Өлі табиғат факторы

11 “а” сыныбында биология пәнінен ашық сабақтың жоспары

Сабақтың тақырыбы: Организмнің қоректену тізбектері мен зат және энергия

алмасу

Сабақтың мақсаты:

Білімділік : табиғаттағы тірі және өлі заттар арасында алмасу процестері туралы түсінік беру арқылы, оқушылардың қоректік тізбек, зат және энергия алмасу туралы білімдерін тереңдету.

Дамытушылық : адамның іс-әрекетінің табиғаттағы зат және энергия алмасуына әсері жайлы білімдерін дамыту.

Тәрбиелік : адам әрекетінен пайда болған экологиялық апаттар туралы мәлімет жинақтау арқылы, оқушыларды табиғатты аялауға, қорғауға, сүюге және әр түрлілігін сақтап қалуға тәрбиелеу.

Сабақ түрі: жұппен жұмыс

Әдісі : Ж. Қараевтың деңгейлеп оқыту технологиясы бойынша

Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі

Эпиграф: «Табиғаттағының бәрі ақиқат, бәрі заңды, бәрі орынды, бәрі шындық, ал адасу мен жаңылысу тек қана адамда болады» (Гете)

Барлық тіршіліктің қоныс мекені, құт-берекесі - табиғат адамзат баласы үшін ең қасиетті ұғым. Өйткені ол адамның өзін дүниеге келтіретін аяулы анасы.

Ой сергіту сәті ( өткен сабақты қайталау, жинақтау) ( 5 мин)

«Экология» терминін ғылымға енгізген ғалым? (Э. Геккель)
Зат алмасуы және энергия алмасуы негізінде тірі организмдер мен оны қоршаған абиотикалық ортаны біріктіретін жүйе? (биогеоценоз)
Экологияның негізгі бөлімдері: (аутоэкология, синэкология, демоэкорлогия)
Жеке организмдерді қоршаған ортамен байланыстырап зерттейтін бөлімі:(аутоэкология)
Популяцияның арақатынасын, даму заңдылықтарын табиғи ортамен байланыстырып зерттейтін

бөлімі : ( демоэкология )

Бірлестік экологиясы, түраралық өзара қатынасты зерттейтін бөлімі: (синэкология)
Адамның табиғатқа көзқарасының, білімінің және дағдысының жиынтығы: (экологиялық саналылық)
«Табиғат, адам - олардан құпия не бар?» - деп толғанған жаҺангер ағартушы : (Ш. Уәлиханов)
Жер шарының барлық сыртқы қабатын алып жатқан біртұтас аймақтар жүйесі:(георграфиялық қабық)
Геграфиялық қабықтың жоғары деңгейдегі табиғи жүйесі: (ландшафт)
«Туған жердің тағдыры толғантпаған, жаны тебіреніп, ол туралы ойланбаған жігіььі қайтіп азамат дейміз? Туған жердің қара тасын мақтан ете білмеген азамат бөгде жердің алтын тасын да мақтап жарытпақ емес», - деген кім еді?

I деңгей (алгоритмдік деңгей) (10 минут)

Үй тапсырмасын тексеріп, тақырыпты бекіту алгоритмі

« Біліміңізді тексеріңіз »

1-тапсырма : кестені толтыр

2-тапсырма . Дұрыс жауаптардың астын сызып көрсет

А. Организмдердің жер бетіне кең таралуын шектеп отыратын факторлар: қолайлы, қолайсыз, шектеуші

Ә. Ылғал тапшы аймақтарда өсетін өсімдіктер : інжугүл, элодея, теріскен, селеу. Б. Топырақта тамыры болмайтын, ағаштарға жабысып, шырмалып өсетін өсімдіктер тобы: криптофиттер, терофиттер, эпифиттер

3-тапсырма:

Абиотикалық фактор дегеніміз не? (сызбаны толтыр)

1. Пойкилотермді 1. Ксерофиттер

2. Гомойотермді 2. Суккуленттер

3. Мезофиттер

4. Гигрофиттер

5. Гидрофиттер

Биотикалық фактор дегеніміз не?

Биотикалық фактор деп тірі ағзалардың біріне-бірінің себепші болған факторларын айтады. Бұған жыртқыштық, селбесу және паразатизм жатады.

Зат айналымы дегеніміз не?

Табиғаттағы заттардың азды-көпті айналымы мен олардың бірінің орнын бірі басуды қайталайтын үдерісті заттар айналымы деп атайды. Заттар айналымында тірі ағзалар орасан зор рөл атқарады.

Биосфераның тұрақтылығына ағзалардың үш тобының - автотрофтылар, гетеротрофтылар мен сапротрофтылар себепкер болады.

II деңгей ( эвристикалық деңгей )

Жаңа тақырыпты өз бетімен м еңгеріп көруге мүмкіндік туғызу (5-7 минут)

Оқушылардың оқулықпен жұмыс жасау дағдысын қалыптастыру.

1-тапсырма. Тірі ағзалардың экологиялық топтарын тізбелеп беріңіз .

Продуценттер (түзушілер) Консументтер (тұтынушылар) Редуценттер (ыдыратушылар)

2-тапсырма . Организмдерді қоректенуіне қарай жіктеңіз:

III деңгей ( логикалық деңгей)

1-кезең: 1-тапсырма:

Пирамида ережесін тақырып мәтінінен тауып жаз.

10г - 4 трофикалық деңгей (редуцент) ;

1 кг - ___3 трофикалық деңгей (консумент - 2) ;

100 кг - 2 трофикалық деңгей (консумент -1) ;

10 т - 1 трофикалық деңгей (консумент)

2-тапсырма: Популяциялардың биологиялық өнімділігінің формуласын жазып түсіндір:

Р=(В - В ) + Е

Р- өнімділік; В - және В - алғашқы және соңғы биомасса;

Е - кірістер мен шығыстар.

3-тапсырма:

Сөйлемдердегі түсіп қалған сөздерді тауып жаз:

А. Белгілі бір аумақта нақты көлем бірлігіндегі популяциялардың өнімділігінің

биомассасы деп аталады.

Ә. Жануарлардың қолайсыз температура жағдайында қысқы ұйқыға кетуін

деп аталады.

2-кезең: тестік жұмыс

Тест сұрақтары:

1. Экология нені зерттейді?
А) Тірі организмдер өмір сүретін өзара байланыс, қарым-қатынас жасайтын табиғи ортаны.
Б) Тірі организмдерді.

С) Тірі организмдердің тіршілік ету жағдайын.

Д) Тірі организмдердің тіршілік ортасын.
Е) Тірі организмдердің өзара байланыстарын.

2. Экология терминін енгізген ғалым:
А) Ж. Буффон Б) Ч. Элтон С) Ж. Ламарк Д) А. ГумбольдЕ) Э. Геккель

3. Жеке ағзаның арасындағы қарым- қатынастарды оның табиғи ортасымен байланыстыра отырып зерттейтін экологияның бөлімі:
А) Аутэкология Б) Демоэкология С) Синэкология Е) Экожүйе туралы ілім.

4. Бір түрге жататын организмдер тобын, яғни популяцияларды оның табиғи ортасымен байланыстыра отырып зерттейтін экологияның бөлімі:
А) Аутэкология Б) Демэкология С) Синэ Д) Биосфера туралы ілім Е) Экожүйе туралы ілім

Ұқсас жұмыстар

Тау түзілу үдерісі

Жаңа тапсырмаларды қалыптастыру

Табиғат-анамыз

Қазақстан Республикасының астанасы қай қала

Батыс Қазақстан облысының орталығы қай қала

Мұз патшалығына саяхат

Адам денесінің ішкі мүшелері

"Ағза және қоршаған орта"

Өсімдіктер- тірі ағзалар

Өлі және тірі табиғат

Пәндер