Карбон қышқылдарының жіктелуі

Маңғыстау облысы Бейнеу ауданы Опорный орта мектебі химия пәні мұғалімі: Оралбаева Жанат Оңғалиқызы

Сабақ тақырыбы: Карбон қышқылдары

Сабақ мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға карбон қышқылдарының жалпы сипаттамасынан

бастап қасиеттерін, алынуын, басқа минералды қышқылдармен

салыстырмалы түсіндіре жан - жақты білім беру.

Дамытушылық: Қышқылдар туралы білімдерін тереңдету, дамыту.

Тәрбиелілік: Оқушылардың қышқылдармен жұмыс істеу кезінде өздігінен

жұмыс жасауға, ұқыптылыққа, жауапкершілікке тәрбиелеу.

Сабақтың типі: Аралас сабақ.

Қолданылған әдіс: Баяндау, түсіндіру, сұрақ - жауап.

Көрнекіліктері: Интерактивті тақта, слайд, тірек - сызбалар.

Қолданылған әдебиеттер: Глинко. Органическая химия.

Курмашева К. К. Химия в таблицах и схемах.

Москва «Лист Нью»

2004. Ә. Темірболатова Н. Нұрахметов

Р. Жұмаділова «Химия» - 11 сынып.

Сабақтың жүру барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі.

II. Үй тапсырмасын тексеру. Сұрақ - жауап.

1. Оттекті органикалық қосылыстарға қандай кластарды жатқызуға болады?

2. Олардың көмірсутектерден қандай айырмашылығы бар?

3. Альдегидтерге тән сапалық реакция қалай аталады?

4. 40% формальдегид ерітіндісі қалай аталады?

5. Күміс айна реакциясы дегеніміз не?

III. Үй тапсырмасын қорыту.

IV. Жаңа сабақ.

1. Карбон қышқылдарының құрамы.

Молекуласында - СООН карбоксил тобы болады.

O (карбонил тобы)

R - (COOH) _x немесе R - C

ОН (гидроксил тобы)

немесе

CnH _2n+1 COOH

2. Карбон қышқылдарының жіктелуі.

1. Көмірсутек радикалының табиғатына байланысты жіктеу.

2. Негізділігіне байланысты жіктеу.

Қосымша функциональды топтары бар қышқылдарда болады.

Мыс: СН ₃ - СН - СООН

ОН Сүт қышқылы

СН ₂ - СООН

NH ₂ аминсірке қышқылы

3. Карбоксил тобының құрылысы

Оᵟ ^- O

R → Cᵟ ⁺ R - C

О←Н O ^- + H ⁺

Т: құмырсқа қышқылы құрылымдық формуласы

Н - С

ОН

Электрондық формуласы

::O

H : C

: O :

4. Атаулары және изомерлері.

СН ₃ - СН - СООН 2 метилпропан қышқылы

СН ₃

СН ₃ - С - СООН 2, 2 диметилпропан қышқылы

СН ₃

R - CH = CH ₂ + CO + H ₂ O R - CH ₂ - CH - COOH ; R - OH + CO→ R - COOH

5. Физикалық қасиеттері:

Н - СООН

СН ₃ - СООН И, сұйық, Н ₂ О Ем

СН ₃ - СН ₂ - СООН

СН ₃ - СН ₂ - СН ₂ - СООН (Н ₂ О) Ае Жағымсыз иісті

Қайнау температурасы спирттерге қарағанда карбон қышқылдарында жоғары болады. Себебі: 2 карбон қышқылдарының арасында молекулааралық сутектік байланыс түзіліп димерленді.

Oᵟ ^- … Hᵟ ⁺ → O

R - C C - R

O ← Hᵟ ⁺ … Oᵟ ^-

6. Химиялық қасиеттері.

Төрт түрлі реакция жүреді

R - C диссоциациялану, тұз түзілу

R - Cкүрделі эфир, ацилгалогенид түзу, тотықсыздану реакциясы

Декарбоксилдеу реакциясы

R COOH

L - галоген карбон қышқылының түзілуі

R - CH ₂ - C

8. 1. R - COOH R - COO ^- + H ⁺

R - COOH + H ₂ O R - COO ^- + H ₃ O ⁺

2. 2RCOOH + Mg → (R - COO) ₂ Mg + H ₂

2RCOOH + MgO → (RCOO) ₂ Mg + H ₂ O

RCOOH + NaOH → RCOONa + H ₂ O

CH ₃ COOH + NaHCO ₃ → CH ₃ COOHNa + H ₂ O + CO ₂ ↑

RCOOH + NH ₃ → R - COONH ₄ аммоний тұзы

3. RCOOH + RCl ₅ → RCOCl + POCl ₃ + HCl галогенидтер

4. Ангидридтердің түзілуі

R - COOH + H OCOR → R - CO - OCOR + H ₂ O

O O

CHCOOH + HOCOCH ₃ → CH ₃ - C - O - C - CH ₃ + H ₂ O

сірке ангидриді

5. Күрделі эфир түзілуі. (этерификациялау)

О О

СН ₃ С + С ₂ Н ₅ ОН → СН ₃ - С + Н ₂ О

ОН О

С ₂ Н ₅

6. Декарбоксилдену.

О NaOH + CaO CH ₄ + CO ₂

СН ₃ - С t

О - Н

CH ₃

CH ₃ - C - CH ₂ - COOH 3, 3 диметилбутан қышқылы

CH ₃

СН ₃ - СН ₂ - СН ₂ - СООН май немесе бутан қышқылы

СН ₃ - СН - СООН Изомай немесе метилпропан қышқылы

СН ₃

СН ₃ - С

С ₂ Н ₅ Этилацетат (24 кесте)

7. Карбон қышқылдарының табиғатта кездесуі және алу жолдары

СН ₃ - СН ₂ - СН ₂ - СН ₃

Equation. 3

Алкандарды - Н ₂ О 2СН ₃ - СООН

Спирттерді СН ₃ - СН ₂ ОН - Н ₂ О СН ₃ - СООН

Альдегидтерді СН ₃ СНО СН ₃ - СООН

Кетондарды СН ₃ - С - СН ₃ Н СООН + СН ₃ СООН

Алкендерді СО, Н ₂ О, Kt, P, t → R - COOH алады

8. Көмірсутек радикалы бойынша реакцияға түсуі.

H H

CL - CL + H - C - COOH → CL - C - COOH + HCl

H H хлорсірке қышқылы

V. Жаңа сабақты қорыту .

Тест сұрақтары

1. Аркил қышқылының формуласы

А) CH ₃ COOH C) C ₁₅ H ₃₁ COOH E) H ₂ C=CH-COOH

B) C ₃ H ₇ COOH Д) C ₁₇ H ₃₅ COOH

2. Карбон қышқылының қайнау температурасының жоғары болу себебі

А) олардың суда еритіндігінде

В) құрамында көмірсутек радикалының болуында

С) сутектік байланыстың болуында

Д) сутектің болуында

Е) көміртектің санында

3. Карбон қышқылдарының құрамында болатын функционалдық топ

А) -СООН с) -ОН e) -NH ₂

В) С д) -NO ₂

4. Табиғатта қалақайда, қылқан жапырақты ағаштарда, құмырсқада кездесетін зат.

А) азот қышқылы с) сірке қышқылы е) май қышқылы

В) құмырсқа қышқылы д) лимон қышқылы

5. Карбон қышқылының бесінші өкілі.

А) құмырсқа қышқылы с) май қышқылы

В) пентен қышқылы д) сірке қышқылы

Е) валериан қышқылы

6. Сірке қышқылының молекулалық массасы. СН ₃ СООН

А) 24 с) 39 е) 60

В) 40 д) 70

СООН

7. Мына қышқыл о қай топқа жіктеледі.

Ұқсас жұмыстар

Химиялық элементтердің атомдарының валенттілігі

Карбон қышқылдары

Оқушыларды түгел

Альдегидтер мен кетондар

Альдегидтер және карбон қышқылдары

Тіршілік химиясы

Қышқылдардың химиялық қасиеттері, алынуы және жіктелуі тақырыбын қорытындылау

Оттек пен натрий гидроксиді

Белоктын үшінші реттік құрлымы

Биохимия негіздері қолданбалы курс 11-сынып

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz