Бекіре балығының адамға

|Бөлім: |Қысым. Жұмыс және қуат |
|Педагогтің аты-жөні | |
|Күні: | |
|Сынып: 7 |Қатысушылар саны: |Қатыспағандар саны: |
|Сабақтың тақырыбы: |Сұйықтар мен газдардағы қысым, Паскаль заңы |
|Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту |7.3.1.4 - газ қысымын молекулалық құрылым негізінде түсіндіру; |
|мақсаты: |7.3.1.5 - сұйықтардағы гидростатикалық қысымның формуласын шығару және оны |
| |есептер шығаруда қолдану |
|Сабақтың мақсаты: |Сұйықтардағы гидростатикалық қысымның формуласын шығарады және оны есептер |
| |шығаруда қолданады |

Сабақтың барысы
|Сабақтың |Педагогтің әрекеті |Оқушының әрекеті |Бағалау |Ресурстар |
|кезеңі/ уақыт| | | | |
|Ұйымдастыру |Оқушылармен амандасу, |Берілген кортачкалар арқылы екі | |карточкалар |
| |түгендеу, сабақты |топқа бөлініп, отырады | | |
|2 мин |бастамас бұрын, | | | |
| |оқушыларды топқа бөлу. | | | |
| |Заттың екі күйіне | | | |
| |байланысты (сұйық және | | | |
| |газ) | | | |
|Сабақтың басы|1. «Суреттер сөйлейді» | Оқушылар өткен тақырыпты сурет |Дескриптор | |
|5 минут |әдісі арқылы үй |бойынша жауап береді. |- Қысымның анықтамасын |ДК экран |
| |тапсырмасын тексеру | |біледі |слайд |
| |Бірнеше суреттер | |-Қатты дененің қысымының | |
| |беріледі. Сурет бойынша | |формуласын және өлшем | |
| |физикалық құбылысты | |бірліктерін біледі. |Оқулық |
| |түсіндіреді | |Жалпы -2 балл | |
| | Үй тапсырмасын | | |Шеге, құм, жүк |
| |тәжірибе арқылы | | | |
| |қортындылау | | | |
| |Жаңа тақырыпты |Бейнеролик көріп, жаңа сабақ | |https://youtu.be/|
|15 минут |бейнеролик арқылы |мазмұнымен танысады | |1SI7vM-qqQk?si=1J|
| |түсіндіру | | |SopWzTfjlHKI-O |
| |Ой қозғау арқылы жаңа | | | |
| |сабақты ашу | | | |
| | | | | |
| | | | |Оқулық |
| |Тапсырма№1 | | | |
| |«Физикалық диктант» | | | |
| |арқылы берілген көп | | | |
| |нүктелерді толтырады | |Дескриптор: |Таратпа материал |
| | |Оқушылар жеке-жеке берілген |Сұйықтар мен газдардағы | |
| |ЕБҚ: газ қысымын |тапсырмаларды орындайды |қысым, Паскаль заңының | |
| |молекулалық құрылым | |ұғымдарының теориялық | |
| |негізінде Паскаль заңын | |негізгі мағынасын біледі | |
| |түсіндіреді | | | |
| | | |Жалпы -1 балл |Қосымша №1 |
|Сабақтың |Тапсырма№2 |Оқушылар жұптасып кестені толтырады |Дескриптор: | |
|ортасы |Жұптық жұмыс | |Екі түрлі сұйыққа |Қосымша №2 |
|20 минут |БК: Сұйықтардағы | |түсірілетін қысымды | |
| |гидростатикалық қысымның| |анықтайды | |
| |формуласын шығарады және| | | |
| |оны есептер шығаруда | | | |
| |қолданады | |Жалпы -1 балл | |
| |Тапсырма№3 |Оқушылар топтасып құрылымдалған |Дескриптор: |Қосымша №3 |
| |Топтық жұмыс |тапсырманы шешеді |Бекіре балығының адамға | |
| |«Проблемалық» әдісі | |пайдасын жазады(кем | |
| |арқылы құрылымдалған | |дегенде 4 пайдасы) | |
| |тапсырманы орындайды | |Бекіренің өзге | |
| | | |балықтардан ерекшелігін | |
| | | |атайды | |
| | | |Бекіре балығына түсіріліп| |
| | | |тұрған қысымды есептейді | |
| | | |Екі балыққа түсірілетін | |
| | | |қысымдар(гидростатикалық | |
| | | |қысым)бірдей боладыма | |
| | | |соны анықтайды | |
| | | |Бекіре балығының жойылып | |
| | | |кету қауіпін алды алу | |
| | | |шараларын ұсынады | |
| | | | | |
| | | |Жалпы -4 балл | |
|4мин |«Wordwall» бағдарламасы | «Wordwall» бағдарламасы арқылы |Дескриптор: 2 балл |Ұялы телефон |
| |арқылы ұялы телефоннан |ұялы телефоннан тест тапсырмаларын |1-5 жауапқа - 1 балл |https://wordwall.|
| |тест тапсырмалары |орындайды |6-10жауапқа – 1 балл |net/ru/resource/3|
| | | | |7384373 |

|Сабақтың |Кері байланыс |Ауызша кері байланыс береді | | |
|соңы: |«Бас бармақ» әдісі | | |Оқулық |
|3 мин |арқылы кері байланыс | | | |
| |береді | | | |
| |Үй тапсырмасы | | | |
| |Сұйықтар мен газдардағы | | | |
| |қысым, Паскаль заңы | | | |

Ресурстар
Қосымша №1
Физикалық диктантты орындаңыз

1. Дененің бір өлшем бетінің ауданына перпендикуляр бағытта түсетін
күш.......... деп аталады.
2. Сұйыққа немесе газға түсiрiлген қысым барлық бағыт бойынша өзгерiссiз
берiледi. Бұл қағида .........деп аталады.
3. Бір заттың молекулаларының екінші бір зат молекулаларына еніп кету
құбылысы ........ деп аталады.
4. ........ тұрақты көлемі мен нақты пішіні болмайды, ол берілген көлемді
түгел қамтиды.
5.Сұйықтар мен газдар қысымды, қатты дене сияқты бір бағытта ғана емес,
................. бірдей таратады.
6. ............... .................... – тек қана сұйық бағанының
биiктiгiне және оның тығыздығына тәуелдi.
7. Қатты денелердің, сұйықтардың және газдардың барлық қасиеттері олардың
................... байланысты болады.

Қосымша №2
Тапсырма №2(Практикалық тапсырма)
Биіктіктері бірдей 50 см ыдысқа құйылған су мен сұйық май
берілген.Сұйықтықтарға түсірілетін қысымды анықтап, кестені толтыр.
Сұйықтарға түсірілген қысым бірдей ме? (еркін түсу үдеуі g=9,8м/с², сұйық
майдың тығыздығы ρ=900кг/ м³)

|Сұйық атауы |h (м) |g (м/с²) |ρ (кг/м³) |P (Па) |
|Су | | | | |
|Сұйық май | | | | |

Қосымша №3
Тапсырма №3
Бекіре

Бекіре тәрізділер отрядына жататын ірі балық.
Оның дене тұрқы 2 метрден басталып, 200м-ге дейін жетеді. Салмағы 10 кг –
нан бастап 1 тоннаға дейін жететін алыптарын да кездестіруге болады.
Бекіренің тұмсығы қысқа, доғал не сүйрік, мұртшалары тұмсығының ұшына
жақын, жотасында 5 - 19, бүйірінде 24 - 30, ал бауырында 6 - 14 қырлы
сүйектері бар. 50 - 100 жылға дейін тіршілік етеді. Олар наурыз айының аяғы
мен сәуір айының басында ағысы қатты, тасты, қиыршық құмды жерлерде 250
мыңнан – 1 млн - ға дейін уылдырық шашады. Шабақтың ұзындығы 15 - 20см-ге
жеткенде теңізге шығады. Бекіренің шабақтары дернәсіл кезінде тұщы өзенде
мекен етіп, 1 жылдан соң теңізде тіршілік етеді. Шабақтары
шаянтәрізділермен, құрттармен, ал ересектері моллюскалармен, балықтармен
қоректенеді. Бекіре балығы өзге балықтардан етінің дәмділігі мен
уылдырығының құндылығымен ерекшеленеді. Бекіре балығының асқазаны мен
омыртқа жотасының аралығындағы
мүшесінен желім майы алынады. Сол балықтан алынған желім майын тұрмыста
ағашты желімдеуге пайдаланылады. Сонымен қатар қазіргі таңда Арал ауданы
өкпе ауруынан алдыңғы қатарлар санында тұрғаны бәрімізге белгілі. Сол
аурудың емі осы бекіре балығының майы екендігі медицинада дәлелденген.
Сондықтан бекіре осындай құндылықтары мен ерекшеліктерінен Қазақстанда ІІ
орындағы бағалы балық саналған. Бекіре балығының уылдырығының көлемі
мылтықтың оғының бытырасында болса, ал оның іші аппақ сүтке толы болады.
Қазіргі таңда бекіре балығы қызыл кітапқа енген, жойылу қауіпі бар
балықтардың бірі.
a) Бекіре балығының адамға пайдасы қандай?(кем дегенде 4 пайдасы)
b) Бекіре өзге балықтардан несімен ерекшеленеді?
c) Каспий теңізінде 10 метр тереңдікте бекіре балығы жүзіп жүр. Осы
бекіре балығына түсіріліп тұрған қысымды есептеңіз.(теңіз суының
тығыздығы ρ=1030кг/мꝪ)
d) Салмағы 10 кг және 15 кг бекіре балықтары теңізде жүзіп жүр.Осы екі
балыққа түсірілетін қысымдар(гидростатикалық қысым)бірдей боладыма?
Неліктен?
e) Бекіре балығының жойылып кету қауіпін алды алу үшін қандай шаралар
қолдануға болады? Ойыңмен бөліс.

Бағалау парағы
Оқушының аты-жөні: _________________________________________

|«Суреттер сөйлейді» |«Физикалық диктант» |«Практикалық |«Проблемалық » әдісі |«Wordwall» |
|әдісі. |әдісі |тапсырма» жұптық | |бағдарламасы арқылы|
|Дескриптор -2 балл |Дескриптор - 1балл |жұмыс |Дескриптор: 4 балл |ұялы телефоннан тест|
| | | | |тапсырмаларын |
|- Қысымның |- Сұйықтар мен |Дескриптор: 1 балл |Бекіре балығының адамға |орындайды. |
|анықтамасын біледі |газдардағы қысым, | |пайдасын жазады(кем | |
|1 балл |Паскаль заңының |- Екі түрлі сұйыққа |дегенде 4 пайдасы) |Дескриптор: 2 балл |
|-Қатты дененің |ұғымдарының теориялық|түсірілетін қысымды |Бекіренің өзге | |
|қысымының формуласын|негізгі мағынасын |анықтайды |балықтардан ерекшелігін |1-5 жауапқа - 1 балл|
|және өлшем |біледі |1 балл |атайды |6-10жауапқа – 1 балл|
|бірліктерін біледі. |1 балл | |Бекіре балығына | |
|1 балл | | |түсіріліп тұрған қысымды| |
| | | |есептейді | |
| | | |Екі балыққа түсірілетін | |
| | | |қысымдар(гидростатикалық| |
| | | |қысым)бірдей боладыма | |
| | | |соны анықтайды | |