Сөздерден сөйлем шығар

Шығыс Қазақстан облысы
Семей қаласы
Шәкәрім атындағы облыстық дарынды балаларға арналған
үш тілде оқытатын мамандандырылған мектеп
Шахманова Қарлығаш Қанатқызы
3-сынып
Сыныптан тыс сабақ
Тақырыбы: Қызықты қазақ тілі әлемі
Мақсаты: балалардың тіл туралы танымдық деңгейін көтеру, білімді, жан-жақты болуға үйрету, бірнеше тіл білуге, үйренуге деген қызығушылықтарын арттыру, ой-өрісін, ойлау қабілеттерін дамыту, балаларды озық ойлы оқушы болуға тәрбиелеу
Көрнекілігі:интерактивтік тақта,слайд көрмелері
Жоспары:
І. Ұйымдастыру кезеңі. Қызығушылықты ояту. Топтарға бөлу.
Сынып оқушыларын топқа бөлемін. Шарларда зат есімге, сын есімге, етістікке, сан есімдерге байланысты суреттер болады. Осы шарларды сынып оқушылары бөліп алады. Сол суреттерге байланысты зат, сан, сын есім және етістік тобы құралады.
Кіріспе.
Тіл-адамзат баласына тән ғажайып құбылыс. Адамзат қоғамының аясында халық, ұлт және оның тілі жүздеген, мыңдаған жылдар бойы қалыптасады. Әр ел өз тілі арқылы әлемді, дүниені, өмірдің құнды таңылымдарын таниды да, келешек ұрпақтарына жеткізеді. Тіл - халық тарихы, тіл-ұлттық қазына, тіл - біздің намысымыз, арымыз, байлығымыз, барымыз.

ІІ. бөлім. <<Жұлдызды сәт>> Блиц-турнир.
oo Тіл дыбыстарын зерттейтін ғылым саласы (Фонетика)
oo Қазақ тілінде неше сөз табы бар? (9)
oo Қазақ тіліндегі буын саны (3)
oo Заттың көпше түрін білдіретін жалғау? (көптік)
oo <<Аласа>> сөзіне қарама-қарсы сөз? (биік)
oo Сөздің мағынасын өзгертетін қосымша қалай аталады? (жұрнақ)
oo Бірде дауысты, бірде дауыссыз болатын дыбыс? (у)
oo Лепті сөйлемнің соңына қандай тыныс белгісі қойылады? (леп белгісі)
oo Қазақ тілінде неше септік жалғауы бар? (7)
oo <<Әліпби>> сөзі қай тілден енген? (араб)
oo Тілдің ең кіші бөлшегі? (дыбыс)
oo Әліпбидегі оныншы дыбыс қандай? (ж)
oo Қосарлы дыбыстардың саны нешеу? Ата. (3, я, ю, е)
oo Сын есімнің сұрақтары? (қандай? қай?)
oo Сөздің әрі қарай бөлінбейтін мағыналы бөлшегі? (түбір)
oo Зат, сын, сан есімдердің орнына қолданылатын сөз табы? (есімдік)
oo <<Батыр>> сөзіне мәндес сөздерді атаңыз? (ержүрек)
oo Сөз бен сөзді байланыстыратын қосымша? (жалғау)
oo Қазақ тіліндегі сөйлем мүшелері нешеге бөлінеді? (2тұрлаулы, тұрлаусыз)
oo Дыбыстың таңбасы? (әріп)
oo 42 әріптің жүйелі тізбегі қалай аталады? (әліпби, алфавит)
oo Әліпбидегі алғашқы жетінші әріп қандай? (Д)
oo Ең тәтті, ең ащы не? (тіл)
oo Қазақ тілі қай тілдер тобына жатады? (түркі )
oo Сұраулы сөйлемнің аяғына не қойылады? (сұрақ белгісі)
oo Жуан дауыстыларды ата (а,о,ұ,ы)
oo Жалқы есімдер қалай жазылады? (бас әріппен)
oo Сан есімнің сұрақтары (Неше? Нешінші? Қанша? Нешеу?)
oo Мәтіннің неше түрі бар? (әңгімелеу, сипаттау, пайымдау)
oo Дауыссыз дыбыстар неше топқа бөлінеді? (қатаң, ұяң, үнді)
oo Заттың атын білдіретін сөз табы. (зат есім)
oo Дауысты дыбыстар нешеге бөлінеді? (2)

ІІІ. <<Ұғымдар шеңбері>> стратегиясы бойынша сөз таптары туралы білгендерін топта талдап, қорғайды.
1-топ <<Кілт пен құлып>> Зат есім 2-топ <<Тақта мен бор>> Сан есім
3-топ <<Әуе шары>> Сын есім 4-топ <<Қағаз бен қалам>> Етістік
ІҮ. Сергіту сәті. <<Көңілді күн>>
Ү. <<Кубизм>> стратегиясы
Мәтін тақырыбына байланысты сұрақтар қойылады. <<Атап бер>>, <<Ойластыр>>, <<Мысал келтір>>, <<Сипатта>>, <<Түсіндір>>, <<Салыстыр>>.
Сынып оқушылары өздері ? ! . тыныс белгілерімен формативті бағалайды.
ҮІ. <<Бәрі керісінше>>
> Теңге тиыннан құралады.- Сөз әріптен құралады.
> Бұлақ-су анасы.-Сәлем-сөз анасы.
> Білімдіден ақыл шығар.-Сөздерден сөйлем шығар.
> Өзен көркі-тал.-Сөз көркі-мақал.
> Қысың қарлы болса, жерің ылғалды болады.-Сөзде дауысты дыбыстар жуан болса, сөз де жуан болады.
> Отан от басынан басталады.-Сөйлем, жалқы есім бас әріптен басталады.
> Ынтымақты елде бақ тұрады.-Лепті сөйлемнің соңында леп белгісі тұрады.
> Ер тәуекелшіл келеді.-Қос сөздердің арасында дефис келеді.

ҮІІ. <<Ойланып, жауап бер>>
Баяндауыш, сөйлем, тәуелдік, жұрнақ сөздерінің әріптері шашылып жатады. Сол шашылған әріптерден сөздер құрау керек.
ҮІІІ. <<Синоним сөздерді тап>> <<Тіл-өнер>>
:: Тіл атадан қалған асыл байлық.-Тіл атадан қалған асыл мұра.
:: От ауызды, орақ тілді оратор.-От ауызды, орақ тілді шешен.
:: Сөз - көмек, тіл - құрал.-Сөз-қолғабыс, тіл-құрал.
:: Тіл - асыл ойдың бұлағы.-Тіл-асыл ойдың көзі.
:: Тіл - өлшеусіз қазына.-Тіл-өлшеусіз байлық.
:: Туған ел - тұғырың, Туған тіл - қыдырың.-Туған халық-тұғырың, туған тіл-қыдырың.
:: Ең тәтті де тіл, ең ащы да тіл. Ең тәтті де тіл, ең қышқыл да тіл.
:: Сөз-көмек, тіл-жабдық.-Сөз-көмек, тіл-құрал.
ІХ. Қорытынды. Бағалау.
Сабақ соңында оқушылар смайликтермен бағалайды.