Азамат ердің баласы

Қыздар мен ер балалар тәртібі бүгінгі
күндегі ел болашағы.
Қыз өссе елдің көркі...Бүгінгі бойжеткен – ертеңгі асыл жар,аяулы ана.Қыз
баланың ең құрметті борышы ана болу,бала тәрбиелеу.Бүгінгі жеңілтек,арзан
ойлы, темекі шегіп тұратын қыздардан қандай келін,қандай ана шықпақ?
Осындай жағымсыз қылықтарды көргенде,Президенттің «Қазақстан-2030»,
«Салауатты өмір салтын құру» жарғысына байланысты мектеп әкімшілігі өз
оқушыларымен қандай жұмыс жүргізіп жатыр екен деген ой келеді.Бәрімізге
белгілі,саналы да сабырлы,ақылды да ибалы қыз тәрбиелеп өсіруде мектептің
де рөлі үлкен.Осыған орай қыздар тәрбиесіне байланысты мектеп
қабырғасында:Әртүрлі үйірмелер мен тәртіп мектептері ашылса екен деген
ұсыныс жасағымыз келіп отыр. «Әдемі күл,сыпайы жүр,сұлу ойлан»
делініп,мектепке кірген босағада ілулі тұрса нұр үстіне нұр емес пе?
Сонымен қатар,қыздардың кішігірім энциклопедиясы жасалынып,ол мына
бөлімдерден тұрса:
1. «Қызға қырық үйден тыйым»
2. Ізеттілік,көрегенділік
3. Қатты күлмеу,айқайлап сөйлемеу
4. Үлкеннің жолын кеспеу
5. Ыдыс аяқтарды сылдыратпау
6. Есікті теуіп ашпау
7. Босағаны керіп тұрмау
8. Дауыс ырғағына мән бермеу
9. Үй шаруасына икемділік,жинақылық пен тазалық
10. Өз бойын күту мен ашық қабақтылық
11. Құрбылармен татулық,сыйластық,ықыластық
12. Инабаттылық
13. Дәмді тамақ пісіру
14. Сәлем ете білу
Келесі кезекте «Қызым саған айтам...» деген нақыл сөзге тоқтала
өтсек,яғни осы арқылы қыздарымызға әртүрлі ырымдар мен тыйымдар туралы
айта өтсек.

Мысалы:
*Ешқашан ешкімді жамандама.Ең жаман деген адамның да өз жақсылығы болады.
*Қыз көйлегінің етегі тізеден жоғары шықпау керек.
*Ешкіммен барқылдап ұрыспа.Бағаңды жоясың.
*Кемшіліксіз кісі болмайды,оны көруден оңай жоқ.Кісі кемшілігін тез
көруге емес,тез түзетуге көмектес.
*Қызға қатты күлудің керегі жоқ.Қарқылдап күлу – дарақылықтың белгісі.
*Басқа кіммен дос болсаң,онымен дос бол,бірақ мынадай үш адаммен дос
болма.
Ақымақпен дос болма,ол саған жақсылық жасай жүріп,жамандық жасар.
Зеріккен жанға жолама – қанша сенгенмен ол сені тастап кетеді.
Өтірікшіден аулақ бол,ол сені өсекке таңғанын өзі де сезбей қалады.
*Көз көрмегенге күдік келтірме,күдік өтіріктің,жаланың бір түрі.

Азамат ердің баласы
Ел азаматымен сыйлы.Елдің атын ер шығарады деген халық ұлдарына сенім
артқан.Келешектің иесі кемел болу үшін тәрбие талабы да биік болғаны аб-
зал.Біз көбінесе қыз бала тәрбиесін көп айтамыз да, ұлдарға келгенде
үндемейтін сияқтымыз. Халқымыз ежелден ер азамат тәрбиесіне бар ниетін
салып үміт артқан. Сондықтан мен өз ойымды ортаға сала оты-рып
өздеріңізді пікір бөлуге шақырар едім.
«Ұлға отыз үйден тыйым,он сан үйден сын»демекші,ер жігітке де
айтылар сын көп,қойылар талап жоғары.Азаматқа жүктелер міндет тұрғысынан
ер жігіттің қандай болуы керектігі туралы халықтық талғамға сай
қасиеттерін былай анықтаған:
Кескін-келбеті,қадір-қасиеті,қабілет-икемі.
Сонымен қатар бабаларымыздың ер жігіттің басынан «алта асыл қасиет», «үш
асыл мінез» және «ажырамас үш серік»табылуын талап еткен.Халық
педагогикасына үңілсек аталарымыз артына ер жігіттің жолына кедергі
болатын «жаман» қасиеттерден де сақтандырып,оны «жігіттің нағыз жауы»деп
айтып,кейінгі ұрпаққа аталы сөздер қалдырған.
1. Басты жауың – жалқаулық
Сорлатады жаныңды.
2.Осалдығың – аңқаулық
Соқтыратын саныңды
3.Жасқаншақ болсаң,ұры алар
Қоралап қойған малыңды
Ер жігіттің «үш асыл мінезі» дегенде туған еліне, дос-жаранына адал
болуын,қара қылды қақ жарған әділетті болуын,қаймықпастан турасын айта
шыншыл болуын талап еткен.Ол жөнінде
Адал болсаң аңқылдақ
Ізгілікке құмарсың
Әділ болсаң,ақ жарма
Шыншыл болсаң қол жетпес
Шыңда өскен шынарсың-
деген аталы сөздер бар.Бабаларымыз ер жігіттің басында болуы тиісті
қасиеттерді былайша бейнелейді.Зерде зейіні болсын ,өнер өрісі
болсын,қайрат қаруы болсын,білімі болсын.