Электр тогының жұмысы мен қуаты. Оқушының әрекеті

Барлық оқушылар істей алады: Токтың жұмысы мен қуатын анықтайды;

Көптеген оқушылар істей алады: Токтың жұмысы мен қуатын есептер шығаруда қолданады.

Кейбір оқушылар істей алады: Токтың жұмысы мен қуатына мысалдар келтіреді.

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен сәлемдесу, оқушыларды түгелдеу. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

Сабақтың мақсаты, міндетін айтып, бағалау критерийлерін түіндіремін.

Балалар, біз күнделікті тұрмыста токпен жұмыс жасайтын қандай құрылғыларды қолданамыз?

(оқушылар өз жауаптарын береді. Мысалы, ұялы телефон, тоңазытқыш, теледидар, үтік т. с. с)

Электр тогы дегеніміз не? Электр тогының қандай әсерлері болады?

Үй тапсырмасын тексеру. Оқушылар қарама -қарсы сызық бойымен қатарға тұрып, жұптық әңгіме жүргізеді. Үйге берілген тапсырманы бір- біріне сұрақ -жауап қойып өз ойларымен бөліседі.

Сұрақтар: өткізгіштерді тізбектей жалғау кезіндеқандай шама тұрақты болады?өткізгіштерді параллель жалғау кезінде қандай шама тұрақты болады? т. б.

Жаңа тақырыпты түсіндіру кезеңі

Суреттер бойынша бүгінгі жаңа тақырыбымызға шығамыз.

Сабақтың тақырыбын ашады. Жаңа тақырыпты қысқаша шолу жасап түсіндіремін. Электр тогының жұмысы мен қуатының формулаларын қорытып түсіндіріп беремін. Кез келген тогы бар тізбектегі электр энергиясы басқа энергияға, мысалы ішкі энергиясына айналады, яғни тогы бар өткізгіш жұмыс жасайды. Оқушылар токпен жұмыс жасайтын құралдарға мысал келтіреді:(вентилятор, миксер, үтік т. б)

Ал, енді сұрақ: электр тогының жұмысы неге байланысты?

Тақтадағы электр тізбегі бойынша демонстрациялық тәжірибе көрсетемін.

Нені байқадыңыз?Оқушылар 2-ші схемада электр шамының 1-шіге қарағанда бәсеңдеу екенін көріп, ток күшінің жұмысы кернеуге байланысты екеніне көздері жетеді. Мұғалім тақтаға A~U белгілеп қояды, оқушылар дәптерлеріне белгілейді.

Тағы токтың жұмысы неге байланысты екен, ол үшін тақтадағы схема бойынша тізбек құрамыз,

Реостатың көмегімен ток күшін азайтып көбейте отыра, оқушылар электр шамының жарықтығының өзгергенін байқап, токтың жұмысының ток күшіне тура пропорционал екеніне көзі жетеді. Қорытынды: A~I Сондай-ақ токтың жұмысының уақытқа тәуелді екенін де айта кете A=I·Ut формуланы қорытып шығарамыз. SI жүйесінде джоульмен (Дж) өлшенеді. 1Дж=1A·1B·1c

II. Уақыт бірлігіндегі өндірілген токтың жұмысы электр тогының қуаты болып табылады. Электр қуаты P әрпімен белгіленеді. Олай болса қуат мынаған тең: P = А/t= I U

Сонымен қатар токтың қуаты үшін мына өрнектер дұрыс:

P=U ² /R және P = I ² R

Халықаралық бірліктер жүйесінде қуат бірлігіне ватт алынған: 1Вт

«Айналмалы бекет» әдісі . Жеке жұмыс (I)

1. Электр санауышында ток жұмысының 1кВ·сағ=3, 6·10 ⁶ Дж екенін дәлелдеу.

864·10 ⁶ Дж-ды кВ·сағ айналдыру.

2. 1кВ·сағ-қа тариф 19 теңге болса, бір айда 180 кВ·сағ-қа қанша төлейміз? (оқулықтан ізденіп формуласын табады)

3. Электр тогын қалай үнемдеуге болады?Берілген суреттер бойынша бір айға кеткен энергияның мөлшерін анықтаңдар?

Жеке жұмыс. Еептер беріледі, тексеретін кезде жауабын мұғалім айтады, оқушылар өздерін тексереді.

1. Төртінші шамның тұтынатын қуатын анықта.

R ₁ =9 Ом

R ₃ =8 Ом

R ₂ =6 Ом

R ₄ =2 Ом

6 A

A

1- сурет

Жауабы: 26 Вт

1. ҚуаттарыΡ1= 40 Вт жәнеΡ2= 60 Вт екі шам бірдей кернеуге есептелген. Егер екі шамды ток көзіне тізбектеп қосса, олардың тұтынатын қуаттары қандай болар еді?

Жауабы: 14, 4 Вт; 9, 6 Вт

3. Егер J ₁ =3 А болса, үшінші шамның тұтынатын қуатын анықта. (Сурет)

3 A

A

R ₁ =10 Ом

R ₂ =15 Ом

R ₃ =4 Ом

Жауабы: 100 Вт

4. Кернеуі 220 В желіге қосылған қуаты 900 Вт электр пешіндегі сым орамасының ұзындығы 50 м, ал көлденең қимасының ауданы 1, 2 мм ²