Тіс пастасының тістің беріктігіне әсерін зерттеу

Скачать

ӘОЖ 373

КБК 74. 268

Ғ 11

Құрастырушы авторлар: Шумекеева Балжанслу Сұлтанқызы, Турсабекова Менсулу Кобжасарқызы, Сулейменова Айгул Дайхановна

Пікір жазған:

Омаров Д. К. - Қорқыт ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетінің оқытушысы, педагогика саласы бойынша Phd докторы

Халықаралық ғылым мен білімді қолдау орталығының оқу-әдістемелік кеңес мәжілісінде талқыланып, 2021 ж «20» қазан № 749 хаттамасымен мақұлданған және баспаға ұсынылған.

«Ғылым әлемі - зерттеуші лидер бала»: /автор. бағд /Құраст. авт; Б. С. Шумекеева, М. К. Турсабекова, А. Д. Сулейменова - Алматы « EDU print» жедел басу баспаханасы, 2021.

Кітап жалпы білім саласы қызметкерлеріне арналған.

ӘОЖ 373

КБК 74. 268

құраст. Авт: Б. С. Шумекеева

М. К. Турсабекова

А. Д. Сулейменова

© «EDU print» жедел басу баспаханасы, 2021 ж

ISBN 978-601-02-0284-7

Түсінік хат

Біздің қоғамның және білім беру аясындағы өзгерістер күн сана құбылып жатыр. Осыған орай, балалардың жеке басының қасиеттерін қалыптастыру мәселесін мектеп алдында, әр мұғалім мен ата-ана алдында, әр адамның өзін-өзі сәтті жүзеге асыруы мен әл-ауқаты мен дамудың шарты ретінде қояды. Қазіргі таңда мектеп пен мұғалімнің басты мақсаты - шешуші әлеуметтік-мәдени құзыреттілікке ие, сыртқы әлеммен жағымды өзара әрекеттесуге дайын, өзін-өзі тәрбиелеу, жаңа әлеуметтік-экономикалық, мәдени және тарихи жағдайларда өзін-өзі анықтау. Бұл жас мектеп оқушыларын белсенді танымдық іс-әрекетке, атап айтқанда, білім беру тәжірибесіндегі оқу-зерттеу жұмыстарына тарту үшін белгілі бір педагогикалық жағдайлар жасауды білдіреді.

Бастауыш сынып оқушыларына арналған ғылыми-зерттеулер жұмыстарына байланысты оқулықтар жоқтың қасы, осы орайда мұғалімдер балаларға арналған ғылыми-зерттеу жұмыстарын ұйымдастыруға әдістемелік қолдау көп көрсетпейді, сондықтан бұл авторлық бағдарламаны әзірлеуді мақсат еттім. «Ғылым әлемі - зерттеуші лидер бала» бағдарламасын іске асыру бастауыш сынып оқушыларының құндылықтарын, интеллектуалды және шығармашылық әлеуетін дамытуға ықпал етеді, оларды белсендіру құралы, зерттеу материалы мен пәндік және жалпы білім беру дағдыларына қызығушылықты қалыптастырады.

Қазір зерттеу дағдыларын қалай дамыту керектігі туралы көптеген теориялық материалдар бар. Сондықтан жинақталған дидактикалық және әдістемелік материалды оқу үрдісіне енгізу үшін құрылымдау қажет болды.

Бастауыш мектепте «Ғылым әлемі - зерттеуші лидер бала» курсының енгізілуі оқушыларға қоршаған орта (табиғат әлемі) туралы білім беріп, келесі дағдыларды дамытуға көмектеседі: сұрақтар қою және оларға жауап табудың жолдарын табу; зерттеу жоспарларын құру; болжау; сұрақтарға жауап іздеу, сонымен қатар әр түрлі ақпараттарды табу, өңдеу және интерпретациялау үшін зерттеулер жүргізу.

Қазіргі өмірде ғылыми білім мен түсінікті қажет ететін жағдайлар кездеседі, сондықтан бастауыш мектепте жаратылыстану ғылымы оқушыларды онымен күресуге дайындайды. Бұл бағдарлама әр түрлі практикалық және зерттеу жұмыстары арқылы білімді жинақтауға ықпал етеді. Балалар ғылыми білім негіздерін күнделікті өмірде қолдана алады.

Тақырыптың өзектілігі: балалар бірінші сыныптан бастап мектепке келген кезден бастап мұғалімнің басты мақсаты - оларды өз Отанының патриот, білімді, интеллектуалды тұлға ретінде тәрбиелеу және қалыптастыру. Осы мақсатты жүзеге асырудың бірден-бір көзі - балаларды шығармашылыққа баулу, олардың ғылыми және шығармашылық жұмысқа деген қызығушылықтарын арттыру. Әрине, егер бұл қабілет бастауыш сыныптан бастап оқушының бойынан басталмаса, онда ол үлкен сыныпқа барғанда ондай қасиеттер жойылып, ол тек мұғалімдер берген тапсырмаларды үнемі жаттап қайталап отыратын роботқа айналады. Сондықтан, бірінші сыныптан бастап оқушыларды зерттеуге ынталандыру керек. Осыған байланысты мен өзімнің әдістемелік құралымды мұғалімдерге ұсынамын

Оқу бағдарламасының мақсаты оқушылардың негізгі зерттеу дағдыларын дамыту (зерттеу, ақпараттық, ұйымдастырушылық, бағалау) .

Міндеттері:

• Аналитикалық ойлау қабілеттерін дамытуға ықпал ету: жинақталған материалды жіктеу, салыстыру, жалпылау;

• оқушының шығармашылық қабілетін ашу;

• ғылыми-зерттеу жұмыстарында ақпараттық технологияларды қолдану негіздерімен танысу үшін жағдайлар жасау;

• көпшілік алдында сөйлеу мәдениетін қалыптастыруға ықпал ету;

• ғылыми жобалау негіздерін дамытуға ықпал ету;

• мақсатты түрде бақылау және қорытынды жасау қабілетін дамыту.

• логикалық қабілеттерін арттыру

Зерттеу мәдениетінің негіздері курсы үш шеберлік тобын дамытуға бағытталған:

I. Толық оқу қабілетін қалыптастыру.

II. Оқу іс-әрекетінде АКТ-ны қолдану қабілеттерін қалыптастыру.

III. Қарым-қатынас дағдыларын қалыптастыру - коммуникативті өзара әрекеттесу нормаларын қалыптастыру, ерікті өзін-өзі реттеу және т. б.

Бұл 3 дағдылар тобы заманауи білім беру мақсаттарын жүзеге асыруды қамтамасыз ететін біртұтас жүйені құрайды.

«Ғылым әлемі - зерттеуші лидер бала» курсы негізгі бағыттардан тұрады -

Зерттеу дағдылары (бақылау, зерттеуді жоспарлау, мәліметтерді жинау және ұсыну, нәтижелерді интерпретациялау) және бір уақытта жасалған үш мазмұн мен әдістемелік бағыт:

1. Өсімдіктер (өсімдіктердің алуан түрлілігі, гүлді өсімдіктердің бөліктері және олардың маңызы, өсімдіктердің тіршілік ету жағдайы, өсімдіктерді қорғау) .

2. Жануарлар (жануарлардың алуан түрлілігі, жануарлардың мінез-құлқы және тіршілік процестері, жануарларды қорғау) .

3. Заттар және олардың қасиеттері (заттардың түрлері, ауа, су, минералдар) .

Күтілетін нәтиже:

- толық оқу қабілетін қалыптасады

-оқу іс-әрекетінде АКТ-ны қолдану қабілеттері артады

-қарым-қатынас дағдыларын қалыптасады

- коммуникативті өзара әрекеттесу нормаларын қалыптастады,

- ерікті өзін-өзі реттеу және т. б.

• Өз беттерімен тапсырмаларын еркін орындай алады
• ақпарат құралдарынан ізденуге үйренеді.

Мазмұны

Жұмыстың бірінші кезеңінде зерттеу қызметі жас ерекшеліктеріне байланысты бастауыш сыныптарда енді ғана қалыптаса бастайды. Сондықтан бастауыш сыныптардағы басты мақсат - білім беру іс-әрекетінің әр түрлі түрлерін, сонымен қатар білім беру ынтымақтастығының жолдарын қалыптастыруға ықпал ету.

Аталған авторлық бағдарламада «Кіріспе. Курстың мақсаты және міндеті. Зерттеу жұмысы» «Тауық жұмыртқасы берік пе?», «Тіс пастасы тістің беріктігіне әсер ете ме?», «Біздің өміріміздегі бояулар», «Неліктен нан қара және ақ болады?», «Неліктен шай ыстық суға демдейді?», «Неліктен жылаймыз? Көз жасы қайдан пайда болады?», «Ұйықтау керек немесе керек емес пе?», «Отбасылық дәстүрлер», «Жапырақтарды жасыл түске кім бояйды?», «Неліктен күзде жапырақтары түсі өзгереді?», «Апельсин жемісі», «Неліктен шыршаның өткір инелері бар?», «Неліктен күнбағыс күн гүлі деп аталады?», «Лимон туралы не білеміз?», «Кірпілер және олардың өмірі туралы не білеміз?», «Неліктен пілдің мұрыны ұзын?», «Иттер туралы не білеміз?», «Жылқы әлемі туралы не білеміз?», «Неліктен киттер бетіне жүзіп, су бұрқағын шығарады?», «Неліктен жолбарыс жолақты?», «Неліктен мысықтың қараңғыда көздері жарқырайды?», «Неліктен бір уақытта таңертең қораздың айқайы естіледі?» атты тақырыптар теориялық және практикалық тұрғыда берілген.

Бағдарлама 2021-2022 оқу жылында құрылып, 3 мерзімге жоспарлануды Сабақ жоспары аптасына 1 сағат, жылына 34 сағатқа қамтылған.

Күнтізбелік-тақырыптық жоспарлау

Сабақ №1

Сабақ №2

Бөлім:

Бөлім::

Педагогтің аты-жөні

:

Бөлім::

Күні:

:

Бөлім::

Сабақ

:

Бөлім::

Сынып:

:

Қатысушылар саны: -

Қатыспағандар саны:

Бөлім::

Сабақтың тақырыбы

: Тауық жұмыртқасы берік пе?

Бөлім::

Сабақтың мақсаты

: Туаық жұмыртқасы туралы ақпарат алу

Бөлім:: Сабақ барысы

Бөлім:: Сабақ кезеңдері

: Мұғалімнің оқу іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Бөлім:: Сабақтың басы

: Қуан, шаттан, алақай!
Қуанышты күн келді.
Күліп шықты күн бүгін.
Қайырлы таң, Қайырлы күн
Балақай!

Оқушылар шеңберде жиналып, мұғаліммен бірге бүгінгі сабаққа сәттілік тілейді.

Смайликтер арқылы

Бөлім:: Сабақтың ортасы

:

Мұғалім балаларға сабақ мақсаты мен тақырыбын түсіндіріп тапсырмалар орындатады

1-тапсырма. Қызығушылығын ояту

-суретте нені күріп тұрмыз?

-Жұмыртқа туралы не білеміз?
-Жұмытрқа туралы қандай тақырыпта зерттеу жұмысын жүргізуге болады деп ойлайсың?

2-тапсырма:Ассоцация жасау.

Тауық жұмыртқасының пайдалы және зиянды қасиеттері

3-тапсырма:Топпен жұмыс.

Зерттеу жұмыстарын ұйымдастыр

Тақырыбы: Тауық жұмыртқасы берік пе?

Тауық жұмыртқасының құрамы.

Холестерин дегеніміз не?

Холестеринді тұтыну мөлшері және оның бір жұмыртқадағы саны.

Тауық жұмыртқасының пайдасы.

Бұлшық еттің өсуі және тауық жұмыртқасы.

Жұмыртқаны қалай таңдау қажет?

Қандай тауықтардың жұмыртқасы жақсы келеді?

Тәжірибе 4. Эксперимент

Жиырма шикі жұмыртқа, сондай-ақ майлы май (еденге төсеу үшін) . Барлық жұмыртқалардың бір бағытқа бағыттап орналастыру керек.

Нәтиже ұштары жоғары немесе доғал жұмыртқалар. Егер сіз салмақты біркелкі таратып, аяқты дұрыс қойсаңыз, онда сіз жалаң аяқ тұрып немесе жұмыртқаға ұқсай аласыз. 38 кг болатын салмаққа жұмыртқа төтеп бере алады

Зейіндері сабаққа ауады. Тапсырмалар орындауға дайындалады

Сұрақтарға жауап береді

Ассоцация жасайды

Жұмысты қорғайды

Зерттеу жұмыстарын сұрақтар арқылы жасайды жұмыстарын қорғайды

Эксперимент жасайды

«Смайликтер» арқылы

«Смайликтер» арқылы

«Смайликтер» арқылы

Бөлім::

Сабақтың соңы

5 мин

:

Кері байланыс:

«Аяқталмаған сөйлем» әдісі

Мен бүгін . . . білдім

Маған . . . қызықты болды

Маған . . . қиын болды

Мен келесі тапсырмаларды орындадым . . .

Мен . . . екенін түсіндім

Мен енді . . . жасай аламын

Мен . . . үйрендім

Мен . . . жасай алдым

Мен . . . жасап көремін

Мен . . . таңқалдым

Мен өмірде . . . қолданамын

Маған . . . ұнамады

Пікір жазылған парақтарға өз ойларын жазып, сабаққа кері байланыс береді

Смайликтер арқылы

Стикер

Сабақ №3

Бөлім:

Бөлім::

Педагогтің аты-жөні

:

Бөлім::

Күні:

:

Бөлім::

Сабақ

:

Бөлім::

Сынып:

:

Қатысушылар саны: -

Қатыспағандар саны:

Бөлім::

Сабақтың тақырыбы

: Тіс пастасы тістің беріктігіне әсер ете ме?

Бөлім::

Сабақтың мақсаты

: Тіс пастасының тістің беріктігіне әсерін зерттеу.

Бөлім:: Сабақ барысы

Бөлім:: Сабақ кезеңдері

: Мұғалімнің оқу іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Бөлім:: Сабақтың басы

:

Қатар-қатар тізіліп

Оқушыға ылайық

Қолымызды түсіріп

Шеңбер жасап тұрайық

Менде де жақсылық

Сенде де жақсылық

Менде бақыт, сенде бақыт

Менде мейірім, сенде мейірім

Менде доспын сенде доссың

Бәріміз доспыз.

Шеңбер құастырып тұрады Балалар шеңберге тұрып жылулық сезімін білдіреді.

Смайликтер арқылы

Бөлім:: Сабақтың ортасы

:

Мұғалім балаларға сабақ мақсаты мен тақырыбын түсіндіріп тапсырмалар орындатады

1-тапсырма. Қызығушылығын ояту

-суретте нені күріп тұрмыз?

-Тіс және тіс растасы туралы не білеміз?
-Тіс пастасы туралы қандай тақырыпта зерттеу жұмысын жүргізуге болады деп ойлайсың?

- Сіз қандай тіс пастасын қолданасыз?

- Тіс пастасын таңдауда сіз үшін қандай негізгі критерийлер маңызды рөл атқарады?

-сізде тіс пастасын қолданудың зияны туралы ақпарат бар ма?

2-тапсырма:Ассоцация жасау.

Тіс пастасын қолдану адам денсаулығына қаупі бар ма?

3-тапсырма: Эксперимент

Тіс пастасын эксперименттік зерттеу

1) фторидті Blend-a-med тіс пастасы;

2) табиғи компоненттері бар BVF dent тіс пастасы;

3) белсендірілген көмір таблеткалары (ата-бабаларымыз тістерін тазалаған көмірдің орнына) ;

4) пісіру содасы;

5) 4 тауық жұмыртқасы;

6) сірке суы 9%;

Қышқылдың көп мөлшерін шығаратын бактериялар тіс эмалын бұзатындығына көз жеткізу үшін мен тауық жұмыртқасын негізге алып, тәжірибе жасадым, оның қабығы тіс эмальының құрамына өте ұқсас.

Әр жұмыртқаны компоненттердің бірімен бөлек жағып, 30 минутқа қалдырыңыз. Содан кейін жұмыртқаны сірке суы бар контейнерге 12 сағатқа батырыңыз. Осы уақыттан кейін көргенім мені қатты таң қалдырды, әр стаканда түсініксіз заттар болды, сірке суы бұлтты және лас болды. Барлық жұмыртқалар алынғаннан кейін мен оларды тексере бастадым. Тіс пасталары қолданылған алғашқы екеуі бір-бірінен мүлдем өзгеше болмады. Паста тікелей қолданылған жерлерде түсі де, күші де жоғалмады, ал жұмыртқаның қалған бөлігі АҚ және өте жұмсақ болды. Мен көмір қолданған үшінші жұмыртқа АҚ және жұқа болды, бірақ төртіншіден сәл күшті болды. Пісіру содасы бар жұмыртқа оған ештеңе қолданылмағандай жұмсақ болды.

Зерттеуден кейін қазіргі заманғы тіс пастасы тіс эмальын нығайтуға көмектеседі, ал халықтық және ұмытылған рецепттер бұл тапсырманы мүлдем жеңе алмайды деп қорытынды жасауға болады.

Қорытынды

Зерттеу арқылы алынған біздің жұмысымыздың нәтижелері бактериялар шығаратын қышқыл тіс эмальына деструктивті әсер етіп, олардың кариесін тудыратынын көрсетті.

Кариестің негізгі себептері-дұрыс тамақтанбаумен бірге ауыз қуысының дұрыс күтілмеуі. Күн ішінде эмаль бетінде тамақ қалдықтарынан, сілекей бөліктерінен тұратын бляшка пайда болады. Эмаль үшін ерекше қауіп-ауыз қуысында тұратын микробтардың әсерінен қанттан пайда болатын сүт қышқылы.

Өкінішке орай, кариес пен Сағыз ауруларына арналған "таблеткалар" жоқ. Әлемдік тәжірибе көрсетіп отырғандай, стоматологиялық аурулардың алдын алудың жалғыз құралы ауыз қуысының Мұқият жеке гигиенасы болып табылады. Тістердің құлап кетпеуі үшін оларды тазалап, оларға күтім жасау керек. Бірақ сіздің тістеріңізді сау ұстайтын щеткамен және жіппен ғана емес. Дүкенде тіс пастасын таңдағанда, фторид қосылған пасталарға, сондай-ақ табиғи қоспалары бар пасталарға артықшылық беріңіз.

Зейіндері сабаққа ауады. Тапсырмалар орындауға дайындалады

Сұрақтарға жауап береді

Ассоцация жасайды

Жұмысты қорғайды

Зерттеу жұмыстарын сұрақтар арқылы жасайды жұмыстарын қорғайды

Эксперимент жасайды

«Екі жұлдыз, бір тілек» әдісі

«Смайликтер» арқылы

«Шапалақ» әдісі

Бөлім::

Сабақтың соңы

5 мин

:

Кері байланыс: « +, -, қызықты» әдісі

Мен мынаны білдім…. .

Маған қызық болғаны…. .

Маған қиын болғаны……

Пікір жазылған парақтарға өз ойларын жазып, сабаққа кері байланыс береді

Смайликтер арқлы

Стикер

Сабақ №4

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс