Шешендік сөздер айту

Сабақтың тақырыбы: Шешен. Шешенге қойылатын талаптар

Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Шешендік өнердің иесі-шешен адамның бойындағы қасиеттерді,
шешендікті үйрену жолдарын нақты дәлелдермен
түсіндіру, шешенге қойылатын талаптарды оқушы
санасына сіңіру.

Тәрбиелік: Сөз өнеріне қызықтыру, сөйлеу мәдениетін қалыптастыру,
адамгершілік қасиеттерге баулу.

Дамытушылық: Шешендік өнерді үйрену жолдарына үйрету, білім-білік
дағдыларын жетілдіру.

Көрнекілігі: интерактивті тақта, электронды оқулық, слайдтар.

Сабақтың түрі: Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың әдісі: баяндау, сұрақ-жауап, мәселе қоя іздендіру, топтық жұмыс,
логикалық тапсырма талдау, сатылай комплексті талдау
т.б.

Сабақтың барысы: І. Жаңа сабақ

1. Өткен тақырыптармен байланыс
Сұрақтар
1. Шешендік сөздерді қалай түсіндіре аласың?
2. Шешен деп қандай адамдарды айтуға болады?
3. Сөйлеу мәдениеті не үшін қажет деп ойлайсыңдар?
4. Шешендік сөздің қандай түрлері бар?

ІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру үшін:
1.Шешендік сөз, шешндер ерекшелігі туралы электронды оқулықпен жұмыс
2. Шешендік сөз тарихы
1. Майқы би, Аяз би (ХІІ-ХІІІғ)
2. Жиренше шешен, Асан қайғы (ХІҮ-ХҮғ)
3. Шалкиіз, Бұхар, Шортанбай, Дулат, Төле, Қазыбек, Әйтеке (ХҮ-
ХҮІІІғ)

3. «Сөзден тәтті нәрсе жоқ. Сөзден ащы нәрсе жоқ. Сөзіңді тіліңе билетпе,
ақылыңа билет, ақылыңды, сөзіңді ақылсызға қор етпе, ақылдыға айт, кімге
қай жерде, қай кезде, қалай сөйлейтініңді біл» (Бөлтірік шешен)
Осы дәйек сөзді негіз ете отырып, сөз, сөз құдіреті туралы нақыл сөз,
даналық ойларды ортаға салу, оқушы ойын, пікірін айтуы

4. «Шешендік- білім нәтижесі»

5. Шешен адам ол кім?

■ Өз заманының озат ойшылы;
■ Көкейге тоқығаны мол саналы білімді, парасатты азаматы;
■ Табанда тауып айтатын тапқыр;
■ Шаршы топта тартынбай сөйлейтін батыл;
■ Сөз сайысында саспайтын батыл;
■ Шындықты тартымды оймен жеткізуші;
■ Халық даналығын меңгерген көреген көсем, әділетті билік айтушы.
Осы көрсетілген бағаны оқулықта берілген шешенге лайықты қасиетпен
салыстыра түсіндіру.

6.Би, шешендерді қазіргі заманғы әділқазы, сот төрағасы қызметімен
байланыстыру

|Би-шешен, судья, әкім |
|Ертеде |Қазір |
|Оқымаған |Оқыған |
|Тілге шешен |Тілге орашолақ |
|Әділетті |Әділет жолынан ауытқиды |
|Туа біткен дарын |Оқып-үйрену арқылы қабілетін |
|Аса, сақ, халықшыл, сезімтал |шыңдаған |
|Адам тағдырына арашашы |Эгоистік басым, халық қамын билікте |
| |жеткізбейді |
| |Адам тағдырына немқұрайлы |

ІІІ. Жаңа сабақты бекіту жұмыстары
1. Оқулықпен жұмыс. Тақырыппен танысу. 136-тапсырманы оқып-талдау
2. Шешендік сөздер айту. Негізгі түйін шығарту.
3. Шығармашылық топтық тапсырма
Шешеннің қаруы-сөз. «Сөз» ұғымына қатысты тіркес сөз жазу.

|Жақсы |Жаман |
|Жақсы, шешен, керемет, сұлу, өткір, |Дөрекі, сүйкімсіз, ащы жаман, |
|қастерлі, жүйрік, әдеби, тапқыр, |ғайбат, балағат, қисық, қыңыр, |
|сыпайы, ұшқыр, жылы, табиғи, |шайпау, анайы, былапыт, жаргон, |
|жарасымды, дауылпаз, шынайы, достық,|былғаныш, ерегеспе, жаттанды сөз, |
|ойлы, аталы, қалау, шұрайлы, киелі, |қыршаңқы, бос, арсыз, сыпсың, |
|ұлағатты, бейнелі, астарлы |тұрпайы, қаңқу, қарғыс, жауыр, |
| |боғауыз, азғын, дәйексіз, бейпіл, |
| |мұқатпа, шымшыма |

4. Тақырып бойынша шешендік сөзталас.
1.“Ұлттық құндылықтар туралы сөз”
2.“Егер қолымда билік болса ...”
3.“Қазақстанның болашағы мен ғарыш ғажайыптары туралы ойларым”
4.“Сот жүйесінде әділдік бар ма?”

ІҮ. Оқушыларды бағалау, өзін-өзі бағалау, бірін-бірі бағалауы.
1. Кімнің сөздері ұтымды айтылды?
2. Кімнің ойымен келісер едің?
3. Сабақтың қай тұстары ұнады, қандай тың мәлімет алдым деп ойлайсың?
4. Өз жауабыңа көңілің толды ма?
Ү. Сабақты қорытындылау. Үйге тапсырма «Би- шешендер өмірінен деректер
жинау»

Өткізген: Төлеуова Анар Қаражігітқызы
қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі
Жалау Мыңбаев орта мектебі
Түпқараған ауданы
Маңғыстау облысы

-----------------------
Сөз

1-топ

2-топ