Зат есім сұрақтары

Бекітемін : Оқу ісінің меңгерушісі: Токин.Н.А. 23 04 16.
. Сабақтың тақырыбы: Сан есім.
Сабақтың мақсаты: ) Сан есім туралы оқушы ұғымын кеңейту,тапсырмаларды орындату арқылы терең меңгеру, тіл байлығын дамыту,сан есімдерді тез тауып ,жұмыс түрлерін шапшаң орындауын қадағалау.. Оқушыларды бірлікке, ұйымшылдыққа,,көмек көрсетуге баулу.
Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, талдау, ажырату, топтау, өэіндік жұмыс.
Көрнекілігі: слайдтар, интерактивті тақта, кесте.
Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру бөлімі.
а) Психологиялық дайындық. Балаларды тақта алдына дөңгелене тұрғызып намақ өлеңін айтқызу, Оқушыларды киелі сандар бойынша топқа бөлу. Киелі сандар туралы айту.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру Лездеме сұрақтар.
1. Заттың атын білдіретін сөз табы? (зат есім)
2. Биші, күйші сөздеріне қойылатын сұрақ? (кім?)
3. Қалам, дәптер сөздеріне қойылатын сұрақ? (не?)
4. Зат есім сұрақтары? (кім? не?)
5 Сан есім дегеніміз не ?
6. Сөздің одан әрі бөлінбейтін мағынасы бар бөлігі? (түбір)
7. Сөз мағынасын өзгертетін қосымша? (жұрнақ)
8. Түбір сөзге жұрнақ қосылу арқылы жасалған сөз? (туынды сөз)
9. Сөзбен сөзді байланыстыратын қосымша? (жалғау)
10 Сын есім дегеніміз не ?
11 Етістік дегеніміз не, қандай сұраққа жауап береді?
12 Сын есім дегеніміз не, қандай сұраққа жауап береді?
ІІІ. Жаңа сабақ.
Қызығушылықты ояту. Біз сан есім туралы өткен сабақта таныспыз
Дәптермен жұмыс: Бүгінгі күннің жадын жазу. Класс жұмысы Көркем жазу
Оқулықпен жұмыс:
9- жаттығу Өлеңді мәнерлеп оқу ,ішінен сан есімдерді табу
1- Топ Өлеңді мәнерлеп оқиды .
2- Топ Сан есімі бар сөзді теріп жазу
3- Топ Гимарат.Зымыран сөзіне дыбыстық талдау жасау.

Топпен жұмыс:
1-топ: 10-жаттығу Сан есімдерді тауып сұрағын қою,сан есімді жазу.
2- топ: 11- жаттығу Сөйлемдерді көшіріп жазу. Сан есімдерді сызбамен сызу.
4- Топ:Қандай сан жасырын тұрғанын анықта
1.ы.т.а.л. 4.р.ы.қ.ы.қ.
2.е.с.б. 5 і.т.ж.е.
3.з. о.т.ғ.ы. 6 а.ж.р.и.м.ы.
4.е.с.б.
1-топ Мақал-мәтелдің жалғасын табу
Қазақ халқының санға байланысты қандай мақал-мәтелдерін білесіңдер?
-Бас екеу болмай, мал екеу болмайды.
-Білгенің бір тоғыз, білмегенің тоқсан тоғыз.
-Бір мылтықтың аузына, мың адам сияды.
-Батыр бір рет өледі, қорқақ мың рет өледі.
-Жеті рет өлшеп ,бір рет кес.
-Алыстан алты жасар бала келсе ,алпыстағы қария келіп сәлем береді.
( екеу, бір, тоғыз,мың, жеті,алты,алпыс.) санесімдерді есте сақтап жазу.

2-топ Жұмбақ жасыру.
-60-батыр,үй сыртында сүйкеліп өліп жатыр Сіріңке
-Екі құлақты,он екі аяқты. Домбыра
-Мың найзалы жалғыз батыр,жауларына алғызбай тұр. Кірпі
-. Бір жылда ай бар. Бір айда күн, неше апта болады ?
-Бір тәулікте неше сағат, бір сағатта неше минут бар.?

3-топ: Оқулықпе жұмыс.
Ойын <<Кім тапқыр?>> Мұғалім дауыстап мақалды оқиды, жоқ сөздің орнына керекті сан есімді оқушы тез тауып айту керек.
1......................... ауыз сөздің тобықтай түйіні бар. (тоқсан)
2......................... теңгең болғанша, ......... досың болсын. (жүз)
3......................... кісінің түсін білгенше, (жүз)
........................ кісінің атын біл. (жүз)
4 Білекті ............ жығады, білімді................. жығады. (бірді) (мыңды)

<<Көңілді санамақ>> Кім тез, мәнерлеп оқиды?
Баласына ж2ріп,
Ұрсып жатыр к2лік.
2лентіп, с2ріп,
Алып қапсың 2лік.
2ншілей 2ңді,
Көрсетпе деп ж2ріп.
-Балалар, көңілді санамақта қандай құс туралы айтылған? (кекілік)
Кекілік суретін көрсету.
Ол тауық тұмдас кішкентай көгершін сияқты құс екен. Бұл құстың бір ерекшелігі, көктемде кекіліктің аналығымен қоса аталығы да жеке бір ұяға жұмыртқа басып шығарады екен. Себебі, олар қыс бойы шығынға ұшыраған құстардың орнын толтыру үшін көп балапан басып шығарады. Кекіліктің еті, сорпасы көптеген ауруларға ем.
-Балалар, құс екеш құс та баласы жаман баға алса ренжиді екен. Сендер де нашар баға алсаңдар аналарың ренжиді. Сондықтан түгелдей жақсы баға алуға тырысайық!
Сергіту сәті Жай оң қолды оң жаққа, Жай сол қолды сол жаққа,
Екі қолды белге ұстап,Секірейік кел достар.
Жалықпа сен жалықпа,Оқы, тоқы арманда,Бәрін білген адамға
Жақын болар алыста.

<<Кім тез ойлайды?>> ойыны. Саны бар сөздердің шешуін тауып, екі-үш сөйлем құрастыру.
К+3+ік- күшік 7+к- жетік
8+көз- сегіз Тү+1- түбір
Дер+5- дербес Жел+90- желтоқсан
1+қазан- бірқазан Тем+2- темекі
6+бақан- алтыбақан 9+құмалақ-тоғызқұмалақ

Семантикалық картамен жұмыс.
Сөз таптары

Сөздер
Зат есім
Етістік
Сын есім
Сан есім
Айгүл, дәптер, оқулық
+

Төрт, бес, жүз

+
Жүгір, секір, ойна

+

Қызыл, қызық, биік

+

<<Ой толғаныс>> сатысы. Оқушылар тест жұмыстарын орындайды.
1.Сан есім қандай сұраққа жауап береді?
А) қандай? Ә) қанша? Б) не?
2.Сан есімді көрсет.
А) белсенді Ә) балық Б) бес
3. Сан есім ережесі көрсет?
А) Заттың атын білдіреді. Ә) Заттың санын білдіреді.
4.Көп нүктенің орнына керек санды қой.
Ер................... рет өледі.
Қорқақ ........... рет өледі.
А) бір, бесінші Ә) бір, мың Б) бір, көп
5.Мына сөздер қай сөз табына жатады? алты, он екі, жүз
А) етістік Ә) сын есім Б) сан есім

Тест жауаптарын тексеру
1
2
3
4
5
ә
б
ә
ә
б
Дұрыс жауапқа
<<5>>-бәрі дұрыс
<<4>>- 1 және 2 дұрыс емес
<<3>>- 3 не 4 қате болса .
ІІІ. Қорытындылау.
Сан есім кездесетін кісі аттары, жер аттары: Мыңжан, Жүзжасар, Сексенбай, Жетібай.

ҮІ. Бағалау.
Ү. Үйге тапсырма. 203-бет 13- 16 жаттығу

.
1. Бір алаша төселген, 2. Басы да екеу,
Екі ауылды жалғайды. Аяғы да екеу. (қайшы)
Өмірінде еш адам 3.Он-он бесі жиылды,
Оны жинай алмайды. (жол) Бір белдікпен буылды. (сыпыртқы)
4. Бір үйім бар ақ тас, 6. Үй ішінде
Есігін ешкім таппас. (жұмыртқа) Отыз екі батыр
5. Үш-төрт қана тісі бар, Кіргендерді
Шөп көтерер күші бар. (айыр) Отап турап жатыр (тіс)

Үш дананы атаңыз /Абай, Шоқан, Ыбырай/
Үш байлық /Денсаулық, ақ жаулық, он саулық/
Үш тұл /Қайратсыз ашу, тұрлаусыз ғашық, шәкіртсіз ғалым/
Үш алыс /Көк пен жер арасы, кәрі мен жас арасы, жақсы мен жаман арасы/
Үш қадірлі /Бақ, ырыс. Дәулет/
2. Үш жұрт.( Өз жұртың, Нағашы жұрт, қайын жұрт.)
3. Үш қуат. (Ақыл қуат, жүрек қуат, сенім қуат.)
4. Үш арсыз.( Ұйқы арсыз, күлкі арсыз, тамақ арсыз.)
5. Үш дауасыз. (Мінез, кәрілік, Ажал.)
6.Үш би. (Төле би, Қазыбек би, Әйтеке би.)
7. Үш қадірсіз.( Жастық шақ қадірсіз. Денсаулық қадірсіз. Жақсы жар қадірсіз.
<<5 >> санына байланысты Жадыра
Бес парыз/Иман, намаз, ораза, зекет, қажылық/
Бес қару /Садақ, мылтық, найза, қылыш, айбалта/
Бес намаз /Таң, бесін, екінді, ақшам, құптан/
Бес жаратылыс /Күн, ай, жұлдыз, күндіз, түн/
<<7 >> санына байланысты Шолпан Махаббат
Жеті күн /Дүйсенбі, сейсенбі, сәрсенбі, бейсенбі, жұма, сенбі, жексенбі/
Жеті ата /Бала, әке. ата, арғы ата, баба. ту ата, тек ата/
Жеті қазына /Ер жігіт, сұлу әйел, ілім-білім, жүйрік ат, қыран бүркіт, берен мылтық, тазы/
Жеті жұт /Зілзала, жұт, оба, соғыс, өрт, топан су, құрғақшылық/
Жеті жоқ /Аллада бауыр, аспанда тіреуіш, жерде өлшеуіш, таста тамыр, тасбақада талақ, аққуда сүт, жылқыда өт/

Қарабұтақ орта мектебі

Ашық сабақтың тақырыбы:

Өткізген:Жапарова Л.Д

2015-2016 оқу жылы

1- Топ:Қандай сан жасырын тұрғанын анықта
1.ы.т.а.л. 4.р.ы.қ.ы.қ.
2.е.с.б. 5 і.т.ж.е.
3.з. о.т.ғ.ы. 6а.ж.р.и.м.ы..
4.е.с.б.

3-топ: Оқулықпен жұмыс.
Ойын <<Кім тапқыр?>> Мұғалім дауыстап мақалды оқиды, жоқ сөздің орнына керекті сан есімді оқушы тез тауып айту керек.
1......................... ауыз сөздің тобықтай түйіні бар. (тоқсан)
2......................... теңгең болғанша, ......... досың болсын. (жүз)
3......................... кісінің түсін білгенше, (жүз)
........................ кісінің атын біл. (жүз)
4 Білекті ............ жығады, білімді................. жығады. (бірді) (мыңды)

Тест сұрақтары

1.Сан есім қандай сұраққа жауап береді?
А) қандай? Ә) қанша? Б) не?

2.Сан есімді көрсет.
А) белсенді Ә) балық Б) бес

3. Сан есім ережесі көрсет?
А) Заттың атын білдіреді. Ә) Заттың санын білдіреді.

4.Көп нүктенің орнына керек санды қой.
Ер................... рет өледі.
Қорқақ ........... рет өледі.
А) бір, бесінші Ә) бір, мың Б) бір, көп

5.Мына сөздер қай сөз табына жатады? алты, он екі, жүз

А) етістік Ә) сын есім Б) сан есім

1. Заттың атын білдіретін сөз табы?

2. Биші, күйші сөздеріне қойылатын сұрақ?

3. Қалам, дәптер сөздеріне қойылатын сұрақ?

4. Зат есім сұрақтары?
5 Сан есім дегеніміз не ?

6. Сөздің одан әрі бөлінбейтін мағынасы бар бөлігі?

7. Сөз мағынасын өзгертетін қосымша?

8. Дәптер сөзін тәуелде.

9. Сөзбен сөзді байланыстыратын қосымша? )

10 Сын есім дегеніміз не ?

11 Етістік дегеніміз не, қандай сұраққа жауап береді?

12 Сын есім дегеніміз не, қандай сұраққа жауап береді?

Семантикалық картамен жұмыс.
Сөз таптары

Сөздер
Зат есім
Етістік
Сын есім
Сан есім
Айгүл, дәптер, оқулық

Төрт, бес, жүз

Жүгір, секір, ойна

Қызыл, қызық, биік

Семантикалық картамен жұмыс.
Сөз таптары

Сөздер
Зат есім
Етістік
Сын есім
Сан есім
Айгүл, дәптер, оқулық

Төрт, бес, жүз

Жүгір, секір, ойна

Қызыл, қызық, биік

Семантикалық картамен жұмыс.
Сөз таптары

Сөздер
Зат есім
Етістік
Сын есім
Сан есім
Айгүл, дәптер, оқулық

Төрт, бес, жүз

Жүгір, секір, ойна

Қызыл, қызық, биік