Жыныс жасушаларындағы хромосомалар

Қысқамерзімді жоспар

Бөлім:
Тұқымқуалау мен өзгергіштік
Педагогтің аты-жөні:
Гумарова А.К.
Күні:
10.04.2025ж
Сыныбы:7 А
Қатысушылар саны: Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы:
Әртүрлі ағзалар түрлерінің хромосомалар саны.
Соматикалық және жыныс жасушалар. Гаплоидты және диплоидты хромосомалар жиыны.
Оқу бағдарламасына сәйкес оқу мақсаты
7.2.2.1 - әртүрлі ағзалардағы хромосомалардың санын салыстыру;
7.2.2.2 - соматикалық және жыныс хромосомаларындағы хромосомалар сандарын атау
Сабақтың мақсаты:
әртүрлі ағзалардағы хромосомалардың санын салыстырады;
соматикалық және жыныс хромосомаларындағы хромосомалар сандарын атайды.
Құндылықтарға баулу:
--------------------------------------------------------------------------------

Сабақтың барысы:
Сабақ кезеңі/Уақыты
Педагогтің іс-әрекеті
Оқушының іс-әрекеті
Бағалау
Ресурстар
Сабақтың басы
Қызығушылықты ояту
5 мин.
І.Ұйымдастыру кезеңі:
Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу. "Кім жылдам?" әдісі арқылы психологиялық жағымды ахуал туғызу.
Үй жұмысын тексеру.
Оқушылар рефлекцияға байланысты ойын ойнайды, сондай-ақ барлық оқушылардың қатыстырылуы арқылы сабаққа белсенділігі артады.
<<Жарайсың!>> деген мадақтау сөзімен ынталандыру.

--------------------------------------------------------------------------------
Жаңа сабаққа кіріспе
--------------------------------------------------------------------------------
15 мин
--------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------
(Ұ) <<Миға шабуыл>> әдісімен суреттер арқылы жаңа сабақтың тақырыбын талқылау.
--------------------------------------------------------------------------------

Мұғалім жаңа тақырыпты түсіндіреді.
Оқушылар суреттерге қарап, сұрақтарға жауап беріп, өзара ұжымдық талқылау жасағаннан кейін мұғалім оқушыларға сабақтың тақырыбы, мақсатымен таныстырады. Жаңа тақырып өтіледі.
Өз ойын дұрыс мағынада білдіріп, талқылауға белсенділікпен қатысқан оқушыға <<Жарайсың!>> деген мадақтау сөзімен ынталандыру.
Презентация

Сабақтың ортасы
5 мин.

№1-тапсырма ТЖ
Сөздік ойын арқылы жасырылған 8 сөз беріледі

Ген
ДНҚ
Хромосома
Крик
Уотсон
Йогансен
Нәруыз
хроматин

Дескриптор:
-Кестемен жұмыс жасайды
-Дәптерге сызып алады

7 мин

№2-тапсырма ЖЖ
Функционалдық сауаттылығын арттыратын тапсырма

Мәтін:
Адам ағзасындағы барлық жасушаларда 46 хромосома болады. Бұл хромосомалар жұп болып орналасқан: 22 жұп аутосома және 1 жұп жыныс хромосомасы. Адамның жыныс жасушаларында 23 хромосома болады. Бұл хромосомалар жиыны гаплоидты деп аталады. Егер еркек және әйел жыныс жасушасы қосылса, зигота пайда болады, онда қайтадан 46 хромосома болады -- яғни, диплоидты жиын қалпына келеді.
Сұрақтар:
Адамның соматикалық жасушаларындағы хромосома саны қанша?
Жыныс жасушаларындағы хромосома жиыны қалай аталады?
Зигота пайда болған кезде қандай хромосома жиыны қалпына келеді?
Дескриптор:
- Мәтінді оқып, негізгі ақпаратты анықтайды
- Жұппен талқылап, дәптерге жазады
- Функционалдық сауаттылығын көрсетеді

Жұмыс дәптерлері, интерактивті тақта
3 мин
3- тапсырма ҰЖ
Дұрыс/Қате (True/False) әдісі
Шындық болса екі қолын жоғарыға көтереді, жалған болса екі қолы бел тұсында оң жаққа иіледі, білмейтін ақпарат болса басын шайқайды.

- Адамның жыныс жасушаларында 46 хромосома болады. (қате)
- Соматикалық жасушалар митоз арқылы бөлінеді. (дұрыс)
- Иттің соматикалық жасушаларында 78 хромосома бар. (дұрыс)
- Гаплоидты жиын -- бұл екі еселенген хромосома жиыны. (қате)
- Жыныс хромосомалары жұп болып келеді. (дұрыс)

Дескиптор:

-шындық екекнін анықтайды-
-жалған сөздерді табады

5 мин
4-тапсырма
10 сұрақтық тест тапсырма
1. Адамның соматикалық жасушаларындағы хромосома саны нешеу?
А) 23
B) 46
C) 22
D) 44
2. Адамның жыныс жасушаларындағы хромосома саны:
A) 46
B) 44
C) 23
D) 22
3. Қандай ағзаның хромосома саны 78-ге тең?
A) Мысық
B) Ит
C) Адам
D) Сиыр
4. Диплоидты хромосома жиыны нені білдіреді?
A) Бір жиын хромосома
B) Екі еселенген хромосома жиыны
C) Жыныс жасушаларындағы хромосомалар
D) Хромосомасыз ядро
5. Жыныс жасушаларындағы хромосома жиыны қалай аталады?
A) Гомологты
B) Диплоидты
C) Гаплоидты
D) Соматикалық
6. Мысықтың соматикалық жасушаларында неше хромосома бар?
A) 36
B) 19
C) 38
D) 20
7. Дұрыс сәйкестендір:
Адам
Жылқы
Маймыл
Қай нұсқада барлығы дұрыс көрсетілген?
A) 1-46, 2-66, 3-48
B) 1-48, 2-64, 3-46
C) 1-64, 2-46, 3-48
D) 1-46, 2-48, 3-64
8. Соматикалық жасушалар қай типті бөлінумен көбейеді?
A) Мейоз
B) Митоз
C) Конъюгация
D) Спора түзу
9. Адамда 23 жұп хромосома бар, оның ішіндегі жыныс хромосомалары қандай?
A) 22 жұп аутосома, 1 жұп жыныс хромосома
B) 23 жұп аутосома
C) Барлығы жыныс хромосомалары
D) 24 жұп хромосома
10. Гаплоидты жиын қай жасушаларға тән?
A) Бауыр жасушасы
B) Жүрек жасушасы
C) Жыныс жасушасы
D) Тері жасушасы
Дескриптор: Жалпы - 10 балл.
- әрбір дұрыс жауап 1б
Тест парағы
Сабақтың соңы
Ой толғаныс.
Рефлексия
4 мин.

<<Смайлик>> әдісі.
Мұғалім сабақты қорытындылау мақсатында оқушылардың сабаққа деген көзқарасын, кері байланысын тыңдайды.
--------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------
Үй тапсырмасы: кесте сызу
Интерактивті тақтаға шығып, жасыл, сары немесе қызыл түсті смайликтерді басады.
Жасыл смайлик - сабақ түсінікті,
Сары смайлик - сұрағым бар
--------------------------------------------------------------------------------
Қызыл смайлик - сабақ түсінікті болмады
Мұғалім оқушылардың сабаққа қатысқан белсенілігіне қарай және өздік жұмысын бағалай келе 1-10 баллдық жүйе бойынша әр оқушының өзіне тиісті баллын қойып бағалайды. Сонымен қатар, оқушыларды ынталандырады.