Қарт ақынның дегені

АБАЙ АТЫНДАҒЫ ЖАМБЫЛ ГУМАНИТАРЛЫҚ ЖОҒАРЫ КОЛЛЕДЖІ

Тақырыбы: <<Қарттарым асыл қазынам>>

Абумансұр Ақбота

2022-2023 оқу жылы

Тақырыбы: Қарттарым-асыл қазынамМақсаты:Оқушылардың бойына халқымыздың қадір-қасиетін сіңіру,үлкенді сыйлай білуге, өз ата-бабасын ұмытпай есте сақтауға және аталы сөзден ғибрат алуға тәрбиелеу.Көрнекілігі: интерактивті тақта, нақыл сөздер жазылған плакаттарБарысы:
І Ұйымдастыру
ІІ. Негізгі бөлімКөп жасаған қария,Ақылы теңіз-дария.Көп өнеге сөзі бар,Сөзі соқпақ, сөзі нәр.
Ата салты ардақты,Әрбір сөзі салмақты.Сол сөздерді ұқпасаң,Тістерсің бір күн бармақты.Қымбатты ақ жаулықты әжелер мен ақылдың кенін арқалаған айбынды аталар. -сынып оқушыларының қатысуымен 1 қазан - Қарттар күніне орай ұйымдастырылған <<Қарттарым-асыл қазынам>> атты тәрбие сағатымызға қош келдіңіздер!Мерекеңіз құтты болсын ата-апа!Көкіректен жыр төгілмей жата ма?Зейнетіне жетіңіздер өмірдің,Кенеліп бір ілтипатты батаға. Ортамызда жүрген қарияларымыздың бір кезде елі, халқы, келешек ұрпағы үшін жасаған игі істері ерекше орын алады. Қазіргі кезде біздің мемлекетімізде қарттарға үлкен мән беріп, көңіл аударып, жан- жақты үкімет тарапынан қамқорлық жасалуда. Қазақстанның өсіп- өркендеуіне, еліміздің бейбітшілік тыныш өмір кешуіне өз үлестерін қосқан осы ардақты да аяулы қарттарымыздың арқасы деп есептейміз. Міне, енді қарттар күні саналы ғұмырларын Отан деп, тынымсыз еңбектерімен мемлекетіміздің негізін салуға жол ашқан алдыңғы буын ата- әжелеріміздің төл мерекесі. Олардың өмір жолдары бүгінгі ұрпаққа табылмас қазына. Қарттарды құрметтемейтін, олардың алдындағы перзенттік парызын үлкен ынтамен орындамайтын, әдептілік, кішіпейілділік, сергек сезімталдық көрсетпейтін, бұл қасиеттер қанына сіңіп, жүрегіне ұяламаған ұрпақтан не опа, не қайыр?! Адамның өмірінің мәні мен сұлулығы, адамның келешегіне сенімділігі - баланың ата-анасын ардақ тұтып, өзінің перзенттік қарызын бір сәтке де есінен шығармауында. Үлкендіктен ешкім құтыла алмаған. Бірақ кәріліктің өзінің сәні - мәні бар.Қарт кісіні құт-береке деп танысақ-ол ұрпақ көрегендігі. Ұрпағы құрметтеген ата-ана әр кезде де бақытты.Біздің ауылымызда қырыққа жуық қарт ата-әжелеріміз бар. Солардың бірі Аязбаев Жапбасбай атамыз және Жұбаназарова Ұлжан және Шәкірова Гүлжаһан әжеміз бүгін бізде қонақта.Қадірлі ата-әжелер бүгінгі мерекелеріңізбен шын жүректен құттықтаймыз. Сіздер жас ұрпаққа әрқашан төзімділіктің, даналықтың үлгісі болып келесіздер.Сіздерге зор денсаулық,ұзақ ғұмыр тілейміз.Біздің бүгінгі тәрбие сағатымыз үш бөлімнен тұрады.І бөлім Ата-әжем мақтанышым ІІ бөлім Жырымды сізге арнаймынІІІ бөлім Мен атамның жалғасымынЖұмбақ шешу:Айтары мол ғұлама,Көп жасаған бұл адам.Әкесі ол әкеңнің,Білер оны сұраған,Ол кім? (Ата)
Аймалайды <<Күнім>>деп,Мейірімді жүзі күлім деп.<<Тәтті-ақ>> дейді немере,Бал шырындай үнің деп.Ол кім? (әже)

Сөзжұмбақ шешу:
І бөлім <<Ата-әжем мақтанышым>>Ата- ардақты тұлға. Иә, <<Әкеден ұл тусайшы, ата жолын қусайшы>> деп халық ұрпаққа атаның мұрасын жалғастыруды уағыздайды. Ата ұрпағының қайырымды,мейірімді,ақылды.іскер болуын тілеп,сол үшін қамқорлық іс-әрекеттерін басы жерге жеткенше дамыта береді,өнеге көрсетеді,өсиет айтады.Ауыл қариялары туралы мәлімет беру.Әже- ақ сүт берген аналардың анасы. Әже әрқашан да балалық бал дәреннің басықасында болып,асыраушы,аялаушы,тәрбиелеуші басты кісі.өмір өрнектеріне,тіршілікке көбірек араласқан ана перзентін көбінесе әженің қарауында қалдырады. <<Жан жүрегім,жарығым>>деп әже немересін,шөбересін жүрегіне теңейді. Жан жүрегін салып нәрестені,бүлдіршін жасөспірімді тәрбиелейді.
Ауыл әжелері туралы мәлімет беру. ІІ бөлім <<Жырымды сіздерге арнаймыз>>Халқымызда <<Өзің өлгенше, немерең өлгенше>> деген сөз бар.Бала,немере туралы ақын Мұзафар Әлімбаев былай дейді.Бала деген бал екен,Бал дегенің бала екен.Немеренің бойында,Бар жақсылық бар екен.Туған балаң жай ғана,Демесең де жат бөтен,Нағыз бала ойласаң.<<Немере>> екен тәтті екен.Оқушылардың ата-әжелеріне деген жыр шумақтарына берелік.
1 оқушы:
Қарт ақынның дегені
Көбелек деп жүрсің бе отты айналған?Қуатым бар кеудемде щоқтай жанған.Кер бестімін кермеде қаңтарылған,Бәйге болса қалайда шаппай қалман.2 оқушы:Осы бір қарт
Осы бір қарт ұнайды тіпті маған,Дүр секілді кәдімгі жұрт аңсаған.Тарта берер түрі бар тарланымның,Күні қашан жеткенше күрт қаусаған
3 оқушы:
Ұмытпаңдар
Қарт жырау айтып бітпей дастандарын,Сезген соң шаршап жастық жастанғанын,Жанына жайнаң қаға отырды кепЖас жыршы естіртуге достарға әнін.
4-оқушы:
Қариялар азайып бара жатыр
Ақиқатты айқындап жариялар,Бара жатыр азайып қариялар.Дауыл тұрса, бүлк етіп толқымайтын,Бара жатыр сарқылып дариялар...Неменеге жетістің, бала батыр?Қариялар азайып бара жатыр.Бірі мініп келместің кемесіне,Бірі күтіп, әнеки, жағада тұр.Ақыл айтып жүрмесе қасымызда,Сонда орнайды жетімдік басымызға.Жалаңашқа шекпенін шешіп беріп,Бір күлшесін бөліскен ашымызға.Неменеге жетістің, бала батыр?Қариялар азайып бара жатыр.Бірі мініп келместің кемесіне,Бірі күтіп, әнеки, жағада тұр.Арсыз күлкің тиылмас, жылауың да,Айтысың да басылмас, ылаңың да.Араздасып ағайын кетер еді,Бір қария болмаса бір алуыда.Неменеге жетістің, бала батыр?Қариялар азайып бара жатыр.Бірі мініп келместің кемесіне,Бірі күтіп, әнеки, жағада тұр.
ІІІ бөлім Мен атамның жалғасымынАта-бабаң ардақты,Жамандыққа бармапты.Ардақ тұтып үлкенді,Ата жолын жалғапты.Бұл бөлімде біздің кейінгі ұрпағымыз өздерінің өткен ата-бабаларын біле мекен соны білмекпіз.Оқушыларға жеті атасын айтқызуҚорытындылау<<Бабаларым, рахмет сендерге!Балаларым болмасын деп бос кеуде,Қобызыңмен қосып ән мен тіл бердің,Өмірге мен мылқау болып енгендеБабаларым, рахмет сендерге!>>,- деп Мұқағали Мақатаев атамыз айтқандай міне, балалар, біз өзіміздің ата-әжелеріміз алдында қарыздармыз. Ол қарызымызды тек жақсы тәрбие арқылы, адамгершілігі мол, мейірімді болу арқылы ғана, оларды көрген жерде құрметтеп сыйлау арқылы ғана қайтара аламыз.Қарттарымызды ардақтап өтейік! Оларды сыйлаңдар, қадірлеңдер!