Өлеңдерді жаттау

Ақтөбе облысы Шалқар қаласы
Әліби Жангелдин атындағы мектептің
Қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі
Бигелдинова Жаңылдық Қуанышқызы

6 сынып. Әдебиет. Әбу Сәрсенбаев <<Сен, құрметте оны, қарағым>>

І. Сабақтың тақырыбы: Әбу Сәрсенбаев <<Сен, құрметте оны, қарағым>>, <<Туған жер>> өлеңі
ІІ. Сабақтың мақсаты: Өлең мазмұнын меңгерте отырып, лирикалық мәніне тоқталу;
ІІІ. Сабақтың міндеті: б) Өлең тақырыбы мен идеясын ұғындыру
т) Оқушыларды туған елді сүюге, қорғауға тәрбиелеу
д) Оқушыларды өлең мазмұнын аша білуге, тіліне, көркемдігіне талдай білуге дағдыландыру;
ІҮ. Сабақтың түрі: Ізденіс сабағы
Ү. Сабақтың типі: жаңа білімді меңгерту
ҮІ. Әдісі: Сөз әдісі, түсіндірмелі, баяндау, сұрақ-жауап.
ҮІІ. Сабақтың барысы: 1) Ұйымдастыру бөлімі: (2 минут)
2) Үй тапсырмасын сұрау: а) Ғ. Мүсірепов "Жапон балладасы" (мазмұны)
Шолу сұрақтар: а) Әңгіме неше бөлімнен тұрады?
ә) Неліктен "Жапон балладасы" деп аталған?
б) Бөлімдерін ата.
в) "Арқаның әңгімесінде" не айтылады?
г) "Көздің әңгімесі" не туралы?
д) "Тастың әңгімесі не жайында?
е) Баллада туралы тоқталу.
Актуалдау; -Жақсы, балалар, сонымен әңгімеден қандай әсер алдыңдар? Жапон халқы қандай халық? Осындай атом бомбасынан қаншама адам зардап шекті? Қаншама адам мүгедек болып қалды? Ал адамдар қандай жағдайларда мүгедектікке ұшырауы мүмкін?
- Соғыста
- Зілзалада
- Табиғат зардаптары , Су тасқыны, өрт кездерінде
- Олай болса, біз бүгін Ұлы Отан соғысынан елін қорғап, мүгедек болып оралған соғыс ардагері туралы жазылған Әбу Сәрсенбаевтың "Сен құрметте оны, қарағым" өлеңімен танысамыз.
Жаңа сабақ: Әбу Сәрсенбаев "Сен құрметте оны, қарағым"
(Өлеңді мәнерлеп оқып шығу)
1) Өлеңде не туралы айтылған?
2) ІІ дүние жүзілік соғыс туралы не білесіңдер, ақын сөзін кімдерге арнаған?
3) Соғыс мүгедектерін көргенде сендердің бойларыңды қандай сезім билейді?
Дамыту: Жоспар
1. Ол ақшаға сатқан жоқ,
Тізеден кесіп аяғын.
2. Денесін оқ пәршелесе де
Ел намысын қорғап қалды.
3. Сенің келешегің үшін берді ол,
Азаттық жолда аяғын.
- Жақсы, балалар, Ұлы Отан Соғысы қай жылдары болғанын білесіңдер ме?
- Бұл кезеңдегі батырлардан кімдерді білесіңдер?
- Олар біздің келешегіміз үшін күресті. Осы тәуелсіздік жолында еліміз тағы қандай қиындық кезеңдерді бастан кешірді? Желтоқсан ерлерінен кімдерді білесіңдер?
-Балалар, биыл тәуелсіздігіміздің 20 жылдығын тойладық. Ал сол тәуелсіздік бізге оңайлықпен келді ме?
- Біз бұл тәуелсіздікке ата-бабаларымыздың, аға-әпкелеріміздің төгілген қанымен, аққан терімен, білегінің күшімен, найзасының ұшымен қол жеткізген елміз.
- Қан майданда шайқасқан талай ерлеріміз, ең болмаса сүйегіміз туған жер топырағына жетсе деп, майданға кетерде"бір уыс топырақты" ақ орамалға түйіп алып кеткен еді.
Туған жер дегенде тебіренбейтін көңіл, бұлқынбайтын жүрек бола ма? Әбу Сәрсенбав та өзі майдан даласында жүрсе де, туған еліне арнап "Туған жер" өлеңін шығарған болатын.
Туған жер.
а) Туған жер топырағы
ә) Қайда жүрсем, өзің тұрдың есімде
б) Сен - ұлысың, адам - сенің жемісің
в) Тағдырыңды тапсыр маған, туған жер. Өлең кімге арналған?
Лирика - ақынның сезімін, көңіл-күйін, қуанышы мен сүйінішін, арман-аңсарын, өмірге деген көзқарасын, ішкі толғанысын, дүниетанымын сыр ғып шертетін өлең.
-Бұл өлең қандай ұйқаспен жазылған?
-Неше шумақтан тұрады?
- Неше буынды өлең?
Бекіту:
І қатар: "Отан ұшін отқа түс, күймейсің" (ой-толғау)
ІІ қатар: " Тағдырыңды тапсыр маған, туған жер " (ой-толғау)
ІІІ қатар: <<Мен үлгілі боламын ба>> (ой-толғау)
Үлкенді сыйлай аламын ба? (шығарма)
Қорыту: Иә, балалар, туған жерді қастерлеу, Отанды сүю, үлкенді сыйлау, кемтарға күлмеу - біздің ата-бабамызда бар қасиеттер. Олай болса, Б. Момышұлы айтқандай: "Ел дегенде езіліп, жұрт дегенде жұмылып қызмет ет! Жерге тер төгіп, халыққа қан төгіп қызмет ет" сөзін санамызда берік ұстауымыз қажет.
Үйге тапсырма:
1) Өлеңдерді жаттау
2) "Жан жылуы" бағдарламасы туралы өз ойың
3) "Шұғылалы Шалқар" тақырыбында өлең, шағын әңгіме жазу.
Оқушылардың еңбегін бағалау.