Құрама сандар

Карточка№1
Тақырып: Құрама сандарды жай көбейткіштерге жіктеу

Құрама сандарды тек қана жай сандар көбейтіндісі түрінде жазуды жай
көбейткіштерге жіктеу деп атайды.

Мысалы: 18=2*3*3, 24=2*2*2*3

Құрама сандарды жіктеудің 1 тәсілі
«Графтар» тәсілі
| 124 |Берілген құрама сан екі көбейткіштің |
| |көбейтіндісі түрінде «графтардың» ұшына |
|4 31 |жазылады. |
| | |
|2 2 |Егер көбейткіштердің ішінде құрама сан |
| |болса, ол тағы да екі санның көбейтіндісі|
| |түрінде жазылады. |
|124=2*2*31 | |
| |Әрі қарай сандар көбейтінді түрінде |
| |жазылмаса – жіктеу аяқталды. |
| | |
| |Нәтижесінде шыққан жай сандарды |
| |көбейтінді түрінде жазсақ - берілген сан |
| |жай көбейткіштерге жіктелді деп санаймыз.|

Тапсырма
Берілген санды жай көбейткіштерге жікте:
225

Карточка№2
Тақырып: Құрама сандарды жай көбейткіштерге жіктеу

Құрама сандарды тек қана жай сандар көбейтіндісі түрінде жазуды жай
көбейткіштерге жіктеу деп атайды.

Мысалы: 18=2*3*3, 24=2*2*2*3

Құрама сандарды жіктеудің 2 тәсілі
«Баған» тәсілі
| |Берілген құрама сан жазылып, жанына |
|135 3 135:3=45 |вертикаль сызық сызылады. |
|45 3 45:3=15 |Берілген құрама санның ең кіші жай |
|15 3 15:3=5 |бөлгіші табылып вертикаль сызықтың оң |
|5 5 5:5=1 |жағына жазылады. |
|1 |Вертикаль сызықтың сол жағына, берілген |
| |санның астына, әрбір реттегі бөлудің |
|135=3*3*3*5 |нәтижелері жазылады. |
| |Нәтижесінде 1 саны шықса - жіктеу |
| |аяқталады! |
| |Нәтижесінде шыққан жай сандарды |
| |көбейтінді түрінде жазсақ - берілген сан |
| |жай көбейткіштерге жіктелді деп санаймыз.|

Тапсырма
Берілген санды жай көбейткіштерге жікте:
125

| Үлгі: 24=2*2*2*3 | Үлгі: 24=2*2*2*3 |
| | |
|4 6 |4 6 |
| | |
|2 2 2 3 |2 2 2 3 |
|Келесі сандарды үлгі бойынша жікте: |Келесі сандарды үлгі бойынша жікте: |
|48, 45, 100 |18, 42, 84 |
| Үлгі: 24=2*2*2*3 | Үлгі: 24=2*2*2*3 |
| | |
|4 6 |4 6 |
| | |
|2 2 2 3 |2 2 2 3 |
|Келесі сандарды үлгі бойынша жікте: |Келесі сандарды үлгі бойынша жікте: |
|32, 40, 75 |45, 60, 110 |
| Үлгі: 24=2*2*2*3 | Үлгі: 24=2*2*2*3 |
| | |
|4 6 |4 6 |
| | |
|2 2 2 3 |2 2 2 3 |
|Келесі сандарды үлгі бойынша жікте: |Келесі сандарды үлгі бойынша жікте: |
|35, 44, 84 |24, 64, 100 |
|Үлгі: 24=2*2*2*3 |Үлгі: 24=2*2*2*3 |
| | |
|4 6 |4 6 |
| | |
|2 2 2 3 |2 2 2 3 |
|Келесі сандарды үлгі бойынша жікте: |Келесі сандарды үлгі бойынша жікте: |
|16, 32, 42 |28, 49, 56 |

Рефлексия.
Тест.
1. Қандай сандар жай деп аталады?
|А) 0- ден 9 –ға дейінгі |С) 1-ге және өзіне ғана бөлінетін натурал |
| |сандар |
|В) Екіден артық бөлгіштері бар натурал |D) 1 саны |
|сандар | |

2. Құрама сандар -
|А) 0- ден 9 –ға дейінгі цифрлар |С) 1-ге және өзіне ғана бөлінетін натурал |
| |сандар |
|В) Екіден артық бөлгіштері бар натурал |D) 1 саны |
|сандар | |

3. Санды жай көбейткішке жіктеу дегеніміз не?
|А) кез келген екі санның көбейтіндісі |С) жай сандардың бөліндісі түрінде жазу |
|түрінде жазу | |
|В) бір санды қосынды түрінде жазу |D) жай сандардың көбейтіндісі түрінде жазу|

4. 24 санының жай көбейткіштерге дұрыс жіктелуін тап:
|А) 24=2*12 |С) 24=2*2*2*3 |
|В) 24=3*4*2 |D) 24=2*2*6 |

Рефлексия. Тест.
1. Қандай сандар жай деп аталады?
|А) 0- ден 9 –ға дейінгі |С) 1-ге және өзіне ғана бөлінетін натурал |
| |сандар |
|В) Екіден артық бөлгіштері бар натурал |D) 1 саны |
|сандар | |

2. Құрама сандар -
|А) 0- ден 9 –ға дейінгі цифрлар |С) 1-ге және өзіне ғана бөлінетін натурал |
| |сандар |
|В) Екіден артық бөлгіштері бар натурал |D) 1 саны |
|сандар | |

3. Санды жай көбейткішке жіктеу дегеніміз не?
|А) кез келген екі санның көбейтіндісі |С) жай сандардың бөліндісі түрінде жазу |
|түрінде жазу | |
|В) бір санды қосынды түрінде жазу |D) жай сандардың көбейтіндісі түрінде жазу|

4. 24 санының жай көбейткіштерге дұрыс жіктелуін тап:
|А) 24=2*12 |С) 24=2*2*2*3 |
|В) 24=3*4*2 |D) 24=2*2*6 |
|I. Тест кілті |II. 1 – в) |
|С) |2 – а) |
|В) |3 – д) |
|D) |4 – е) |
|C) |5 – г) |
| |6 – б) |