Мақал-мәтелдер

Қазақ тілі 5-сынып

Салпанбаева Ақерке
Ә. Ниязбеков атындағы орта мектептің қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің
мұғалімі.
.

Сабақтың тақырыбы: Мақал-мәтелдер
Сабақтың мақсаты:
1. Мақал-мәтелдер туралы түсіндіру, мағыналарын ашу, ұғындыру.
2. Сауатты жазуға , ана тілін сүюге, құрметтеуге, сөз арасында мақалдарды
орынды қолдана білуге үйрету.
3. Ана тіліне қызығушылығын арттыру.Ұжымдық жұмыс жасауда
белсенділіктерін арттыру.
Көрнекілігі: Мақал мәтелдер жазылған қағаздар, «Мақал-мәтелдер»
кітабы, қима қағаздар, суреттер.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың әдіс-тәсілі: түсіндіру, сұрақ-жауап, ұжымдық жұмыс
Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру.
2. Үй тапсырмасын тексеру.121-жаттығу. Өз досына немесе әдеби
шығармадағы бір кейіпкерге фразеологиялық тіркестерді пайдалана
отырып мінездеме жазу.
3. Жаңа тақырыпты түсіндіру.
Тұрақты тіркестер сияқты мақал-мәтелдер де әбден қалыптасқан,
орныққан сөздер тобы.Мақал-тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні.
Мысалы: Кең болсаң, кем болмайсың.
Мәтелдерде ой-пікір бейнелі әрі тұспалдап айтылған ишара түрінде
болады.
Мәтелдердің мақалдан айырмашылығы мағынасы ашық болмай, ишарамен,
тұспалмен айтылады. Мысалы: Біреу тоңып секіреді, біреу тойып
секіреді.
4. Жатығулар орындату.
123-жаттығу. Қима қағаздарға әр түрлі тақырыпта мақалдар жазып,
тақырыптық ауыл-ауылға бөліп орналастырып, әр ауылға ат қою.
Мысалы:1. Туған жер, Отан туралы. 2.Еңбек туралы. 3.Өнер-білім туралы.
4.Достық туралы. Балалар өздері осы тақырыптар бойынша білетін мақал-
мәтелдерін әр қима қағаздарға жазады. Оларды аталған тақырыптар бойынша
бөліп, ауыл-ауылға орналастырады.
124-жаттығу. Мақал-мәтелдердің екіші сыңарларын жасыратын ойын ойнату.
Екі топқа бөліп, бірінші топ-жоғалтушы, екінші топ-табушы.
127-жаттығу. Адамның қасиеті туралы мақалдар тауып жазу.мысалы: « Жақсы
адам-ел ырысы, Жақсы жер-жанның тынысы». «Қарау адам күншіл, Мекер адам
міншіл».
129-жаттығу. Мақал-мәтелдерге құралған ребустарды шешкізу.
130-жаттығу. Ең қысқа мақал-мәтелдерді тауып жазу. Мысалы: «Күш-
білімде». «Үміт өлмейді», т.б.
131-жаттығу.Өздері қалаған мақал мазмұнына сурат салдыру.
132-жаттығу. Ең қызық та күлкілі мақалдар тауып айту. Жарыс
ұйымдастыру..Мысалы: «Таз таранғанша той тарқапты».
Қорытынды. Сұрақ-жауап арқылы сабақты қорытындылау, оқушыларды бағалау.
Үйге тапсырма.134-жаттығу. Суреттер топтамасындағы 23-суретке әңгіме
құрау. Құраған әңгімелерінде мақалдың болуын ескеру.

Алматы облысы
Райымбек ауданы
Күрметі ауылы.