы
қазбаларды қорғаудың мәні. 2. Пайдалы қазбаларды үшін не керек? 3.
Металдардың орнына пластмассаларды пайдалану. 4. Оқулықпен жұмыс 102-104-
бет оқып беру
Сергіту сәті.
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1. Оқушыларға оқыту. 2.
Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беру: - Пайдалы қазбаларды не үшін ұқыпты
жұмсау керек? - Оларды қорғау үшін не істеу керек? - Металл бұйымдарының
орнына нені пайдалануға болады? 3. Пайдалы қазбалардың үлгісімен танысу
Тест
1. Пайдалы қазбаларға ... жатады:
а) темір кенінен алынған металл;
ә) тау жынысы;
б) техника бөлшектері;
в) жер қыртысының қатты бөлігі.
2. Құмтас деп:
а) құм аралас тас;
ә) қайралған тас;
б) құрылыс материалдары;
в) қатты тас.
3. Бос жынысқа ... жатады:
а) құм және цемент;
ә) мұнай, газ;
б) гранит;
в) құм және саз.
4. Пайдалы қазбалар 3 негізгі топқа бөлінеді:
а) пайдалы, пайдасыз, жарамсыз;
ә) жанңыш, кенді, кен емес;
б) бағалы, құнсыз, жанатын;
в) металл, тау жынысы, «қара алтын».
5. Кен орны деп ... айтады:
а) пайдалы қазбалардың шоғырланған жерін;
ә) пайдалы қазбаларды өндіру әдістері;
б) пайдалы қазбаларды өңдейтін жер;
в) тау жыныстарының қосындысын.
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау. VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1.
Пайдалы қазбаларды қорғау – оқып түсінгенін айту. 2. Бағалау

№37.Тақырыбы: Жер қыртысының топырақ қабаты. Топырақтың ерекшелігі және
құрамы
Мақсаты: Оқушыларға топырақтың ерекшелігі және құрамы туралы түсінік беру,
топырақтың пайдасы жайлы түсіндіру; білімін, тілін дамыту; ұқыптылыққа,
табиғатты қорғауға тәрбиелеу
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер. Барысы:І.Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,
түгендеу, оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа
аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1. Пайдалы қазбаларды қорғау. – оқыту.
2. Мазмұнын айтқызу, қайда пайдалануға болатынын түсіндіру.
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1.Сұрақтарға жауап алу. - Пайдалы қазбаларды
не үшін ұқыпты жұмсау керек? - Оларды қорғау үшін не істеу керек? - Металл
бұйымдарының орнына нені пайдалануға болады? 2. Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау V. Жаңа материалды
түсіндіру кезеңі: 1. Мұғалім түсіндірмесі
Тау жыныстары мен топырақтың айырмасы – таза тау жыныстарына өсімдік
өспейді. Жердің өсімдік өсетін беткі құнарлы қабаты топырақ деп аталады.
Топырақтың негізгі белгісі оның құнарлығында. Топыраққа қоңыр түс беретін
өсімдік пен жәндіктердің қалдығы – қарашірік. Жер астында тіршілік ететін
тірі ағзалардың пайдасы жайлы түсінік беру. Сергіту сәті.
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:1. Оқушыларға оқыту. 105-107
бет.
2. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беру: - Топырақ деген не? Қарашірік қалай
пайда болады? - Топырақтардың тау жыныстарынан айырмашылығы не? 3.
Дәптермен жұмыс: топырақ, қарашірік VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 105-107бет оқу, мазмұндау.2. Бағалау

№38. Тақырыбы: Топырақтың түрлері.
Мақсаты: Оқушыларға топырақтың түрлері туралы түсінік беру; білімін, тілін
дамыту; ұқыптылыққа, табиғатты қорғауға тәрбиелеу
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер
Барысы: І .Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1. Топырақтың ерекшелігі және құрамы –
оқыту.
2. Мазмұнын айтқызу
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:
1.Сүреттерді қараңдар. Өсімдіктің өсіп жетілуі үшін қандай жағдайлар қажет
екенін атаңдар. Ауа, су, қара тұз, құм, саз, шірік 2. Суреттерді қарай
отырып топырақтың құнарлығына жәндіктер, құрттар мен жануарлардың тигізетін
пайдасы жайлы әңгімелеңдер. ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын
хабарлау
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Мұғалім түсіндірмесі. Тірі
тіршіліктің араласуы арқылы (өсімдік, жәндік, микробтар) топырақ пайда
болады. Қарашірік бәрінен де қара топырақта көп болады. Топырақтың түсі
оңтүстікке қарай бозғыл тарта түседі. Топырақ бетінде тұрған қар сияқты
ақшыл қабыршықтарды талай көрген боларсың. Ол – сор. Сор топырақ
Қазақстанның оңтүстігінде өте көп кездеседі. Сергіту сәті
VІ Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1. Кітаптан жұмыс. Оқып
түсіндіру.
2. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беру. VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 108-109-бет оқу, мазмұндау. 2. Бағалау

№39 Тақырыбы: Топырақты қорғау.
Мақсаты: Топырақты қорғау туралы түсінік беру; есте сақтау қабілетін
дамыту; эстетикалық тәрбие беру
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу, түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1. Топырақтың түрлері. – оқыту. 2.
Мазмұнын айтқызу
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: - Қара топырақтың құнарлы болатыны неліктен? -
Сор топырақ қалай пайда болады? - Топырақтың құнарлығын қалай арттыруға
болады?
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:
1. Мұғалім түсіндірмесі
Табиғатта небәрі 2 см топырақ қабаты түзілу үшін жүз жылдан артық уақыт
кетеді. Ал одан бірнеше сағатта – ақ айырылып қалуға болады.
Сурет бойынша жұмыс. Сергіту сәті
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1. Оқушыларға оқыту 109-111 бет. 2. Тест.
1. Топырақ деп ... айтады?
а) жеміс беретін ағаштар мен бұталардың молдығын:
ә) өсімдік тамырларының шырмалуын;
б) жердің жануарлар ін қазатын қабатын;
в) жер бедернің беткі құнарлы қабатын.
2. Топырақтың негізгі қасиеті:
а) құнарлылығы;
ә) қарашірік;
б) қара қоңыр түс;
в) тыңайтқыш.
3. Топырақтың түсі:
а) оның құрамындағы ылғалға байланысты;
ә) құрамындағы қарашіріктің мөлшеріне байланысты;
б) егін шаруашылығына байланысты;
в) әр өсімдіктің тіршілігіне байланысты.
4. Қартада қалалар:
а) дөңгелекпен;
ә) төртбұрышпен;
б) үшбұрышпен;
в) жұлдызшамен белгіленеді.
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 109-111бет оқу, мазмұндау. 2. Бағалау

№40. Тақырыбы: Өсімдіктердің көптүрлілігі. Өсімдіктер өсетін орта
жағдайларының алуан түрлілігі
Мақсаты: Оқушыларға өсімдіктің көптүрлілігі туралы түсінік беру; білімін,
тілін дамыту; ұқыптылыққа, табиғатты қорғауға тәрбиелеу.
Сабақ типі: Аралас сабақ. Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару
ІІ. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Өсімдіктердің
көптүрлілігі
ІІІ. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: Өзің білетін ағаштар мен бұталардың
бір-бірінен ең негізгі айырмасы неде екенін еске түсір.
Сурет бойынша жұмыс. Қырыққұлақ. Итмұрын. Қарағай
Суреттегі өсімдіктерді мұқият қарап зерделе. Қайсысы қандай ағаштың
жапырағы екенін есіңе түсір. Жұмбақты шешіңдер.
1. Жасыл ине киімім, 2. Түрі шар сияқты,
Жайлаймын тау биігін. Түсі қып-қызыл.
Жаңа жылды тойласақ, Дәмі бал сияқты.
Төріңдемін үйіңнің.
2. Оқулық бойынша жұмыс: оқып, түсіндіру. 3. Сергіту сәті
ІV. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1. Оқушыларға оқыту: іштей,
дауыстап-тізбектей. 2. Сұрақтарға жауап беру - Өсімдіктердің өсіп жетілуі
үшін қандай жағдайлар қажет? - Өсімдіктер қандай жер, ауа райы
жағдайларында тіршілік етуге бейімделген? V. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 115-118бет оқу, мазмұндау. 2. Бағалау

№41.Тақырыбы: Өсімдіктердің сыртқы орта жағдайларына бейімділігі. Ылғал
сүйгіш және су өсімдіктері. Құғақшылыққа төзімді өсімдіктер
Мақсаты: оқушыларға құрғақшылыққа төзімді өсімдіктер туралы түсінік беру;
тілін, сөздік қорын дамыту; табиғатты қорғауға тәрбиелеу.
Сабақ типі: жаңа білімдерді меңгеру сабағы.Әдісі: түсіндіру, әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару
ІІ. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау.Құрғақшылыққа төзімді
өсімдіктер. ІІІ .Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Сурет бойынша
жұмыс.Құрғақшылыққа төзімді өсімдіктер: Сексеуіл, жантақ, сүттіген
Ауасы мен топырағында ылғал аз жерде өседі. Ондай жерлерде су топырақтың
өте терең қабатында ғана болады. Жантақ тамырының ұзындығы 15-20 метрге
дейін жетеді. Соншама тереңдіктен алған ылғалды үнемді пайдалануы қажет.
Сондықтан жантақтың жапырағы ұсақ, әрі сирек, бұтақшалары тікенді келеді.
Сүттеген өзінің қысқа, тарамдалған тамыры арқылы түнгі салқында топырақтың
бетінде пайда болатын шықтан және сирек те болса жауған жаңбырдан ылғал
сіңіріп алады. Осыдан қалын, етті жапырақтарында ылғалдың мол қоры
жиналады.
2. Оқулық бойынша жұмыс: оқып, түсіндіру. 3. Сергіту сәті
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1. Мәтін бойынша сұрақтарға
жауап алу: - Құрғақшылықта өсетін қандай өсімдіктерді білесіңдер? - Олардың
ерекшеліктері неде? Құрғақшылықта өсетін өсімдіктердің тамыры қандай
болады? Неліктен? 2. Оқушыларға оқыту: іштей, дауыстап-тізбектей
3.Дәптермен жұмыс:Сексеуіл, жантақ, сүттеген.
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау. VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 118-
120 бет оқу. 2. Бағалау

№42. Тақырыбы: Жылу сүйгіш өсімдіктер. Суыққа төзімді өсімдіктер. Жарық
сүйгіш өсімдіктер. Көлеңкеге төзімді өсімдіктер
Мақсаты: Оқушыларға жылу, жарық сүйгіш, суыққа көлеңкеге төзімді
өсімдіктер туралы түсінік беру; тілін, сөздік қорын дамыту; табиғатты
қорғауға тәрбиелеу
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі:түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:1. Құрғақшылыққа төзімді өсімдіктер. –
оқыту.
2. Мазмұнын айтқызу. ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:1.Мәтін бойынша сұрақтарға
жауап алу: - Құрғақшылықта өсетін қандай өсімдіктерді білесіңдер? - Олардың
ерекшеліктері? Құрғақшылықта өсетін өсімдіктердің тамыры қандай болады?
Неліктен?2. Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Жылу, жарық сүйгіш,
суыққа, көлеңкеге төзімді өсімдіктер.
V.Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Сурет бойынша жұмыс
Жылу, жарық сүйгіш, суыққа, көлеңкеге төзімді өсімдіктер
Жылу сүйгіш өсімдіктер: мақта, асқабақ, күріш, жүгері, қияр, үрмебұршақ.
Суыққа төзімді өсімдіктер: бидай, сұлы, арпа. Жарық сүйгіш өсімдіктер:
мақта, жүгері, жолжелкен, өгейшөп, қоңыраубас. Көлеңкеге төзімді
өсімдіктер: қырлышөп, саумалдақ,әйкен, қазтабан, қырыққұлақ.
2. Оқулық бойынша жұмыс: оқып, түсіндіру 3. Сергіту сәті
VІ .Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:1. Мәтін бойынша сұрақтарға
жауап алу: - Әр түрлі орта жағдайында өсетін өсімдіктер туралы әңгімеле. 2.
Оқушыларға оқыту: іштей, дауыстап-тізбектей. 3. Дәптермен жұмыс: Өсімдіктер
түрлерін жазу
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау. VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 120-
123 бет оқу. 2. Бағалау

№43. Тақырыбы: Өсімдіктердің топталып өсуі.
Мақсаты: Өсімдіктер бірлесіп өсу бейімділігі, өсімдіктердің бір-біріне
пайдасын түсіндіру; тілін, сөздік қорын дамыту; табиғатты қорғауға
тәрбиелеу.
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі:Түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелі.
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1. Жылу, жарық сүйгіш, суыққа,
көлеңкеге төзімді өсімдіктер –өздеріне жазғызу. 2. Мазмұнын айтқызу. ІІІ.
Білімді тексеру кезеңі:
1.Сұрақтарға жауап алу: - Ылғал сүйгіш өсімдіктерге қандай өсімдіктер
жатады?
- Құрғақшылыққа төзімді өсімдіктердің тамырлары, жапырақтары қандай болады?-
Жылу, жарық сүйгіш, суыққа, көлеңкеге төзімді өсімдіктер ата. 2.
Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Өсімдіктер бірлесіп
өсу бейімділігі
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:1. Өсімдіктер бірлесіп өсу бейімділігі
- түсіндіру
2. Оқулық бойынша жұмыс: оқып, түсіндіру. 3. Сергіту сәті
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1.Сұрақтарға жауап беру: - Өсімдіктердің кейбір түрлері бір-біріне қандай
қолайлы жағдай жасайды? - Емен ағашының жанына қандай өсімдіктер өсуге
бейімделген? - Бетегі мен көде жеке-жеке болып тіршілік ете алар ма еді? -
Жылу, жарық сүйгіш, суыққа, көлеңкеге төзімді өсімдіктер ата. VІІ. Бекіту
кезеңі: Қорытындылау
VІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 124-125 бет оқу, мазмұнын айту. 2.
Бағалау

№44. Тақырыбы: Өсімдіктер қанша жыл тіршілік етеді?
Мақсаты: Өсімдіктердің тіршілік ететін мерзімі, мәдени өсімдіктер туралы
түсінік беру; тілін, сөздік қорын дамыту; табиғатты қорғауға тәрбиелеу
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелі. Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі.
Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы
сабаққа аудару
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:1. Өсімдіктердің бірлесіп бейімділігі. –
оқыту.
2. Мазмұнын айтқызу. ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1. Мәтін бойынша
сұрақтарға жауап беру: - Өсімдіктердің бірлесіп өсуін түсіндір. 2.
Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Өсімдіктер қанша жыл
тіршілік етеді?
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:1. Өсімдіктер қанша жыл тіршілік етеді?
Бір жыл ішінде тұқымнан өсіп, жаңа тұқым берген соң өз тіршілігін
тоқтататын өсімдіктерді бір жылдық өсімдіктер дейді. Бидай, күнбағыс,
қызанақ т.б. Көпжылдық өсімдіктер ұзақ тіршілік етеді. Емен, қайың,
сарықарағай, сасыр. 2. Сергіту сәті
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1.Мәтінді оқушыларға оқыту: іштей, дауыстап-тізбектей
2.Сұрақтарға жауап беру: - Бір жылдық өсімдіктер туралы айт. - Көп жылдық
өсімдіктер туралы не білесіңдер? Дәптермен жұмыс: өсімдіктердің топтарын
жазу
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ .Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 125-128 бет оқу, мазмұнын айту. 2.
Бағалау

№45. Тақырыбы: Өсімдіктер дүниесі адам қамқорлығына мұқтаж.
Мақсаты: Өсімдіктердің әлемін сақтауға олардың қамқорлығына мұқтаж
екендігін түсіндіру; тілін, сөздік қорын дамыту; табиғатты қорғауға
тәрбиелеу
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап,
әңгімелеу
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелі. Барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа
дайындық
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:1. Өсімдіктер қанша жыл тіршілік етеді?
– оқыту.
2. Мазмұнын айтқызу. ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:1. Мәтіндер бойынша
сұрақтарға жауап беру: - Бір жылдық өсімдіктер деген қандай өсімдіктер? -
Көпжылыдқ өсімдіктерді ата.
2. Қорытындылау. ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын
хабарлау.Өсімдіктер дүниесі адам қамқорлығына мұқтаж. V. Жаңа материалды
түсіндіру кезеңі:
1. Өсімдіктер дүниесі адам қамқорлығына мұқтаж. - Өсімдіктер-жануарлар мен
адамды асыраушы. -Табиғаттың ластануы. - Қазақстан Республикасының Ата заңы
38 бап. Табиғатты қорғайық, сақтайық. 2. Сергіту сәті
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1.Оқулықпен жұмыс. Жаңа
тақырыпты оқушыларға оқыту. 2. Жаңа материал бойынша сұрақтарға жауап беру:-
Біздің елімізде өсімдіктер қалай қорғалады? - Дәрілік өсімдіктер жөнінде
не білесің? - Дәрілік өсімдіктерді қолданасыңдар ма? Дәптермен жұмыс: ҚР
Ата заңы 38 бапты жаздыру
Тест
1. Біздің елімізде өсімдіктің;
а) 6000 түрі;
ә) 40 түрі;
б) 25000 түрі;
в) 600 түрі бар.
2. Әр өсімдікте:
а) ұзын тамыр;
ә) құрлық және ыстық климат;
б) ылғалды топырақ;
в) белгілі орта қажет.
3. Өсімдік топтары деп –
а) жылу мен ылғалдың таралуын;
ә) топталып өсуге қажетті қолайлы жағдай;
б) 140-қа жуық өсімдік түрі;
в) жарық, құнарлы топырақ, қоңыржай жылы ауа.
4. Мәдени өсімдіктер:
а) адамның қатынасынсыз өсе алмайды;
ә) өздігінен өседі;
б) сырт көмекті қажет етпейді;
в) өсу тіршілігін тоқтатады.
5. Сирек және құрып кету қаупі бар өсімдіктер:
а) конституция;
ә) тіл жөніндегі заңға;
б) «Дүниетану» оқулығына;
в) Қызыл кітапқа енген.
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау. VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 128-
130 бет оқу, мазмұнын айту.2. Бағалау

№46. Тақырыбы: Жануарлардың көптүрлігі. Жәндіктер. Құстар
Мақсаты: Жануарлардың көп түрллерімен таныстыру; тілін, сөздік қорын
дамыту; табиғатты қорғауға тәрбиелеу
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі:түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелі
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа дайындық. ІІ. Үй тапсырмасын тексеру
кезеңі:1. Өсімдіктер дүниесі адам қамқорлығына мұқтаж – оқыту. 2. Мазмұнын
айтқызу
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:
1. Тест арқылы оқушылардың білімін тексеру
Қарағай өсімдіктердің қай тобына жатады?
а) шөптесін ә) бұта б) ағаш
Өсімдіктер қандай табиғатқа жатады?
а) тірі табиғат ә) өлі табиғат
Жантақ, сүттіген қандай өсімдіктер?
а) ылғал сүйгіш ә) құрғақшылыққа төзімді б) суыққа төзімді
Суыққа төзімді өсімдіктерді белгіле.
а) бидай, арпа ә) қияр, жүгері б) жолжелкен, қазтабан
Ашық, күн сәулесі жақсы түсетін жерде өсетін өсімдіктердің тобын белгіле:
а) жылу сүйгіш ә) ылғал сүйгіш б) жарық сүйгіш
Саумалдық, қынжыгүлсияқты өсімдіктер қандай ағаштармен бірлесіп өсуге
бейімделген?
а) қайың ә) емен б) қарағай
Біржылдық өсімдіктерді белгіле.
а) пияз ә) сәбіз б) күнбағыс
Орамжапырақ неше жыл тіршілік етеді?
а) 1 ә)2 б) 3
Көпжылдық өсімдіктерге не жатады?
а) сасыр ә) бидай б) қызанақ
Қалақай қандай өсімдіктер тобына жатады?
а) мәдени ә) жабайы
Мәдени өсімдікті белгіле:
а) картоп ә) қазтабан б) жолжелкен
2. Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Жануарлардың сан
алуандығы. V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Жануарлардың алуан
түрлігі. Бунақденелілер, балықтар, қосмекенділер, жорғалаушылар, құстар,
сүтқоректілер.
2. Құрттар, жұмсақ денелілер, өрмекшілер. 3. Суреттермен жұмыс оқып,
түсіндіру
4. Сергіту сәті
VІ .Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:1.Оқушыларды оқыту 131-136
бет.
2. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап алу: - Жануарлар тобын ата. Әр топқа
мысал келтір.
- Мәтінде берілмеген басқа жануарларды білесің бе? Дәптермен жұмыс:
Дәптерге жануарлардың топтарын жаздыру. VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 131-136 бет оқу, мазмұнын айту. 2.
Бағалау

№47. Тақырыбы: Балықтар. Қосмекенділер.
Мақсаты: Оқушыларды балықтар және қосмекенділемен таныстыру; тілін, сөздік
қорын дамыту; эстетикалық тәрбие беру
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелі карточкалар. Барысы:І.Ұйымдастыру
кезеңі. Амандасу, түгендеу, оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар
орындау арқылы сабаққа аудару
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:1. Жануарлардың көптүрлігі туралы
айтқызу.
2. Мазмұнын айтқызу
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: Жұмбақтарды шешіңдер:
1. Қос қанатын иіп ап,
Жарға келіп қонады.
Қара киім киіп ап,
Балшықтан үй соғады.
2. Аяғы түйеге ұқсайды,
Құс болса да ұшпайды.
2. Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Балықтар.
Қосмекенділер.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: Балық - адам мен жануарлардың ең
негізгі азығының бірі.Балықтардың денесі ұзын, сүйір болып келеді және
сусымалы қабыршықтан тұрады. Балықтар құйрығы арқылы алға қозғалады. Жүзбе
қанаттарымен тепе-теңдікті сақтап бағытын анықтай алады.
Бір жыл ішінде тұқымнан өсіп, жаңа тұқым берген соң өз тіршілігін
тоқтататын өсімдіктерді бір жылдық өсімдіктер дейді. Бидай, күнбағыс,
қызанақ т.б.
Көпжылдық өсімдіктер ұзақ тіршілік етеді. Емен, қайың, сарықарағай, сасыр
1. Сурет бойынша жұмыс 2. Сергіту сәті
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1.Оқулықпен жұмыс. Жаңа тақырыпты оқушыларға оқыту. 2. Жаңа материал
бойынша сұрақтарға жауап беру: - Өз отбасында балықтың қандай түрлерін
пайдаланады? - Егер жер бетінен қосмекенділер түгелімен жойылып кетсе,
қандай жағдайлар қалыптасар еді?
тыңайтқыш
Дәптермен жұмыс: консервілер Балық дәрілер
балық майы жануарлардың қорегі
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ .Үйге тапсырма беру кезеңі: 137-140 бет оқу, мазмұнын айту. 2.
Бағалау

№48. Тақырыбы: Бауырымен жорғалаушылар.
Мақсаты: Оқушыларға бауырымен жорғалаушылар туралы түсінік беру; өз
ойларын еркін айта білуге үйрету; ұқыптылыққа, тазалыққа тәрбиелеу
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі:түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелі
Барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа дайындық ІІ. Мақсатын қою
кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Бауырымен жорғалаушылар.
ІІІ. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:
1. Бауырымен жорғалаушылардың екінші атауы – рептилия. Ең ірі тобы –
кесірткелер.
Жыландардар кесіртке сияқты аяғы жоқ, түсі өте суық, көзімен тура қарайды.

2. Мәтінді оқыту 140 – 141 бет. 3. Сергіту сәті
ІV. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1.Сұрақтарға жауап беру:
2. Дәптермен жұмыс. VІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 140-141 бет оқу, мазмұнын айту. 2.
Бағалау

№49. Тақырыбы: Сүтқоректілер
Мақсаты: Оқушыларға сүтқоректілер туралы түсінік беру; оқушының ой-өрісін,
сөздік қорын дамыту; салауатты өмір сүруге тәрбиелеу
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелі
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу, оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1. Бауырымен жорғалаушылар. 2. Мазмұнын
айтқызу. ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:
1. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беру: 2. Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Сүтқоректілер
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:
Сүтқоректілердің барлығы болсын тірідей туыпемшек сүтімен қоректендіріледі.
Сүтқоректілердің бас қуысындағы миы үлкен және сезім ағзалары жақсы
жетілген.
1. Сүтке қарап жануарлар тобын жікте:
Тұяқты кеміруші
су жанураы жыртқыш
2. Сергіту сәті
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1.Мәтінді оқушыларға оқыту:
іштей, дауыстап-тізбектей. 2. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беру:
- Бауырымен жорғалаушылар мен сүтқоректілердің айырмашылығы мен ұқсастығын
анықта. - Адам тіршілік ету барысында жануарлардың қандай топтарын көп
пайдаланады?
Дәптермен жұмыс: өсімдіктердің топтарын жазу
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 142-143 бет оқу, мазмұнын айту.2.
Бағалау

№50. Тақырыбы: Жануарлардың тіршілік ортасы
Мекен ортасына бейімділігі. Жануарлардың табиғаттағы және адам өміріндегі
рөлі Мекен ортасына бейімділігі.
Мақсаты : Жануарлардың тіршілік ортасы және мекен ортасы туралы түсінік
беру; тілін, сөздік қорын дамыту; табиғатты қорғауға тәрбиелеу
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер. Барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі.Сабаққа
дайындық
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:1. Сүтқоректілер. – оқыту. 2. Мазмұнын
айтқызу
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:1. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беру: 2.
Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Мекен ортасына
бейімділігі.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:1. Жануарлар тіршілік ортасы және мекен
ортасы.
Өсімдіктер сияқты жануарлар да алуан түрлі ортада-суда, құрлықта,топырақ
арасында тіршілік етеді. Әр ортаның жағдайлары әр түрлі. Бейімдікті
жануарлардың сыртқы түрінен, түсінен, сыртқы дене құрылысынан тағы басқа
белгілерінен байқауға болады.
Балықтың тіршілік ортасы -су, тиіндікі – құрлық. Осындай, жануарлар
түрлерінің өз тіршілігіне қажетті жағдайлар тауып үнемі жүретін, тіршілік
ететін нақтылы ортаны жануардың мекен ортасы дейді. 2. «Мекен ортасына
бейімділігі» - оқып, түсіндіру
3. Суреттер бойынша жұмыс . Сергіту сәті
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1. Оқушыларға оқыту. 2.
Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беру. - Жануарлар қандай жерде тіршілік
етеді? - Мекен ортасы деген не? 3. Дәптермен жұмыс: мекен ортасы
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 143-145 бет оқу, мазмұндау. 2. Бағалау

№51. Тақырыбы: Жануарлардың табиғаттағы және адам өміріндегі рөлі.
Мақсаты: Жануарлар әлемі адамдардың қорғауында мұқтаж екендігін түсіндіру,
қорықтар туралы түсіндіру; тілін, сөздік қорын дамыту; табиғатты қорғауға
тәрбиелеу
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: сұрақ-жауап, әңгімелеу
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер. Барысы: І .Ұйымдастыру кезеңі.
Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы
сабаққа аудару ІІ .Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1. Мекен ортасына
бейімделгі. – оқыту, мазмұнын айтқызу. ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1.
Тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру: - Жануралардың мекен ортасы туралы
айтып бер. - Олар тіршілік ортасына қалай бейімделген? - Мысал келтір. 2.
Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Жануарлардың
табиғаттағы және адам өміріндегі рөлі.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:
1. Жануарлардың табиғаттағы және адам өміріндегі рөлі.
Жануарлар әлемі өсімдіктердің көбейіп, таралуына, өсіп-дамуына, жеміс
беруіне әсер етеді, көмектеседі. (шұбалшын, көртышқан) Құстар зиянды
бунақденелілермен қоректеніп, санын азайтады. Өсімдіктердің тұқымын алыс
жерге тартады. (тиін, жабайы шошқалар) Суда тіршілік ететін жануарлардың да
суды тазартуда рөлі бар.
2. Жануарлардың адам өміріндегі маңызына мысал келтіріңдер.
3. Оқулықпен жұмыс – 145-146 бет . 4. Сергіту сәті
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:1. Оқушыларға оқыту: іштей,
дауыстап-тізбектей. 2. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беру. - Ара
шаруашылығында адам не алады? - Жануарлардың табиғаттағы рөлі қандай?
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау.VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 145-
146 бет оқу, мазмұндау. 2. Бағалау

№52. Тақырыбы: Жануарлар дүниесін қорғау.
Мақсаты: Жануарлар әлемі адамдардың қорғауында мұқтаж екендігін түсіндіру,
қорықтар туралы түсіндіру; тілін, сөздік қорын дамыту; табиғатты қорғауға
тәрбиелеу
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер
Барысы: І .Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару
ІІ .Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1. Жануарлардың табиғаттағы және адам
өміріндегі рөлі. – оқыту, мазмұнын айтқызу. ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1.
Тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру: 2. Дәптермен жұмыс 3. Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Жануарлар дүниесін
қорғау.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Жануарлар дүниесін қорғау. Қорықтар
– оқып, түсіндіру 2. «Қазақстан Қызыл кітабы беттерінен» кітабы бойынша
жұмыс. Сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген, айрықша қорғау
шараларын қолдануды қажет ететін хайуанаттар мен өсімдіктер түрлері
тіркелген арнайы кітап «ҚЫЗЫЛ КІТАП» деп аталған. 3. Сергіту сәті
VІ .Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:1. Оқушыларға оқыту.2.
Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беру. - Өсімдіктер мен жануарлардың азайып
бара жатқаны неліктен? - Мемлекеттік қорықтарын ата. - Қазақстанда қай жылы
«Қызыл кітап» шықты?
3. Дәптермен жұмыс. (жаздыру). 1996 жылы Қазақстанда «Қызыл кітап» шықты.
Осы кітапта жойылып кету қауіпіндегі жануарлар тіркелген.
Тест
1. Жәндіктер, балықтар, қосмекенділер, бауырымен жорғалаушылар, ұстар.
Сүтқоректілер деп -
а) жануарлар дүниесін;
ә) жануарлардың аттарын;
б) жануарлардың көп түрлігін;
в) жануарлар класын айтады.
2. Жәндіктердің 3 белгісі:
а) қанаты, 6 аяғы, мұртшасы
ә) аяғы, тырнағы, қанаты;
б) 3 бөлікті денесі, тырнағы қанаты;
в) тырнағы, 6 бөлікті денесі; 6 аяғы.
3. Қызыл кітапқа:
а) құстың 29 түрі; б) 56 құс;
ә) құстың 56 түрі; в) барлық құстар енгізілген.
4. Балықтар ... тыныстайды.
а) өкпесімен;
ә) қанатымен;
б) желбезегімен;
в) торсылдағымен.
5. Тіршілік ортасы деп –
а) тіршілікке қолайлы ортаны;
ә) тұрғызылған қоныс мекенді;
б) бейімделіп мекен етуді;
в) орналасу ерекшелігін айтады.
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 147-150 бет оқу, мазмұндау. 2. Бағалау

№53. Тақырыбы: Отбасының берекесі.
Мақсаты: Қоғам мүшелері, отбасы берекесі туралы тақырыпты меңгерту;
тілін, сөздік қорын дамыту; табиғатты қорғауға тәрбиелеу
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер. Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі.
Амандасу, түгендеу, оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы
сабаққа аудару
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:1. Жануарлар дүниесін қорғау. – оқыту,
мазмұнын айтқызу. ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:
1. Тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру: 2. Дәптермен жұмыс 3.
Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Отбасының берекесі.
Мақал-мәтелдер. V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Әңгімелеу. Сендер
қай мемлекетте тұрасыңдар? Отан деген не? Қоғам деген не? Отбасы деген не?
2. «Отбасының берекесі»-оқып түсіндіру. 3. Мақал-мәтелдер оқып, талдау. 4.
Сергіту сәті
VІ .Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:1. Оқушыларға оқыту. 2.
Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беру. Отбасына кімдер енеді? Неке деген не?
Конституцияда отбасы туралы не айтылған? 3. Дәптермен жұмыс. Отбасы туралы
мақалдар жазу.
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 153-155 бет оқу, мазмұндау. 2. Бағалау

№54. Тақырыбы: Қонақжай.
Мақсаты: Қонақ күту – адамдар арасындағы қатынастың көрінісі екенін,
қонақ күту ерекшелігін, оған балалардың және отбасының әр мүшесінің
қатынасын түсіндіру; тілін, сөздік қорын дамыту; адамгершілікке,
әдептілікке, қонақжайлыққа тәрбиелеу.
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер. Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі.
Амандасу, түгендеу, оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы
сабаққа аудару
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: «Балаң жақсы болса». – оқыту. Мазмұнын
сұрау
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1. Тест арқылы тексеру:
1. Көбелектің дірнәсілі-жұлдызқұрт, өсімдіктерге не келтіреді?
а) пайда ә) зиян
2. Ал көбелектердің өздері ше?
а) пайда ә) зиян
3. Буанқденелілерді белгіле:
а) шұбалшын ә) қоңыз б) ұлу
4. Аралар салқын түссе ұядағы барлық саңылауларды немен бітейді?
а) балауызбен ә) балшықпен б) балмен
5. Адамға пайда келтіретін жәндікті белгіле:
а) өрмекші ә) шыбын б) шегіртке
6. Тиіннің мекен ортасын белгіле:
а) су ә) дала б) орман
7. Қазақстанда «Қызыл кітап» қай жылы шықты?
а) 1986 ж. ә) 1996 ж. б) 2006 ж.
8. Қарағай өсімдіктерді қай тобына жатады?
а) шөптесін ә) бұта б) ағаш
9. «Асар» деген не?
а) үй салысуға көмектесу ә) ата-анаға көмектесу
10. Мәдени өсімдікті белгіле:
а) картоп ә) қазтабан б) жолжелкен
2. Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі:
Тақырыбын, мақсатын хабарлау
Сөзжұмбақ шешу.

1. «Тату болса – ағайын жақын»
Ақылды болса – апайың жақын» деген сөзді кім айтты?
2. Қазақстан Республикасының Ата заңында кәмелетке толған еңбекке қабілетті
балалар еңбекке жарамсыз ата-анасына не жасауға міндет? 3. Отбасынан не
басталады? 4. Жас отбасына үй салғанда туыс-туғандарды шақырып не салады?
5. Отбасы ненің бөлшегі деп саналады? 6. Отбасының мүшесі. 7. Тіршілік
иелерінің қайсысына саналылық қасиеті тән
8. Мақалды толықтыр: «Сыйласаң ... боларсың»
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Сұрақ-жауап - Қонақ деген кім?
Сендердің үйлеріңе қонақ келе ма? - Қонақты қалай күтесіңдер?
2. Мұғалімнің түсіндірмесі «Қонақжай» «Қазақ қонақсыз болмайды» деген сөз
бекер айтылмаған. Қонақты жылы жүзбен қарсы алған үйді «Қонақжай үй екен»
дейді.Қонақ деген кім? Бұл – арнаулы шақырылатын жора-жолдас, туыс-туған.
Шақырылмай келетінде қонақ бар. Қазақ халқы қонаққа бар дәмдісі мен ниетін
ұсынады. Оны тік тұрып қарсы алады. Қонақ күту білігі арқылы үй ішінің
тәлім-тәрбиесін, кісілігін анықтау қиын емес. 3. Қонақтың түрлері.
«Арнайы қонақ» - әдейі шақырылып, мал сойып күтілетін сыйлы қонақ. «Құдайы
қонақ» - бейтаныс, жолда қалған бір түнеп кететін қонақ. «Қыдырма қонақ» -
алыстан келіп, туған-туысқандарын аралап, жатып кететін қонақ. 4. Сергіту
сәті
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1. Оқушылықпен жұмыс 155-
156 бет
Оқушыларға оқыту: іштей, дауыстап-тізбектей 2. Көрініс көрсетіледі. (алдын
ала тапсырма). Екі көріністі талдау. - Қай бала қонақты дұрыс қарсы алды
деп ойлайсыңдар? Неліктен? - Айнұр қандай қыз? Орынбасар ше? 3. «Дастархан
жаю» ойыны 4. Мақал мәтелдер талдау
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 155-156 бет оқу, мазмұндау. 2. Бағалау

№55. Тақырыбы: Сыйластыққа себеп көп.
Мақсаты: Қазақтың салт-дәстүрлері, ұлттық әдет-ғұрып жайлы түсінік беру;
тілін, сөздік қорын дамыту; адамгершілікке, әдептілікке, қонақжайлыққа
тәрбиелеу.
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер. Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі.
Амандасу, түгендеу, оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы
сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1. Қонақжай. – оқыту, мазмұнын айтқызу.
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:1. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беру: - Қонақ
деген кім? Сендердің үйлеріңе қонақ келе ма? - Қонақты қалай күтесіңдер?-
«Қонақ келсе құт» деген мақалды қалай түсінесіңдер?- Қонақтың қандай
түрлері болады?- Қонақты ілтипатпен қарсы алу дегенді қалай түсінесіңдер?
2. Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Сыйластыққа себеп
көп.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:
1. Мұғалімнің түсіндірмесі «Сыйластыққа себеп көп» «Қазақ қонақсыз
болмайды» деген сөз бекер айтылмаған. Қонақ деген кім? Бұл – арнаулы
шақырылатын жора-жолдас, туыс-туған. Қонаққа шақырудың да себебі көп.
«Соғым басы»-бұл қыстық соғымнан дәм татқызу. Шілдехана, бесікке салу,
тұсау кесу, атқа мінгізу, тілашар- балаға деген сүйіспеншілік. Осы
себептермен шақырылатын қонақтардың бар ниеті балаға – болашаққа деген
ықылас. Құда түсу, қыз ұзату, келін түсіру - мұның бәрі де өскелең
жастардың жаңа отбасын құруына тілектес. 2. Сергіту сәті
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1. Оқулықпен жұмыс 157-159
бет Оқушыларға оқыту: іштей, дауыстап-тізбектей. 2. Мақал-мәтелдер талдау
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 157-159 бет оқу, мазмұндау.2. Бағалау

№56. Тақырыбы: Мектеп.
Мақсаты: Мектеп – білім ордасы, мектеп өмірі туралы білімдерін тереңдете
түсу; тілін, сөздік қорын дамыту; білімділікке тәрбиелеу.
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер. Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі.
Амандасу, түгендеу, оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы
сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:1. «Сыйластыққа себеп көп» – оқыту,
мазмұнын айтқызу. ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1. Мәтін бойынша сұрақтарға
жауап беру: - Қонақ деген кім? - «Өле жегенше – бөле же» дегенді қалай
түсінесің? - Қандай жағдайда арнаулы қонақ шақырылады? - Қонақты қарсы алу
дегенді қалай түсінесіңдер? - Қонақты ілтипатпен қарсы алу дегенді қалай
түсінесіңдер? 2. Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Алғашқы қоңырау.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:1. «Бірінші қыркүйек» А.Меңжанова.
2. «Алғашқы қоңырау» - түсіндіру 3. Сурет бойынша жұмыс 4. Сергіту сәті
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1. Оқулықпен жұмыс 159-161
бет
Оқушыларға оқыту: іштей, дауыстап-тізбектей. 2. Сұрақтарға жауап алу: -
Мектеп туралы әңгімеле. - Мектепті неге «білім кемесі» дейді? - Алғаш
мектепке келгенде көңіл күйіңді есіңе түсіріп, айтып бер. 3. Мақал-
мәтелдерді талдау
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ .Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 159-161 бет оқу. 2. Бағалау

№57. Тақырыбы: Біздің ауыл немесе қала. Ауылдағы еңбек . Ауылдағы тәрбие
көзі. Күнделікті өмірдегі көліктер.
Мақсаты: Ауылды жердегі шарушылық түрлерінің сан-алуандығы, ауыл еңбегі,
еңбек адамдары жайлы түсінік беру; тілін, сөздік қорын дамыту;
ізденімпаздыққа тәрбиелеу.
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер. Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі
Амандасу, түгендеу, оқушылардың зейінін, назарын жаттығулар орындау арқылы
сабаққа аудару
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1. «Шеберлігіңді шыңда» – оқыту,
мазмұнын айтқызу. ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1. Мәтін бойынша сұрақтарға
жауап беру: - Біздің мектепте қандай кабинеттер бар? - Әр пән кабинетін
неге жеке-жеке бөледі? - Үйірмелерге қатысу не үшін керек? 2. Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау.Ауыл еңбегі. Жаңарған
еңбек. V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1.Оқушылардың өздеріне
ойларын айтқызу арқылы алғашқы түсініктер алу.- Ауыл еңбегі- Еңбектің
түрлері- Шаруашылыққа байланысты кәсіп түрлері. - Шағын ұжым - Еңбекті
жаңаша құру 2. «Ауыл еңбегі. Жаңарған еңбек» - оқып, түсіндіру 3. Сурет
бойынша жұмыс. 4. Сергіту сәті
VІ.Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:1.Оқулықпен жұмыс161-167
–бет. Оқушыларға оқыту: іштей, дауыстап-тізбектей. 2. Сұрақтарға жауап алу:-
Ауылдың еңбек түрлерін ата. Өз ата-анаң қайда жұмыс істейді? Қандай жұмыс
атқарады? Фермер деген кім? - Отбасы мердігерлігін қалай түсінесің? Шағын
жеке меншік ұжымның тиімділігі неде? - Алғаш мектепке келгенде көңіл
күйіңді есіңе түсіріп, айтып бер 3. Мақал-мәтелдерді талдау
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 161-167 бет оқу. 2. Бағалау

№58. Тақырыбы: Жалпыхалықтық және кәсіптік мерекелер. Тест.
Мақсаты: Оқушыларға жалпыхалықтық және кәсіптік мерекелер туралы
түсіндіру; тілін, сөздік қорын дамыту; білімділікке тәрбиелеу.
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер
Барысы: І .Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1. «Ауылдағы еңбек» – мазмұнын айтқызу.
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1. Сұрақтарға жауап алу. 2. Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау.Жалпыхалықтық және
кәсіптік мерекелер. V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:1. Мұғалімнің
түсіндірмесі
- Наурыз, Конституция күні, Қазақстан Республикасының тәуелсіздік күні,
Жаңа жыл
Бұл мерекелер Республикадағы бүкіл халыққа ортақ. 2. Мәтінді оқыту 167-169
бет
3. Сергіту сәті
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:1. Сұрақтарға жауап алу.
2. Дәптермен жұмыс. Тест
1. Асар жасау:
а) той;
ә) елді жинап, ас беру;
б) түрлі жарыс ұйымдастыру;
в) туыс-туған жиналып бір іске көмектесу.
2. Білім ошағы:
а) сынып бөлмелері;
ә) географиялық алаң;
б) спорт залы;
в) компьютер, теледидар.
3. Шаруа қожалығы:
а) салық төлейтін ұйым;
ә) ұжымшар;
б) шаруашылық жүргізу жүйесі;
в) шаруашылық ұжымы.
4. Наурыз, Тәуелсіздік күні, 8 наурыз:
а) кәсіптік мереке;
ә) отбасылық мереке;
б) жалпыхалықтық мереке;
в) ауыл шаруашылық мерекесі.
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау.
VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 167-169 бет оқу. 2. Бағалау

№59. Тақырыбы: Біздің Отанымыз Қазақстан. Астана
Мақсаты: Оқушыларды біздің отанымыз Қазақстанмен таныстыру; тілін, сөздік
қорын дамыту; ұқыптылыққа тәрбиелеу.
Сабақ типі: Жаңа сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер, карта
Барысы: І .Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару
ІІ .Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:1. «Кәсіптік мерекелер» – оқыту, мазмұнын
айтқызу.
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1. Сұрақтарға жауап алу. - Қандай мерекелер
мерекеленуде?
- Бүкілхалықтық мерекелерді атаңдар. 2. Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі:Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Біздің Отанымыз -
Қазақстан. Астана V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:1. Мұғалімнің
түсіндірмесі - Қазақстан сенің туған жерің, атамекенің. Қазақстан – қазақ
елі. - Астана қаласының рәміздері жайлы әңгімеле. 2. Сергіту сәті
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1. Оқушыларға оқыту 173-174
бет
2. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беру - Отан деген не? - Қазақстан неше
елмен шектеседі? 3. Физикалық картамен жұмыс 4. Мақал-мәтел оқып, мағынасын
түсіндіру
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 173-174 бет оқу, мазмұндау. 2. Бағалау

№60. Тақырыбы: Ел рәміздері. Мемлекеттік тіл.
Мақсаты: Оқушыларға ел рәміздері және мемлекеттік тілмен таныстыру;
тілін, сөздік қорын дамыту; ұқыптылыққа тәрбиелеу.
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1. «Біздің Отанымыз – Қазақстан. Астана»
– оқыту, мазмұнын айтқызу.
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:1. Сұрақтарға жауап алу. - Астанада қандай
мәнді істер істеледі? - Астананың Қазақстан халқы үшін рөлі қандай? 2.
Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау.Ел рәміздері.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Мұғалімнің түсіндірмесі.
Мемлекеттік Ту, мемлекеттік Елтаңба, Гимн мәтінін хормен орындау. 2.Бейне
таспамен жұмыс. 3. Тілдің тарихи рөлін айтып таныстыру. 4. Мақал – мәтелдер
оқып, мағынасын түсіндір. 5. Оқулық бойынша жұмыс 177-181 бет оқу.
6.Сергіту сәті
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1. Оқушыларға оқыту 177-181
бет
2. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беру. VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау.
VІІІ . Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 177-181 бет оқу, мазмұндау.2. Бағалау

№61. Тақырыбы: Егеменді ел қорғаны – Қарулы Күштер
Мақсаты: Оқушыларға Егеменді ел қорғаны – Қарулы Күштер туралы жалпы
түсінік беру; тілін, сөздік қорын дамыту; ұқыптылыққа тәрбиелеу.
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа дайындық. ІІ. Үй тапсырмасын
тексеру кезеңі: 1. «Ел рәміздері. Мемлекеттік тіл» – оқыту, мазмұнын
айтқызу.
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1. Сұрақтарға жауап алу. - Біздің елімізде
мемлекеттік тіл ретінде қандай тіл қабылданған? - Өздерің тұрған жерде
қандай ұлт өкілдері тұрады?
2. Қорытындылау
ІV Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау.Егеменді ел қорғаны –
Қарулы Күштер. V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Мұғалімнің
түсіндірмесі
Отанды қорғау үшін Қарулы Күштер ұйымдастырылады. Республика Күштерінің
жоғарғы Бас Қолбасшысы – Президент. 2.Оқулық бойынша жұмыс 181-184 бет.
3.Сергіту сәті
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1. Оқушыларға оқыту 181-184
бет
2. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беру. VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 181-184 бет оқу, мазмұндау. 2. Бағалау

№62. Тақырыбы: Елді басқару органдары. Тест.
Мақсаты: Оқушыларға елді басқару органдары жайлы түсінік беру; тілін,
сөздік қорын дамыту; ұқыптылыққа тәрбиелеу.
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер,
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару ІІ. Үй тапсырмасын
тексеру кезеңі:
1. «Егеменді ел қорғаны – Қарулы Күштер» – оқыту, мазмұнын айтқызу.
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1. Сұрақтарға жауап алу. - Өздерің тұрған
жерде қандай батыр бабаларыңның есімдері сендерге таныс? - Сен өз Отаныңды
қорғауға дайынсың ба?
2. Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Елді басқару
органдары
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Мұғалімнің түсіндірмесі
Біздің елімізді Президент басқарады. Ол – ел басқару саласындағы ең жоғары
лауазымды тұлға. Президент мемлекетіміздің ішкі және сыртқы саясатының
негізгі бағыттарын белгілеп отырады.
Сенат Президент
Мәжіліс Министрлер кабинеті
2.Сурет бойынша жұмыс 3. Оқулық бойынша жұмыс 184-186 бет оқу. 4.Сергіту
сәті
VІ . Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1. Оқушыларға оқыту 184-186 бет. 2. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беру.
Тест
1. Қазақстанмен шектесетін мемлекеттер:
а) Канада, Өзбекстан, Ресей, Қытай, Франция;
ә) Ресей, Украина, Түрікменстан, Тәжікстан, Өзбекстан;
б) Қытай, Ресей, Қырғызстан, Өзбекстан, Түркіменстан;
в) Өзбекстан, Қытай, Ресей, Франция, Канада.
2. Астананы көшіру туралы шешім қай жылы қабылданды?
а) 1997 жылы;
ә) 2007 жылы;
б) 2008 жылы;
в) 2009 жылы.
3. мемлекеттік рәміздер:
а) ескерткіш, ту, елтаңба, ақша;
ә) ту, әнұран, елтаңба;
б) елтаңба, ту, әскер;
в) ту, парламент, елшілік.
4. Қазақ тілі –
а) мемлекеттік;
ә) ұлтаралық;
б) жалпыхалықтық;
в) қатынас тілі.
5. Әскери қатарына алынатын жас жеткіншектердің жасы:
а) 16 жас;
ә) 25 жас;
б) 20 жас;
в) 18 жас.
6. Республикада заң шығару ісімен:
а) Президент;
ә) Министрлер кабинеті;
б) Жалпыхалықтық ұйымдар;
в) Парламент айналысады.
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 184-186 бет оқу, мазмұндау. 2. Бағалау

№63. Тақырыбы: Ел болу тарихымыздан. Қазақстан халқы.
Мақсаты: Оқушыларға еліміздің тарихы жайлы түсінік беру; тілін, сөздік
қорын дамыту; ұқыптылыққа тәрбиелеу.
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер
Барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1. «Ел басқару органдары» – оқыту,
мазмұнын айтқызу. ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1. Сұрақтарға жауап алу. -
Неліктен Президент ел басшысы деп аталады? - Үкімет қандай жұмыстар
атқарады? Оны кім басқарады?
2. Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Ел болу
тарихымыздан. Қазақстан халқы. V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1.
Мұғалімнің түсіндірмесі
1969 жылы алматы облысындағы Есік Қаласының маңындағы қорғанда жүргізілген
қазба жұмыстары бүкіл дүние жүзін таңқалдырды. Қорғаннан 7 м тереңдікте
жерленген жас сақ көсемінің сүйегі табылды. 2.Сергіту сәті
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:1. Оқушыларға оқыту 188-191
бет
2. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беру
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 188-191 бет оқу, мазмұндау. 2. Бағалау

№64. Тақырыбы: Ақ күрішті аймақ. Еліміздің інжу-маржаны.
Мақсаты: Оқушыларға ақ күрішті аймақ туралы түсіндіру; тілін, сөздік қорын
дамыту; ізденімпаздыққа тәрбиелеу.
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі: 1. «Ел болу тарихымыздан» – оқыту,
мазмұнын айтқызу. ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1. Сұрақтарға жауап алу -
Қазақ хандығы қай уақытта құрылды? - Алтын адам туралы не білесің? - Біздің
елімізде қандай ұлт өкілдері қоныстанған? 2. Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Ақ күрішті аймақ.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Мұғалімнің түсіндірмесі
Арал теңізінің шығысынан басталып, Сырдария өзенін бойлай Қызылорда облысы
созылып жатыр. Оның ең басты қаласы – Қызылорда. Бұл аймақтың табиғаты
шөлді. Жерінде үлкен-үлкен құмды жондар жиі кездеседі. Республикамыздың ең
ыстық шөлді өлкелерінің бірі. 2. Сурет бойынша жұмыс. 3.Сергіту сәті
VІ Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1. Оқулықпен жұмыс 192-195
бет.
2. Сұрақтарға жауап алу. - Қызылорда облысының ең басты байлығы не? - Неге
ақ күрішті аймақ дейміз? - Күріш өсіруге қолайлы жағдайларды ата.
VІІ Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 192-195 бет оқу, мазмұндау. 2. Бағалау

№65. Тақырыбы: Өзгерген өлке.
Мақсаты: Өзгерген өлке жайында оқушылар ұғымын кеңейту; тілін, сөздік
қорын дамыту; адам еңбегінің құнын түсінуге тәрбиелеу.
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер
Барысы: І .Ұйымдастыру кезеңі . Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару
ІІ .Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:1. Өлкенің ең негізгі байлығы неде –
оқыту, мазмұнын айтқызу. ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:
1. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап алу. - «Кенді Алтай» деп неге айтады?
Алтайды неге Еліміздің «інжу-маржаны» дейді? - Өндірілетін пайдалы
қазбаларды ата. Олардың шаруашылық маңызына тоқтал. - Біздің елімізде
қандай ұлт өкілдері қоныстанған?
2. Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Өзгерген өлке.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Мұғалімнің түсіндірмесі
Өндіріс өркендеді. Маңғыстау же жүзінде мұнайды көп өндіретін мекендердің
қатарына қосылды. Өңірде үлкен-үлкен қалалар тұрды. Жергілікті ұлу тастан
салынған қырмыздай құлпырған қала – Ақтау осы облыстың орталығы. 2. Сурет
бойынша жұмыс. 3.Сергіту сәті
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі: 1. Оқулықпен жұмыс 195-196
бет
2. Сұрақтарға жауап алу
VІІ .Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ.Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 195-196 бет оқу, мазмұндау. 2. Бағалау

№66. Тақырыбы: Астықты алқап.
Мақсаты: 1. Баланың еңбекке бейімділігі, отбасы «қоры» туралы түсінік беру;
тілін, сөздік қорын дамыту; табиғатты қорғауға тәрбиелеу.
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:1. «Өзгерген өлке» – оқыту, мазмұнын
айтқызу.
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1. Тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру. 2.
Дәптермен жұмыс. 3. Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Астықты алқап.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі:
1. Мұғалімнің түсіндірмесі
Нанның қайдан келетіні бәрімізге белгілі. Бірақ ол дастарқанға жеткенше
қанша тер төгілетінін еңбек еткен адам ғана біледі. Оның дәмін, құнын сол
адам ғана өз мәнінде сезінеді.
«Көзін сатып жеген нан,
Кептеледі өңешке.
Терін сатып жеген нан,
Балдан тәтті емес пе?!» -
деген сөз өте орынды айтылған.
2. Асар деген не? Оқып беру, түсіндіру. 3.Сергіту сәті
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:1. Оқушыларға оқыту. 2.
Сұрақтарға жауап алу. VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 197-198 бет оқу, мазмұндау 2. Бағалау

№67. Тақырыбы: Мал шарушылығы
Мақсаты: Мал шарушылығ туралы түсінік беру; тілін, сөздік қорын дамыту;
табиғатты қорғауға тәрбиелеу.
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі. ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:1.
Сұрақтарға жауап алу.
2. Қорытындылау. ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Мал
шаруашылығы V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Мұғалімнің түсіндірмесі
Қазақстан – ауыл шаруашылығы дамыған республика. Мал өсіруге жайылымдық
жерлері де мол. Оған қоса астықты аймақтарда мал азықтық дақылдар да
егіледі. Әсіресе, жүгеріні көктей орып, турап, тұздап, сүрлеп мал азығын
жасайды. Жүгері сүрлемін жеген сиыр малы тез семіреді, сүтті мол береді.
Астық сабаны да – мал үшін құнарлы азық.
2. Сурет бойынша жұмыс 3.Сергіту сәті
VІ Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:1. Оқушыларға оқыту 2.
Сұрақтарға жауап алу - Бунақденелілердің қандай ерекшеліктері бар? -
Буанқденелілердің табиғаттағы және адам өмірінде маңызы қандай?
VІІ Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 199-200 бет оқу, мазмұндау. 2. Бағалау

№68. Тақырыбы: Қазақстан – мәдениеті мен өнері өркендеген ел.
Мақсаты: Қазақстан мәдениеті жайлы түсінік беру; танымдық қабілеттерін
дамыту; байқампаздыққа тәрбиелеу.
Сабақ типі: аралас сабақ. Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер
Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Амандасу,түгендеу,оқушылардың зейінін,
назарын жаттығулар орындау арқылы сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:1. «Мал шаруашылығы» – оқыту, мазмұнын
айтқызу.
ІІІ. Білімді тексеру кезеңі: 1. Сұрақтарға жауап алу - Республикада мал
шаруашылығының дамуына қандай қолайлы жағдайлар бар? - Ірі қара малының
пайдасын айт. - Сүттен жасалатын тағамдарды ата. Ол тағамдарды сенің
отбасың қайдан алады?
- Еттен жасалатын тағамдарды ата. 2. Қорытындылау
ІV. Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын, мақсатын хабарлау. Қазақстан –
мәдениеті мен өнері өркендеген ел.
V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: 1. Мұғалімнің түсіндірмесі
Біздің республикамызда жастарға жалпыға бірдей міндетті орта білім
беріледі. Сонымен қатар әр оқушының икемділігіне қарай арнаулы білім
беретін де мектептер бар. Олар: музыка, математика, спорт, шет тілдері
мектептері. Бұларда осы аты аталған пәндер тереңдетіліп оқытылады.
2.Сергіту сәті
VІ. Жаңа материалды меңгергенін тексеру кезеңі:
1. Тақырыпты оқыту. Іштей, дауыстап-тізбектей оқыту. 2. Сұрақтарға жауап
алу
VІІ. Бекіту кезеңі: Қорытындылау
VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 1. 200-203 бет оқу, мазмұндау.2. Бағалау.