Қазақ халқының ежелгі кеңістік өлшем бірліктері

Сабақтың тақырыбы: Тарих және кеңістік Уақыты: 28. 09. 2010_

Сабақтың мақсаттары:

Білімділік: Ежелгі Қазақстан аумағын мекендеген тайпалар мен қазақ халқының кеңістік туралы өзіндік өлшемі мен түсінігі болғандығы жайында білім беру.

Дамытушылық: Кеңістік туралы алғашқы ғылыми түсініктері мен білімдерін қалыптастыру, дүниетанымын, шығармашылық қызметін дамыту.

Тәрбиелік: Оқушыларды Отанын сүюге, туған жеріміздің тәуелсіздігі мен бүтіндігі үшін күресуге тәрбиелеу

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдістері: әңгімелеу, тест, мәтінмен жұмыс, мағынаны табу, кесте толтыру

Сабақтың көрнекілігі: Қазақстанның картасы, тірек кестелер, суреттер

Пәнаралық байланыс: қазақ тілі, қазақ әдебиеті, география, .

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру бөлімі. (5 мин. )

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау. Тест:

Қазақ халқында күн райын болжай білетін адамдарды қалай атаған?

А) сынықшы; Ә) есепші; Б) жылнамашы; В) бақсы;

Алғаш рет уақытты жылмен есептеу қай елде пайда болды?

А) Вавилон; Ә) Ассирия; Б) Египет; В) Шумер;

Ислам дінінің жыл санау үлгісі қалай аталады?

А) Таурат; Ә) Забур; Б) хижра; В) ғасыр;

Араб тілінен аударғанда хижра қандай мағына береді?

А) жыл санау; Ә) қоныс аудару; Б) жыл қайыру; В) есептеу;

Қазақ халқының жыл санау үлгісі?

А) мүшел; Ә) үшем; Б) абыз; В) мешін;

Қазақ халқында өте көне заманды қай ханның атымен байланыстырған?

А) Оғыз хан; Ә) Алаша хан; Б) Керей хан; В) Жәнібек хан;

Біздің дәуір қай пайғамбардың туған жылынан басталады?

А) Сүлеймен; Ә) Мұса; Б) Иса; В) Мұхаммед;

ІІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру. Сабақтың жоспары.

Кеңістік ұғымы.
Қазақстанның көршілес елдері.
Қазақ халқының кеңістік туралы ұғымдары.

Мұғалімнің кіріспе сөзі: Кеңістік - тоқтаусыз құбылыс. Жер бетіндегі адамзаттың ежелден бері пайдаланатын ұзындық өлшемдерінің бәрі осы кеңістікке байланысты. Кеңістіктің негізгі үш қасиеті бар: үш өлшемді кеңістік, шексіз кеңістік және өзгермейтін, яғни мәңгі кеңістік.

Кеңістік - қандай да бір тарихи оқиға мен тарихи үрдістердің белгілі бір уақыт пен ортада өтетін өлшем бірліктері.

Тарихтың үш қазығы: Тарихи уақыт = Тарихи кеңістік = Тарихи оқиға

Қазақ халқының ежелгі кеңістік өлшем бірліктері:

Таяқ тастам жер - қарулы адамның қолымен лақтырған таяқ ұшып жететін жер.

Шақырым - адамның даусы жететін жер

Тай шаптырым жер - бес шақырым жер.

Бір күндік жер - аттылы адам бір күн жүретін жер.

Айшылық жер - аттылы адам бір ай жүретін жер.

Картамен жұмыс: Мұғалім картадан балаларға Қазақстанмен көршілес мемлекеттерді жіне олардың шекараларын көрсетеді.

Қазақ халқының кеңістік туралы ұғымдары:

Кестені толтыру:

Сақтардың әлемнің үш құрылымы туралы түсінігі