Microsoft Access бағдарламасында кесте құру

Қызылорда облысы
Қармақшы ауданы
Тұрмағамбет ауылы
Т.Ізтілеуов атындағы
№29 қазақ орта мектебі
Информатика пәні
мұғалімі И.Б.Тасбулатова
11 сынып

Сабақтың тақырыбы: MS Access 2000-мен жұмысты бастау
Сабақтың мақсаты: 1. MS Access мәліметтер базасының негізгі объектілері
жайлы білім қалыптастыру.
2. Оқушылардың пәнге қызығушылығын, танымдық
белсенділігін, ұқыптылығын арттыру.
3. Оқушыларды еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.
Сабақтың типі: Білім, іскерлік дағдыны жетілдіру.
Сабақтың түрі: ашық сабақ
ТСО:
1. Мультимедиа проектор.
2. ДК.
Қолданылатын программалар:
1. Windows XP Professional, Windows 98 амалдық жүйелері.
2. Microsoft Access программасы.
3. Microsoft Power Point программасы.
Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі.
2. Үй тапсырмасын сұрау.
3. Жаңа сабақты түсіндіру.
4. Зертханалық жұмыс.
5. Сергіту сәті.
6. Сабақты бекіту.
7. Үйге тапсырма беру
8. Қорытынды..

Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі.
2. Үй тапсырмасын сұрау.
– Реляциялық деректер қоймасы дегеніміз не?
– Реляциялық ДҚБЖ-нің негізгі ерекшеліктерін көрсет.
– Кесте дегеніміз не?
– Пішіндер, есеп берулер, сұрату дегеніміз не?
– Кесте құру жолы.

Жаңа сабақ.
MS Access ең кең тараған деректер басқару жүйелерінің (ДҚБЖ) бірі
болып табылады. Оның шежіресіне көз жүгіртетін болсақ төмендегідей
мәліметтерді айтуымызға болады:
1995 Access 7 (Windows 95 үшін MS Office 95 пакеті)
1997 Access 97 (MS Office 97 пакеті)
1999 Access 2000 (MS Office 2000 пакеті)
2001 Access 2002 (Office XP пакеті)
2003 Access 2003 (MS Office 2003)
2007 Microsoft Office Access 2007 (MS Office 2007)
2010 Microsoft Office Access 2010 (MS Office 2010)
Microsoft Access бағдарламасы ол – кез-келген фирма, мекеме, шағын
кәсіпкерлік шаруа-шылықтар бір-бірі турла мағлұмат алу үшін, немесе келісу
үшін, арнайы қағаздар толты-рып, құжаттар дайыднап, қағаздардың санын
көбейтіп әуре болмайды. Мұның бәрін осы бағдарлама жасайды. Бұл
бағдарламада кесте түрінде, сызба түрінде, кез-келген фирманың толық
мағлұматтары болады. Оны алып қарап, онымен тікелей жұмыс жасай беруге
болады.
Microsoft Access бағдарламасы қазіргі кезде компьютерлік
технологиялардың құрал ре-тінде кеңірек пайдаланылуы. Бұл бағдарлама
қазіргі таңда компютерді осы бағытта пайда-ланудың нақты мысалдары көп
емес. Бұл бағдарламаны оқушыларға оқыту жүйесіндегі көп-теген сатылардан
біртіндеп меңгеру арқылы жүргізіледі.
Microsoft Access бағдарламасы кеңінен қолданылатын бағдар. Ол өнідіріс
орындарында, баспа-кітап шығару салаларында, оқулықтар жасауда, сауда-
саттық айналымында есептік жүйелерді орындауда ерекше рөлді
атқарады. Microsoft Access бағдарламасы жоғарғы оқу орындарындағы оқушылар
үшін кеңінен пайдалану да бірнеше ұтымды жақтары бар. Оқу процесінде
білімін жетілдіру, ақпарат құралдарын енгізу, есте сақтау операциялары
бойын-ша барлық мағлұматтарды енгізіп отыру, есептеу, сараптау, т. б.
жүйелер үшін тиім-ді. Microsoft Access бағдарламасы көбінесе, баспа
қызметерінде, жоба жасау, типография-лық және топографиялық, жалпы
инженерлік саланың бәрін де қызмет етеді. Сонымен қоса конструктілік
тәсілдердерді орындау, кестелермен жұмыс жасау салаларын да қамтиды.
MS Access ақпаратты көрсету және сақтау үшін пайдаланылатын жеке
компонеттерден тұрады. Олар: кесте, форма, есеп беру, сұраныстар,
деректерге мүмкіндік беретін беттер, макростар және модульдер. Формалар мен
есептерді құру үшін конструкторлар қолданыла-ды, осндықтан бұл компонеттер
конструкторлық объектілер деп аталады. Конструкторлық объектілер басқару
элементтері деп аталатын едәуір кіші объектілерден тұрады (олар: өріс,
батырмалар, диаграммалар, жақтаулар, және т.б.).
MS Access кіру жолы: пуск – все программы – MS Office – MS Access,
яғни

Кесте деректер қорының негізі болып табылады. MS Access-те бүкіл
ақпарат кестелерде беріледі.
Формалар-форма терезесінде кестелерді енгізу мен көру үшін
қолданылады. Олар экран-да бейнеленген ақпараттың көлемін шектеуге
мүмкіндік береді және оны тиісті түрде көрсе-теді. Шебердің көмегімен
форманы, оған алдын-ала құрылған шоблонның біріне сәйкес ор-наластырып
берілген кестенің өрістерін енгізе отырып, құруға, яғни форманың конструкто-
ры көмегімен кез-келген күрделі дәрежедегі формаларды құруға болады.
Есесп берулер деректер қорында бар ақпаратты бейнелеу үшін
қолданылады. Есеп беру-лер конструкторының көмегімен деректер тобын,
өрістер тобын және есептелінетін өрістер-ді, оларды сәйкес жасайтын өз есеп
берулерімізді дайындай аламыз.
Сұраныс деректер қорынан ақпаратты алады, әрі мұнда деректер бірнеше
кесте арасында бөлінген болуы мүмкін. MS Access-те сұранысты пішімдеу үшін
үлгі бойынша сұрату деген әдіс қолданылады. Визуалды ақпарат негізінде бұл
әдісті қолдана отырып бір немесе бірне-ше кестелерден қажетті деректерді
алуға болады.
Деректерге қатынау беті MS Access немесе Mocrosoft SQL Server деректер
қорында сақталған интернет немесе интернет арқылы жұмыс істеуге және оларды
көруге арналған Web парақтың арнайы түрін ұсынады.
Макростар жиі орындалатын операцияларды автоматтандыруға арналған.
Әрбір макрос бір немесе бірнеше макрокомандалардан тұрады, олардың
әрқайсысының белгілі бір қызме-ті бар, мысалы, формаларды немесе есептерді
баспаға жібереді.
Енді MS Access терезелеріне шолу жасап кетейік және олардың мәзірлер
қатарын қарас-тырып өтейік.

Бастапқы терезесі:

Деректер қорын құрастырушы терезесінің түрі:

Мәзір қатары:

4. Зертханалық жұмыс.

5. Сергіту сәті.
Компьютер құрылғылары.
Бір сарайда тұрады екен,
Бес атаның баллары.
Қыдырмашы біреуі,
Бір күн бар да, бір күн жоқ.
Соны есепке алсақ,
Ұзын саны 107 (пернетақта)
Жануарға ұқсас аты бар,
Бағдар көрсетер заты бар.
Кілемше үстінде тұрады.
Ең қажет құрылғы. (тінтуір)
Төрт бұрышты әйнек, тұнып тұрған әлек. (монитор)
Ақпараларды қағазға шығарады,
Бұл құрылғы қалай деп аталады. (принтер)

6. Сабақты бекіту.
Тест сұрақтары.
1. Microsoft Access деген не?
А) мәліметтер базасын қолданушыға арналған программа.*
В) компьютер мен адамның өзара сұхбаттасы құралы.
С) мәтіндік редактор.
Д) амалдық жүйе.
2. Microsoft Access қандай программалық жасақтамаға жатады?
А) жүйелік.
В) қоданбалы.*
С) қызметтік.
Д) оқытушылық.
3. Ақпарат сақталынатын Microsoft Access программасынның негізгі
объектілері.
А) кесте.*
В) қалып.
С) сұраныс.
Д) есеп.
4. Кесте құруды неден бастаған дұрыс.
А) макетін беруден.
В) өрістерін енгізуден.*
С) мәліметтерді енгізуден.
Д) жазбаларды енгізуден.
5. Microsoft Access мәліметтер базасының қандай терезесінде орнатылған
байланыс параметрлері беріледі?
А) Мәліметтер схемасы терезесінде.*
В) Байланыс терезесінде.
С) Бас терезесінде.
Д) Мәліметтер базасы терезесінде.

7. Үйге тапсырма беру. 2.2-тақырып. MS Access 2000 –мен жұмысты бастау.
2.1 тақырыпты оқу. Microsoft Access бағдарламасында кесте құру.

8. Сабақты қорытындылау. Сабақты қорытындылай келе, «Білмегенін сұрап,
үйренген–ғалым, арланып сұрамаған–өзіне залым» демекші, кімде қандай
сұрақтар бар? Бүгін біз не білдік, не үйрендік?
Зертханалық жұмыс
Тақырыбы: Конструктордың көмегімен негізгі кестелерді құру.
Отырар кітапханасының басқармасы екі кестеге негізделген мәліметтер
базасын жасауға тапсырыс берді. Бірінші кесте оқырмандарға арналған, онда
кітапхзанадан кітап алған оқырман жайлы мәліметтер көрсетіледі. Екінші
кесте кітапханадағы оқулықтарды тіркеуге арналсын.
1. Microsoft Access программасын іске қосыңыз ( Пуск–Программы– Microsoft
Access).
2. Microsoft Access терезесінде Жаңа мәліметтер (Новая база данных)
ауыстырып-қосқышын қосыңыз. ОК батырмасын шертіңіз.
3. Жаңа мәліметтер базасының файлы (Файлы новой базы данных) терезесінде
Мои документы бумасын таңдап алып, файлға Отырар кітапханасы деп ат
беріңіз. Жаңа Отырар кітапханасы мәліметтер базасының терезесі
ашылады.
4. Кестелер панелін ашыңыз.
5. Конструктор режимінде кесте құру белгісіне екі рет шертсеңіз кесте
құрылымын даярлау бланкісі ашылады.
6. Бірінші кесте үшін төмендегідей өрістерді енгізіңіз:
өріс атауы өріс типі
• Оқырманның аты-жөні мәтіндік
• Кітаптың аты мәтіндік
• Кітаптың авторы мәтіндік
• Кітаптың нөмірі мәтіндік
• Кітап алған уақыты мерзім/уақыты
• Бағасы қаржылық
7. Кітаптың нөмірі өрісі мәтіндік екеніне көңіл аудармаңыз, өйткені
олардың сандық мағынасы жоқ. Кітап нөмірлерін бір-біріне қосуға,
көбейтуге, салыстыруға болмайды.
8. Болашақ Оқулықтар кестесімен байланыс орнату үшін түйінді өріс
беруіміз қажет. Кітаптың аты өрісін қайталанбайтын өріс ретінде таңдап
алуыңызға болады. бірақ өте үлкен мәліметтер базасында аттары бірдей
әр түрлі кітаптар кездесуі мүмкін. Сондықтан біз Кітаптың аты және
Кітаптың авторы өрістерінің комбинациясын түйінді өріс ретінде
пайдаланамыз. Бланкінің жоғарғы бөлігіндегі өрісті ерекшелеп алыңыз.
Тінтуірдің оң батырмасын шерту арқылы жанама менюді ашыңыз және одан
Түйінді өріс (ключевое поле) бөлімін таңдап алыңыз.
9. Конструктор терезесін жабыңыз. Терезені жабу кезінде кестеге
Оқырмандар деп ат беріңіз.
10. 5–9 бөлімдердегі амалдарды қайталап, Оқулықтар кестесін құрыңыз. Оған
төмендегідей өрістер енеді:
өріс атауы өріс типі
• Кітаптың аты мәтіндік
• Кітаптың авторы мәтіндік

• Баспасы мәтіндік
• Шыққан жылы мерзім/уақыты
• Кітаптың нөмірі мәтіндік
• Көлемі сандық
• Бағасы қаржылық
11. Көлем өрісін шертіңіз. Бланкінің төменгі бөлігінде ондық белгілер саны
0–ге тең қасиетін беріңіз.-
12. Бұл кестеге түйінді өріс енгізбесе де болады–берілген тапсырмада ол
талап етілмейді.
13. Отырар кітапханасы: мәліметтер базасы терезесінде құрылған кестелерді
кезекпен ашып, он шақты жазбалар енгізіңіз.
Жұмысты аяқтап кестелерді жабыңыз. Microsoft Access программасын жабыңыз.
Бағалау парағы

|БАҒАЛАУ ПАРАҚШАСЫ |
| Сабақ |Үй тапсырмасын|Зертханалық |Қосымша |Қорытынды |
|кезеңдері |сұрау |жұмыс |баға |баға |
| | | | | |
|Аты-жөні | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
| | | | | |
|5 балдық жүйемен бағаланады МҰҚИЯТ БОЛ! |
|Біреулердің өнегелі бір ісін, |
|Көре тұрып көрмегендер құрысын. |
|Нең кетеді жақсы десең жақсыны, |
|Нең кетеді дұрыс десең дұрысын,- |