Дауысты дыбыстардың астын сыз

«Уздік бақылау -өлшеу материалдары банкі» бастауыш сынып мұғалімдердің
сырттай аудандық байқауға

«Әліппеге дейінгі және әліппеден кейінгі кезеңдерге арналған

ДЕҢГЕЙЛІК ТАПСЫРМАЛАР ЖИНАҒЫ»

Құрастырған:

Н.Мейірманов атындағы жалпы білім беретін орта мектебінің бастауыш сынып
мұғалімі Қ.Саматқызы

2012-2013 оқу жылы

ТҮСІНІК ХАТ

Сауатты жазу бастауыш сыныптардан басталады. Ұсынып отырған
бұл жинақ – сауаттылыққа апаратын жол басы болып табылады.
Жалпы білім беретін бастауыш сынып мұғалімдеріне
арналған көмекші құрал стандартқа сай құрылған. Оқушылардың
сауаттылығын, тілдік қорын дамыту мақсатында құрастырылған деңгейлік
тапсырмалар әліппеге дейінгі және әліппеден кейінгі кезеңдерін
қамтиды.

Деңгейлік тапсырмалар грамматикалық тапсырмасымен
берілген. Оқушы деңгейіне сай. Әдіснамалық ұстанымды оқушылардың
білімін және білім сапасын анықтау үшін пайдалануға болады.

Ол –мұғалім мен оқушының арасындағы еңбек жемісінің көрсеткіші.
Мұғалім әр шәкіртінің білімімен қоса оның жауапкершілігін, ұқыптылығын,
өздігінен жұмыс жасай білу қабілетін қалыптастырады
Алынған мәтіндерде оқушының ой- өрісін , зейін- қабілетін жетілдіруге
негіз болатын сауаттылығын арттыру жұмыстарына көмегі тиетіндей
деңгейде құрастырылған. Бұл жинақ -сауатты жазу мен дұрыс ойлаудың
көрінісі. Сондықтан оқушылардың дүниетанымын кеңейтіп, олардың ойлау,
шығармашылық қабілетін арттыруға, жазу дағдыларын дамытуға көмегі тиеді деп
сенемін. Бұл жинақ бастауыш сынып мұғалімдеріне әдістемелік көмек берері
сөзсіз.

Құрастырушы туралы мәлімет:

Мұғалімнің аты-жөні : Саматқызы Құралай

Бітірген оқу орны: Арқалық педагогикалық училищесі

Мамандығы : Бастауыш сынып мұғалімі

Санаты: бірінші

Сынып жетекшісі: 2-сынып

Атқаратын қызметі: Бастауыш сынып мұғалімі

Педагогикалық еңбек өтілі: 22 жыл

Жұмыс орны: Н.Мейірманов атындағы жалпы білім беретін
орта мектебі

Мекен жайы: Аманкелді ауданы, Есір ауылы.

Әліппеге дейінгі кезең

1-тапсырма

1-деңгей. Сурет бойынша әңгіме. Мектеп.

2-деңгей. Қандай оқу
құралдарын білесің

3- деңгей. Өз сыныбыңның суретін сал.

2-тапсырма

1- деңгей. Күн режимі бойынша әңгімеле.

2-деңгей Дене мүшеңді қалай күтесің?

3-деңгей Мектеп асханасы саған ұнады ма?

3 - тапсырма

1-деңгей Бағдаршам деген не, қалай түсінесің?

2-деңгей Көше тәртібін қалай сақтайсың?

3-деңгей «Көшеде өзіңді сақта» тақырыбына сурет сал

4-тапсырма

1-деңгей Жануарлар деген не? Қандай жануарды білесің?

2-деңгей Үй жануарларына сөйлем құра. Буын.

3-деңгей Үй жануарлары мен жабайы жануарларды ата

5-тапсырма

1-деңгей Жануарлардың құстардан айырмашылығы

қандай?

2-деңгей Қандай үй құстарын білесің?

3-деңгей. Оқыған әңгіме бойынша құстардың суретін сал

6-тапсырма

1-деңгей. Отбасына кімдер жатады? Өзіңнің отбасың туралы
әңгімеле

2-деңгей Туыстықты білдіретін қандай сөздерді білесің?

3-деңгей Отбасын басқаратын кім? Ол қандай болу керек

деп ойлайсың?

7-тапсырма

1-деңгей. Әдепті бала деген кім?

2-деңгей. Әдептілік туралы мақал-мәтел.

3-деңгей. Әдептілік тақырыбында сурет сал.

Әліппе кезеңі

1-тапсырма «А» мен «Н» Т дыбысы

1-деңгей Дыбыстық диктант ат, аа, на

Буындық диктант ат, та, ата, тата

2-деңгей Сөздік диктант ат, на, ата, ат

3-деңгей Осы сөздердегі дауысты дыбыстардың астын сыз

2-тапсырма «Н» мен «П» дыбысы

1-деңгей Көру диктанты Аа Тт Нн Пп Ата нан ана

2-деңгей Өтілген дыбыстардан сөздер жаса

3-деңгей «Н» дыбысы бар сөздерді теріп жаз.

3-тапсырма «Ғ» мен «Р» дыбысы

1-деңгей Өткен әріптердің бас әрпін жаз

2-деңгей Сөздік диктант

3-деңгей н, ғ, а, т, п, р, берілген сөздерден сөз құра

4-тапсырма «Л» мен «У» дыбысы

1-деңгей Әріп диктанты П, Т,Н, У,Р, Л,Ғ,А

2-деңгей Сөздік диктанты ауа, ара, аға, ана, ал, науа,анар.

3-деңгей Жоғалған буындар Ға, на, уа,ра, ла, на, та.

5-тапсырма Бақылау диктанты

1-деңгей. Өтілген әріптерді жаз

2-деңгей Мына сөзді буынға бөл Ана ,апа, тана ат, ау

3-деңгей Құрамында т,р әріптері бар сөз 3 сөз ойлап жаз

6-тапсырма«Ш» мен «М» дыбысы

1-деңгей А.т,п,ғ,ң,л, у, ш, р, м,с. Өтілген әріптерді пайдаланып,

3 сөз құрап жаз

2-деңгей Ш және М дыбысы бар 3 сөз жаз.

3-деңгей ША...., та...., на...., ға...., ал....,тиісті әріптерді
қой

7-тапсырма «О» мен «Қ» дыбысы

1-деңгей Т,п,н,р,л,ш,о,,қ берілген әріптердің ішінен дауыссыз

дыбыстарды сыз

2-деңгей Қалам сөзіне дыбыстық талдау жаса

3-деңгей «Қ» дыбысынан аяқталатын сөзді жаз

8 тапсырма«Д» мен «М» дыбысы

1-деңгей алма , алша сөздеріне дыбыстық талдау жасау

2- деңгей «қуыршақ» сөзіне сөйлем құрау.

3-деңгей берілген әріптен м, к, о, ш, п, ы, д, б,,қ сөз жаса

9-тапсырма «Б» мен «С» дыбысы

1-деңгей Әріп диктанты ш,и, р, о, қ, д, м Осы әріпке буын

құра

2-деңгей бақа, маса, қора аспан сөздеріне дыбыстық талдау

жаса

3-деңгей Суретке әңгіме құрастыр

10-тапсырма Буындар

1-деңгей Көру диктанты Алша ал. Ау сал. Шашу шаш.

(бір буынды сөздердің астын сыз)

2-деңгей Дауысты дыбыстардың бас әріптермен

дауыссыздардың кіші әріптерін жаз.

3-деңгей Өзенде...мол...пісті...керекті сөздер: қамыс, жидек

11- тапсырма «Ы» мен С»

1-деңгей Сөйлемнің схемасын сыз .Далада қар жауып тұр

2-деңгей Да....,бо, ма,са...,ша...,қа..., берілген буындардан сөз
құрастырып жазыңдар

3-деңгей Ыдыстардың атын жаз.

12- тапсырма «Ұ» мен «Ң»

1- деңгей «М» дыбысына бес сөз жаз.

2-деңгей Қалалар сөзінен сөз теріп жаз.

3-деңгей Қар. Айнала аппақ қар. Асты сызылған сөзді буынға бөл.

13- тапсырма Қайталау.

1-деңгей Өздік диктант Аңдар

Аңдар орманда, далада болады. Арыстан- аң патшасы. Қасқыр- жыртқыш.

2-деңгей Арыстан сөзіне дыбыстық талдау жаса.

3- деңгей «Ң», «ң» дыбысына сөздер жаз.

14- тапсырма«Е» мен «Қ» дыбысы

1- деңгей Буын құрап жалғастыр. Ше....., жас....,,ы...,ға....,аң.

2-деңгей Қыс мезгіліне қатысты бірнеше сөздер.

3- деңгей Сөз құрау. А,Т,О,Қ,Ы,Л

15- тапсырма «І» мен «Ы» қайталау.

1- деңгей Өтілген әріптерді жаз.

2-деңгей Өтілген әріпке он сөз жаз

3- деңгей Суреттегі заттарды ата (мұғалім, тақта, терезе , мектеп
сөздерін буынға бөл

16-тапсырма «Ә» мен «И» дыбысы

1-деңгей Әріп диктанты Ы ЖҮ Ң Е КІ

2-деңгей Берілген әріптерден сөз құра

3-деңгей Суретке әңгіме құра

17- тапсырма «З» мен «Ө»

1-деңгей Өтілген әріптен буыннан сөз құра

2-деңгей Кісі атын қатыстырып сөз құра

3-деңгей Төлдердің атын жаз

18- тапсырма«Ү» мен «Г»

1-деңгей Ө дыбысына 5- сөз

2-деңгей Көру диктанты торғай ,қарға

Қарлығаш, тоқылдақ

3-деңгей Бір буынды сөздер жаса

19- тапсырма «Ү» мен «Ұ» дыбысы

1-деңгей «Ү» дыбысына 5 сөз

2-деңгей Ән..., орын..., үй..., сә..., ше....,

Ба...., да..., кө....., ма....,берілген
сөздерден буын

Құра

3-деңгей Сурет бойынша әңгіме құрастыр

20-тапсырма «Я» мен «Ю»

1- деңгей Көп нүктенің орнына тиісті әріпті

Қой. ша....., қо....., та....., а...,
қо....,

Ба....., та...., жа...., жи..., қи..., си...,

2- деңгей Суретке қарап әңгіме құра

3- деңгей әже , іні, өрік, от, ауа, сүт,

21-тапсырма «Х» мен «Һ»

1- деңгей Х дыбысына 3 сөз

2-деңгей Суретке қарап сипатта

3-деңгей Көру диктанты

22-тапсырма Буын

1-деңгей «ба» «жа» «ма» берілген буынға бірнеше сөз жаса

2- деңгей Ы-і дыбыстарына бірнеше сөздер жаса

3-деңгей Үй жиһаздарын ата?

23-тапсырма

1- деңгей Көру диктанты Хоккей, саяхат, қаһар,

аквариум, автобус, шахтер, электр, аэропорт.

2-деңгей Өтілген орыс тілінен енген дыбыстарды жаз.

Дауысты дыбыстардың астын сыз.

3-деңгей «Фонтан» сөзіне әңгіме құрастыр.

24-тапсырма«Щ» мен «Ц» дыбысы

1-деңгей Э мен Е дыбыстарына 4 сөзден жаз.

2- деңгей Мұғалімнің айтуы бойынша жаз:ферма,монтер, футбол,волейбол.

3-деңгей. « Кітапхана» тақырыбына әңгіме құрастыр.

25-тапсырма Ч,Ь, мен Ъ белгісі

1-деңгей.Щ мен Ц дыбысына сөздер жаз.

2-деңгей. «Авиация»мен « Чемпион»сөздеріне дыбыстық талдау жасау

3-деңгей «Қажымұқан-әлем чемпионы» Сөйлемнің схемасын сыз.Дауысты
дыбыстардың астын сыз.

26-тапсырма Қайталау

1-деңгей Ь мен Ъ белгісі бар сөздерді жаз.

2-деңгей.Көру диктанты .Чемодан
,коньки,рельс,экскаватор,ащы,тұщы,щетка,экспресс.

3-деңгей « Лагерь» тақырыбына 2-3 сөйлем жаз.

27-тапсырма Салыстыру.Алфавит.

А-Ә,О-Ө,Ы-І,Ұ-Ү.

1-деңгей.Дауысты жуан дыбыстары бар сөздерді екінші бағанға жаз.
Сан,тос,іс,сіз,төс,тұз,сыз,ыс

2-деңгей.Алфавиттерді ретімен жаз.

3-деңгей. «Қазақстан» сөзінен сөз теріп жаз.

28-тапсырма Бақылау диктант Еңбек

1-деңгей Еңбек түбі-береке.Еңбектің наны тәтті,жалқаудың жаны тәтті.

2-деңгей.Дауысты дыбыстардың астын сыз

3-деңгей.Бірінші сөйлемнің схемасын сыз.

Әліппеден кейінгі кезең

ІІІ –тоқсан

1-тапсырма Қайталауға арналған сөйлем,сөз,дыбыс,әріп диктанттары.

1-деңгей. Дыбыстық диктант ж,з,с,ш,т,д,ұ,ү,ы,і,н,ң,қ,к,я,у,й.

Осы әріптерді пайдаланып 3 сөз,1 сөйлем құрастырып жаз.

2 –деңгей Ар,ға,до,ге,нар,қыш,шаң,ғы,лы, осы буындарды пайдаланып 3
сөз жаз.

3-деңгей Жұмбақты шеш.Адамға серік,күзетке берік

2-тапсырма. Дауысты және дауыссыз дыбыстар мен олардың әріптері.

1-деңгей Бақылау диктанты. Қауын

Қауын-аса дәмді.Оның сырты-сары.Қауыннан қақ жасалынады.Қақ тәтті.

2- деңгей Дауысты дыбыстарды теріп жаз

3-деңгей.»Қауын» деген сөзге дыбыстық талдау жаса.

3-тапсырма. Қазақ алфавиті

1-деңгей.Дауысты дыбыстарды жатқа жазып шық.

2-деңгей.Кісі аттарын алфавит ретімен жаз.Ораз,
Балташ,Маржан,Ғалымжан,Самал,Темірлан.Нұржан,Абдрахман.

3-деңгей.Жұмбақтың ұйқасын тап

Қаймықпайды күшті аңнан,

Қорқады тек........................................................(піл)

4-тапсырма Жуан және жіңішке дауысты дыбыстар мен әріптер

1-деңгей Бақылау диктанты. Бөлме

Мынау-менің бөлмем.Оның терезелері-үлкен.Бөлменің ауасы таза.Бөлмемді
таза ұстаймын (12 сөз)

2-деңгей Жіңішке дауысты дыбысы бар сөздердің астын сыз.

3-деңгей « Таза» сөзіне дыбыстық талдау жаса.

5-тапсырма Буын және тасымал

1-деңгей.Бақылау диктанты. Жайлауда.

Біз жазда жайлауда қымыз ішеміз.Қымыз-емдік сусын.

2-деңгей Мәтінде неше сөйлем бар.4-ші сөйлемді тауып,көшіріп жаз.

3-деңгей а) «Табиғат, жазда» сөздерін буынға бөл.

б) « Жайлауда» деген сөзде неше тасымал бар.

6- тапсырма Бақылау диктанты. Сәбіз.

1-деңгей Балалар сәбіз жинауға барды.Дулат пен Серік сәбіз қазды.

Самал мен Сәуле сәбіз жинады.Сәрсен шелекпен сәбіз тасыды. (18 сөз)

2-деңгей Кім?Кімдер?сұрақтарына жауап беретін сөздердің астын сыз.

3-деңгей.3 буынға бөлетін сөздерді теріп жаз.

7-тапсырма Көктем

Көктем келді.Күн жылынды.Қар еріді. Әжем наурыз көже пісірді./10сөз/

1-деңгей Қандай жыл мезгілі?

2-деңгей .Табиғат құбылыстары туралы мақал-мәтел

3-деңгей.Көктемгі табиғатты бейнелейік.

ІV ТОҚСАН.

8-тапсырма Не істеді?Не қылды? Қайтті? сұрақтарына жауап беретін
сөздер. Жүзім

І-деңгей.Жүзім-жемістің бір түрі.Ол жылы жақта өседі.Жүзімнен жасалған
сусын өте дәмді болады.Жүзімнің кейбір түрінен мейіз жасайды.Жүзім
денсаулыққа пайдалы.(22 сөз)

2- деңгей Не істеді? Не қылды?Қайтті? Сұрақтарына жауап беретін сөздердің
астын сыз

3- деңгей Соңғы сөйлемнің ең соңғы сөзінде неше буын бар.

9-тапсырма. Жаға

1 –деңгей.Кейбір киімдерге жаға бар. Жаға әрі сәнді,әрі жылы болу үшін
жасалады.Көйлек,пальто,киімдер.

2 –деңгей Не? Нелер?сұрақтарын жауп беретін сөздердің астын сыз.

3-деңгей.Бірінші сөйлемді сызба арқылы сызып көрсет

10-тапсырма Қос торғай. Мәтін

1-деңгей.Көктемде екі торғай ұшып келді.Шатырдың астына ұя
салды.Біраз күннен кейін тағы бес балапан пайда болды,Қос торғай оларға
жем тасыды.Балапандар үлкейіп,ұшып кетті .(25 сөз)

2 –деңгей Қанша? Неше? Сұрақтарын жауап беретін сөздердің астын сыз.

3-деңгей Балапандар деген сөзден 10 сөз теріп жаз.

11-тапсырма. Бас әріппен жазылатын сөздер Сынып тазалығы

1-деңгей Айбар пен Сара еденді жуды.Маржан гүлге су құйды.Сәрсен мен
Гүлжан парталарды сүртті. Қалаған оқушылар шаңын сүртіп алды.Біз
сыныбымызды таза ұстаймыз.

2 –деңгей Бас әріппен басталатын кісі аттарын теріп жаз.

3-деңгей Өзің білетін қалалардың аттарын жаз

12-тапсырма. Сөйлем. Сөйлемдегі сөздердің байланысы

Немере

1-деңгей Әжейдің немере қызы бар.Оны кішкентай күнінде әжесі
күтті.Немересіне тәтті нан пісірді.Әдемі киім тікті.Кейін әжесі
қартайды,Енді барлық жұмысты немересі істейтін болды./25 сөз/

2-деңгей Төртінші сөйлемдегі сөздердің байланысын сызып көрсет.

3-деңгей. Не істеді? Не қылды? Қайтті? Сұрақттарына жауап беретін
сөздердің астын сыз.

13-тапсырма

1-деңгей.Төмендегі зат есімдердің ішінен үй құстарының аттарын теріп
жазыңдар
Қаршыға, қырғи,тауық, бұлдырық, қораз, үйрек, бұлбұл, қаз, тырна,
аққу,балапан,

2деңгей. Көп нүктенің орнына керекті зат есімдерді қойып жазыңдар
. сиыр сауады. ….. темір соғады. … бала оқытады. … көмір қазады. …
ауруларды емдейді. … сурет салады. … ұшақты ұшырады. … кітапханада
істейді.
3 деңгей.
Мына сұрақтарға толық жауап бер. Көп нүктенің орнына басқа зат есімдер
қойып жаз
Ағаштан не жасалады? Ағаштан орындық, …
жасалады.
Матадан не жасалады? Матадан көйлек,
…. тігіледі.
Темірден не жасалады? Темірден пеш, …..
жасалады.

14-тапсырма.Жуан жіңішке жұп дауыстылар.
1-деңгей. Ата көрген-оқ жонар
Ана көрген-тон пішер (мақалдан жуан жіңішке сөздердің астын
сыз)
2-деңгей. Орын ауыстырып берілген сөздерден сөйлем құрау. Біз, доп,
мектепте ойнаймыз. Ауамен, дем , таза, біз, аламыз.

3-деңгей. Бір ,екі, үш буынды сөздер айту

15-тапсырма.Заттың санын білдіретін сөздер.

1-деңгей.Ішінде санды білдіретін мақал-мәтел

2-деңгей. Заттың санын білдіретін сөздердің қай сөзбен байланысып тұрғанын
көрсету. 7 қарандаш, 8 оқушы,5алма

3-деңгей.Төмендегі сөздерге мағынасы қарама-қарсы сөздер тауып жазу.
Тәтті..., төмен..., биік..., жақсылық..., суық...,жуан...., жіңішке,
таяз.......

Пайдаланған әдебиеттер тізімі :

1.Ана тілі .Әдістемелік құрал. Г.И.Уайсова А.Е.Жумабаева. Г.Ж.Омарова.
Алматы кітап баспасы 2012ж

2.Ана тілі. Алматы кітап баспасы. 2009ж . Г.И.Уайсова А.Е.Жумабаева

3. Тіл дамытудың ғажайып әлемі. Алматы кітап баспасы 2004ж

4.Ана тіліне дидактикалық материалдар. Атамұра 1998ж. Мырзалиев.Қ
Жұмабеков.