Электр материалдары

Прназаров Дауиржан Амангалиевич
А.Жанпейісов атындағы № 105 орта мектеп
Қармақшы ауданы, Қызылорда облысы
Сабақтың тақырыбы: Электротехникалық материалдармен жұмыс жасау
Сыныбы: 5 «Б»
Пәні: Технология
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушыларды электр тізбегінің негізгі элементтерімен
таныстыру. Сызба бойынша шартты белгілерді оқи білуге үйрету.
Тәрбиелік: Электротехникалық жұмыстарды орындағанда ұқыптылыққа,
жауапкершілікке тәрбиелеу.
Дамытушылық: Оқушылардың бойына еңбек дағдысын қалыптастыру. Қарапайым
электр тізбегін жинай білуге, тұрмыстық электр құралдарын ақауларын
жөндеуге дағдыландыру.
Сабақтың түрі: Дәстүрлі сабақ.
Сабақтың типі: Аралас сабақ.
Сабақтың әдісі: Түсіндірме – практикалық
Сабаққа қолданылатын стратегиялық әдістер: Интерактивті әдістер, СТО
әдістері
Көрнекілігі: слайдтар, сымдардың ұштарын аршып жалғаудың технологиялық
картасы.

Құралдары: Түрлі электротехникалық арматуралар, электромонтаждық құрал-
саймандар.
Пайдаланған әдебиет: Технология 5 сынып

Сабақтың барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі
1. Оқушылармен амандасу, түгендеу.
2. Сынып тазалығын тексеру.
3. Оқушы назарын сабаққа аудару.

II. Үй тапсырмасын тексеру

Ток көзі. Электр өткізгіштер

III. Үй тапсырмасын бекіту

«Кім біледі?» ойыны. Шартты белгілер түрлерін слайд арқылы сұрау (8
шартты белгі) «беске» білетін оқушы 1 сұраққа жауап беріп, қалғаның
оқушылардан «кім біледі?» деп сұрайды.
Электр схемасы дегеніміз?

Электрсұқпа шанышқы Ажыратқыш Гальваникалық элементтер
батареясы немесе аккумулятор

Электрсұқпа резетка Гальваникалық элемент немесе аккумулятор

Электр шамы Сымдарды қосу Сымдардың
қиылысуы

«Иә, жоқ» ойыны

Темір тоқ өткізе ме?
Ауа тоқ өткізе ме?
Әйнек тоқ өткізе ме?
Пластмасса тоқ өткізе ме?
Мыс сым тоқ өткізе ме?
Ағаш тоқ өткізе ме?
Ылғаш ағаш тоқ өткізе ме?
Резеңке тоқ өткізе ме?
Аллюминий тоқ өткізе ме?
IV. Жаңа сабақты даярлау. Жаңа сабақ

Электротехникалық материалдармен жұмыс

Электр аспаптарымен жұмыс істегенде, көптеген материалдарды
пайдаланасыңдар. Олармен жұмыс істеу үшін арнайы аспаптар қолданылады.

Электр материалдарының қатарына электр сымы, түтікшелер, оқшаулауыш
таспа, бау т.б. жататын болса, аспаптардың қатарына тістеуік, монтер
пышағы, қысқаш, жұмыр қысқыш, бұрауыш т.б. жатады. Электр сымдарының ішкі
қабаты мыс пен алюминийден, сыртқы қабаты тоқ өткізбейтін оқшаулауыштан
жасалады.

Электр бауы иілгіш оқшаулауыш әзірленіп, тұрмыстық электр жабдықтары
мен тоқ көзін жалғастырады. Ол екі немесе көп тоқ өткізгіштен тұрады.
Сымдардың бәрі бір түтіктің ішінде орналасады. Оқшаулауыш таспалар мен
түтіктер электр сымдарының жалғанған жерін оқшаулап тұрады.

Сымдарды кесу үшін тістеуікті қолданады. Оның сабы міндетті
түрдеоқшаулауышпен қапталады. Монтердің пышағы сымнан оқшаулауышты алып
тастау үшін қажет. Пышақтың сабы пластмассадан немесе ағаштан жасалады.
Қысқаштар электр сымдарын майыстыру немесе бұрау үшін қажет. Бұрауыштың
көмегімен электр жабдықтарын құрастырады. Оның сабы да ағаштан немесе
пластмассадан жасалған.

Электрмен жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік ережелері
1. Ұқыпты, тәртіпті, өте сақ болыңдар: мұғалімнің ауызша және жазбаша
нұсқауларын бұлжытпай орындап отырыңдар.
2. Жұмыс орындарыңды мұғалімнің рұқсатынсыз тастап кетпеңдер.
3. Электр аспаптарын, материалдар мен жабдықтарды жұмыс орындарыңа
мұғалім көрсеткен тәртіппен жайғастырып қойыңдар.
4. Тапсырманы орындауда қажетсіз заттарды жұмыс орнында ұстамандар.
5. Ток көздерін мұғалімнің рұқсатынсыз қоспандар.
6. электр тізбектерін құрастырғанда, ауыстырып қосу тетігін
жалғастырғанда, жөндегенде, ток көзі ажырап тұруы керек.
7. электр тогы көзінде, сондай-ақ электр қондырғысының басқа
бөліктерінде кернеудің бар-жоғын бақылау үшін арнайы бақылау шамын
немесе кернеу көрсеткіш аспапты пайдалан.
8. Егер жұмысшы электр желісіне жабысып қалса, оны құтқаруы үшін, тіпті
электр желісін шауып тастауға да болатынын білген жөн.
9. Резеңке қолғап пен резеңке етік кию ток соғудан сақтайтынын естен
шығармаған жөн.

Сарамандық жұмыс

Жұмыс киімін кию: фартук, жеңқап
Жұмысқа қажет материалдар: құрастыруға қажетті бұрауыш т.б. электр
патрондары
Жұмыстың мақсаты: Тұрмыста қолданылатын электр шамы патроны құрылысымен
танысып, оларды құрастырып үйрену
Патрондар электр шамдарын электр тізбегіне қосу үшін қажет. Олардың
төбеге, бекітілген және асып койылатын бірнеше түрі бар. Патрондардың
корпусы ток өткізбейтін материалдардан әзірленген. Оның ішкі бөлігінде екі
түйіспелі бұрауышы болады, ол металл пластиналарға бекітіледі.
Патрондардың құрылысымен танысу үшін суретті пайдаланып, мынадай іс-
амалдарды орындаңдар:
1. Электр патронының корпусынан қақпағын ажыратып алыңдар, оның
фарфордан жасалған өзегін шығарыңдар.
2. Өзектің құрылысымен танысып, оның түйіспелерін, түйіспе бұрауыштарын
табыңдар.
3. Сымдарды жалғайтын жерлерді біліп алыңдар.
4. Өзектің орнына қайта бекітіп, қақпағын жабыңдар.
5. Патрон қақпағын бекітіңдер.

V. Жаңа сабақты бекіту

«Жұбын тап»

Екі бағанда тұрған сөздердің жұбын табу.

|Электр |үстелі |
|Технологиялық |бұрау |
|Жұмыс |материалдар |
|Сымды |таспа |
|Оқшаулауыш |пышағы |
|Электротехникалық |схемасы |
|Қауіпсіздік |элемент |
|Гальваникалық |карта |
|Монтер |ережесі |

Қауіпсіздік ережесі

Электротехникалық материалдар

Технологиялық карта

Жұмыс үстелі

Сымды бұрау
Оқшаулауыш таспа

Электр схемасы
Гальваникалық элемент
Монтер пышағы

VІ. Бағалау

VІІ. Үйге тапсырма беру

Түрлі электро шамдарының эскизін салып келу тапсырылады.

-----------------------
Электротехникалық материалдармен жұмыс

Электр материалдары

Электр тізбегін құрастыру

Электр аспаптары