Ежелгі карталарды жасушылар

Сыныбы: 5 <<а>>
Пән аты: Қазақстан тарихы
Пән мұғалімі: Серікбаева Гүлшара Жауғашарқызы
№19 орта мектеп Қызылорда облысы,Арал ауданы,Жақсықылыш кенті.

Сабақтың тақырыбы . Тарихи карталар
Сабақтың мақсаты :
Білімділік: Оқушыларға карта тарихы , қазақ жері жайлы карталық мәліметтер туралы түсінік
беру.
Дамытушылық: Оқушыларға сұрақтар , тапсырмалар беру арқылы ойлау, есте сақтау қабілетін
дамыту.
Тәрбиелік: Оқушыларды бірлікке, адамгершілікке , елін , жерін сүйе, құрметтей білуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі : Дәстүрлі
Сабақтың типі : Жаңа сабақты меңгерту.
Сабақтың әдісі : Ауызша баяндау, сұрақ - жауап.
Көрнекілік : Сызбалар , кесте.
Құрал - жабдық : Карта.
Сабақ барысы : І. Ұйымдастыру .
а) Сынып оқушыларын түгелдеу.
ә) Оқушылар назарын сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау , бағалау.
Тақырыбы:Тарих және кеңістік .
1. Кеңістік ұғымы
2. қазақ халқының кеңістік туралы ұымдары.
ІІІ . Өткен сабақты бекіту.
1. Кеңістікті қалай түсінесің ?
2. кестені толтыр.
Сақтардың әлемнің үш құрылымы туралы түсінігі
Ежелгі түріктердің кеңістік туралы ұғымы
Қазақтар кеңістікті қалай атаған ?

3 . Тест тапсырмалары.
1) Күнге табынудан қазақ жерінде қандай ескерткіштер қалған ?
А) пирамида ә) <<мұртты қорған>> б) обалар В) кесенелер
2) Ежелгі түріктер неге табынған ?
А) тәңірге ә) жаратушыға б) күнге В) тауға

ІҮ. Жаңа сабақ
1 . Карта тарихы
немісше - <<түпнұсқа>>
Карта
грекше - <<жазу папирусы>>
Карта түрлері

Тарихи географиялық саяси экономикалық
Алғашқы карталар - Қытайда жасалды
Карта жасау ісі дамыды - Ежелгі Грекияда

Ежелгі карталар

р\с
Ежелгі карталарды жасушылар
Қамтылған жері
1
Геродот
Жердің кескін картасын алғаш жобалап жасады. Оған Ежелгі Грекия жері енді.
2
Птолемей
Б.з.б. ІІ ғ. <<география>> кітабын жазып , оған қосымша дүние жүзінің картасын жасайды. 26 мемлекеттің аумағы қамтылады. Еуразия, Африка құрлықтарының бедері қазіргі кескініне біраз жақындайды.
3
Ұлы ойшыл , саяхатшылар әл - Идриси,Ибн Хаукал
Дүние жүзі және Орта Азия картасының түпнұсқасын құрастырып , қолжазбаға енгізген.
4
Махмұд Қашғари
ХІ ғ . қазақ жерінің саяси - этностық тарихы туралы дерек береді.

ХҮІ - ХҮІІ ғ . - Италия , Голландия елдерінде карта жасау ісі жолға қойылды.

<<Худад әл - Әлемде >> ортағасырлық құнды еңбек , қарлұқтар жайлы дерек бар.
Әл-Идриси <<Сурат әл- ард>>( <<Жер беті суреті>>) - Қазақ жеріндегі ежелгі қалалар , таулар мен
өзендер жайлы , қимақтың 16 қаласы аталады.Ертіс өңірін мекендеген тайпалар
Орыс ғалымы С.Ремезов - ХҮІІ ғ. <<Сібірдің сызба кітабы>> - алғаш рет қазақ жерін өзі жазған
кітабындағы картаға түсірген.
И.Г. Ренат - Тұтқындағы швед офицері - қазақ жерінің картасын Жоңғария ханының
тапсырмасымен жасайды.
Ш. Уалиханов - Ыстықкөлді алғаш рет топографиялық картаға түсірді.

Ү. Жаңа сабақты бекіту.
1. Карта не үшін қажет ?
2. Әлемде алғаш карталар қалай жасалды ?
3. Көне және ортағасырлық сауда мен көш жолдары туралы не білесің ?

ҮІ. Қорытындылау.
ҮІІ . Үйге тапсырма
Тарих және карталар
Өздерің тұрған елді мекеннің картасын жасап келу.