Сәбит Дөнентаев Уақ - Түйек өлеңдер жинағы

Сәбит Дөнентаев "Уақ - Түйек" өлеңдер жинағы

Сабақтың тақырыбы: Сәбит Дөнентаев. <<Уақ-Түйек>> өлеңдер жинағы
Сабақтың мақсаты:
а) Сәбит Дөнентаев туралы мәлімет беру, өлеңнің мазмұны, тақырыбы,идеясын,ұғындыру;
ә) өлеңмен жазылған шығармаларды мәнерлеп оқу, талдау, ой - пікірлерін айта білуге, жұмыстарына баға беруге тәрбиелеу.
Сабақтың көрнекілігі: Сәбит Дөнентаев портреті, шығармалары, сызба - нұсқалар, хронологиякалық кесте бағалау парағы.
Сабақтың түрі: Оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту сабағы.
Сабақтың әдісі: түсіндірмелі. Сыни тұрғыдан ойлау. Топпен жұмыс, рефлексия, хронологиякалық кесте

Пәнаралық байланыс. тарих, география.
Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру. Оқушыларды түгелдеп, сабаққа дайындығын тексеру.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.
1 - топ.
1. <<Қалың мал>> романының тақырыбы? (әйел теңсіздігі)
2. Романның <<Қалың мал>> деп аталуы ненi меңзейдi?
2 - топ.
1.<<Қалың мал>> романындағы салт- дәстүр қазіргі таңда сақталған ба?
2. Романда кездесетін салт- дәстүрлер?
3 - топ.
1. Роман саған қалай әсер еттi? Бұл романның қазiр маңызы бар ма? Итбай, Тұрлығұл сияқты кейiпкерлер кездесе ме?
2. Бүгiнгi заманымызда қалың мал қайта жандана бастаса,
ол дұрыс па?

ІІІ. Жаңа сабақ.
І.<<Қызығушылықты ояту>> кезеңі. (Оқушыларпды шеңберге тұрғызып топқа бөліп алу).
1. <<Ой қозғау>> стратегиясы.
Үш топқа үш сұрақ қойылады.
1 - топқа: Сәбит Дөнентаевтың өмірбаянын айт.
2 - топқа: <<Айқап>> журналы және <<Қазақ>> газеті туралы не білесіңдер?
3 - топқа: Астарлап айту деген не? Мысал келтір.
2. <<Топтастыру>> стратегиясы.

Сәбит - қазақ ақыны, мазмұнды қысқа өлеңнің шебері, сыншыл ақын, қазақ өлеңін жалғастырушы, мысалшы, сатирик.

мысалшы
Сәбит Дөнентаев
қазақ ақыны
сатирик

сыншыл ақын қазақ өлеңін жалғастырушы
мазмұнды қысқа өлеңнің
шебері

ІІ. Мағынаны тану.
Сәбит Дөнентаевтың <<Уақ - түйек>> өлеңдер жинағы туралы оқулықтың 67 - 75 - беттер аралығындағы мағлұматтар қамтыла түсіндірілді.
Сәбит Дөнентаев өлеңдерінің мазмұнын қалай түсінді, сол бойынша жұмыс жүргізіледі

<<Уақ- түйек>>

Уфа қаласында басылып 1915ж Алғашқы өлеңдер жинағы
Шығады

Бұл жинаққа кірген өлеңдер

<<Биік тау>> <<Менің жайым>> <<Қызмет көрсет халыққа>>
<<Замандастар>>
<<Қазақтарға қарап>> <<Заман кімдікі>>

<<Уақ- түйек>> жинағына Сәбиттің бірсыпыра мысалдары да кірген

<<Ұры мен баласы>>

<<Ауырған арыстан>>

<<Көзі тоймайтын ит>>
<<Екі текке>>

1. <<Түсіну>> стратегиясы.
Әр топтың оқушылары Сәбит өлеңдерін оқып., мазмұнын бір - біріне түсіндіреді.
1 - топ - <<Заман кімдікі>>?
2 - топ - <<Бозторғай>>
3 - топ - <<Ауырған арыстан>>.
2. <<Талдау>> стратегиясы (Өлеңдерін талдау, теориялық ұғымдар бойынша, өлеңді құрылысына қарай талдау).

3. <<Суреттеу>>. Өлеңдеріндегі кейіпкер бейнесін суреттейді, не туралы екенін суреттеп айтады.
4. <<Сергіту сәті>>
Сандар модуліне байланысты мынадай сөзжұмбақты шешіңіздер.
<<1>>лік (бірлік), с <<2>> кір (секір), к <<3>> (күш), к <<3>> ік (күшік); <<4>> (өрт); <<4>> (төр); <<5>> ік (бесік); <<5>> (есік); <<6>> н (алтын); <<7>> ім (жетім); <<8>> (егіз); Т <<10>> (тон); Қ <<10>> (қон).
ІІІ. <<Ойтолғау>> кезеңі.
<<Еркін жазу>> стратегиясы
Өлеңнен үзінді - Өлең туралы пікірім
- -
- -

IV. Қорытынды.
Хронологиякалық кесте
Сәбит Дөнентаев 1894 жылы Семей губерниясы, Кереку уезі Ақсу болысының төртінші ауылында кедей шаруаның отбасында туған. Жас кезінде ауыл молдасынан оқып, хат таныған. 1907-1908 жылдары Маралдыда Нұрғали деген молдадан төте оқу әдісімен сабақ алған. Онан кейін Павлодар қаласындағы Қасым қажының медресесінде (1911-1912) оқиды. Мұнда пән негіздерін үйренеді, өз бетімен ізденіп, білімін толықтырады.
Бұл жылдары Сәбит прогресшіл татар әдебиетімен танысады, Абай шығармаларын оқиды. <<Айқап>> журналын, <<Қазақ>> газетін үзбей оқып тұрады. Орыс әдебиетін, әсіресе Крылов мысалдарын қызыға оқиды. Осы негізде оның ой-санасы есейіп, ақындық таланты оянады.
1913 жылы <<Айқап>> журналында (№22) Сәбиттің <<Қиялым>> деген өлеңі жарияланды. Бұл- ақынның баспа бетін көрген тұңғыш шығармасы. Онда Сәбит халық жыршысы болуды армандайды. Өлеңде ақынның бұл ойы жұмбақтау, астарлап айту үлгісімен беріледі. Ол түсі әдемі сандуғаш болып, << зарымды жұртқа айтып>>, <<мұңымды шықсам>>,-деп қиялдайды. Бірақ ол орманның жыртқыш құсы қаршыға мен тұзақшыдан қорқады.

Хронологиякалық кесте

№
Жылдар
Оқиғалар
Өлеңдері

Рефлексия <<Ыстық картоп>> Бір сөйлеммен бүгінгі сабақтан алған әсерім.
V. Үйге тапсырма.
Сәбит Дөнентаевтың өлеңдерін жаттау, мазмұнын айту.
<<Бағалау парағы>> арқылы оқушылардың баға қорытындысы шығарылады.
Оқушының аты-жөні
Үй тапсырмасы
Ой қозғау
Талдау стратегиясы
Суреттеу
Ой толғау
Хронологиялық кесте
Қорытынды