Көмірсутектердің галогентуындыларының қасиеттері

Пәні: Химия
Сыныбы: 11 «А»

Күні: 24.11.2011 ж

Сабақтың тақырыбы:

§6.2. Көмірсутектердің галогентуындыларының қасиеттері.

Сабақтың мақсаты:

а) білімділік: Көмірсутектердің галогентуындыларының физикалық және
химиялық қасиеттерімен таныстыру олардың жеке өкілдерімен таныстыра
отырып, олардың қолданылуы туралы білімді меңгерту.

ә) дамытушылық: Оқытудың технологияларын пайдаланып, тақырып мазмұнын
талдауға, салыстыруға білу қабілетіне дамытуға, танымдық қабілеттерін
арттыруға, оқушының іскерлігін, өзбетімен ізденуін, ой-өрісін,
шығармашылық мүмкіндігін дамытуға бағыт

б) тәрбиелік: Көмірсутектердің галогентуындыларының қолдану саласын,
пайдасы мен зиянын айыра білуге наихаттау, оқушыларды бірлесе жұмыс
істеуге, мақсатқа жетуге тәрбиелеу.

Сабақтың типі: Жаңа білімді меңгерту

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, тірек-сызбалар арқылы оқыту, түсіндіре-
әңгімелеу, демонстрациялау

Сабақтың пән аралық байланысы: математика, физика, биология

Сабақтың көрнекілігі: слайдтар, шар өзекті моделдер, периодтық кесте.

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі

ІІ. Үйге берілген тапсырманы сұрау

Тапсырма №1

Тренинг өткізу: «Сенесің бе, сенбейсің бе?»

Тапсырма №2 «Формуласын жаз»

Хлорэтан

Бромэтан

Иодэтан

Фторэтан

2- хлорпропан

1-хлорпропан

Хлорбензол

2-бром 1-метилпропан

Тапсырма №3 «Реакцияны аяқта»

H2C= CH2 + HCL

этилен хлорсутек

Тапсырма №4

«Түзу ме, қиғаш па?»

|CH3 J |C6H6 |CH2═CH2 |
|CH4 |CCL4 |CH≡CH |
|C6H5-C3H7 |C6H5-CH3 |C2H5Br |

§6.2. Көмірсутектердің галогентуындыларының қасиеттері.

Физикалық қасиеттері:

1. Алкил радикалы мен галогеннің массасы өскенде, галогеналкилдердің
қайнау температураларыда артады.

2. Галогеналкалдардың бастапқы мүшесі газ тектес, ортаңғылары сұйық
заттар.

3. Өздеріне тән тәтті иістері болады

4. Суда нашар ериді, органикалық еріткіште жақсы ериді.

Химиялық қасиеттері

Галогеналкилдер

І орынбасу реакциясы ІІ айырылсу реакциясы ІІІ тотығу
реакциясы

Орынбасу реакциясы

Галогенакилдердің сілтімен әрекеттесуі

C2 H5CL +NaOH C2H5OH +NaCL

Хлор натрий гидроксиді этанол натрий хлориді

ІІ. Айырылу ыдырау реакциясы :

А) Егер гологеналкилдің құрамында галогеннің бір атомы болса, алкен
түзіледі спирт

H3C-CH2 CL+NaOН H2C = CH2+NaCL+H2O

хлорэтан этилен

ә) Егер сілтінің спирттегі ертіндісімен диагологентуындылар әрекеттесе,
ацетилин қатарындағы көмірсутектер түзіледі:

спирт

CHCL2 – CH3 +2KOН HC≡CH+2KCL+2H2О

1,1 дихлорэтан

ІІІ. Вюрц реакциясы:

t

2CH3CL+2 Na C2H6+2NaCL

Хлорметан этан

ІҮ. Галогеналкандар металдармен әрекеттесіп, циклоалкандар түзеді:

1 2 3 4

CH2-CH2-CH2-CH2 +Zn H2C-CH2 + ZnCL2

CL CL H2C- CH2

1,4 дихлорбутан мырыш циклобутан
мырыш хлориді

«Артықпын мен»

А) CH4, C4H10, CH3I, C2H6

Ә) C2H4, C3H7Br, C5H10,C7H14

В) C2H2,C3H4, C2H2CL2 , C4H6

Есептер

7. Массасы 101 г хлорметан алу үшін метанның қандай массасы мен көлемі
қажет болатындығын есептеңдер

8.Тоңазытқыш қондырғыларда салқындатқыш ретінде сұйық күйге оңай
айналатын газ тәрізді зат – фреон-12 (дифтордихлорметан) жиі
қолданылады. Осы заттың ауамен және көмірқышқыл газымен салыстырғандағы
тығыздығын табыңдар.

(4,2; 2,75.)

9. Төртхлорлы көміртек буының тығыздығы, ауаның тығыздығынан неше есе ауыр
екенін есептеп табыңдар. Бұл заттың өрт сөндіру үшін қолданылатынын қалай
түсіндіресіңдер?

(5,3)

11. Құрамындағы көміртектің массалық үлесі-51,89%, сутектің массалық
үлесі -9,73%, хлордың массалық үлесі -38,38% болатын, сутек бойынша буының
тығыздығы 46-ға тең қосылыстың формуласын есептеп шығарыңдар.

(C4H9 CI)

Мына заттардың шар өзекті модельдерін жасаңдар

а) хлороформаның;

ә) дихлорэтанның;

б) дифтордихлорметанның;

Үйге тапсырма

§6.2. Көмірсутектердің галогентуындыларының қасиеттері.

1. Тапсырма №10 есеп: Монохлорметан, дихлорметан, трихлорметан және
тертахлорметандардың құрамындағы көміртектің массалық үлестерін
табыңдар. Салыстырмалы молекулалық массалары мен көміртектің
массалық үлестерінің арасындағы байланысты бейнелейтін график
сызыңдар.

2. Тапсырма. Көмірсутектердің галогентуындыларының пайдасы мен зиянын
зерттеу.

№197 қазақ орта мектебі

Ашық сабақ

Тақырыбы: §6.2. Көмірсутектердің галогентуындыларының

қасиеттері.

Сыныбы: 11 «а»

Пән мұғалімі: Әбдиева А.

Қызылорда 2011 ж

-----------------------
1 2 3

C2H5 І

C2H5Br

C2H5CL

CH3 – CH - CH3

CL

C2H5F

1 2 3

CH2 – CH2 - CH3

CL

CL

0

1 2 3

CH2 – CH - CH3

CH3 Br

CH3CL+ HCL

хлорметан хлорсутек

CH4 + CL2

метан хлор

C2H5CL

хлорэтан

C2Н5ОН+ HCL

этил спирті хлорсутек

C2H5CL + Н2О

хлорэтан су

C6Н6+ CL2

бензол хлор

C6H5CL + НCL

хлорбензол хлорсутек

FeCL3,tº