Мені ашуландырғысы және тіл тигізгісі келетін адамдар

Агрессиялық мінез құлықты аңықтайтын сауалнама
(А. Басс және А. Дарки)

Аты- жөні: ______________________________________________

Сыныбын: ____________

|1 |Кейбір уақытта біреуге кесір жасау ниетімнен қайта алмай |Иә |Жоқ |
| |қаламын. | | |
|2 |Кейде ұнатпайтын адамдарым жайлы өсек айтамын. |Иә |Жоқ |
|3 |Мен тез ашуланамын, бірақ тез басыламын. |Иә |Жоқ |
|4 |Егер менен жақсылап сұрамаса, мен оның өтінішін |Иә |Жоқ |
| |орындамаймын. | | |
|5 |Маған тиісті нәрсеге, мен әрдайым ие бола бермеймін. |Иә |Жоқ |
|6 |Менің сыртымнан адамдар не айтатынын мен білемін. |Иә |Жоқ |
|7 |Егер мен достарымның мінез – құлқын мақұлдамасам, мен |Иә |Жоқ |
| |оларға оны сездіремін. | | |
|8 |Мен біреуді алдағанымда арымның мазаланғанын басымнан |Иә |Жоқ |
| |көшемін. | | |
|9 |Менінше, мен адамға қол көтере алмаймын. |Иә |Жоқ |
|10 |Мен ешқашан заттарды лақтыратын дәрежеге дейін |Иә |Жоқ |
| |ашуланбаймын. | | |
|11 |Мен әрқашан біреудің кемшілітеріне мән бере бермеймін. |Иә |Жоқ |
|12 |Егер де маған бекітілген ереже ұнамаса, мен оны түзегім |Иә |Жоқ |
| |келеді. | | |
|13 |Басқалар әрдайым қолайлы жағдайларды пайдалана біледі. |Иә |Жоқ |
|14 |Мен күтпегендей адамдар маған неғұрлым достықпен қараса |Иә |Жоқ |
| |мен адамдардан өзімді сақ ұстаймын. | | |
|15 |Мен адамдармен жиі келісе бермеймін. |Иә |Жоқ |
|16 |Кейде менің басыма өзім ұялатын ойлар келеді. |Иә |Жоқ |
|17 |Егер кімде – кім мені бірінші болып ұрса, мен оған жауап |Иә |Жоқ |
| |бермеймін. | | |
|18 |Мен ашуланған кезде есікті қатты жабамын. |Иә |Жоқ |
|19 |Мен сырттан қарағандағыдан ашуланшақпын. |Иә |Жоқ |
|20 |Егер кімде – кім өзін бастықпын деп есептесе, мен оған |Иә |Жоқ |
| |әрқашанда қарсы тұрамын. | | |
|21 |Менің тағдырым өзімді қамықтырады. |Иә |Жоқ |
|22 |Менің ойымша, мені көп адамдар жақсы көрмейді. |Иә |Жоқ |
|23 |Егер адамдар менімен келіспесе, мен міндетті түрде сол |Иә |Жоқ |
| |пікір – таласқа түсемін. | | |
|24 |Жұмыстан жалыққан адамдар, кінәні сезінуі керек. |Иә |Жоқ |
|25 |Кім маған және менің жанұяма тіл тигізсе, мен ұруға дейін|Иә |Жоқ |
| |барамын. | | |
|26 |Мен дөрекі әзілдеуге қабілетті емеспін. |Иә |Жоқ |
|27 |Егер мені мазақ қылса, мен ашуланамын. |Иә |Жоқ |
|28 |Адамдар өзінен бастық жасағанда, олар таңданбау үшін |Иә |Жоқ |
| |қолымнан келгенін жасаймын. | | |
|29 |Мен апта, сайын, өзіме ұнамайтын адамдарды көріп тұрамын.|Иә |Жоқ |
|30 |Көптеген адамдар мені көре алмайды. |Иә |Жоқ |
|31 |Адамдардың мені сыйлағанын талап етемін. |Иә |Жоқ |
|32 |Өзімнің ата – аналарыма аз жақсылық жасағаным мені |Иә |Жоқ |
| |қинайды. | | |
|33 |Мені әр кезде ашуландыратын адамдарға «өзім білемін» деп |Иә |Жоқ |
| |айтуға тура келеді. | | |
|34 |Мен ашуланудан ешқашан көңілсіз болмаймын. |Иә |Жоқ |
|35 |Маған тиесілі дәрежеден нашар қатынас туындаса мен |Иә |Жоқ |
| |ренжімеймін. | | |
|36 |Егер кімде кім мені өзінен шеттетсе, мен көңіл |Иә |Жоқ |
| |аудармаймын. | | |
|37 |Мен мұны көрсетпесемде, мені қызғаныш билейді. |Иә |Жоқ |
|38 |Кейде менің ойымша, маған күлетін сияқты. |Иә |Жоқ |
|39 |Мен ашулансам да, «мықты» сөздерге сүйенбеймін. |Иә |Жоқ |
|40 |Мен күнәмнің кешірілгенің қалаймын. |Иә |Жоқ |
|41 |Тіпті егер біреу мені ұрса да, мен сирек жауап қайырамын.|Иә |Жоқ |
|42 |Менің ойымша болып шықпаса, кейде мен ренжіп қаламын. |Иә |Жоқ |
|43 |Кейбір адамдар мені өзінің бір қатынасуымен ашуландырады.|Иә |Жоқ |
|44 |Менің шынымен жек көретін адамдарым жоқ. |Иә |Жоқ |
|45 |Менің принципім: «Ешқашан өзгелерге сенбеу». |Иә |Жоқ |
|46 |Егер мені біреу ашуландырса, мен ол туралы не |Иә |Жоқ |
| |ойлайтынымның бәрін айтуға дайынмын. | | |
|47 |Кейінірек өкінетін, мен көп нәрсе жасаймын. |Иә |Жоқ |
|48 |Егер мен ашулансам, мен біреуді ұра аламын. |Иә |Жоқ |
|49 |Мен балалық шағымнан ашуымның сыртқа шыққанын |Иә |Жоқ |
| |көрсетпеймін. | | |
|50 |Мен әрдайым өзімді жарылайын деп тұрған оқ – дәрі бөшкесі|Иә |Жоқ |
| |сияқты сезінемін . | | |
|51 |Менің не сезінетінімді бәрі білсе, мені бірге жұмыс |Иә |Жоқ |
| |істеуге қиын адам деп есептер еді. | | |
|52 |Мен әрқашан адамның маған жағымды бір нәрсе жасауын құпия|Иә |Жоқ |
| |себептер мәжбүр етеді деп ойлаймын. | | |
|53 |Егер біреу маған айқайласа, мен де айқайлап жауап |Иә |Жоқ |
| |қайтарамын. | | |
|54 |Сәтсіздіктер менің көңілімді қалдырады. |Иә |Жоқ |
|55 |Мен басқалармен жиі де сирек те төбелеспеймін. |Иә |Жоқ |
|56 |Мені қатты ашу қысып, қолыма түскен заттарды |Иә |Жоқ |
| |сындырғанымды мен есіме түсіре алмаймын. | | |
|57 |Кейде мен төбелесті бірінші болып бастауға дайын екенімді|Иә |Жоқ |
| |сезінемін. | | |
|58 |Мен кейде өмірдің маған деген әділетсіздігін сезінемін . |Иә |Жоқ |
|59 |Алғашында мен адамдардың көпшілігі шын айтады деп |Иә |Жоқ |
| |ойлайтынмын, бірақ қазір мен оған сенбеймін. | | |
|60 |Мен тек ашуланғандықтан ғана ұрысамын. |Иә |Жоқ |
|61 |Мен дұрыс жасамасам, мені ар – ұятым қинайды. |Иә |Жоқ |
|62 |Мен өз құқымды қорғау үшін, қара күш жұмсаудан |Иә |Жоқ |
| |тайынбаймын. | | |
|63 |Кейде мен өз ашуымды, үстелді жұдырықпен ұру арқылы |Иә |Жоқ |
| |көрсетемін. | | |
|64 |Маған ұнамайтын адамдармен, мен дөрекілеу қатынаста |Иә |Жоқ |
| |боламын. | | |
|65 |Маған зиян келтіретін жауларым жоқ. |Иә |Жоқ |
|66 |Егер біреуді орнына қою керек болса, мен оны орнына қоя |Иә |Жоқ |
| |алмаймын. | | |
|67 |Мен дұрыс өмір сүргенімді жиі ойлаймын. |Иә |Жоқ |
|68 |Мені төбелесуге дейін апаратын , адамдарды мен білемін. |Иә |Жоқ |
|69 |Мен ұсақ нәрсеге бола ренжімеймін. |Иә |Жоқ |
|70 |Мені ашуландырғысы және тіл тигізгісі келетін адамдар |Иә |Жоқ |
| |жайлы ойлар маған сирек келеді. | | |
|71 |Мен жиі ескерту жасағанымен , оны іске асырмаймын. |Иә |Жоқ |
|72 |Мен соңғы кездері мылжың бола бастадым. |Иә |Жоқ |
|73 |Ұрыс кезінде мен әрдайым дауысымды көтеремін. |Иә |Жоқ |
|74 |Мен адамдарға деген өзімнің жаман қатынасымды жасыруға |Иә |Жоқ |
| |тырысамын. | | |
|75 |Мен дауласып жатпай – ақ келісе саламын. |Иә |Жоқ |

Жауаптар 8 шкала бойынша бағаланылады:
1. Физикалық агрессия:
«иә» - 1 «жоқ» - о; 1, 25, 31, 41, 48, 55, 62, 68; «жоқ» - 1, «иә» - о; 9,
7.
2. Жанама агрессия:
«иә» - 1. «жоқ» - 0; 2, 10, 18, 30, 34, 42, 56, 63; «жоқ» - 1, «иә» - о;
26, 49.
3. Тітіркенушілік :
«иә» - 1. «жоқ» - 0; 3, 19, 27, 43, 50, 57, 64, 72; «жоқ» - 1, «иә» - 0;
11, 35, 69.
4. Негативизм :
«иә» - 1. «жоқ» - 0; 4, 12, 20, 28; «жоқ» - 1, «иә» - 0; 36.
5. Өкпелеу;
«иә» - 1. «жоқ» - 0; 5, 13, 21, 29, 37, 44, 51, 58.
6. Күдіктенушілік :
«иә» - 1. «жоқ» - 0; 6, 14,22,30, 38, 45, 52, 59; «жоқ» - 1. «иә» - 0; 33,
66, 74,75.
7. Вербальді агрессия :
«иә» - 1. «жоқ» - 0; 7,15,23,31,46,53, 60, 71, 73; «жоқ»-1. «иә»- 0;
33,66,74, 75.
8. Кінәні сезіну :
«иә» - 1. «жоқ» - 0; 8, 16, 24, 32, 40, 47, 54, 61, 67.
Қарсыласу көрсеткіші 5 және 6 шкалада, ал агрессиялық көрсеткіш (тікелей
және мотивациялық) 1, 3, 7 шкаладан көрінеді.
Агрессияның норма көрсеткіші 21 + 4, ал қарсыласу көрсеткіші – 6, 5, 7, +3
тең болған кезде көрінеді.
Әдістемені қолдана отырып агрессиялық жеке адам қасиеті, ал агрессия мінез
– құлық негізі ретінде түсінуге болады.

А. Басс және А. Дарки өздерінің сауалнамаларын құру барысында келесі
реакция түрлерін көрсетіп кетті:
1. Физикалық агрессия – басқа адамға бағытталған физикалық күш .
2. Жанама агрессия – басқа адамға тікелей бағытталмаған немесе ешкімге
бағытталмаған күрт туған агрессия.
3. Тітіркенушілік – кішкентай тітіркену өзінде кері сезімдерді көрсетуге
даярлық (ашуланшақтық, дөрекілік).
4. Негативизм – мінез – құлықтағы оппозициялық күй пассивты қарсылықтан
қалыптасқан заңдылықтар мен дәстүрлерге қарсы күреске дейін жеткізетін күй.

5. Өкпелеу – қоршаған адамдарға деген нақтылы және ойдан шығарылған іс -
әрекеттерге қызғанушылық пен жеккөрушілік.
6. Күдіктенушілік – адамдарға қатысты сенбеушілік және сақтықтан басқа
адамдар зиян келтіруді жоспарлайды дегенге сенушілік.
7. Вербальді агрессия – негативты сезімдерді форма (айқай) арқылы және
сонымен бірге сөздік жауаптар мазмұны арқылы (қорғау) көрсету.
8. Кінәні сезіну – субьектінің өзінің жаман адам екендігіне сенімділігі
сонымен бірге ар – ұятының жоқтығы сезінуі.
Сауалнама 75 тұжырымдардан тұрады оған зерттелуші «иә» «жоқ» жауабын
береді.