Бала құқығы туралы

Совхоз жалпы білім беретін орта мектеп – балабақшасы

Сабақтың тақырыбы:

Дайындаған:

әлеуметтік педагог Дуйсенгалиева Тахмина Мақсұтқызы

Атамекен – қаңтар, 2010ж.

Тақырыбы: құқықтық тренинг «Өз құқығымызды білеміз бе?»
Мақсаты:
1. Кәмелетке толмағандардың құқықтарын қорғайтын негізгі халықаралық және
мемлекеттік заңдармен таныстыру;
2. Балалардың өз құқығы туралы білімінің деңгейін анықтау;
3. Балаларға өз құқығы туралы ақпарат беру және өз құқықтарын іс жүзінде
қолдана білуге үйрету;
4. Топтық жұмысқа дағдыландыру.
Сабақ барысы:
1. «Балалар құқықтары туралы Конвенция және ҚР заңдары» бойынша
түсініктемесі.
2. «Бала құқығы туралы не білеміз?»
3. «Ситуациялық сұрақтар»
4. «Заң және біз»
5. «Әрі дұрыс, әрі тез»
6. Қорытынды. «Өз құқығым»
7. Марапаттау

Тренинг: Бопты бір біріне беріп тілек айтады.

Топқа бөлу: жұп, тақ.

1. Балалар құқықтарын қорғау үшін:
– 1924 жылы бала құқығының Женева декларациясы қабылданды. Бұл
декларацияға қол қойған мемлекеттер әр адамды оның ұлтына, діни
сеніміне, жынысына, әлеуметтік тегіне қарамастан, өз елінің
құқықтар мен
бостандықтарға ие, тең құқықты азаматы етіп қабылдады.
– 1959 жылы Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы Конвенциясы
қабылданды. 1959 жылы БҰҰ «Адам баласына өзі білетін бар жақсыны
үйретугеміндетті» деп шешті.
– 1979 жыл – Халықаралық балалар жылы болып жарияланды. Польша
балаларды заңды түрде қорғайтын конвенция жасауды ұсынды.
– 1989 жылы БҰҰ-ның Бас Ассамблеясы «Бала құқығы туралы Конвенцияны»
қабылдады.
– 1990 жылы қаңтар айынан бастап БҰҰ-на мүше болып табылатын дүние жүзі
елдерінің өкілетті өкілдері «Бала құқығы туралы Конвенцияға» қол қоя
бастады.
– 1990 жылы Конвенция 2 қыркүйекте өз күшіне енді. Бала құқығы туралы
Конвенция өте қомақты және күрделі құжат. Сондықтан дүние жүзінде өмір
сүріп жатқан барлық балалар осы Конвенцияда көрсетілген құқықтарды
білуі шарт. Бала өз азаматтығын оқып үйренудің алғашқы қадамын осы
құжат арқылы игереді.
– 1995 жылы Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев Нью-
Йоркте ЮНИСЕФ-тің атқарушы директоры Джеймс Грантпен бірге «Бала
құқығы туралы Конвенцияға» әлемнің 156-шы елі болып қол қойды.
2. «Бала құқығы туралы не білеміз?»
«Жұп» тобының тапсырмасы:
1. Жетім бала - ....?(ата – анасының екеуі де немесе жалғыз басты ата –
анасы қайтыс болған бала)
2. Қай сәттен бастап әрбір бала аты, әкесінің атын, тегі болуына
құқылы?(туған сәтінен)
3. Бала құқықтары мен міндеттерін белгілейтін нормаларының күші кәмелетке
толмағанға дейін ҚР-ның заң актілеріне сәйкес азаматтық әрекет
қабілеттілігін толық көлемінде алған балаларға қолданылмай ма? (Иә 2
бап, 2 тарау).
4. Он төрт жастан он сегіз жасқа дейінгі балалардың құқығы мен мүддесін
қорғаудың құқықтық нысаны қамқоршылық па? (Иә)
«Тақ» тобының тапсырмасы:
1. Он төрт жасқа толмаған балалардың құқығы мен мүддесін қорғаудың
құқықтық нысаны қорғаншылық деген дұрыс па? (Иә)
2. Тегіне, нәсіліне және қай ұлтқа жататындығына, әлеуметтік және
мүліктін жағдайына, жынысына, тіліне, біліміне, дінге көзқарасына,
тұрғылықты жеріне, денсаулық жағдайына өзге де мән – жайларға
қарамастан, барлық бала тең құқыққа ие ме? (Иә)
3. Бала деп кімді түсінесіз? (он сегіз жасқа (кәмелетке) толмаған адам).
4. Бала 16 жасқа толық жеке куәлік алғаннан соң ғана азаматтық ала ма?
(жоқ, туған сәтінен)

3. «Ситуациялық сұрақтар»
«Жұп» тобының тапсырмасы:
• Папа Сергей попросил своего сына Васю 14 лет купить сигарет. Мальчик
пошел в ближайший магазин, где и купил папе сигареты.
«Тақ» тобының тапсырмасы:
• Мальчик Ваня 12 лет был свидетелем преступления. Его попросили
рассказать об этом в суде. В суд он пришел со своим другом Пашей 13
лет. Их пустили в зал, где был суд, хотя Паша не был свидетелем этого
преступления.
Заңға қайшы әрекет жасаған кімдер? Өзіңіз қалай жасар діңіз?

4. «Заң және біз»
1. Могут ли моложе 16 лет допускаться в зал судебного заседания?
Ответ: нет, с 16 лет
2. Могут ли 16-летние подростки быть свидетелями в суде?
Ответ: да, если это лица участвующие в деле или свидетели.
3. Верно ли, что человек может быть лишен своего имущества только по
решению суда? Ответ: Да
4. Верно ли, что против своих близких мы не обязаны давать показания в
суде? Ответ: против самого себя, супруги (супруг) и своих близких, круг
которых определен законом.
5. Верно ли, что иск – это жалоба? Ответ: Да
6.Правда ли, что истец – это судья? Ответ: Нет, это гражданин или
юридическое лицо, которое предъявило иск в своих интересах.
7.Может ли священнослужитель свидетельствовать против того, кто ему
доверился на исповеди? Ответ: Нет
8. Действительно ли, что ответчик – это свидетель?
Ответ: нет, это гражданин или юридическое лицо, к которому предъявлено
исковое требование.
9. Кто такой истец? Ответ: это гражданин или юридическое лицо, которое
предъявило иск в своих интересах.
10. Кто такой ответчик? Ответ: это гражданин или юридическое лицо, к
которому предъявлен исковое требование.

5. «Әрі дұрыс, әрі тез»
Әр топ «ҚР-дағы баланың құқықтары туралы» Заңы бойынша жауап береді.
(в каждой команде на ватмане методом «мозгового штурма» пишут, какие права
есть у несовершеннолетнего в РК. Затем представители от каждой команды по
очереди перечисляют «права», кто «запнетнется» – выбывает, и так до
последнего)

6. Қорытынды. «Өз құқығым»
Кез келген қоғамның өз ережелері болады. Мемлекеттің де Негізгі заңдар
деп аталатын өз ережелері бар. Сондай – ақ халықаралық, мемлекетаралық
Заңдар бар. Біз өз мемлекетіміздің азаматтары болғандықтан, оның Заңдарымен
өмір сүруге міндеттіміз. Бұл үшін Заңдарды білуіміз керек. Біз сабағымызда
жасөспірімдер өмірінде кездесетін Заңдарды қайталадық. Жасөспірімдер Заңдар
көп жағдайда білмегендіктен бұзады.
Бізге келгеніңізге, бізбен бірге болғаныңызға, тыңдағандарыңызға РАХМЕТ!

7. Марапаттау.