Тұз қышқылының формуласы

Мұғалім: Бейсенова Саният
Пәні: Химия
Сыныбы: 7 г, д,е,в
Күні: 17.01.2019ж.
22.01.2019
23.01.2019

Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі
7.3А Химиялық реакциялар
№7 зертханалық тәжірибе <<Ерітінділердің қышқылдық, сілтілік ортасын анықтау>>.
№8 зертханалық тәжірибе <<Хлорсутек қышқылының бейтараптану реакциясы>>
Оқу мақсаты:

7.3.4.3. рН шкаласы негізінде әмбебап индикаторды қолданып, сілтілер мен қышқылдарды анықтай алу.
7.3.4.4 -<<антацидтік заттарды>> қолдану мысалында қышқылдардың бейтараптануын түсіну.
Сабақ мақсаттары
Барлық оқушылар:рН шкаласы негізінде әмбебап индикаторды қолдана алады; рН шкаласы негізінде сілтілер мен қышқылдарды анықтай алады; бейтараптану реакциясының анықтамасын айта алады;
Оқушылардың көпшілік бөлігі: антацидті заттарды таниды;
Кейбір оқушылар: антацидтік заттар қышқылдармен әрекеттескенде бейтараптану реакциясы жүріп, бейтарап заттар түзілетінін біледі.
Бағалау критерилері
:: Табиғи қышқылдар мен сілтілерді атайды және олардың қасиеттерін біледі.
:: Әмбебап индикатор көмегімен қышқылдар мен сілтілерді анықтайды.
:: антацидтік заттарды қолданады.
:: Қышқылдар мен сілтілердің бір-бірін бейтараптау әрекетін түсіндіреді
Тілдік мақсаттар
Оқушылар
:: Қышқылдар мен сілтілердің индикаторға әсерін,ортасын анықтайды, талдауға арналған сұрақтарға жауап береді, талдайды, тұжырымды ойларын айтады.
:: рН шкаласы сілтілер мен қышқылдарды анықтайды, талдауға арналған сұрақтарға жауап береді, талдайды,
:: Хлорсутек қышқылының бейтараптану реакциясы айтады, талдауға арналған сұрақтарға жауап береді.

Пәнге қатысты лексика және терминология
Индикаторлар - индикатор - indicator
Лакмус - лакмус - litmus
Фенолфталеин - фенолфталеин - phenolphthalein
Метилоранж - метилоранж - Methylorange
Ерітінді - раствор - solution
Бейтарап - нейтральный - neutral
Бейтараптау - нейтрализация - neutralization
Сілті - щелоч - alkali
Қышқыл - кислота - acid
Орта - среда - medium
Құндылықтарға баулу
Топтық жұмыста - ұжымшылдық, ортақ істің нәтижесіне жауапкершілікпен қарау; жеке жұмыс - тәжірибеде қолдана алу және қауіпсіздік ережесін сақтау, өзін-өзі реттеу; Бірлесе жұмыс жасау, сын тұрғысынан ойлау, топтық жұмыс барысында өзара сыйластық, ынтымақтастық.
Пәнаралық байланыс
Жаратылыстану, география, биология.
Алдыңғы білім
Табиғи қышқылдар мен негіздер. Индикаторлар
Сабақ барысы:
Сабақтың жоспарланған кезеңдері
Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлер
Ресурстар
Сабақтың басы:
Ұйымдастыру кезеңі:
(2 мин)

Шаттық шеңберін құру. Жағымды ахуал қалыптастыру. Оқушылар бір-бірне тілек айтады .

<<Ой қозғау>> әдісі бойынша өткен тақырыпты еске түсіру.
1. Табиғи қышқылдарда қандай дәм болады?
2. Сілтілерді қайда кездестіруге болады?
3. Тұз қышқылының формуласы.
4. Күкірт қышқылының формуласы.
5. Фосфор қышқылының формуласы.
6. Азот қышқылының формуласы.
7. Көмір қышқылының формуласы.
8. Натрий гидроксидінің формуласы.
9. Калий гидроксидінің формуласы.
10. Кальций гидроксидінің формуласы.
11. Индикатор дегеніміз не?
12. Сулы ертінділердің неше түрлі ортасы бар?

Сабақтың ортасы

32 минут

<<Миға шабуыл>> жаңа тақырыпты ашу
Топтық жұмыс. №7 зертханалық жұмыс орындау. <<Ертіндідегі қышқылдар мен сілтілердің ортасын анықтау>>.
Реактивтер: cy, натрий гидроксиді(NaOH), тұз қышқылы (HCl).
Құрал-жабдықтар: сынауықтар, индикатор ерітінділері (лакмус, фенолфталеин, метилоранж), әмбебап индикатор қағазы.

Қауіпсіздік ережесі
Оқушыларға қауіпсіздік ережелері туралы ақпарат беріледі.
Жұмыстың барысы:
1. 2-3 мл қышқыл ерітіндісіне 1 тамшы индикатор (лакмус, метилоранж, фенолфталеин) қосып, кестені толтырыңыз.
2. 2-3 мл сілті ерітіндісіне 1 тамшы индикатор қосып кестені толтырыңыз.
3. 2 -3 мл суға 1 тамшы индикатор қосу арқылы кестені толтырыңыз.

№

Заттар
Лакмус
Метил оранж
Фенолфталеин
pH мәні
Ортасы
1

2

3

Дескриптор
1.Қышқыл ерітіндісінің индикаторлар түсінің өзгеруін, pH мәнін, ортасын жазады - 1 балл
2.Сілті ерітіндісінің индикаторлар түсінің өзгеруін, pH мәнін, ортасын жазады - 1 балл
3. Судағы индикаторлар түсінің өзгеруін, pH мәнін, ортасын жазады - 1 балл
Басбармақ әдісі арқылы бағаланады.
- Индикаторлардың ерітінділерге әсерін зерттейді.
- pH мәнін анықтап, қорытынды жасайды.
- Ортаға байланысты сәйкес келетін түстерді анықтайды.

№8 зертханалық тәжірибе <<Хлорсутек қышқылының бейтараптану реакциясы>>
Құралдар мен реактивтер: сынауықтар, штатив, натрий
гидроксиді, тұз қышқылы, фенолфталеин, тамшуыр, сағат шынысы..
Жұмыс барысы.
oo сынауыққа 2-3 мл хлорсутек ерітіндісін құйыңыздар да, 1-2 тамшы фенолфталеин индикаторын тамызып, түсін анықтаңыздар.
oo сол ерітіндіге натрий гидроксидінің 1 немесе 2 тамшысын тамшылатып түсінің өзгерісін бақылаңыздар.
Қорытынды жазыңыздар.

Дескриптор
Балл
1 хлорсутек ерітіндісінде фенолфталеин түсін анықтайды
2. ерітіндіге натрий гидроксидін тамшылатып, түсінің өзгерісін бақылайды
1
1
Бағалау критерийі:
Оқушылар хлорсутек қышқылының бейтараптану реакциясын орындайды
Индикаторлар

https://bilimland.kz/kk/content/structure/976-chemistry#lesson=11317

pH шкаласы

https://bilimland.kz/kk/content/structure/976-chemistry#lesson=11317

Сабақтың соңы
3 минут

Бүгінгі сабағымыздың мақсаты жүзеге асырылды ма?
Рефлексия жүргізу
Сабаққа оқушылар өз бағасын береді, әр оқушы сәйкес смайликті таңдап, тақтадағы сәттілік жолына жабыстырады.

БӘРІ ТҮСІНІКТІ!

СҰРАҚТАРЫМ БАР

ЕСТЕ САҚТАДЫМ

ТҮСІНБЕДІМ

Үйге тапсырма:
Индикатор дайындау. Ол үшін майлық қағаз (салфетка), қарақат тосабы немесе орамжапырақ шырыны керек. Осы ерітінділерді қағазға тамызып, кептіріңдер. Кепкен қағазды бірнеше бөлікке бөліп, сірке суының, ас содасының ерітіндісіне және суға батырыңдар. Индикатор түсінің өзгеруін бақылаңдар.

Саралау - Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз?
Сіз басқаларға қарағанда қабілетті жоғары оқушыларға қандай
тапсырмалар бересіз?
Бағалау - Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз?
Денсаулық
және қауіпсіздік техникасын
сақтау
Әртүрлі деңгейдегі оқушыларды түгел қамту үшін жеңілден күрделіге қарай бағытталған топтық тапсырмалар арқылы жұмыс жасай отырып, қолдау көрсету.
1. Индикатор көмегімен қышқылдар мен сілтілерді анықтайды.
2.Ерітінділердің pH мәні мен ортасын анықтайды.
3. Хлорсутек қышқылының бейтараптану реакциясын анықтайды.
Оқушыларды бақылай отырып смайликтермен бағалау.
Басбармақ әдіс ақылы және мұғалім тарапынан мақтау , мадақтау сөздерімен бағалаймын.
Сабақ соңында көңіл күйді білдіретін <<Смайлик>> әдісі бойынша. Егер бала түсінбегенін білдірсе, нені түсінбегенін сұрап кетемін.

- Сабақтың басында сыныпта ынтымақтастық қалыптастыру және химия зертханасының қауіпсіздік ережелерін сақтау.
- Оқу бөлмесінің таза, жарық,желдетілген.
- Оқу құралдары керекті ресурстар өз орнында техрикалық қауіпсіздігі сакталған.
Сабақ бойынша рефлексия
Сабақ мақсаттары/оқу мақсаттары дұрыс қойылған ба?
Жеткізбесе, неліктен?
Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?
Сабақтың уақыттық кезеңдері сақталды ма?
Сабақ жоспарынан қандай ауытқулар болды, неліктен?

Жалпы баға
Сабақтың жақсы өткен екі аспектісі (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
1:
2:
Сабақты жақсартуға не ықпал ете алады (оқыту туралы да, оқу туралы да ойланыңыз)?
1:
2:
Сабақ барысында сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістік/қиындықтары туралы нені білдім, келесі сабақтарда неге көңіл бөлу қажет?

Тексерілді:
ОІМ: А.Согинтаева



Метилоранж
Фенолфталеин
KOH
H2SO4
H2NO3
Метилоранж
Фенолфталеин
KOH
H2SO4
H2NO3
Метилоранж
Фенолфталеин
KOH
H2SO4
H3PO4
Метилоранж
Фенолфталеин
KOH
H2NO3
H3PO4
Метилоранж
Фенолфталеин
KOH
H2NO3
H3PO4