Тамақтану тәртібі

Байзақ ауданы
Түймекент ауылы
Түймекент орта мектебі
Технология пәнінің мұғалімі
ЗУРА ДЖУМАДИЛОВА АДИЛХАНОВНА

Пәні: технология 10 сынып
Тақырыбы: Тамақтану мәдениеті. Санитарлық –гигиеналық талаптар және техника
қауіпсіздік ережелері.

Мақсаттары:
1.  Пайдалы тамақтану жайлы түсінікті қалыптастыру.
2. Тақырып бойынша оқушылардың белсенділігін арттыру.
3. Оқушыларды ұқыптылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу.

Сабақ түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдісі: түсіндіру, үйрету.
Сабақтың барысы:
І- Ұйымдастыру кезеңі:
1. Амандасу, жоқ оқушыларды түгендеу
2. Оқушылардың құрал- жабдықтарын түгендеу.
3. Оқушылардың назарларын сабаққа аудару.
4. Жұмыс орнын реттеу.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру:
Жаңа сабақ:
Балалар мен жасөспірімді дұрыс тамақтандыру олардың денсаулығын
нығайтып, дене және ой қабілетінің дамуына мүмкіндік береді, еңбек ету мен
сабақ үлгеру қабілетін артырады. Егер тамақтану дұрыс ұйымдастырылмаса,
тиімсіз, яғни жеткіліксіз болса, организмде метаболизм, зат алмасу бұзылып,
оның айналадағы ортаның зиянды әсеріне және әртүрлі жұқпалы ауруларға қарсы
тұрарлық қабілеті төмендейді.Балалардың тамақтануының үлкендерге қарағанда,
едәуір айырмасы болады. Үлкендерге тамақ организмдегі тіршілік процестерін
қолдану үшін, әртүрлі жұмыстарға жұмсалған күш қуатты қалпына келтіру үшін
қажет болса, өсіп келе жатқан жас организмге тек өмірлік процестерді ғана
қолдану үшін емес, сонымен бірге бүкіл организмнің өсу, даму, қалыптасу
процесіне қажет.

Тамақтану сауаттылығының бес негізі бар:
1) Тамақ құрамында негізгі оректік заттардың болуы (нәруыз, май, көмірсу);
2) Тамақ рационында қосымша заттардың болуы (витаминдер, микроэлемент);
3) Тамақ нәрлігі адам жасына, денсаулық күйіне, табиғат климатына
байланысты;
4) Тәулік бойынша тамақтану тәртібінің мөлшерін сақтау;
5) Тамақтанудың санитарлық – гигиеналық нормаға сай болуы.

1 Тамақтану тәртібі

Тамақтану тәртібі дегеніміз – ас қабылдауда белгілі бір уақытқа бағыну,
сондай — ақ тамақтану кезінде астың мөлшерін және мәзірін сақтау деген
ұғымды білдіреді. Тамақтану режиміне мына төиендегі принциптер енеді.
Тәулігіне бір — екі рет қана тамақтану дұрыс емес, белгілі мөлшерде үш –
немесе төрт рет тамақтану керек.
Тамақ құнарлы болғаны жөн. Себебі, адам ағзасы дұрыс қабылдайтын, оны
асқазан еш қиындықсыз қорытатын тағам түрлері, яғни белок, майлар,
витаминдер, минералды заттарға бай болғанын адам өзі таңдай алуы шарт. Бұл
ретте дәрігер — диоьологтың да кеңесі артық болмайды.
Тәуліктік ас мәзірі әртүрлі болуы керек. Тамақтану кезінде адам өзінің ас
қабылдау қабілеті, көңіл — күйіне баса назар аударғаны жөн. Кей ретте тамақ
жеңіл жүрсе, кей ретте ол керісінше бұл процесті бәсеңдетеді.Мұны мамандар
физиологиялық процесс деп те атайды.

Тәбет дегеніміз – аштыққа қарсы тұратын құбылыс. Ол мына бір принциптермен
дәлелденеді. Атап айтқанда, тамақ қабылдау мезгіліне, тағамның түрі, дәмі
немесе иісі, түрлі қоспалар, тіпті бұл ретте адам ойы да өзіндік рөл
атқарады. Адамның тәбеті шылымға, кофеге, шайға, апиын, ішімдік, тағы
басқаларына ашылатын көрінеді. Бірақ, мұндай физиологиялық қажеттіліктен
аулақ болған дұрыс.
Жалпы;
1. «Технология» кабинетіне тек қана мұғалімнің рұқсатымен кіруге болады.
2. Арнайы киімді киіп, қолынды сабынмен жу (егер сабақ ас дайындаумен
байланысты).
3. Бекітілген орнында жұмыс істе, мұғалімнің рұқсатынсыз орнынан тұрма.
4. Жұмысты тек қана мұғалімнің рұқсатымен баста. Жұмыс кезінде сақ бол,
5. Қолдану ережелерін білмейтін құрал-саймандарын қолданба.
6. Құрал-саймандарды тек жұмыс пайдалану керек
7. Өз жұмыс орнын тазалықта сақта.
8.. Құралдарды және мұғалім көрсеткен ретімен орналастыр.
9. Жұмыс кезінде сөйлеме.
10. Қоңырау кезінде кабинеттен шығу керек.
11. Жұмыс аяқтағаннан соң өз жұмыс орнын жинап кет.
1. Асханаға тәртіпті сақтай отырып асықпай, сабырлықпен кіріп және шыққан
жөн.
2. Асханаға сөмке немесе портфель апармаған жөн.
3. Асхананың ішкі бөлмелеріне кіруге болмайды.
4. Ыдыстар мен жиһазға ұқыптылықпен қараған дұрыс. Оларды сындыруға
болмайды.
5. Электрожарығын өздігінен қосуға және сөндіруге тыйым салынады.
6. Терезені және терезенің желдеткішін өздігінен ашып - жабуға тыйым
салынады.

Сабақты бекіту:

Не білдім? Не білемін? Не білгім келеді?
Оқушылар мен осы кестені толтыру.

Сабақты қорытындылау:

Жаңа сабақты қорытындылай келе оқушыларды мадақтау және бағалау.

Үйге тапсырма:
Тамақтану мәдениеті.Т.Қ.Е.